Os Maasbode-Colonne
in aantocht.!
No. 3564
Maandag 13 Januari 1930
44ste Jaargang
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN
Het Gebeim van den
Voddenraper.
Het goed Recht van het
Katholiek Bijzonder
Onderwijs.
VERSCHIJNT elken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND
POSTREKENING Ho. 52419.
FEU I L LET O N.
DE ZEEUWSCHE KOERIER
Bureaux van Redactie en Administratie
OOSTKADE 218, SAS-VAN-CENT
Telefoon 15 Telegramadres: Koerier
Abonnementsprijs 1.50 per 3 maanden,
of 5.25 per jaar, bij vooruitbetaling -
Advertentiën é0 cent per.regel, bij contract lager
ZEER KOOPKRACHTIGE
LEZERSKRING
UIT8TEKEND GESCHIKT
VOOR PUBLIOITEIT
ii.
Bepalingen der Nederlandsche Wetgeving.
Vrijheid en gelijkheid van Openbaar en
Bijzonder Onderwijs.
In het eerste artikel over dit onderwerp
werd de aandacht gewijd aan de bepalingen
en voorschriften der Katholieke Kerk omtrent
het katholiek onderwijs der kinderen.
De katholieken mogen daardoor eenigzins
hun verplichtingen beter leeren kennen en
onderhouden, en van de niet-katholieken
mag de eerbiediging voor de heilige overtui
ging der katholieke beginselen gevorderd wor
den.
Thans zal hier het goed recht van het kat
holiek bijzonder onderwijs verklaard en ver
dedigd worden met betrekking tot de Neder
landsche wetten, die met de vrijheid van keu
ze van onderwijs voor de ouders tevens gelijk
stelling tusschen het openbaar en het bijzon
der onderwijs willen schenken.
Tot het jaar 1920 was in Nederland 't open
baar onderwijs bevoorrecht boven het bijzon
der onderwijs.
Wilden de katholieken destijds aan hunne
kinderen onderwijs doen geven volgens hun
eigen levensopvatting, dan waren zij verplicht
zelf daarvan de grootste kosten te dragen,
terwijl zij bovendien nog hun aandeel moesten
bijdragen aan het openbaar onderwijs, dat
niet voldeed aan hunne beginselen.
Het verzet tegen die verdrukking werd in
ons land hoe langer hoe sterker, en de eisch
werd steeds krachtigervrijheid en gelijk
stelling voor het openbaar en het bijzonder
onderwijs.
De opvoeding der kinderen toch is in de
eerste plaats de plicht en de taak der ouders,
waarbij de Staat slechts regelend en aanvul
lend behoort op te treden. Dat is een alge
meen aangenomen beginsel, dat in ons Bur
gerlijk Wetboek erkenning vindt.
Ieder ouderpaar wenscht zijn kinderen vol
gens eigen levensovertuiging op te voeden.
Overeenkomstig deze overtuiging eischten in
Nederland de personen der christelijk-politie-
ke richting vrijheid van keuze van onderwijs
voor de ouders en gelijkstelling tusschen het
openbaar en bijzonder onderwijs.
Hoewel de liberalen en socialisten in ons
land het beginsel van vrijheid en gelijkheid
yan alle burgers in den Staat in naam zeer
sterk verdedigden, zou toch een bijna honderd
jarige strijd noodig zijn, vooraleer zij die be
ginselen in praktijk wilden brengen met be
trekking tot het lager onderwijs.
Eindelijk, na tientallen van jaren van hef-
Naar het Fransch van
RAOUL DE NAVERY.
11)
Mijn broeder leeft, een geheime stem zegt
het mij. Maar waar? Hoe? Nietsgeen
handteekening op dit stuk papier, geen aandui
ding van plaats. Maar wachteen straat, de
naam eenr straat. Weet gij in welke stad er
een straat van dien naam kan bestaan, mijn
heer pastoor, rue Grange Bataliere
Mijn kind, antwoordde de pastoor met een
zekeren weerzin, en als moest hij zich geweld
aandoen om haar inlichting te geven, ik heb
weinig gereisd wat ik weet van de wereld,
gelijk gij zooeven zeidet, heb ik geput uit de
boeken. Er staan in mijn bibliotheek eenige
losse deelen van het werk van Dulaure over
d estraten van Parijs, en daarin heb ik dien
naam rue Grange Bateliere gelezen. Mijn
broeder is er misschien gebleven O ik moet
trachten hem op te sporen z
Wees op Je hoede, Columba blijf in de ark,
arm, teer duifje wie weet welk lot Je in die
groote stad te wachten staat
Het jonge meisje boog het hoofd, kuste de
belde brieven, hing het gouden kruisje om
haar hals en begon zacht te bidden.
