Mo. 3575
Vrijdag 7 Febrnarl 1930
44ste Jaargang
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN
fierste Blad.
Ontwikkelingsavonden.
Builent. Overzicht
Binnenland.
Buitenland.
HEERENBAAI
VERSCHIJNT ELKEN MAANDAG-, WOENSDAG- EN VRIJDAGAVOND
P0STBEKEHIH6 No. 52419.
Gemeenteraad van Sas van Geul
Dit nummer bestaat uit
TWEE BLADEN.
Ingezonden Mededeeling.
20 50cl. per ons
DE
Bureaux van Redactie en Administratie
OOSTKADE 218, SAS-VAN-CENT
Telefoon 15 Telegramadres: Koerier
Abonnementsprijs 1.50 per 3 maanden,
of 5.25 per jaar, bij vooruitbetaling
Advertentiën 20 cent per.regel, bij contract lager
ZEER KOOPKRACHTIGE
LEZERSKRING
IT8TEKEND GE8CHIKT
VOOR PUBLIOITEIT
Naar aanleiding van onze beschouwingen
over een winterprogram ontvingen wij van
eenige afdeelingen programma's, die zich van
een winterprogram, zooals door ons bedoeld,
onderscheiden doordat zij meer op het bevor
deren van allerlei nuttige kennis dan op „actie
door ontwikkeling" zijn gericht. Wat dit zeg
gen wil, hebben wij reeds uiteengezet. In een
goed winterprogram moet de R.-K. Werklie-
denvereeniging hare leden vooral trachten
voor te lichten omtrent den stand der arbei
dersbeweging, die juist „beweging" is, omdat
zij voortdurend vooruitdringt en telkens
nieuwe wegen moeten verkennen. En hierbij
moet dan in 't oog gehouden worden de actie
die de vereeniging in de eerstvolgende toe
komst zelve ontwikkelen zal. Zóó worden de
leden goed voorbereid op de komende dingen.
Zij zullen leeren begrijpen en kennis baart
dan liefde of ambitie voor de actie.
Daarnaast kan men denken aan andere pro
gramma's, aan programma's voor ontwikke
lingsavonden, waarop allerlei interssante on
derwerpen aan de orde worden gesteld, om den
blik te verruimen en algemeene kennis te be
vorderen.
Van zulke programma's ontvingen wij eenige
voorbeelden uit groote en kleine plaatsen. Wij
laten er hier een drietal volgen. Anderen kun
nen er wellicht iets van leeren.
I.
1. Guido Gezelle (de bekende Vlaamsehe
dichter).
2. De Bijbel.
3. De St. Jan van Den Bosch.
4. Het spiritisme of de geesteswereld.
5. Eerste Hulp (bij sport en verkeer).
6. Eerste Hulp (bij verdrinken en electrici-
teit).
7. Het communisme.
8. Mussolini.
9. Typen van menschen.
10. Volksontwikkeling.
H.
1. Het nut der volksontwikkeling op gods
dienstig, sociaal-economisch en politiek ge
bied.
2. Het socialisme.
3. De schoolvrije jeugd en een woord tot de
ouders.
4. Denken, durven en doen.
5. De R..-K. Staatspartij, haar ontstaan en
haar streven.
6. Onderling hulpbetoon.
7. De Ziektewet.
8. Christendom en aardsch geluk.
9. De R.-K. Staatspartij en de arbeiders.
10. Trusts, kartels en syndicaten.
11. Mijntechniek.
12. Tuberculose-bestrijding.
13. Missie-actie in verband met de jeugd, het
huisgzin enz.
14. De Katholieken en de vrede.
15. Onze sport en principieelen.
16. Het ideaal van het christelijk huwelijk.
m- V
1. Het algemeen priesterschap
2. Het bankkapitalisme van onzen tijd.
3. Onze kinderen voorlichten of niet
4. Opbloei en afval in de Kerk. Het moder
ne Heidendom.
5. Waar het voor de ouders bij de opvoe
ding hunner kinderen op aankomt.
6. Voor welke interne problemen staat de
huidige arbeidersbeweging
7. Hoe parochieel godsdienstige en sociale
actie hand aan hand te doen gaan
Ongetwijfeld interessante programma's. Ook
van verschillende karakter en klaarblijkelijk
aangepast aan speciale behoeften.
Waarom heeft men er ons niet meerdere
toegezonden Men ziet toch, dat dit nuttig
kan zijn. We willen -ze gaarne publiceeren.
