De Zeeuwsche Koerier
Vrijdag 26 April 1929
Tweede Blad.
ÜIT HET LAND DER ZWARTJES
jTeuLilleton.
Om een kleinigheid.
HetiRadiovraagstuh.
Gemengd JTieumz
Kinderkopjes
Adverteeren doet verkoopen.
Solhrnij
vraagt SPOOR'/ MOSTERD
van
43e «Jaargang. No. 3458.
Brieven van Father LEON PUIJLAERT,
Missienaris.
16)
Moeten wij naar een algemeen programma.
UIT HET BINNENLAND.
Groote brand te Utreobt.
Ingezonden Mededeeling.
(9)
met mooi, dik haar.
UIT HET BUITENLAND.
Oarronsel-ODffelak.
Bereemde diamant verdwenen.
Ongeluk bij wolkenkrabber-beuw.
Een gevaarlijke vaecluateur.
De hoogste eu grootste wolkenkrabber
der wereld.
Wervelstorm in Amerika.
De man ier wet.
Uit kracht vau de gewoonte.
HIJ hal 't gemerkt.
INGEZONDEN MEDEDEELING
II.
Broeder Thjjs, flink ambaeh'.eman, mgn reis-
en lotgenoot, was ving aan den slag een zuster
klooster moest ait den grond geklopt worden.
De steenbakkerij, nog geen 6 minuten er vandaan,
hielp hem hink om de maren op te trekken.
Hier ut er sohot in 't werk, want 't ging er om
om in den kortst mogeljjken tjjd zjjn aantal
steenen klaar te krjjgen. Een tg deftige dames
k la gar9onne geknipt (de gare »ns soheeren hier
den knikker ook kaal), met bentmebassen op het
hoofd, braohten water van de brou naar de kleipnt.
Hier waren twee stoere kerels de kieispeoie aan
't klaar trappen. In groote klonten werd deze
naast de twee steeumakflrs in elk der vier loodsen
op een hoop neergekletst. Deze artisten trokken
den druipenden steenvorm oneen ten water,
grepen een bonk deeg van deu hoop, kneedden
het stjjve goedje in den honten vorm, droppelden
er een sohent water op, streken den koek plat,
sohoven handig de gevulde vormon van de plank
en belegden den vloer met pracuttge rjjen malsch-
blinkende en üjnkantige kleiklompen.
Anderen kruiden de gedroogde stapels naar den
steenoven, waar ze flink aan het optasten waren
tnssohen vier marentwee gangen bleven open
waar straks stnkgesaagde boom on in vlam zullen
opgaan en één gloeiende maisa van den oven
snllen maken.
Andere departementenEen klein gebouwtje
met afdak op en doet dienst ais reparatie hok en
garage. Onze handige broeders knutselen en
repareeren er alle mogelijke dingen, van den
lekken stallantaarn tot het weder apannige pikipiki
(motorrijwiel) Een gieren dak ep palen herbergt
twee schaafbanken, sohots en scheef liggende
planken, opstaande balken hopen krollen Hier
sohaven, kappen en timmeren onze zwarte fnndis
(ambachtslui) de ramen en deurknzjjnen in mekaar
voor den nieuwen bonw.
In de verte hooren we het sa dien van den
petrolenmmotor die male aan 't malen is
een sohndder sohndt B k 6 narde korreltje*
tnssohen de getande schgjeu fgc, als tarwebloem
valt het meel in den zak. Daarnaast;, op deceifie
as aangekoppeld, kleppert de sohad-cift (eigei.
fabrikaat), die de zemelen afzcndert De poshu
(malz-meel) wordt aan de nikkertjes verkocht, de
zemelen sjjn voor de varkens.
Da maïs groeit tnssohen de jonge koffie plantje
ter beschutting tegen de felle zoo en ter deigin*
van de onderhondkosten want het daan 4 jaar
vóór de koffiie op de proppen komt.