tigen strijd voor de vrijheid en gelijkheid van
onderwijs, zou in het jaar 1917 onder leiding
van den eerlijken en loyalen liberalen minister
Cort van der Linden art. 192 der Grondwet al
dus worden aangenomen
„Het onderwijs is een voorwerp van de aan
houdende zorg der Regeering. Het geven van
onderwijs is vrij, behoudens het toezicht der
overheid.... De eischen van deugdelijkheid,
aan het geheel of ten deele uit de openbare
kas te bekostigen onderwijs te stellen, worden
bij de wet geeregeld, met inachtneming, voor
zoover het bijzonder onderwijs betreft, van de
vrijheid van inrichting.
Deze eischen worden voor het algemeen
vormend lager onderwijs zoodanig geregeld,
dat de deugdelijkheid van het geheel uit de
openbare kas bekostigd bijzonder onderwijs
en van het openbaar onderwijs even afdoende
wordt gewaarborgd. Bij deze regeling wordt
met name de vrijheid van het bijzonder on
derwijs geëerbiedigd.
Het bijzonder algemeen vormend lager on
derwijs, dat aan de bij de wet te stellen voor
waarden voldoet, wordt naar denzelfden
maatstaf als het openbaar onderwijs uit de
openbare kas bekostigd
Deze Grondwetsherziening werd in de Twee
de Kamer aangenomen voor de eerste maal
met 80 stemmen voor en 1 stem tegen (die van
Lief tink) ,en voor de tweede maal met alge-
meene (75) stemmen en door de Eerste Ka
mer voor de eerste maal met algemeene stem
men, en voor de tweede maal met 42 stemmen
voor en lstem tegen (die van 't Hooft.)
Uit deze voor het Nederlandsche volk zoo
gewichtige stemmingen, waarmede ook de
liberalen en socialisten in de beide Kamers
hun instemming betuigden, werd het beginsel
daar algemeen aangenomen Het is den Ne-
derlandschen Staat volmaakt onverschillig, op
welke scholen de kinderen onderwijs ontvan
gen de ouders zijn hier volkomen vrij en
de Staat heeft finantiëel voor die scholen het
zelfde over doch een dubbele voorwaarde
moet hierbij vervuldvooreerst de scholen
moeten goed onderwijs geven en ten tweede
ieder ouder moet de school kunnen kiezen van
zijn richting en inzicht op godsdienstig ge
bied.
Geheel overeenkomstig dit artikel van de
Grondwet, werd de Lager Onderwijswet 1920
in den geest der algemeene bevrediging ont
worpen en aangenomen door de Tweede Ka
mer met 75 stemmen voor en 3 stemmen te
gen nl. van twee communisten nl. Kolthek en
van Ravenstyen en van Visser van IJsendoorn
(lib.), en door de Eerste Kamer zelfs zonder
hoofdelijke stemming. Ook de liberalen en so
cialisten der Staten-Generaal hadden ook
voor deze billijke en rechtvaardige onderwijs
wet gestemd.
Met deze wet was eindelijk de vrijheid van
onderwijs en de gelijkstelling tusschen het
openbaar en het bijzonder lager onderwijs in
Nederland verkregen.
Indien aan de wettelijke bepalingen voldaan
Columba mijn kind, hernam de priester, ik
heb van je een gehoorzaam, verstandig en
deugdzaam meisje gemaakt Ik wil geen voor
waarde verbinden aan den zegen, dien ik je
geef. Herinner je alleen, dat de Heer de on
dankbaren haat. Het dorp Bruyant heeft je
gastvrij opgenomen bemin het, mijn kind,
evenals de schipbreukeling het eiland lief
heeft, waarop de orkanen van een woedende
zee hem geworpen hebben.
Columba's blik stelde de waardigen priester
gerust
Ga in vrede, Columba volg haar, mijn
goede Martha Ik moet Bernard nog mijn laat
sten wil mededeelen.
Voor de nacht viel, voerden reeds de enge
len ,die zijn legerstede omringden de ziel van
den grijzen herder op naar een beter vader
land.