Wellicht kunnen wij dan de onderwerpen ook
rangschikken en sprekjers vermelden, om hier
door de taak van vele besturen te verlichten.
Laat men zich eens die kleine moeite ge
troosten, om mede te werken aan iets goeds
yoor de geheele organisatie.
De Londensclie vlootconferentie De eerste
moeilijkheden. Het verdwijnen der dicta
tuur in Spanje.
Het heeft eenige dagen met de vlootconfe
rentie niet erg willen vlotten. Niemand scheen
eigenlijk goed te weten hoe de zaak moest
worden aangepakt om niet reeds bij voorbaat
een mislukking uit te lokken. Men is thans
intusschen zoover gevorderd, dat een bepaald
Fransch voorstel ter tafel kon worden ge
bracht en dat daarover inleidende besprekin
gen zijn aangevangen. Zooals men weet, wil
Engeland dat de conferentie voor alle catego
rieën van oorlogsschepen een aantal voor de
deelnemende landen zal voorschrijven, welk
aantal niet mag worden overschreden. Nu
f heeft Frankrijk daarop een tegenvoorstel inge-
I diend, volgens welk wordt toegestaan, dat een
zeker percentage van de tonnemaat van elke
categorie op een andere categorie wordt
overgedragen. Engeland kan daarmee
niet accoord gaan. Het zou desnoods
te vinden zijn voor een zekere vrijheid tus-
schen kleine kruisers en torpedojagers. Van
eenige overdracht van slagschepen en moeder
schepen voor vliegtuigen op andere catego
rieën wil het echter niet weten en evenmin
van overdracht van welke categorie ook op
duikbooten.
Is men deze eerste moeilijkheid te boven,
dan komt de eigenlijke kern der conferentie,
de rantsoeneering zelve aan de beurt. Ten
aanzien van deze kwestie is men nog geheel
achter de schermen gebleven. En dit is maar
goed ook. Het groote publiek weet voldoende,
dat er groote moeilijkheden zijn, zooals de
eisch van Japan, dat de sterkte van zijn vloot
minstens zeven tiende moet zijn van de sterkte
van de vloot van de Vereenigde Staten en de
eisch van Italië, dat het, wat vlootsterkte be
treft, met Frankrijk moet worden gelijk ge
steld. Het is beter, dat niet alle argumenten
„pro en contra" op de groote markt worden
gebracht. Daarmee wordt slechts de taak van
de leden der conferentie, een taak, welke toch
al bizonder delicaat is, nog maar verzwaard.
Zooals te verwachten was, is de bedoeling
van het nieuwe Spaansche Kabinet de af
schaffing van de dictatuur en geleidelijke te
rugkeer tot grondwettelijke toestanden. Ver
schillende maatregelen zijn daartoe reeds ge
nomen, als vrijwel algeheele opheffing van de
censuur, vrijlating van politieke gevangenen,
herstel van rechten voor de universiteiten enz.
Weinig beteekenende relletjes daargelaten, is
de overgang van de dictatuur Primo de Rivera
naar het Kabinet-Berenguer zonder schokken
geschied.
L w_
H.
ZOMERTIJD IN 1930
Van 15 Mei tot 5 October.
Bij Kon. Besluit is bepaald, dat de vervroe
ging met één uur van den wettelijken tijd, m.
a.w. de zomertijd zal aanvangen op 15 Mei en
eindigen op 5 October 1930.
De actie der Vlaamsehe nationalisten.
Een schrijven van Z.Em. kardinaal van Roey....
De Brusgelsche correspondent van de Msb.
meldt
Zondag is in al de kerken van de Kempen
een brief voorgelezen van Z.Em. den kardinaal
aartsbisschop van Mechelen, die een antwoord
is op een artikel, dat de vorige week, onder
verantwoordelijkheid van de Katholieke Vlaam
sche volkspartij van het arrondissement Turn
hout, in het weekblad „De Nieuwe Kempen" is
verschenen over de houding van het doorluch
tig episcopaat tegenover de Vlaamsehe natio
nalisten.
Dit artikel, zoo luide het in den brief van
Zijne Eminentie, is vol verzinsels en leugen
achtige insinuaties, met het duidelijk uitge
sproken doel, de kerkelijke overheid verdacht
te maken in de oogen der geloovigen.
Wij zullen het niet beantwoorden, doch wij
meenen niet stilzwijgend te mogen voorbijgaan
zonder te reageeren tegen een dergelijken aan
slag op den aan de kerk verschuldigden eer
bied en komende van leiders eener partij, die
zich katholiek noemt.
