„LESSIVITE"
„LESSIVITE"
„LESSIVITE"
„LESSIVITE"
Stadsnieuws.
■HHHHHHMKaMHMBMai
Het ideale waschmiddel.
ss,I
den Raad dato 26 Februari 1921 ingediend ver
zoek om voorschot, waarbij de benoodigde stuk
ken werden overgelegd.
Spr. leest dan allereerst het antwoord voor
van den Inspecteur van de Volksgezondheid,
waarin tal van aanmerkingen op de ontworpen
plannen werden gemaakt en aan het slot de
volgende opmerking werd gelanceerd:
„In het algemeen moet ik door Uwe tusschen
komst het Bestuur der Vereeniging doen op
merken, dat het gebruikelijk is en in het be
lang eener spoedige behandeling van zaken,
indien door het Bestuur of zijn architect te
voren met den betrokken Inspecteur overleg
wordt gepleegd.
In dit geval is dit niet geschied en nam ik
eerst kennis van het voornemen om te bouwen
nu alles reeds gereed en afgewerkt is en de
stukken betreffende de voorschot-aanvrage zijn
uitgegaan.
Dat dit tot teleurstelling moet leiden blijkt
hier, waar ik mij noch met de plannen, noch
met de berekeningen vereenigen kan".
Vervolgens leest spr. het antwoord voor van
het Ministerie van Arbeid, waarin tegen het
verleenen van een voorschot bezwaar werd
bemaakt, wijl op dat oogenblik de reeds toe
gezegde Rijkssteun voor woningbouw gezien
de behoefte aan woningen ruimschoots vol
doende werd geacht.
Dat besluit van den Minister van Arbeid
was eene teleurstelling zoowel voor „Volksbe
lang" als voor den Raad en B. en W.
Dat besluit gaf „Volksbelang" dan ook aan
leiding, om bij schrijven van 2 November 1921,
den Raad ontheffing te vragen van het aan
haar bij besluit van 26 Februari 1921 gegeven
recht van erfpacht op de betreffende perceelen
grond, hetgeen haar bij besluit van 22 Dec.
1921 is verleend.
Leest men het schrijven van den Minister
aandachtig, dan wordt niet bedoeld, dat Z.Exc.
geen gehoor meer zou verleenen aan „Volks
belang" voor eventueele aanvragen om voor
schot, integendeel de Bouwvereeniging worav
uitgenoodigd om te zijner tijd daarop terug te
komen; duidelijk toch zegt de Minister: „Ik
meen, dat voor woningbouwin uwe gemeente
slechts dan Rijksgeld behoort te worden ver
strekt, wanneer toeneming van de bevolking
of van huwelijken dit noodzakelijk maakt".
Welnu, sedert 1921 is de bevolking zoodanig
toegenomen, dat een groot tekort aan wonin
gen geconstateerd wordt, zoodat momenteel
woningbouw noodzakelijk is.
Naar mijne meening (dat is mijne persoon
lijke meeniqg, dus los van het College van
Burgemeester -én Wethouders, los van den
Raad) zou, m* verband met het feit, dat „Volks
belang" het bij Raadsbesluit verleende voor
schot voor den bouw van 15 wi|ninge<i, door
besluit van den Minister van Arbeid niet Kon
verwerken en het Ministerieele besluit een
wenk be teekent om te zijner tijd de aanvrage
om voorschot wederom aanhangig te maken,
het vanzelfsprekend geacht moeten worden,
dè,t de Katholieke Bouwvereeniging dien wenk
des gewenscht alsnog opvolgt.
Als „Volksbelang" zou willen overwegen tot
het aanvragen van steun bij gemeente en Rijk,
aldus spr., zou deze vereeniging zeker niet
worden afgewezen. Spr. wijst er dan op, dat
„Volksbelang" wèl een katholieke vereeniging
is, doch neutraal op het gebied van verhuren.
Volgens art. 24 harer statuten verhuurt zij hare
woningen aan „alle goede Staatsburgers". Ook
heerscht er tusschen de bestaande vereenigin-
gen en „Volksbelang" geen naijver. Spr. heeft
met de voormannen der beide bouwverenigin
gen geconfereerd en deze verklaarden tegen
eventueele bouwplannen van „Volksbelang"
generlei bezwaar te hebben.
