No. 3615
Woeosdag 14 Mei 1930
45ste Jaargang
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN
Woningbouw to
Sas van Gent.
Het Geheim van den
Voddenraper.
VERSCHIJNT elken MAANDAG-, WOENSDAG-en VRIJDAGAVOND
PQSTRfHENIH6 Hd. 52419.
FE UIL L ETON
DE ZEEUWSGHE KOERIER
Bureaux van Redactie en Administratie
OOSTKADE 218, SAS-VAN-CENT
Telefoon 15 Telegramadres: Koerier
Abonnementsprijs 1.50 per 3 maanden,
of 5.25 per jaar, bij vooruitbetaling -
Advertentien 20 cent per regel, bij contract lager
ZEER KOOPKRACHTIGE
LEZERSKRING
IT8TEKEND QE80HIKT
VOOR PUBLIOITEIT
De belangstelling voor de Zondag jl. in
school B in de wijk Zandstraat door burge
meester L. W. G. Hoefnagels gehouden lezing
over het Woningbouwvraagstuk was zelfs
afgezien van plaats en uur der bijeenkomst
zeer bevredigend te noemen.. Zoowel Sas van
Gent kom welks bewoners met een 5-tal
auto"s de afstandskwestie terwille van de wo
ningkwestie hadden opgelostals de wijk
Zandstraat zelve, was flink vertegenwoordigd
en men heeft de rede des burgemeesters, trots
het feit, dat men zich met zitplaatsen (school
banken) moest tevreden stellen, waaraan men
in letterlijken en figuurlijken zin „ontgroeid',
was, met grobte aandacht gevolgd.
Wij merkten o.a. op de Weleerw. heer kape
laan alsmede de heer G. Stevens, burgemeester
van Overslag en de heeren de Mul en de Leux,
raadsleden, benevens verschillende notabelen.
Nadat de heer de Caluwé, hoofd der school,
mede namens de heeren van Bracken en War
rens de bijeenkomst met enkele passende woor
den had geopend en de aanwezigen en in het
bijzonder den burgemeester, het welkom had
toegeroepen, gaf hij het -ivoord aan den spr.
van den avond, den Edelacntb. heer L. W. G.
Hoefnagels, burgemeester van Sas van Gent.
Deze sprak ongeveer als volgt:
Mijne Heeren,
Wanneer door de Heeren de Caluwé, van
Bracken en Warrens tot mij een verzoek ge
richt werd, om het woningbouwvraagstuk te
behandelen heb is die vraag getoetst aan vra
gen die ik me zelve gesteld heb, n.l.: Hebben
de bewoners van de Zandstraat een perspec
tief voor oogen, dat mij aanleiding kan geven,
om die vraag in gunstigen zin te beantwoorden,
en secundo, kan een bespreking van het Wo
ningbouwvraagstuk mogelijk ook zijn nut af
werpen voor Sas van Gent als industrie-cen
trum van Zeeuwsch-Vlaanderen.
Welnu, die vragen die ik mij ter overweging
stelde, heb ik bevestigend moeten beantwoor
den.
Zonder twijfel het is een feit het Wo
ningbouwvraagstuk voor de Zandstraat heeft
niet alleen perspectief doch het is absoluut
noodzakelijk, dat men hier, om het zoo maar
eens plat uit te drukken, de handen uit de
mouwen steekt en men zoo spoedig mogelijk
begint om te komen tot bouwen van woningen
die èn voor den werkman èn zijn gezin een
frisch, gezond en gezellig tehuis beteekenen
doch daarnaast de financieele kracht van den
arbeider niet te boven gaan.
Voor wat het Woninggvraagstuk in het cen
trum onzer gemeente betreft ook daar kan
Naar het Fransch van
RAOUL DE NA VERY.
61-
Vooruit dan; ik zal voor dezen keer zoo
dwaas zijn en vooruit betalen.
Wees gerust, je zult je je geld niet beklagen.