De episcopale overheid niet eerbiedigen, is
stelling nemen tegen Christus en Zijn Kerk.
Gij kunt de woorden van den Zaligmaker:„Wie
U aanhoort, aanhoort Mij wie U verstoot,
verstoot Mij wie Mij verstoot verstoot Hem,
die Mij gezonden heeft" (Luc. X 16)
De groote martelaar uit de eerste tijden van
het christendom, de heilige bisschop Ignatius
van Autiochie, mocht met recht schrijven
„Al dezen, die God en Christus toebehooren,
zijn met den bisschop". (Philad. III. 2) en
Paus BenedictusXV „Hij is niet de Kerk, die
niet met den bisschop is" (Encycliek. Ad be-
tissinu, 1 Nov. 1914.)
Als zij (de VI. nationalisten cor.) beweren
dat, waar de bisschoppen tegen hen zijn, de
Hoogste Kerkelijke Overheid daarentegen het
Vlaamsch nationalisme goedkeurt en dat den
Vader van alle geloovigen met hen is, dan aar
zelen wij niet te zeggen en wij weten wat
wij zeggen dat zij gelogen hebben.
Het is op deze wijze, dat doorgaans de droe
ve geschiedenis begint van alle apostaten. In
dien de Paus ze openlijk moest veroordeelen,
dan nog zouden zij beweren, dat God met hen
is
Volgens hen begrijpen wij niets van de
Vlaamsehe kwestie.
Zelf uit de Vlaamsehe Kempen afkomstig
meenen wij de belangen en nooden van het
Vlaamsehe volk even goed te kennen als wie
ook. Wij beschouwen het als een plicht, te doen
wat van ons afhangt, om in deze nooden tege
moet te komen, nl. om de ouders, die zulks ver
langen Vlaamsch onderwijs te schenken voor
hun kinderen.
Doch wij hebben ook het recht, meenen wij,
over dc belangen en behoeften van het Vlaam
sehe volk anders te oordeelen dan de Vlaam
sehe nationalisten.
Aanvallen, zooals deze welke wij hier open
lijk aan de kaak stellen, zullen ons niet bele-
ten onzen herderlijken plicht te vervullen tel
kens wij dat noodig zullen oordeelen.
Vervult gij ook aldus het schrijven aan de
geloovigen, uwen plicht van geloovigen. Keert
u af van hen, die u op een dwaalspoor willen
leiden en uwe gehechtheid aan de Kerk in ge
vaar brengen.
Leest noch ondersteunt de nationalistische
organen (dag- of weekbladen), die, zooals het
episcopaat reeds in 1925 in een gemeenschap-
pelijken brief heeft gezegd, de opinie bedrie
gen met leugens en die de wettelijke overheid
verachten.
Het geval, dat ons thans bezighoudt, bewijst
eens te meer, dat dit verwijt gerechtigd was".
Zitting van Donderdag 30 Januari, des nam.
7 uur.
(Vervolg).
VI. Verzoekschrift van Th. van der Spiegel
e.a. om electrische verlichting van de wijk
„den Stuiver".
De voorzitter zegt, dat eenzelfde verzoek
schrift ongeveer een paar jaar geleden ook
werd ontvangen. Toen zijn eenige voormannen
bij spr. geweest. Spr. heeft hun toen aange
raden zich met belanghebbenden te verstaan
en handteekeningen te verzamelen van per
sonen, die garant zouden willen blijven. De
verzoekers zijn echter nooit terug gekomen,
zegt spr. B. en W. hebben sindsdien met de
P.Z.E.M. over deze kwestie onderhandeld. Spr.
hoopt, dat zulks tot een succesvol resultaat
mag lijden. Meer kan hij er in een openbare
vergadering niet van zeggen.
De heer de Leux zegt te meenen, dat het
tijd wordt, dat Sas „den Stuiver" aan het
electrisch net aansluit. De menschen hebben
daar evengoed recht op electriciteit als in de
kom. Zou dat zooveel kosten voor Sas, vraagt
spr. Allen, die op het adres hebben geteekend,
zullen wel aansluiten. Destijds is toch gezegd
Als zij zich aansluiten, zullen we een kabel
leggen.