Na komen we aan de varken fokkerg zwar
harige krulstaarten, van de nikkers gekocht, die
zg waarsohgnlgk ook weer van de blanker
hebben, wroeten den heelen dug tnssohen h«*
gras, onder de hoede van een dipper nikkertype.
die ze by elkaar houdt. Broeder Miohaei, cue
alles van de varkens afweet, tot zelfs van de
varkensslagerg, geeft Kakamega een aantrekkelijk
heid, die menig bezoeker lokt Kakamega is het
eenige adres voor bloedworst, mjj in Afrika
bekend.
Zieaoo, nu weet U, hoe de missionaris het
aanlegt om het leven er in te honden en om zich
flnantieel een beetje te redden en tot mgn spgi
moet ik eohter bekennen, dat Kukamega jaist in
dat opzioht geheel onbetwist aan den spits staat.
(Hier in Mnmias halen we wat erwten, booDen
ea aardappelen en sla nit den grond, maar dat is
alles). Zon het misschien nog eenigszins gaan om
van den inlandsohen pot te leven in Uganda,
(Bananen Land), hier is dat vrjj wel onmogeijjk,
er blijft das niets over, dan onzen leeftocht te
koopen in Kisomn (60 kilometer van hier).
(Wordt vervolgd).
Novelle van
JASSY TORRUND.
Elk woord, dat de oude hnisarts heeft gesproken
doemt weder op in de herinnering van Ernst:
van Franoisoa's lijden, dat veel meer van geeste
lijken dan van liohameljjken aard was, van geheime
smart, die haar kwelde. Z|j had gekampt, had
geleden aan zjjn z|jde natuurlijk, een reine
fiere vrouw bezwijkt niet dadelijk onder de ver
zoeking en tooh heeft zjj i« eerste schrede
naar haar verderf gedaan.
De eerste Eu wie waarborg em, dat het bjj
deze eerste gebleven is
Kond zweet komt op zgn voorhoofd te voor
schijn en weder heft de «iaku met moeit» hnt
hoofd op en worstelt met den our chtbaren vgand,
om net geloof aan de tronw en de reinheid vhu
«go vronw En terwgl hg nog strjjdt, terwijl hg
zich hart en hersens martelt, ziet hg haar voor
zich, hoe zg dag en naoht zorgend, verplegend
aan zgn legerstede heeft gezeten zg, het jonge,
bloeiende sohepseltje en hg, den zomer des levens
reeds bgna overschreden. Hg ziet de geheime
onrast in hare sohoone oogen, het afwisselende
roode en bleeke harer wangen, ziet God in
den hemel, hoe kon hg dat vergeten 1 hg ciet
haar voor zioh in dat nar, waarin zg den brief
ontving, dien zg voor hem verborg, waarin z|j
als van sohuld bewast in heete tranen voor sjjn
bed was neergezonken.
Pur gesft hjj den strjjd op, den nntleloozen
VII.
Er wordt onder de Katholieken nog een cate
gorie van menschen gevonden, die heel wat voelen
voor een algemeen-neutraal programma om de
volgende reden. Veronderstelt, zoo zegt men, dat
wjj een derde van den zendtijd krjjg<n en daar
mede verschillende avotilen vallen, naar welk
zendstation moeten onze mensohen dan lnisteren
i>p de overige avonden
Naar den AVRO, met zijn som1? gevaarlijke
programma's, zooals b v. nn laatst weer met het
looneelstnk van Shaw Of naar de VARA met
zgn dikwijls opruiende redevoeringen, die de
klassenstrijd prediken of naar den VPRO, die
geregeld het ongeloof tracht te verspreiden onder
ons volk
Is het dan niet veel beter, dat op die andere
ivonden een nentraal algemeen programma wordt
uitgezonden, waarnaar de katholieken «onder
gevaar kannen lnisteren
Die zoo spreken zgn thooretikers en menschen,
die waarschijnlijk niet in de radio-praktjjk thuis
zgn.
Laten we de zaak een3 gord bekijken.
Dit algemeen programma dat zgn. nentraal
moet sjjn en daarom mei de goedkenring van alle
omroepen moet worden uitgezonden, «al dan op
lederen avond moeten worden uitgezonden of op
die avonden, waarop de KRO niet uitzendt.