Ook moge men niet vergeten het centrum
onzer gemeente; daar heerscht woningnood in
die mate, dat meerdere gezinnen, die zich daar
wënschen te vestigen, dit wordt belet, omdat
elke woning, ja zelfs woningen gelijk aan een
schuurtje, zijn bezet. Nog dezer dagen kwam
van zes gezinnen aanvrage binnen om te mo
gen beschikken over eene woning; en waar men
daaraan toevoegt de krotten, die nog bewoond
worden, die ik persoonlijk heb onderzocht, waar
een verplaatsbaar voorwerp voor geheim ge
mak moet banut worden, woningen waar de
oppervlakte geen 12 M^, de afstand van vloer
tot onderkant balklaag 2 M. bedraagt, wonin
gen waar de slaapplaatsen van groote zonen
en dochters zich bevinden binnen een en het
zelfde vertrek, woningen waar meerdere gezin
nen een en hetzelfde privaat moeten benutten,
dan behoeft het wel geen nadere uitleg, dat,
waar in eenzelfde vertrek door 4-6-8 of meer
dere personen wordt gewoond, gekookt, gegeten
gewasschen, geslapen, waar in eenzelfde ver
trek moet ontkleed en verschoond worden, de
gezondheid en helaas ook de zedelijkheid wordt
beleedigd; ja, laat het mij rondborstig zeggen,
het schaamtegevoel geweld wordt aangedaan
op de allerpijnlijkste wijze; de adeldom van
het menschelijk karakter ten zeerste wordt ge
griefd.
Waar dusdanige toestanden nog heerschen,
is het meer dan tijd, dat, zooals straks door
mij gezegd, de handen uit de mouwen worden
gestoken en door broederlijke, eensgezinde sa
menwerking worde bereikt, dat woningtoestan
den, zooals geschetst, voor goéd tot het ver-
ledene zullen behooren.
Ik mag alvorens mijn lezing over het woning
bouwvraagstuk te eindigen, niet nalaten, om
mijne erkentelijkheid te betuigen aan de Di
rectie van de in Sas van Gent gevestigde in
dustrieën voor hetgeen door haar voor den ar-
maakt wasschen overbodig.
beider op het gebied van huisvesting en ver
betering is gedaan.
Wanneer men o.m. in oogenschouw neemt
tal van woningen met keurige inrichting op
de uitgestrekte terreinen van de Spiegelglasfa-
briek en die der fabriek voor chemische pro
ducten, dan breng ik gaarne aan Heeren Di
recteuren mijn dank voor het gezellige tehuis,
voor tal van ambtenaren en werklieden tot
stand gebracht..
Daarnaast is het mij een bijzonder genoegen
te kunnen mededeelen, dat de heeren Calle-
baut, directeuren van de Stijfel- en Glucose-
fabriek, mij hebben toegezegd, de gelegenheid
open te stellen voor alle arbeiders hunner fa
briek, om met voorschot aan zeer matige rente
een woning te bouwen binnen de gemeente
Sas van Gent; zoodat ieder werkman dier fa
briek desgewenscht in het bezit komt van een
eigen woning.
Het spreekwoord gedachtig „Eeigen haard is
goud waard!" mag men dat aanbod noemen
een groot sociaal werk, ten zegen van den
werkman, navolging waardig.
Ook voor diegenen, die dagelijks den tocht
moeten maken hetzij per fiets of autobus en
deze straat dagelijks moeten doortrekken om
de fabriek te bereiken zal het eene uitkomst
zijn van dit aanbod ook in de Zandstraat ge
bruik te kunnen maken.
M. H.! Ik mag hopen, dat deze uiteenzetting
aanleiding geve, dat waar een tekort aan wo
ningen wordt waargenomen, de helpende hand
wordt toegestoken ter bevordering van den
bouw van gezonde woningen voor den arbeider
en dat, waar verbetering noodzakelijk blijkt,
deze zoo spoedig mogelijk worde aangebracht.
(applaus).
I
De besprekingen.
Van de gelegenheid om vragen te stellen
werd allereerst gebruik gemaakt door het ge
meenteraadslid, de heer J. de Leux.
Deze wenschte te vernemen, op welke voor
waarden de Stijfselfabriek voorschot zou ver
strekken voor den bouw van arbeidswoningen.
Burgemeester Hoefnagels antwoordde,
dat daaromtrent aan hem slechts
bekend was, dat de rente zeer matig zou zijn.
Voor nadere inlichtingen, zou ftien zich het
best tot de directie kunnen wenden.