Het was een algemeene rouw in het dorp.
Op het kerkhof werd zijn graf verborgen
onder de bloemen het verlatende, schreed
Columba naar den grafsteen, die het stoffelijk
omhulsel van haar moeder bedekte, en op de
knieën, bad zij
O gij wie ik het leven te danken heb, ge-
ledi mij, doe mij het kind wedervinden, dat u
geliefkoosd heeft.
's Anderdaags 's morgens liet Bernard een
paard in huur vragen aan een der pachters in
den omtrek.
Gaat gij ons ook verlaten, mijnheer Ber
nard vroeg de uode dienstbode.
Ik volbreng den uitersten wensch van mijn
weldoener, Marcottê, ik ga naar Parijs.
wordt zulien nu nagenoeg dezelfde rechten en
ook dezelfde verplichtingen gelden voor die
beide soorten van onderwijs. De tijd van be
voorrechting van het openbaar onderwijs en
van verdrukking van het bijzonder onderwijs
zou dan voorbij zijn.
De ouders zouden thans vrij het onderwijs
volgens hun levensovertuiging mogen kiezen,
terwijl zij voor elk soort van onderwijs dezelfde
kosten zouden hebben te betalen. Het door de
gemeente te bepalen schoolgeld zou hetzelfde
zijn voor de kinderen van openbare of bijzon
dere scholen in die gemeente. De salarissen
voor het onderwijzend personeel zouden voor
het openbaar en voor het bijzonder onderwijs
betaald worden door het Rijk, terwijl de ge
meenten de kosten voor de gebouwen en voor
de meubelen, de leer- en hulpmiddelen van
beide soorten van onderwijs zouden hebben te
dragen.
Voor de stichting van eene bijzondere
school zou 't bestuur van eene rechtspersoon
lijkheid bezittende instelling of vereeniging
zich tot den raad der gemeente hebben te wen
den. Daarbij zou eene verklaring moeten wor
den overgelegd, dat de school door een vol
doend aantal leerlingen zal bezocht worden en
wel als de school bestemd is voor gewoon lager
onderwijs door ten minste 40 leerlingen in ge
meenten met minder dan 25000 ingezetenen.
Indien aan de voorwaarden der Wet voldaan
is, zou de gemeente hare medewerking aan de
oprichting van bijzondere scholen niet kunnen
weigeren.
Zoodra in Nederland de vrijheid en de ge
lijkheid van openbaar en bijzonder onderwijs
verkregen was, zou het openbaar onderwijs
het aantal zijner leerlingen jaarlijks sterk
zien verminderen, terwijl bij het bijzonder
onderwijs terzelfder tijd en in diezelfde mate
het getal der leerlingen zou toenemen.
Dit blijkt overduidelijk uit bijgaand over-
zich der leerlingen der lagere school vanaf
het tijdstip der gelijkstelling volgens het Jaar
boek 1929 van het Centraal Bureau
leerlingen
openb. onderwijs bijz. onderwijs
Jaar
1921
1923
1925
1929
560.907
534.863
500.768
420.000
497.270
527.757
577.184
637.500
In dat tijdperk van 8 jaren van gelijke
rechten nam het aantal leerlingen bij de open
bare school af met ruim 140.000 leerlingen,
terwijl het getal bij het bijzonder onderwijs
steeg met ruim 158.000 leerlingen. Daarvan zou
het aantal bij het katholiek onderwijs het
grootste zijn, waar dit van 1 Januari 1921 met
255.358 leerlingen steeg tot 382.140 leerlingen
op 1 Januari 1929, wat eene aanwinst is van
ruim 136.000 leerlingen in 8 jaren.
Deze cijfers bewijzen wel, dat de vrijheid
en de gelijkheid inzake lager onderwijs in Ne
derland de overwinning bracht aan het bijzon
der onderwijs. Blijkens het verloop der feiten
is haar de toekomstChristelijke ouders ver
langen volgens hunne beginselen een christe-
Genadige hemel, wat gaat gij daar doen
Binnen twee dagen wordt ik opgenomen in
het seminarie der buitenlandsche missiën,
Columba had het antwoord verstaan.
Parijs prevelde zij binnensmonds, Parijs
O ik moet er op mijn beurt heen ik moet
er immers mijn broeder wedervinden en ver
nemen wie mijn ouders waren
- r
V.
De wolfsdooder.