Men bracht een portie eten op, en toen Bibi
het, onder het ledigen van een flesch wijn, ge
bruikt had, rees hij op, maakte een gebaar met
zijn handen om stilte te gebieden, en kondigde
een lid aan, getiteld: De verloofde van de Pe-
troleuse.
Een algemeen hoera was het antwoord.
Bibi hief met een ruwe stem en een tirift
welke den hardnekkigen communard verried,
een lied aan, dat geschikt was om iemand het
bloed in de aderen te doen stollen, een lied,
waarin de de moorden en gruwelen der Com
mune verheerlijkt werden en de petroleuse, tot
in de wolken werd verheven.
Toen Bibi geëindigd had en het donderend
haildgeklap bedaard was, haalde de straatzan
ger een vijffrankstuk uit den zak en hield het
Bibi voor met de woorden:
Dit geef ik je onder voorwaarde, dat ik de
eenige zal zijn, die het recht heeft je lied in
Parijs te zingen; gij hebt mijne achting terug
en gij staat weer boven Chatillon.
Mr. PIETER JELLES TROELSTRA,
de oud-leider der S.D.A.P., overleed in den nacht van Maandag op Dinsdag jl.
op' dien akker met vrucht gearbeid worden
want ook daar moet een tekort aan goede
arbeiderswoningen worden geconstateerd. Daar
zijn zelfs helaas in het centrum en even daar
buiten nog woningen waarvoor de naam
„krot" en „stal" meer op zijn plaats zou zijn
dan wel „woning", waar een redelijk schepsel
Gods zijn dagelijksch leven slijten moet.
Voorzeker de gemeente Sas van Gent heeft
niet stil gezeten, getuige de woningen door de
bouwvereenigingen „Sas van Gent" en „Voorpit"
met financieelen steun van de gemeente ge
bouwd en nog meer zou de Raad op huis-
vestingsgebied zich hebben bewogen, ware in
1921, bij Ministerieel besluit het bouwen van
woningen met rijkssteun in onze gemeentè niet
stopgezet.
Ik hoop straks daarop terug te komen.
Gaarne breng ik hulde aan de heeren de
Caluwé, hoofd der school B, van Bracken, mid
denstander en Warrens, landbouwer en oud
raadslid, die door hun optreden toonen, te be
grijpen, dat wil men het doel bereiken de
middelen daartoe moeten aangewend worden,
dat men riiet bij de pakken moet blijven zitten,
doch moet blijven aankloppen om gehoor en
medewerking om thans den tijd te benutten,
Bibi nam de vijf francs aan, boog dankend
voor het publiek en nam een tweede flesch.
Op dat oogenblik poogde een nieuwe groep
bezoekers de gelagkamer binnen te dringen;
maar dit zou hun niet gelukt zijn, zonder de
hulp van de waardin en de Ekster.
Zij waren met drieën: de Wildeman, een vol
leevi« -'-.-•frbopf. die al de graden van het ge
vangenisstelsel doorlooperi had: het verbete
ringshuis, he tuchthuis en de galeien, en die
op het oogenblik heimelijk de plaats zijner in
woning, die hem door de justtie was aange
wezen, verlaten had, en, naar hij zeide, in eens
een grooten slag zocht te slaan, waarvan de
opbrengst hem zou veroorloven als een eerlijk
man in de een of andere stad van Amerika te
gaan wonen.
Verder de Staak, welke bijnaam gerechtvaar
digd werd door zijn lange gestalte. Hij was nog
nooit voor het hof van assisen verschenen,
maar den of anderen dag zou hem die eer wel
te beurt vallen. Hij wees de plaatsen aan, waar
iets goeds te halen was, en ontving het loon
voor zijn inlichtingen, zonder deel te nemen
aan diefstallen, die hem wat gevaarlijk toe
schenen.
