Hat dorp aan da Zuidpool.
De vergadering van den Partijraad.
No. 3548
Maandag 2 December 1929
44ste Jaargang
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN
fierste Blad.
De schoone vreemdeling.
POSTREKENING No. 52419.
VERSCHIJNT elken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND -
FEUILLETON.
Dit nummer bestaat uit
VEERTIEN BLADZIJDEN.
Bureaux van Redactie en Administratie
OOSTKADE 218, SAS-VAN-CENT
Telefoon 15 Telegramadres: Koerier
Abonnementsprijs 1.50 per 3 maanden,
of 5.25 per jaar, bij vooruitbetaling -
Advertentiën 20 cent por.regel, bij contract lager
ZEER KOOPKRACHTIGE
LEZERSKRING
UITSTEKEND GESCHIKT
VOOR PUBLICITEIT
De eindelooze nacht aan de Polen. Elcc-
trisch licht, radio en ander comfort aan de
Zuidpool en ondanks dat alles toch
„polenkoorts".
Waar zijn de tijden gebleven dat het alleen
maar per schip en met hondensleden moge
lijk was om door te dringen in de velden van
het eeuwige Pool-ijs Waar zijn de tijden van
den beroemden „Frahm", van Nansen en de
slede-expedities van Scott en Amundsen
Amundsen zelf wees nog den nieuwen weg
naar de ijsvelden van het Noorden en Zuiden
met behulp v^n de meest moderne verkeers
middelen de weg door de lucht.
Toen hij voor de laatste maal gereed stond
om te vertrekken hij ging op zoek naar de
roode tent van Nobile keerde hij niet meer
terug. Maar de nieuwe expeditievorm, per
vliegtuig, per luchtschip, zal blijven bestaan
Nu gebruikt Byrd, de Amerikaan, ook vlieg
machines en zoo zal het volgend jaar de „Graf
Zeppelinzijn reis naar de Noordpool maken.
Wilkins, de andere koene Noordpoolvlieger wil
binnenkort naar het kamp van Byrd aan de
Walvischbaai vliegen. Rond April, het tijd
stip, dat vastgesteld is, voor het vertrek van
de „Graf Zeppelin", denkt hij van de Zuidpool
terug te zijn
Met drie schepen voer Byrd uit aan boord
had hij vliegmachines en dynamo's, radio,
electrische lichtinstallaties, telefoonkabel en
een reuzenmassa technisch natuurkundige in-
stumenten. De koene vlieger, die als eerste per
vliegtuig de Noordpool bereikte, strijdt nu om
een andere roem dan die eener avontuurlijke
reis om den roem van den Polvorscher, we
tenschappelijk ontdekker en kenner van de
Poolstreken. _r,
De schepen brachten hem in den afgeloopen
winter (die aan den Zuidpool echter zomer
beteekent), ver in de Walvischbaai. Hier
aan net Zuidelijk ijsland werden de ankers
uitgeworpen en zoo spoedig mogelijk (het
was in December 1928) al het benoodigde
uit de schepen aan wal gebracht de instru
ment. i, de levensmid ielen, de vliegmachines
de dynamo's en technische hulpmiddelen en
last not least al het Westersche „comfort"
Zuidpool-comfort Zoo moet men het
wel noemenwant men is overvloedig uit
gerust met allerlei hulpmiddelen men kan
e rgebruik maken van allerlei moderne uitvin
dingen om het onbegrensde gebied van het
grenzenlooze rijke land te onderzoeken. Daar
boven het is alles Amerikaansch, wat Ame-
Naar het Engélsch
door SONIA.
(o)—
t J
De lijke mr. Greenock had een mooi huis
laten bcuwen, n.'ct ver van John Baxter's mo
len, en het was Esther's gewoonte een groot
deel van haar lijd door te brengen bij haar
vriendin Mary, als zij thuis was.
Haar terugkomst bracht dus een grooten
stiltand in de rustige wandelingen met kapi
tein Herriston, tot Mary verlof kreeg van haar
minnaar om Esther van hun engagement op
de hoogte te brengen, natuurlijk onder 't zegel
van geheimhouding.
Hierna werden de wandelingen als naar ge
woonte hervat, alleen ging Esther nu menig
maal met de verloofden mee en zij schenen
door haar gezelschap slechts te vroolijker.
Zij was een knap, geestig meisje, met een
zeer goeden dunk van zichzelf, misschien eenig
zin gsegrond op het feit, dat zij de eenigeerf-
naam van haars vaders groot fortuin was.
Men dacht vrij algemeen in Lowminster dat
zij een schitterende partij zou doen en Esther
was wel geneigd, om 't op dit punt met Low
minster eens te zijn, hoewel het een volslage
raadsel bleef, dat alleen de tijd zou kunnen
oploséen, waar de bruidegom vandaan moes
komen. Zij zag er goed uit, maar in een eenigs
rikt doet, zelfs al vestigt hij slechts een kleine
kolonie het „Little America". Klem Amerika
aan den Zuidpool.