De heer de Leux zeide dan,
de arbeiders voor deze aanbieding-
te waarschuwen. Spr. zag liever, dat een wo
ningbouwvereniging de taak op zich nam om
de arbeiders te helpen. De Stijfselfabriek zal
wel voorschot geven doch op voorwaarden, die
den arbeider met handen en voe
ten aan die fabriek binden. Spr. merkt dan op,
dat de directie der stijfselfabriek zich met be
trekking tot de jongste staking, die geëindigd
is door tusschenkomst van den Rijksbemidde
laar in den persoon van den burgemeester, to
taal niet aan haar gegeven woord heeft ge
houden. Zij had beloofd, alle oud-arbeiders te
zullen terugnemen, voorzoover zij die gebrui
ken kon, en dat doet zij niet. Er bestaat derhal
ve reden om de directie te wantrouwen. De ar
beiders zullen danook goed doen met ae voor
waarden nauwkeurig na te gaan. Waar de di
rectie eenmaal haar woord heeft gebroken, kan
men haar geen vertrouwen meer schenken. Spr
vermoedt, dat het voorschot zal gelden zoolang
de arbeider verbonden is aan de fabriek. Loopt
de zaak dus eens vast en wordt het dienst
verband verbroken, dan kan de arbeider voor
het feit worden gesteld, dat hij ineens zijn ge-
heele hypotheek moet aflossen en zoodoende
z'n spaarcenten kwijt zou raken. Men moet
dus goed uitzien vóór men op het aanbod in
gaat. Anders blijft men aan den werkgever
verbonden. En als deze dan doet, zooals bij af-
geloopen actie, zegt spr., dan zijn de arbeiders
te beklagei|.
Burgemeester Hoefnagels merkte op,
dat deze bijeenkomst niet is belegd
om critiek uit te óefenen op de houding van de
directie der Stijfselfabriek. De bewering als zou
de directie haar woord hebben gebroken zou
spr. niet durven onderschrijven. Spr. wijst er
dan op, dat thans gebouwd kan worden voor
ongeveer f 2000 per woning tegen 5 a 6000 gul
den eertijds.
De heer dé Leux vraagt waarom
de gemeente niet zelf bouwt als
ze merkt dat er woningen tekort zijn.
Burgemeester Hoefnagels antwoordt, dat
deze kwestie een te persoonlijk
karakter draagt om ze hier te behandelen.
De heer de Leux herhaalt dat
het de Stijfselfabriek er om te doen
is om den arbeider te binden aan handen en
voeten.
Burgemeester Hoefnagels verklaart dan
dat, wat de directie voor de ar
beiders op het oog heeft, gedaan wordt, wijl
spr. dat heeft gevraagd. Het is niet de bedoe
ling om de arbeiders vast te leggen, zegt spr.
De directie wil daarmee een blijk geven dat
zij dë arbeiders wil helpen.
De heer M. van Goethem Zegt, niet
te zijn gekomen om een debat te voe
ren over woningbouw. Hij meent echter op het
juiste oogenblik te zijn binnengekomen. Toen
namelijk de inleider begon te spreken over
„Volksbelang" De burgemeester heeft erop ge
wezen, aldus, spreker, dat het niet zoo gemakke
lijk ging om te bouwen Dat slaat vooral op
Sas, zegt spr als men afhankelijke is van B en
W en van den .Raad dier gemeente omdat de
personen, die daarvan deel uitmaken met het
sociaal gevoel der bevolking geen rekening
plegen te houden Spr. meent, dat de uitvoerige
uiteenzetting omtrent de geschiedenis van
bespaart brandstof.
Slechts één kwartier koken.
„Volksbelang" in deze bijeenkomst niet bepaald
op haar plaats was Inderdaad, zoo verklaart
spr, heeft de vereeniging veel gedaan om te
kunnen bouwen doch zoowel het bestuur als
de leden waren overtuigd, dat B en W de zaak
tegenwerkten Men heeft verschillende plannen
moeten maken en aan de vereeniging werden
eischen gesteld, die men aan de beide andere
bouwvereenigingen niet stelde Na de woning-
tellinis tofn aah „Volksbelang" te kennen ge
geven, dat er voldoende woningen in Sas waren
E enof twee jaar later is echter wel aan een
particulier bouwer steun verleend
(De heer de Leux: de Smet)
„Volksbelang" heeft kortgeleden opnieuw de
woningbouwkwestie ter hand genomen, doch
wijl men zich overtuigd hield, dat van den
Raad absoluut geen steun te verwachten is, kon
deze actie geen voortgang hebben Men mag
zich ervan overtuigd houden, dat door „Volks
belang" moeite genoeg is gedaan, doch B en W
en de Raad vormen een struikelblok
(De heer de Leux protesteert
Spr verklaart dan óók tegen een voorschot
door werkgevers te zijn Het is meer dan eens
gebleken, dat de arbeiders zoodoende onder ne
dwang komen van den werkgever
Ten slotte zegtspr nog, dat „Volksbelang"
in zee zou willen gaan als men er zeker van
was, d'n steun te krijgen van B. en W. Zonder
die zekerheid kan men niet beginnen want de
voorbereiding eischt veel werk en brengt aller
lei kosten met zich
Spr. zegt, dat als de gemeente zelf den wo
ningbouw terhand nam, zooals ook in andere
gemeenten wel gebeurt, en zij verhuurde haar
woningen aan arbeiders tegen een matigen
prijs, zij een goed sociaal werk zou verrichten.