De laatste werd de Guit genoemd. Hij scheen
zoo opgeruimd, als de Staak er droefgeestig
uitzag. Zijn open gelaat, zijn levendig oog, zijn
ronde lippen boezemden minder wantrouwen
in dan het vaalbleeke gelaat van den Staak, of
het sombere voorkomen van den Wildeman. H-
kon dan ook van tijd tot tijd, in voorname hui
zen, de betrekking van plaatsvervangend livrei
knecht vervullen. Hij kon goed rijden, ook
opdat de schoone wijk „De Zandstraat" met
eene bevolking van plm. 500 zielen het aandeel
in den bloei dezer streek niet moge ontgaan.
Wat wenscht men in de Zandstraat te be
reiken?
Het antwoord ligt op Uw aller lippen, n.l.
„Doelmatige woningen voor den arbeider, die
zijn werk vindt in Sas van Gent of Siuiswil".
Ik geef gaarne toe, dat Uw antwoord juist is
gegeven. Immers, in dethans bestaande bedrij
ven te Sas van Gent vinden bij normaal be
drijfsleven meer dan 2200 werklieden arbeid.
Voeg daaraan toe de honderden schepen in
lossing en lading voor de in onze gemeente ge
vestigde industrieën, die 'n cijfer van rond de
2000 aanwijzen; dan, de in Sluiskil gevestigde
industrie „Association Coop. Zélanöaise de Car
bonisation" waaraan plm. 250 arbeiders zijn
verbonden zoomede de in de omgeving van
Sluiskil in aanbouw zijnde Compagnie Neêrlan
daise de l'Azöte die we hopen eerlang in wer-
scheren en kappen, en vervulde desgevraagd
de bediening van kamerdienaar. Niet zoo stout
moedig als de Wildeman, was hij daarentegen
meer geslepen. Evenals de Staak, had hij een
correctioneele gevangenisstraf ondergaan, waar
door hij te Melun de kunst geleerd had om pan
toffels te maken.
De waardin glimlachte verheugd, toen zij
hen zag binnentreden, want die drie waren
haar beste klanten.
Hoor een, moeder! sprak de eerstbinnenge-
komene, wij moeten van avond wat fijns heb
ben, verstaat ge? Ajuinsoep, die goed gaar is,
coteletten met cornicbons, die gij in de buurt
moet laten halen, want uw keuken kan zulke
lekkernijen niet opleveren, oude kaas en eenige
flesschen goede wijn, van dien wijn met cayen
nepeper begrepen?
En waar moet ik voor u dekken?
In de achterkamer.
Luister, beste jongen, zei de waardin, ik kan
u niet vast beloven dat gij er alleen zult blij
ven zitten. Zooals ge weet, moet ik al mijn
klanten te vriend houden. Een arme weduwe,
die van de opbrengst harer zaak moet leven,
kan niemand wegzenden.
Dat spreekt vanzelf, mits die lieden, die bin
nen komen, bekenden zijn.
Behalve degene, die naar mij vragen zal,
merkte de Staak aan; ge hebt hem nooit ge
zien en mijn kameraden kennen hem evenmin
't Is een vriend, dien ik hun wil voorstellen.
Ekster! riep de waardin, dek een tafel voor
vier personen in de achterkamer.
En kaarten, terwijl wij op genoodigde
king te zien en waar voor circa 500 a 600 werk
lieden arbeid zal te vinden zijn, dan is het vol-,
komen juist, dat het middelpunt tusschen de
twee machtige industrie-centra, de Zand
straat, de aangewezen plaats is voor het zich
vestigen van arbeiders, hetzij werkend in Sas
van Gent hetzij in Sluiskil en omgeving. Van
af c e Zandstraat toch is de werkman door
verbinding van een prachtigen rijksweg in een
ommezien op zijn werkplaats èn in Sluiskil
en in Sas van Gent.