In het eerste geval krijgen wg das ééa grooten
neutralen omroep, op den éénen zender, verzorgd
door wie terwgl op den anderen alle omroepen
df zeven avonden vai de week znllen moeten
uitzenden.
Hiermede bereiken wg
le dat de zoo gevreesde neutrale omroep
wie garandeert ons, dat hjj nentraal zal blijven
een feit wordt.
2e dat de KRO zelf; misschien biet ééos per
week zal kannen uitzenden, en er dus geea sprake
meer kan sgn van een «.mroep, die de katholieke
cultuur aan het volk brengt
3e dat de z.g.n. neutrale, de omroep zal
zgn, de KRO, de seotarisohe
4e dat ons katholie;: volk a'n bijdragen stop
zal zetten
5e dat het niet of zoo goed als niet meer DBar
zgn eigen omroep zal lnisteren, omdat hg over
vleugeld zal worden door den algemeenen
neutrale.
Of in het tweede geval aal alléén worden uit
gezonden door den algemeenen, op de avonden,
dat de KRO niet uitzsndt, stelt n voor vier
avonden in de week.
Maar dan kan een kind begrijpen, dat dit 'a
utopie is. Ja, men zal zoo lief zgn voor ons, dpt men
alleen op die avonden vaarop de KRO zwggt
een algemeen programma nit te zenden.
Nog eens, nog een?, Katholieken gg die een
algemeen nentraal programme wilt om z g. uw
^eioofsgenooten voor le gevaren van de andere
gzondere omroepen te vrijwaren verzint eer
gg begint. In theorie it? uw opzet een ideaBl. In
■raotjjk zonder veel groote gevaren niet uitvoerbaar.
Daar io bovendien nog een faotor, die in de
'oekomst,, mee mag tollen, 't Is de Katholieke
Vlaameche zender, die thans bg Lenven in aan
bouw is. Deze zender zul zonder twijfel program
ma's geven die in Nederland goed belnisterd
kunnen worden, van een inhond, die voor ons
Katholiek volk geen eevaren zal opleveren en
verstaanbaar zal zgn.
Vergeten w|j niet, di t er een Katholiek Inter
nationaal Bureau de Rndiophonie bestaat, en dat
ioor middel vau dez.i organisatie, waartoe ook
België is toegetreden, a les in het werk zal gesteld
worden om de progrnmm's der Nederlandsphe
en Vlaamsohe Katholieke zenders voor elkander
zoo genietbaar mogelijk te maken.
Het zal dus voor ooze Katholieke luisteraars
steeds mogeigk zgn een ander Katholiek programma
te hooren.
Het algemeene of nentrale of nationale, hoe
men he) noemen wil, zal overbodig bljjken en wg
znllen heer en meester blijven van en op ons
eigen terrein.
Omstreeks 8 nar Maandagavond is brand uit
gebroken, vermoedelijk tengevolge van kortsluiting
en over de eer van zijn vronw en die van hem
zelf storten de onreine, afschuwelijke golven van
den laster. Stil ligt hg daar, slechts zgn hand
balt zich als van toorn en smart en de vronw
aan zgn zjjde ziet op hem neder en weet, dat
zg het geluk van een mensoh vernietigd heeft.
Zoo deedt ge m|j, fluisterde sg, de hand op
het hart drukkend daarna staat zg op en gaat
naar het venster.
Wat ging de zieke baar nn nog aan Hg
mocht waken of slapen, leven of sterven het
was haar om het even 1 Tot op dit nor had sjj
nog gehoopt, zg wist zelf nauwelijks waarop
Nn had haar wraak alles vernietigd, zg gevoelde
dat alles voorbjj was, dat Ernst haar nooit soa
vergeven I Haar spel was nitgeBpeeldin dit
buis had zg niets meer te verrichten.
Lang stond zg' daar e i staarde in gedaohten
verzonken op den vloer', die aan de andere zgde
van den winterachtig kalen tain, met trage,
bruine golven daarheen stroomde zoo vreugde
loos, zoo eenzaam als haar eigen leven zg stond
en staarde, het voorhoofd tegen de konde ruiten
gedrukt, tot de oogen haar brandden en de klank
der huisschel en het gelald eener stem haar
deden opschrikken
Ook de zieke, die bewegingloos daar nederlaag,
had dit gelnid gehoord en herkend hg maakte
een beweging dadelijk was Aurelia naast zgn
bod
Frauoisoa is daar sal ik haar roepen t vroeg
zg ademloos
Ernst sohadde het hoofd. Na niet, zeide hg
zwak.