Keeten worden opgeslagen, of beter gezegd,
geen keeten, maar kleine huizen een echt
klein dorp „Little America"
Er zijn vier huizen met afzonderlijke slaap
en huiskamer voor de deelnemers aan de ex
peditie. Verder is een kleiner gebouwtje werkt
een dynamo. Een zesde gebouw draagt de an
tenne en is dus blijkbaar het radio-station.
Daarachter liggen de loodsen voor de vliegtui
gen. Eindelijk de opslagplaatsen voor de le
vensmiddelen, kleeding, enz... en de verblijf
plaats van zeer veel honden. Honden kunnen
ook thans nog bij een Pool-expeditie niet ge
mist worden. Ook wanneer het „dag" is, d.w.z.
de uren, waarop het volg ns de berekening der
menschen de arbeidstijd valt, brandt toch het
electrisch licht in de huizen van „Little Ame
rica", alsof het nooit dag wordt in deze einde
loos lange, eindeloos saaie maanden van den
Poolnacht In onze zomermaanden zaten zij
daar in hun huisjes, misschien met een boek
voor zich uit de rijkvoorziene bibliotheek...
of misschien luisterden zij naar de berichten,
die langs de wonderbare aethergolven op de
antenne vallen zij hoorden 's avonds de mu
ziek van den grooten zender uit New-i'ork of
San Francisco of de telefoon, die alle
huizen onderling verbindt, riep hun allen aan
de tafel om te etenZoo verdreven zij den
tijd. Maanden lang.. Zij deden dat alles alleen
maar, om nietbehoeven te wachten En
toch wachten zij
„Niet moetenwachten" Een toch wach-
ten!" dat knaagt aan de zenuwen, dat pijnigt
de hersenenhamertkloptvreet
Verbannen te zijn in de eeuwige nacht het
het Poolgebied en te moeten hoor en hoe de
radio vertelt van de gezelligheid 's avonds in
de concertgebouwen en danspaleizen van het
moderne Amerika
Wij kennen de ontevredenheid, de vechtlust
ja de duivelachtige woede, waarmede de onge
lukkige bewoners van de roode tent eikander
aanvielen.
Hoe het hun een behoefte was, zich over een
nietigheid, over een gelaatsuitdrukking of een
enkel onnoozel woord van den een of andere
te ergeren, om zoo den strijd van allen tegen
alle,n met krankzinnigen wellust te doen ont
branden. Want het is eenvoudig waanzin..
Een krankzinnigheid, die uit het ijs te voor
schijn komt.met witte, ijskoude scherpe klau
wen in de hersenen grijpt.evenals in de
tropen de hitte uit het zand uit de lucht.
Er is een polenkoorts, evenals er een tropen-
koorts bestaat. De mannen, die do meeste er
varing hebben uit beide poolgebieden, kennen
deze ziekte en vreezen haar, zij trachten ze
te voorkomen, er van bevrijdt te blijven, ma
zij werden er toch door aangegrepenNie
mand ontkomt eraan. Zij wachten en worden
razend.
Eindelijk is de zen op weg van den evenaar,
naar den Steenboks-keerkring
Reeds is de lange pooldag begonnen, die
zin bsurgerlijk type, haar toilet was niet bij
zonder steedsch en zij trommelde op de piano
meer met vrijmoedigheid dan bekwaamheid
Mary was natuurlijk zeer verlangend om t.
weten wat haar vriendin van kapitein Herris
ton dacht. Esther erkende dat hij knap en n
gename, om niet te zeggen innemende manie
ren had, maar zij was niet bijzonder enthou
siast in haar loftuitingen en Mary vond ho
koel. Zij verlangde, dat de geheele wereld zich
zou buigen voor haar afgod, en zij was bijna
geneigd 't miss Greenock kwalijk te nem
dat deze 't onderwerp zoo koel liet varen.
Esther scheen echter het gezelschap van c
kapitein op de wandelingen met haar vriendin
volstrekt niet onaangenaam te vinden. Zij
droeg haar aardigste hoedjes en was bijzonder
opgewekt gedurende deze landelijke tochten.
Zij wist gedaan te krijgen, dat haar vader
de molenaarsfamilie met den kapitein invi
teerde om thee te komen drinken en te blijven
soupeeren en zij speelde en zong voor hem
in de mooie nieuw gemeubelde voorkamer.
De arme Mary keek min of meer peinzend
voor zich gedurende die voorstelling, wenschen
de, dat zij ook piano kon spelen en meer een
dame was, ter wille van haar minnaar, wen-
schende bovenal, dat zij Esther Greeno-
rijkdom had, om hem daarmee te begiftigen.