.H '§L
Het was een snik-heete dag van de maand
Augustus, en met moeite sleepte zich een
voetreiziger langs den stoffigen weg voort.
Zijn kleederen waren versleten n overal ge
scheurd en zijn voeten bloedden in zijn zware
roode, met stroo gevulde klompen.. Een ge
ruite zakdoek was om zijn hoofd ge wonden
onder een uitgerafelden strooien hoed.
Hij steunde op en knoestigen doornstok en
bleef van tijd tot tijd staan, teneinde de noo-
dige krachten te verzamelen om zijn weg te
kunnen vervolgen.
HU scheen ongeveer zestig jaar oud te zUn
maar een aandachtige beschouwing van zUn
gelaat zou misschien ontdekt hebben, dat meer
de smart dan de jaren zUn voorhoofd gerim
peld en zUn trekken gegroefd had.
ZUn gelaatskleur was bleek, zUn handen
waren, zonderling voorwaar! zeer fraai ge
vormd en met een zorgvuldigneid onderhou
den, welke men bU ongelukkigen zelden ont
moet.
- --x
De Maasbode-Colonne is in aantocht
Na Noord-Brabant, Noord-Holland en Lim
burg is thans Zeeland aan de beurt.
Aldus luiden de laatste berichten, welks
ons uit het Rotterdamsche hoofdkwartier
zooeven bereikten.
De Maasbode, het grootste Roomsche
dagblad, het eenige, dat in alle opzichten
een vergelijking met elk orgaan van welke
richting ook glansrijk kan doorstaan, de
trots van Katholiek Nederland, gaat z'n
actie in onze provincie aanvangen.
Deze week nog zal het z'n Amerikaansche
reclame-campagne in deze streken beginnen.
Katholieke Zeeuwen weest thans paraat.
cLet op Uw Saeck».
Gij weet, waar het om gaat.
De niet-Katholieke pers moet verdreven
worden uit het Katholieke gezin, volgens
den wensch van Paus en bisschoppen.
In elk katholiek huisgezin uitsluitend een
Katholieke Courant.
Dat is het parool.
Jarenlang is U door Uw geestelijkheid ge
wezen op het gevaar van de niet-Katholieke
pers.
Thans hebt gij gelegenheid, dat gevaar
te bezweren, althans het tot eemminimum
te beperken.
Gebruikt Uw kans.
Steunt de Maasbode-actie met alle kracht.
Krachtens Uw heilig Katholiek beginsel.
Tot heil van Zeeland.
Bereid ook in onze provincie evenals
overal elders den Maasbode-mannen een
geestdriftige ontvangst.
En helpt hen met woord en daad den
vijand te overwinnen.
Zegene God hun arbeid in onze streek.
En schenke Hij hun een volledige zege
praal.
Zoo moge het zijn.
lUke opvoeding en christelUk onderwUs voor
hunne kinderen.
Dit zUn nu ook weer geen geruchten, waar
mede we de menschen van alles trachten wUs
te maken, maar feiten en cUfers die vrU te
controleeren zUn.
P. DOENS, pastoor.
De weg, dien hU volgde, liep aan de eene
zUde langs akkers, waar hier en daar mannen
bezig waren, met vlugge handen 't rUpe graan
af te maaien, terwUl vrouwen en meisjes hen
op den voet volgden, om de losse aren tot
schooven te binden.
Groote karren, met ossen bespannen, ston
den op die schatten te wachten terwUl nu
en dan een vroolUk lied het oor van den rei
ziger bereikte.
Tegenover de door het goudgele koren ver
gulde akkers, breidde zich een woud uit, dat
zelfs somber was op dezen middag, en kil on
danks den gloeienden zonneschUn.
Het licht drong op slechts enkele plaatsen
door het zware loof der groote boomen, onder
welke krachtige jonge eiken en opgeschoten
dicht kreupelhout groeide, dat met slinger
planten en doornstruiken als doorweven, het
binnendringen in het woud zoo niet belette
dan toch zeer moeilijk maakte.
De voetganger hield steeds den zoom van
het woud, zonder er echter in te gan maar
alwie hem zou gadegeslagen hebben, had ont
waard, dat het ontmoeten van den veldwach
ter hem had doen ontstellen en dat hij in dt
verte op het gezicht van de geel lederen broe
ken en de monteering van een paar gendar
men te paard, plotseling in de schaduw der
eeuwenoude boomen verdwenen was.
(Wordt vervolgd).
■wö -