Aan haar overgeleverd dat is immers, wat
■ij gewild had 1 Oog in oog met haar vijandin
wil zg haar dwingen, nit haar hand dan bitteren
kelk te ledigen.
in de machinefabriek vau Je Pinna F Smulders.
a«n de Cruezelaau te Utreobt. De braud greep
aoo geweldig ora zioh been, dat binnen enkele
minuten na het outdekkeu van bet vaar het
geheels magarya waarin de brand ontstaan was,
een groote vlammenzee geleek, die tot ver in den
omtrek zichtbaar was
De UcreohtBche brandweer rokte met groot
ma eriaal nit, doch zag zich voor de taak geplaatst
het vuur te beperken tot de freesinrichting en
he' magazga, diac de d reotie vao de fabriek de
brandweer versooht had het uiterBte te willen
doen, om de kautoorgebouwen en speciaal bet
archief, waarin belangrijke werkstukken en
teekeniDgeD worden bewaard, te redden.
Hoewel het aanvankelijk leek of het geheele
gebouweocotiip!. x in deu brand zon ondergaan,
is de brandweer er tooh in geslaagd, genoemde
gebouwen te behouden. De werkplaatsen zgn
echter totaal uitgebrand, terwijl verschillende
machinerieën die daar in aanbouw waren voor
Indië, een prooi der vlammen werden.
Omstreeks half twaalf was de brandweer het
vntir meester, dooh ze moest nog den geheelen
nacht werkzaam blijven
Verzekering dekt do schade.
Het bedrijf kan worden voortgezet.
Daizeuden sloegen den braud gade.
Het haar groeit veel sneller als gij dat met Puroi
behandelt. Als men zoo nu en dan slechts een
weinig Parol goed in de hoofdhuid wrijft,
dan wordt daardoor de haargroei krachtig
bevordert en het haai mooier eu dikker.
Een Wolff telegram meldt
Te Loaoncz ojj Pressbnrg brak de as van een
oavrousei, die juist met een groote snelheid draaide.
De hc-ele inriohing stortte ineen. Een der gondels
werd tusschen de menigte geslingerd en doodde
eau vrouw m«t haar klein kindje. Bovendien
werden zes schoolkinderen zwaar gewond, waar
onder een knaapje levensgevaarlijk.
Door het dringen der versobrikt wegvlochtende
menschen werden nog talrgke vronwen en kinderen
omvergeloopen en eveneens gewond De oarronsei
bleek in «eer slechten staat te verkeeren. De
ei; enaur werd gearresteerd
De Pnrjjsehe politie etelt een onderzoek in naar
aaileiding van de verdwijning van een beroemden
diomant van een waarde van 24,000 pond sterling.
Het kostbare juweel i» eigendom van mejnffronw
Giandini een rjjke dame, die het erfde van de
grivin de Far* - è'e.
De diamant weegt 34 karaat en is bg des-
krodigen beko .d als de „nacht diamant" wegens
«|ja eigenschap om in het donker te eohitteren
Ëeaige gi geleden vertrouwde mejuffrouw
Giandini deu edelsteen, welke zg in een hareer
wilde gezet hebben, eau eon Parijsche juwelier
to Toen zg hier na eenige maanden terugkwam
bevond de eigenares, dut igdens haar afwezigheid
de bewuste juwelier failliet was gegaaD en dat
zgn zaak verkocht was Sindsdien heeft zg geen
sp3or van den diamant kannen vinden.
Dezer dagen heeft een ernstig ongelnk plaats
geaad op een in aanbouw zjjnden wolkenkrabber
dia 24 verdiepingen hoog wordt. Verscheidene
sthlen balken, die met bnhalp van een kraan op-
geheschen werden, schoten op de hoogte van de
11de verdieping los en vernielden de steigers en
ook de gevels van de huizen, die zich aan de
overzijde bevinden. Vier arbeiders, die op den
steiger werkzaam waren, zgn gedood, terwijl 5
andere onder de pninhoopen werden begraven en
nog niet geborgen konden worden. Voorts werden
verscheidene arbeiders gewond.