Voor haar zelf vreesde zij geen armoede
met hem. Wat kon grooter geluk zijn, dan zijn
slaaf te wezen, hem te bedienen en voor hem
te werken.
Zij zeide hem dit zoo ongeveer in antwoord
op een enigszins zonderlinge speech van hem
evenveel dagen weken en maanden duurt als
de eindeloos schrikkelijke Poolnacht Dan
worden de sleden uitgerust en nieuwe toch
ten ondernomen over de uitgestrekte gebieden,
die tot nu toe nog maar met witte vlekken
op de landkaart aangegeven stonden, met het
woord „onbekend land" er over heen geschre
ven
De Zuidpool zelf is niet het doel van de
Byrd-expeditie -dat punt is reeds herhaal
delijk bereikt, maar men wil geografische
meteorologische onderzoekingen doen in de
uitgestrekte grensgebieden van de Zuidpool
streken.
Op het gebied van poolvorscliing heeft
Amundsen in Byrd een waardige plaatsver
vanger gekregen.
(Slot).
De prae-adviseur aan het woord.
Te kwart voor twee heropent Mgr N; lens
dt vei g .dering rn verleent het woord aan de
prac- advieseurs.
Eerste spreker is mr. W. M. van Lanschot,
lid der Eerste Kamer van de Staten-Generaal.
Spr. wenscht eenige opmerkingen te maken
van algemeenen aard. Hij brengt dank aan de
verschillende sprekers voor hun belangstelling
en de aangename hoffelijke verstandhouding
waarin de besprekingen zijn gevoerd.
Het terrein der gedaclitenwisseling dient
beperkt en omlijnd. Een verblijdend verschijn
sel is de eenheid van opvatting waar 't geldt
den afkeer van den oorlog.
Het zwaartepunt van het Mil. Vraagstuk
acht spr. de vraag, hoe ver moeten v/ij leken
dag met onze weermacht gaan. Het gezond
verstand eischt 'n gematigde en bezadigde
politiek en deze is hier de juiste maatstaf. Spr.
wijst op. de les van Curagao toen 't kalf ver -
dronken was, dempte men de put. Men leert
hieruit óók voor Nederlandsch-Indië.
Aan de hand van den tekst van Kardinaal
Gasparris brief ontzenuwt spr. de motieven
van den heer Barth. Een vrijwilligersleger is
politiek niet mogelijk.
Ten opzichte van het gebruik van chemische
middelen al& represaille-maatregel wijst spr.
er op, hoe voorzichtig men moet zijn met ge
volgtrekkingen.
Welke houding toch diende men aan te ne
men, indien b.v. ook het Volkenbondsïeger
tegenover een vijand chemische strijdmidde
len bezigde
Daarbij moet men bescheiden zijn met zijn
beoordeeling na de gevoelens van het kiezers
volk. Spr. bewijst uit de geestdrift van den
strijd der zouaven, hoe ook de rechlvmrdige
oorlog door ons katholieke volk wordt begre
pen.
Tenslotte wenscht spr. geen politiek van
uitersten, doch van 'n saamhoorigen arbeid.
Dit is ook het verlangen van het R.-K. kiezers
volk.
Pater Mr. D. Beaufort O. F. M. had een zoo
groote belangstelling voor zijn prae-advies
niet verwacht. Eenheid in beginsel, zegt spr.,
is zelfs voor nos katholieken niet voldoende
voor de oplossing van concrete vraagstukken,
als b.v. het militaire vraagstuk. Hiertoe is een
bepaalde aanleg geestesgesteldheid, kennis
over het geld van dien ouden Greenock, toen
zij gearmd nar huis wandelden een eindje ach
ter de anderen. Zij vertelde hem hoe vol geluk
zij zich om zijnentwil ontbering zou kunnen
getroosten.
Dat is alles goed en wel Mary, antwoordde
hij, en zeer vleiend voor mij, maar zie je, iic
kan zelf geen armoede verdragen, en ik trom»,
nooit voor ik een vrouw behoorlijk onderhou
den kan.
III.
Mary vatte een zware keu kort na dit par
tijtje, en was onder dokters handen. Zij mocht
gedurende eenigen tijd haar kamer niet ver
laten, en gedurende die gevangenschap dacht
zij met leedwezen aan de eenzaamheid van
haar minnaar.
Zij vroeg eiken dag aan Harriet wat de ka
pitein deed, en hoorde dan dat hij uit was hii
ging al vroeg uit met zijn hengelroe en kwam
eerst tegen zes uur thuis om te dineeren.
Het weer was in die dagen juist buitenge
woon mooi en er was dus veel verleiding voor
hem om buiten te zijn, maar toch voelde
Mary, dat zij liever gehad zou hebben, dat hij
wat meer thuis bleef, terwijl zij zoo ziek was.