Burgemeester Hoefnagels noemt de
voorstelling van zaken als zouden B.
en W. de plannen van „Volksbelang" hebben
tegengewerkt absoluut onjuist. Spr. verklaart,
hierover den heer van Goethem persoonlijk te
hebben gesproken en hem te hebben aangebo
den, hem alle gevoerde correspondentie hier
over te laten inzien. Ik wacht U nóg, zegt spr.
U hebt hieraan nooit gevolg gegeven. Van te
genwerking van de zijde van B. en W. is nooit
sprake geweest, herhaalt spr. Dat de inspec
teur voor Volksgezondheid met de ontwerpen
niet accoord kon gaan en verschillende wijzi
gingen verlangde is niet onze schuld, merkt
spr. op. Had „Volksbelang" den juisten weg
bewandeld, dan ware zulks voorkomen. Het
feit echter, dat de Raad op voorstel van B. en
W. een voorschot voteerde van f 88,200 is toch
wèl een bewijs, dat van tegenwerking geen
sprake is geweest. Er is ten aanzien van
„Volksbelang" eerlijk gehandeld. Ook door den
burgemeester. Zoowel B. en W. als de Raad
zijn ten slotte teleurgesteld door de ministeri
eele beschikking.
Wat de meening betreft als zou de huidige
Raad niet tot medewerking bereid zijn, wijst
spr. erop, dat het voor de Raadsleden indivi
dueel zeer moeilijk is om zich buiten den Raad
hierover uit te spreken. Spr. zegt echter, dat
hij het ten zeerste zou betreuren als de Raad
een aanvraag om steun hetzij van Volksbelang
hetzij van een andere bouwvereeniging zou af
wijzen, wijl het hier gaat om een algemeen
belang.
De heer van Goethem zegt, dat
de burgemeester ook bij hem de cor
respondentie kan komen inzien. U weet ook
wel, aldus spr., dat ons aanvankelijk door B.
en W. het terrein achter de openbare school
als bouwterrein was aangewezen. Toen werd
ons medegedeeld, dat daar slechts woningen
van 7 M. mochten worden gebouwd. Thans
heeft men dien eisch laten vallen. De plannen
om achter den Molenberg aardige woningen
te zetten konden ook niet de goedkeuring van
B. en W. wegdragen. Dat moesten landhuisjes
worden van circa f 7000. Ook op ander gebied
ontbrak de medewerking, die men had mogen
verwachten.
Burgemeester Hoefnagels merkt op,
dat, als men van de zijde van Volks
belang nu al begint met het college van B. W.
en den Raad van onbetrouwbaarheid te ver
denken, hij wel inziet, dat met deze vereeniging
geen basis voor samenwerking zal te vinden
zijn. Onder deze omstandigheden kan Volks
belang inderdaad beter thuisblijven en het aan
een andere vereeniging overlaten om de zaak
van den woningbouw aan te vatten. Spr. ver
klaart voorts het te betreuren, dat een bestuurs
lid van een bouwvereeniging op deze wijze an
deren kopschuw tracht te maken. Ook de cri
tiek op den steun van werkgeverszijde door de
heeren de Leux en van Goethem betreurt spr.
Als men op deze wijze voortgaat zal er van
woningbouw niets terecht komen, wat spr. zeer
spijten zou met het oog op de arbeiders.
De heer de Lejix pierkt op, dat
het vanzelfsprekend mog worden ge
acht, dat hij niet tegen volkshuisvesting
is. Spr. kan niet begrijpen, waarop de bewering
van den heer van Goethem steunt, als deze
zegt, van den Raad tegenwerking te verwach
ten. Ik heb echter gehoord, zegt spr. dat de
heer van Goethem tegen iemand zou hebben
uitgelaten, dat „Volksbelang" woningen met
Rijks- en gemeentesteun zou willen gaan bou
wen alleen voor katholieken en daarmee zou
de Raad zich natuurlijk niet kunnen vereeni-
gingen. Als echter aan de leden van elke poli
tieke richting de woningen worden verhuurd,
geloof ik niet zegt psr., dat de Raad ertegen
zou zijn.