Uit Warschau wordt gemeld:
Een gewetenlooze bedrieger heeft Zindag zgn
slag geslagen in een dorp in de bnnrt van Kalisch
Hij vervoegde zich bij den bnrgsme'Ster, waar
hg zich als veearts voorstelde Uy beweerde
opdracht te hebben, het vee in te eaten, waar voor
een vergoeding vau eeu zloty per stuk moest
worden betaald.
De burgemeester Het hem zijn gang geen en de
bedrieger heeft daarop ongeveer 2( 0 dieren ingrënt.
Enkele dorpelingen vroegen hem, of hg wellicht
ook een middel tegen de griep had, waarop hij
verklaarde, dat lig ongetwijfeld ook de meBSchen
tegen griep kon inenten.
Verschillende dorpelingen onderwierpen zich
aan deze operatie, waarbij de bedrieger vau de
zelfde substantia gebruik maakte, die hij voor de
dieren had gebezigd.
Het gevolg hiervan was, dat Maandag 8 dor
pelingen ernstig ziek werden en 45 stuks vee
dood gingen.
Versoheiden dcotoreo en veeartsen zgn naar
het dorpje gezonden, om de menschen en dieren
te redden. De gevaarlijke bedrieger is nog niet
door de politie opgespoord
Binnen een jaar zal er in Wailstreet te New-
York eeu wolkenkrabber verrezen zgn, welke de
hoogste en grootste vau de heele wereld zal sgn.
Het geboaw, dat het eigeudom zal zijn van
de Bank of Manhattan, zal 840 voet boog worden
d.i 36 voet hooger dan Chrysler Building en 44
voet hooger dao Wooiworth Bailding
Het is van modern Fraosch Gothisohen stgl en
de 63 verdiepingen, die het zal bevatten, znllen
nog bekroond worden door eenige dakverdiepingen
en een observatietoren.
Op den top van den toren cal een glazen
reflector worden aangebraoht, die het zonlicht in
prisma-klearen zal terugkaatsen.
Het bovenste gedeelte van het geboaw cal des
naohts verlicht worden om ais baken te dienen
voor vliegtuigen en sohepen op zee.
Ofschoon man met het sloopeu van hat oude
geboaw nog niet is begonnen, moet het nieuwe
gebouw tooh op 1 Mei 1930 voor gebruik opge
leverd kunnen worden.
De bonw der fandeeringen van het nieuwe
pand en de slooping van de omringende oude
gebouwen, die er voor plaats moeten maken, zal
geigktgdig geschieden.
Volgens een berioht oil New-York zgn de
staten Missouri, Kansas en Oklahoma opnieuw
door een wervelstorm geteisterd. Men vreest dat
dat er een groot aantal personen om het leven is
gekomer. Op een boerderjj in Arkansas werden
13 arbeiders door den storm gedood, terwgl ook
elders talrgke slaohtoffers te betrenren zgn
Vele rivieren zgn buiten haar oevers getreden.
Een dgk is gebroken, waardoor een groot gebied
werd overstroomd en honderden bewoners dakloos
sgn geworden. Tal vau huizen zjjn vernield. In
een dorp werden 45 huizen met den grond gelgk
Een veldwachter hield een automobilist aau.
Heb n aw rgbewgs? vroeg by streng.
Zeker.
Waar is dat
In m'n zak. Wil n het zien
Neen, zei de veldwaohter. Als je het toch in
je zak hebt, is 't niet de moeite waard. Ik had
het alleen willen zien, als je 't niet gehad had.
Dienstmeisje wegens diefstal tot een maand
gevangenisstraf veroordeeld.
Reohter Heeft beklaagde nog iets te zeggen
Dienstmeisje Wanneer heb ik mgn nitgangs-
avondje
Zg Mannie, in dat nieuwe kookboek staan
veel fonten.