Hier zal het voor den werkman zijn een
„Eldorado", gezien zijn lieve woning voor
vrouw en kinderen met daarbij zijn met te
ontberen tuintje. Hier toch woont hij niet in
een atmosfeer van damp en gassen, die zoo
vaak schadelijk kunnen werken op de gezond
heid doch hier heeft den werkman het reine
fiimament boven zich, rond hem de heerlijke
gouwe, waar Gods natuur en veldgewas hem
tegenlacht. Nu we de overtuiging in ons dra
gen, dat de wijk Zandstraat zich bij uitstek
leent als centrum voor arbeiderswoningen,
volgt noodzakelijk de vraag: welk lichaam
komt op de eerste plaats in aanmerking, om
het grootsche sociale werk van dien woning
bouw aan te pakken?
M.H. Daarvoor komt in aanmerking een bouw
vereeniging goedgekeurd bij Koninklijk Be
sluit en toegelaten als vereeniging uitsluitend
werkzaam in het belang van verbetering der
volkshuisvesting.
Aan eene zoodanige vereeniging kan ligevol-
ge art. 33 der Woningwet uit 's Rijks kas een
voorschot worden verstrekt.
In onze gemeente bestaan 3 van dergelijke
bouwvereenigingen.
Vanwege de bouwvereeniging „Sas van Gent-
zij n gebouwd 41 woningen, vanwege de bouw
vereeniging „Vooruit" 17.
De Katholieke Bouwvereeniging „Volksbe
lang ontbrak het zeker niet aan goeden - wil,
doch door omstandigheden, onafhankelijk van'
den Burgemeester, van Burgemeester en Wet
houders en van „Volksbelang", heeft die ver
eeniging het doel, om 15 arbeiderswoningen te
bouwen, niet kunnen bereiken.
De Raad was „Volksbelang" geheel ter wille.
Bij besluit van 16 Februari 1921 zou, na ont
vangst van den door de gemeente van het Rijk
te vragen geldelijken steun, het Gemeentebe
stuur aan „Volksbelang" f 88,200 verstrekken
voor den bouw van 15 woningen dat is f 5880
per woning.
Omdat de arbeider in de onmogelijkheid ge
acht werd, om eene huur op te brengen waar
uit erfpacht, annuïteit, onderhoud, grondbe
lasting en assurantie geheel zou kunnen be
streden worden, werd de huur bepaald op f 4
per week en zou het tekort aan ontvangst ge
dekt worden door een jaarlijksche bijdrage van
het Rijk groot f 2325,39 en van de gemeente
ad f 775,13. Nu mag men wel zeggen: „Bij
vele zaken is juist de aanvang moeilijk", en
zulks ondervond maar al te zeer de Vereeniging
„Volksbelang".
Dit getuigen wel het antwoorden op het door
wachten, -sprak de Wildeman barsch.
De vrouw haalde een klos garen, een bos
sleutels, vier portemonnaies, drie zilveren uur
werken, eenige zijden zakdoeken en eindelijk
een spel kaarten uit den zak en legde dat op
tafel.
En toch gaan de zaken zeer slecht. Ge kunt
u niet verbeelden hoe de inkomsten sinds den
oorlog van '70 verminderd zijn. Men heeft
moeite om aan den kost te komen. Die rommel
maakt veel vertooning, en ik zal er nog geen
vijftig francs uitslaan.
En hoeveel hebt ge er voor betaald?
De helft, beste.
Die oude spotvogel, riep de Guit lachend,
terwijl hij haar een tik op den schouder gaf.
De Ekster had de deur van de achterkamer
geopend en de drie gasten zouden binnentr. .e-
den, toen de Guit eensklaps een zware hand
op zijn schouder voelde.
XX. p-
Een nieuw lid.
Het kleine vroolijke mannetje keerde zich
om toen hij die hand met meer kracht dan
gewoonlijk op zijn schouder voelde neerkomen,
en riep met een stem, die meer verrassing dan
blijdschap verried, lachend uit:
Camourdas!
Welnu! ja, Camourdas: bevalt u dat niet
vriendje? Zie, ik zou niet alleen graag een
plaatsje in de kamer hebben, maar ook een
uitnoodiging van u om wat te eten.
(Wordt vervolgd)