Welk genoegen zou ik in zonneschijn vin
den, als hij ziek was dacht zij bij zichzelf,
ik zou er niet op gesteld wezen om van huis
te zijn.
Esther Greenock kwam af en toe eens kij
ken gedurende de ziekte van haar vriendin,
maar zij had toevallig telkens groote haast
en Mary verbeeldde zich, dat haar oude harte
lijkheid had plaats gemaakt voor een soort
en waardeering noodig. Zeer in het bijzonder
treft spr. in de critiek het juiste onderschei
dingsvermogen. Spr. wilde niet het geoorloof
de van den oorlog in het algemeen bewijzen,
doch slechts de rechtvaardigheid van uitzon
deringen.'
Tegenover den heer Barth en pastoor Keu-
lers bewijst spr. hoe de dienstplicht niet altijd
en overal tegen het natuurrecht is, spr. ver
wijst in zijn redenatie naar St. Thomas. De
dienstplicht is niet in strijd met de wezens
kenmerken der abstract gedachte mensche-
lijke natuur. Alleen dan zondigt de staat tegen
het natuurrecht als hij onnoodig zoo ons
lasten oplegt.
Inzeke de geoorloofdheid van den oorlog
legt spr. er den nadruk op, dat deze alleszins
bestaat b.v. tegen een boljewistischen inval.
De verschrikkingen van den oorlog zijn
verre te kiezen boven de zegeningen van het
bolsewisme.
Pater mr. dr. J. J. W. Beuns S.J. verheugde
het, dat de vergadering hem op zoo bijzon-
drere wijze had 'gespaard. Spr. vecht niet
gaarne over deze zaak. Tegenover den heer
Aengenent handhaaft spr. zijn cijfers, waar
mede hij niet de marine heeft willen blamee-
ren, doch de Indische marinemannen van re-
geeringswege ontspanning wil doen brengen
in stede van uitspatting door verbetering hun
ner levensomstandigheden.
Tenslotte is spr. er van overtuigd, dat de
militaire adviseurs meer de waarheid zeggen,
dan vele ontwapenaars en anti-militairisten.
Gen.-majoor P. J. van Munnekrcde, lid van
het Hoog Militair Gerechtshof spreekt mede
namens luitenant ter zee le kl. L. A. C. M.
Doorman, die wegens familieomstandigheden
is verhinderd. Spr. wil de waarheid zeggen,
eerlijk en oprecht. De verschillende Euro-
peesche kwesties, zegt spr., zijn na den oorlog
brandender dan ooit, er zijn onhoudbare toe
standen in het leven geroepen en er heerscht
gebrek aan vertrouwen.
Spr. acht voor ons land vier divisiegroepen
onontbeerlijk. Voorts zijn dc contingenten te
klein men is in 3922 te vlug naar beneden
gegaan. Ons veldleger, dat uit zeven lichtin
gen moet worden samengesteld, wordt te oud.
Een contingent van 23.000 man is noodzake
lijk
Het vooroefeningsinstituut kan door geen
van gedwongenheid.
Het was op een zaehten dag, maar zonder
zonneschijn, dat Mary voor het eerst sedert
haar ziekte naar beneden mocht. Zij was; bijna
veertien dagen aan haar kamer gebonden ge
weest, en die tijd was haar zeer lang gevallèn,
daar ze van haar geliefde gescheiden was ge
weest.
Zij beefde een weinig, terwijl zij zich kleed
de, bij de gedachte hoe spoedig zij hem nu
zou weerzien, en wat hij tot haar zeggen zou-
en hoe hij kijken zou, als hij voor 't eerst ua
deze pijnlijke scheiding haar hand vatte.
Zou 't hem even moeilijk vallen om zijn
ontroering te verbergen, als zij zeker was, dat
't haar zou zijn
Het ontbijt was al een poosje voorbij, toen
zij naar beneden ging. Het was zeer stil in
huis onnatuurlijk stil, vond Mary, in haar
ongeduld, om die ééne stem ^e hooren, die zij
zoo liefhad.
De deur van kapitein Herriston's kamer was
open, en de kamer was ledig. Hij was dus uit,
ook vandaag weer
De teleurstelling deed haar opeens verstij
ven. Zij had gehoopt, dat hij er van gehoord
zou hebben, dat zij beneden zou komen, en dat
hij thuis zou zijn gebleven, om haar te zien.
Haar zuster Harriet kwam uit den tuin bin
nen, terwijl de herstellende een oogenblik vócr
de open deur stond zij kwam zoo frisch en
vroolijk en bedrijvig de kamer in, alsof er geen
zorg in de wereld bestond.
(Wordt vervolgd).