Hjj Ja, kind, die heb ik al dikwjjls geproefd.
(6)
Zij ging de kamer nit.
Franoisoa was thuisgekomen.
Eindeloos kng had zjj moeten waohten in een
smalle, onverwarmde, bedompte gang van het
reusachtige gerechtsgebouw, waar de mensohen
rusteloos kw*tnen en gingen, waar de rechts
geleerden en do gereohts8chrjjver8 met hun «ware
actenbnndels heen en weder liepen, waar onop-
hondelgk aan al de vele denren van den langen
corridor de ramen der gedagvaarden werden
afgeroepen, waar oud en jong met pleohtige
ernstige gezicht en in het rond stond. De kwartieren
waren haar eeu eeuwigheid gewordendit roste-
loose komen en gaan, dat eentonige fluisteren
en schuifelen om haar heen bracht haar in ver
warring en veroorzaakte haar bjjna lichamelijke
pijo. Sleohts de toespraak der tronwe vriendin
en de uiterste wilskracht hadden haar op de been
gebonden.
De „zaak Wudrich" kwam aan de orde.
Franoisoa kt rap ineen, toen de naam Inide aan
haur oor klerk De kwelling van het waohten
was ten einde bevend, doodsbleek betrad zjj
de rechtszaal.
Maar alles was verrassend snel gegaan. De
klager had tv* *e getuigen bijgebracht jonge ver
koopsters, die bet bewuste tooneel hadden bijge
woond; toen hun verhoor beginnen zon, schrok
de eene door de ernstige vermaning van den
rechter nog voor den eed terug. De tweede iegde
den getnigen-i 3d af, verwikkelde zich eohter
daarna bg de kruis- eu strikvragen van het
verhoor in allerlei tegenspraak en bekende eindelijk
weenend nan vkenrig gehoord had sjj eigenlijk
niets, daar zjj veel te ver verwijderd gestaan had
Mevronw Lor* ita legde helder en zeker haar
getuigenis af, die bgna woordelijk met Franoisoa's
eigen opgave overeenstemde; daarna hadden de
beide rechtsgeleerden het woord De advocaat
van de tegenpartij trachtte met veel omhaal van
woorden zgn cliënt vrjj te pleiten, maar het
gelokte hem niet.
Dr. Sonnenthal vatte al de feiten die zjjn cliënte
ontlastten, in een korte, weldoorwrcchte rede te
zamen daarna trok het gerechtshof zich terug
eu na kort beraad verkondigde de reohter h^t
vonnis: de aangeklaagde werd van elke schuld
vrijgesproken doch de klager werd tot betaling
van de gezamenlijke kosten veroordeeld.
Fransje had den geheelen tijd, ingevolge den
raad van haar advocaat, naast de zoo grenzenloos
gevreesde bank der beklaagden gestaan hoe
verder de behandeling voortschreed boe
meer de verlammende angst verdween, die haar
sinds weken vervolgd had- Zjj hoorde de kalme
getuigenis der raadsvrouw, de korte overtuigende
rede van haar verdediger en dankte zichzelf in
stilte, dat zij zelfs in dit moeilijke nor nog
vrienden had, d!e haar tronw en belangeloos ter
zijde stonden. Daarna was alles doorstaan. Dr.
Sonnenthal liet het zich niet ontnemen de jonge
vronw naar het rjjtnig te geleiden en toeo hg
haar aanzag, met die uitdrukking van stille vtr-
rnkking in de betraande oogen, in het bleeke,
bedroefde, roerende kindergezioht toen werd
het hem toch recht wonderlijk om het hart Nn
rjjdt zjj naar huis benijdenswaardige kerel,
die Wodrioh mompelde hg tusschen de tanden.
Een laatste dankende handdruk en het rjjtuig
rolde voort. Zoo kwam Franoisoa thnis niet
geheel en al zoo gelukkig, zoo vrjj, zoo verlost
als haar vrienden geloofden. Het moeieljjkste kwam
immers nog nu moest Ernst alles weten
en eensklaps viel het haar op het hart, hoe ziek
hoe verstoord hjj dezen morgen geweest was
(Wordt vervolgd)