De voorzitter Alles, wat U zegt, zeggen B.
en W. ook. Als alles zoo geschieden zou, als U
het voorstelt, zouden B. en W. direct besluiten
tot aansluiting. Er zijn echter altijd menschen
bij, die zich terugtrekken. In de bedoelde wijk
staan veel werkmanswoningen. Die wisselen
vaak van bewoners. Deze menschen zijn vaak
niet bereid een garantie te verstrekken. Spr.
herhaalt, dat men in onderhandeling is met
de P.Z.E.M. Als de besprekingen tot goed re
sultaat leiden, zullen B. en W. gaarne den
wensch van betrokkenen inwilligen. Het
spreekt vanzelf dat ook B. en W. gaarne zou
den zien, dat deze wijk werd aangesloten.
De heer de Leux betoogt, dat het teekenen
van een garantie voor de betrokkenen zeer
bezwaarlijk is. Hoe kan men zich garant stel
len voor zooveel licht, als men het niet noodig
(31)
en peunp
zytt d* ktsimtfAe/idv
jeipestxA.yptst wi
ECHTE FRIESCHE
(ook in Yi onien >i ponden en pontj^nj
'Vmapf Uur Winkefar 'n paJyelfrE
SEDERT 1753
heeft. De bestaande toestand kan echter niet
blijven voortduren.
De voorzitter Aan dien toestand zal wel
een eind komen.
De heer de Leux Ik hoop, dat het spoedig
zal zijn.
De heer de Mul merkt op, dat hij een jaar
geleden, deze kwestie ook reeds ter sprake
heeft gebracht. Toen heeft de voorzitter hem
verzekerd, dat de zaak er goed bij stond.
Staat zij er nu misschien weer goed bij, vraagt
hij.
De voorzitter antwoordt bevestigend. Aan
vankelijk hadden de onderhandelingen een
gunstig verloop. Toen werden de vooruitzich
ten minder gunstig en thans zijn ze wéér goed.
Meer zeg ik er in de openbare vergadering
niet van, zegt spr.
Z. h. st. wordt alsdan het verzoekschrift
voor kennisgeving aangenomen.
VII. Verzoekschrift van wed. A. Vergauwen
over schade door aanleg stoepen voor haar
woning in de Poelstraat.
De voorzitter verklaart, dat de voorstelling
van zaken in het verzoekschrift onjuist is. Na
tuurlijk brengt de billijkheid mede, dat B. en
W. er zoo goed mogelijk voor zorgen de be
trokkenen voor overlast te behoeden. Over
hetgeen men thans vraagt, staat echter niets
in de transactie vermeld. B. en W. willen om
het gesignaleerde euvel te verhelpen, een
hardsteenen drempel doen aanbrengen. Per
soonlijk heeft spr. dat tegen betrokkenen ge
zegd. Op deze wijze zou de zaak opgelost zijn.
Van ophoogen van den vloer is geen sprake
geweest. Dat staat niet in de transactie.
De heer de Leux betoogt, dat, als er een
steenen dorpel wordt aangebracht, de instap
in de woning 30 c.M. diep zou worden. Het huis
loopt bij den minsten regen onder water.
Waar de betrokkenen hun grond hebben af
gestaan is er geen bezwaar om hen schade
loos te stellen en den vloer op te hoogen. De
billijkheid brengt zulks mede. Doet men het
niet dan zal het huis in waarde dalerv Daar
hebben die menschen het niet voor verkocht,
zegt spr.
De heer Stouthamer beaamt, dat de instap
hoog zal worden. De gemeente heeft bij het
afstaan van de strook grond door de familie
Vergauwen veel baat gehad, zegt hij. Als wc
over den hond gekomen zijn moeten we ook
over de staart kunnen, zegt hij. Laten we die
menschen uit de penarie helpen.
De voorzitter wenscht de vraag te stellen of
het voldoen aan het verzoek gerechtvaardigd
zou zijn. Op verschillende technische gronden
beantwoordt spr. die vraag ontkennend.
Hierover ontspint zich dan een kort debat
tusschen den voorzitter en de heeren de Leux
en Stouthamer.
De voorzitter betoogt ten slotte, dat bij B.
en W. de bedoeling voorzit, de moeilijkheid op
te lossen. De betrokkenen willen ons echter
dwingen, een nieuwe vloer te leggen, aldus
spr. Daar moet de Raad niet voor te vinden
zijn. Wij hebben de familie Vergauwen meer
dan billijk behandeld door 4 per M2. te be
talen voor haar grond en door een keurige
afrastering te doen aanbrengen. Er is geen
sprake van eenigerlei verplichting der gemeen
te aan deze menschen, zegt spr. Hij merkt
voorts nog op, dat door den gemeente - archi-