De heer van Goethem verklaart, dat hij na
tuurlijk den heer de Leux niet heeft gepolst,
daar hij zich overtuigd hield van diens steun
is absoluut onschadelijk voor Uw wasch.
evenals indertijd van dien van Gijsberis.
Voorts wijst spr. erop dat de statuten garan
deeren, dat alle gezindten over één kam moeten
worden geschoren wat betreft het verhuren.
Spr. verklaart, dat het niet zijn bedoeling is
geweest, wantrouwen te uiten ten aanzien van
de directie van Zelandia.
Burgemeester Hoefnagels noodigt dan den
heer J. Hennink, gemeente-architect te Sas
van Gent, uit, eenige inlichtingen te verstrek
ken omtrent den bouw van arbeiderswoningen.
De heer Hennink, hieraan voldoende, ver
duidelijkt aan de hand van een door hem op
het schoolbord gemaakt schetsje, de inrichting
van het meest elementaire type van een ar
beiderswoning. Deze woningen, met 15 stuks
tegelijk gebouwd, zouden komen op circa
f 2000 per stuk. Voeg daarbij f 200 voor de
waarde van den grond dan komt men op een
totaalbedrag van f 2200, hetgeen a 5 pCt. een
huurwaarde vertegenwoordigt van ongeler f 2
per week.
Burgemeester Hoefnagels brengt dan dank
voor de belangstelling, waaruit wel blijkt, dat
men van de noodzakelijkheid van woningbouw
overtuigd is. Krachtig spoort spr. de besturen
der bouwvereenigingen aan, het algemeen be
lang te dienen. Laat men samenwerken om te
komen tot het doel. Spr. meent, dat men ge
rust bij den Raad zal mogen aankloppen. Hij
wijst op den gunstigen financieelen toestand
van de gemeente, die het mogelijk maakt, de
helpendé hand te bieden, en noemt het een
plicht van de gemeente om mede' te werken.
Nadat nog enkele vragen, van den heer de
Mul door den heer Hennink zijn beantwoord,
sluit de heer de Caluwé de bijeenkomst met een
woord van dank aan den spreker en aan allen,
die door hun tegenwoordigheid blijk gaven
van hun belangstelling, den wensch uitspre
kend, dat de lezing van burgemeester Hoefna
gels ertoe zal mogen bijdragen, dat spoedig
met den bouw van arbeiderswoningen een aan
vang mag worden gemaakt in het belang van
de gemeenschap.
Gemeenteraad. Vergadering van den raad op
Donderdag 15 Mei a.s. des namiddags 6 uur.
Aan de orde:
I. Mededeeling ingekomen stukken.
II. Aanbieding verslag toestand der gemeen
te over 1929.
III. Aanbieding rekening van het burgerlijk
armbestuur over 1929.
IV. Alsboven der Gezondheidscommissie over
1929.
V. Benoeming Commissie voor het nazien der
rekeningen en begrootingen in 1930.
VI. Benoeming van een schoonhoudster der
O. L. school B. en vaststelling van haar pensi
oengrondslag.
VII. Verzoekschrift van Voorz. en Secret.
Kring Hulst der Zeeuwsche Landb. Mij om bij
drage in de kosten eener landb. tentoontelling
te Kloosterzande op 18 en 19 Juni e.k.
VIII. Verzoekschrift van het harmoniegezel
schap „De Vereenigde Vrienden" om verhoo
ging jaarl. subsidie tot f 250.
IX. Voorstel tot terugbetaling van een ge
deelte recognitie voor stoepen aan J. J.
Dootjes.
X. Verzoekschrift van P. J. Leroux om meer
dere gemeentegrond in erfpacht.
KI. Voorstel tot wijziging tarief electrisch
licht.
XII. Voorstel tot uitkeering van de winst
van het G. E. B. over 1929 ad f 1972,96y2 aan
het bedrijf ter bijschrijving op de reserve.
XIII. Voorstel tot wijziging der begrooting
van het Gemeentel. Eelectr. Bedrijf voor 1929.
XIV. Alsboven der gemeente-begrootingen
voor 1929 en 1930.
Verlof dagen. Door de directie der Glasfa
briek alhier, is aan de arbeiders bekend ge
maakt dat zij met ingang van 1 Januari 1930
ook in het genot worden gesteld van verlof-?
