Woensdag 24 April 1929
43ste jaargang
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN
Uil de Pers
F^e-uilleton.
Om een kleinigheid.
Schoonmaak
Uit het Parlement.
Binnenland.
Buitenland.
Prooincienieuws
Mo. 3457
VERSCHIJNT elken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND |w"'
fOSTBEHEHINB No. 52419
AL TE DOORZICHTIG.
Het Radiovraagstuk.
Moeten wij naar een algemeen programma.
lagofconden Mfldedeellng
De Nederlandsche Journalistenkring en
Dr. P. H. Hitter Jr.
Do oioDwe burgemeester van
Bergen op Zoom.
Orkaan boren Japan.
Spoorweg Gent—Nederlandaobo grens.
Zeenwscbe Vereeniging voor
Dialect-Onderzoek.
KOERIER
Bureaux van Redactie en Administratie
OOSTKADE 218, SAS-VAN-CENT
Telefoon 15 Telegramadres: Koerier
Abonnementsprijs 1,50 per" 3 maanden,
of 5.25 per jaar, bij vooruitbetaling -
Advertentien 20 cent per.regel, bij contract lager
ZEER KOOPKRACHTIGE
LEZERSKRING
1 - ....i. ■■'■kcsaaaa i
IT8TEKEND GESCHIKT
VOOR PUBLICITEIT
De Maasbode achryfi
De verkiezingen zyn in bet zicbt en Bet
Volk ia op bet oorlogspad.
Natuarlyk vooral 'egen den ge7..arlyksten vqand
de Katholieke Staatsparty
Eu alle wapenen zyn goed
Zoo moet ea ral het Ka'hfficisme zooveel
mogelijk moeten wordrn vereenzelvigd met bet
Fascisme.
$8 Interannïius treed»- op als onwraakbaar
gètflige. Tut toe I
E«rst verkondigt hij den lpt van hit fascistisch
Italië by de inzegauing van de tcaliaanBob"
kanselary ia Pea Haag Maar wat is er meer
natuurlijk eu vanself'gprekead dan dat de Inter
nuntius er toen op wees, dat het tsan de zegenrijke
politiek der tegenwoordige Iialiaansche regeering
was te danken, dat hij, de vertegenwoordiger
van den H Stoel, het verblijf van een vertegen
woordiger der Italiaansohe natie kon inwijden
Doch ook in Utrecht, op de Pauï-msetiog is
$3 Jnteroqatiqjj «1 wederom opgetreden al» 14e
herapt van'qe glorie van tyet faciBtiaoh'Italië I
Dat hadden de aartsbisschop, yaü Wijnbergen
en Laudy niet gedaan"
Wij meuten, dat de laatste wel zsker zoo sterk
fjn fijussolini heeft gejifcgpeol^ als l^Jgr ^cjjioppiri
ilaftf vi?rpp<far8te| eengi laatste dat
ppeniy^ had gedaan, en hem persoonlijk openlijk
(jack h^d gebracht voor zija voor de Katholiek*
ken* tot £6#ere fjoogtp fep ?egprnj?e polpifk
Z)Q dat een goedkeuring hwbVen toguboaien
van het fascisme in zya gehae! R >me h»* ft zich
waaraohtig niet blind getoond voor diei:s ge
vaarlijke zyde
A-la pen flocialietieoh miuister-ureaident da- zelfde
fia'd' gedjj^n, de internuntiis^oV^em" sjjo lof
piet hebben onthouden.
Zou dit geen goedkeuring hebben bedui i var.,
geheel het socialisme
Qcli kom I
Maar de beioeiiLg van Het Volk ig
dpi'de'Ök
„Tydet.s de verki??ir'ESG8inpaene k' m». deze
pnge verbintenis van fascisme eu kathol oisrne
stellig aan d" ka holieke party slecht te pas".
Ziezoo nu is het soqialistisoh orgaan, ^r.aar
|»et jsjjn pfil
pa anti k&'hpliek» verfri«|ing{jmpnt iggpslagen
Maar 't is een v$l0cfoe
Het Volk moest voorzichtiger zijn, en
bedenken dat het socialisme wel de rqeest
gqc§a$volle leerschool lqkt voqr diptators
Retnige üiïlgo edshi fp nggoljni I
VI
JËr worden in de RacJiobpde Vfcp de» A VBO
tegenwoordig rekensommetjes gemaakt
De schrijver, di« zioh' teekont W. V weet
ppéoies, wat d« KRO uitzendt en wat er van die
nitzendicg ka'ho'isk is of wat algemeen genoemd
mopt worden.
Novelle van
JASSY TORRUND.
15)
Zoo nu ik zal het maar gelooven dus
waart gy de sohnldige vroeg de oude heer en
keek zijn patient door de groote ronde brilleglacen
toornig aan.
Ik geheel alleen.
No, gy moet het maar verantwoorden, Wodrioh 1
Ik weet niet, wat er tussohen u is voorgevallen,
dring er mg ook niet in maar a's oud vriend
^ril ik q een goeden raad geven Maakt maor
Spoedig vredè met elkander anders gaat ge ep
beiden aan ten gronde, zeide de dokter met grooten
ernst. Daarna reikte hij Wodrioh de hand Ik
moet na gaan, ik heb mjjn koetsier bovendien
reeds langer laten wachten dan ik verantwoorden
kso.
VIII
Re dofeter wenkte Rika met hem de kamer uit
te gaan.
Wat is met nw mevrouw, Rika? Waarheen
is zij Zij moet onvoorwaardelijk weder naar huis
gebracht worden en dat zoo snel als mogelijk is I
Zend die andere deern met een rijtuig naar
mevronw Lorentz en laat mevrouw halen. Maar
dat persoontje moet goed haar mond honden eu
baa- mevrouw niet door aileriei gewauwel op
winden. En gjj blijft bij nw heer, zet n aan zyn
bpd en spreekt voortdurend met hem, hij mag
Liet weder inslapen. Kant ge dat
De bedoeling s du delyk „Wan*on een K*th.
Radio-Omroep? Het meeste, wat hij uitzend, valt
onder de rqbriek „algemeene" onderwerpen, dia
wy 67eu goed, zoo niet be^er kunnen uitzenden
dan by.
Het zon das het beste zijn als er ««u algemeen
programma ware, door ons na uurlyk verzorgd,
eu dat het sp-ciaal Katholieke, b v. 9 pCt. door
den KRO werd uitgezonden".
Mooi geredeneerd Als het maar juist was.
Ie Aohten wij de heer W. V. allerminst oom-
petent om uit te maken, wat onder de rubriek
Katholiek valt of niet. En met den heer W V
geheel het liberale AVRO bestnnr Meusohen,
die de katholieke mentaliteit niet bezitten kannen
daarover niet oardeelen, Ea oEji u eens duidelijk
te maken, wat er van 'terecht zou komen als
moeten bsp^lep, wat tot de algemene rubriek
behoorde, h*t volgende
't Is «enigen tijd geleden, van de ?yde van
den AVRQ ons werd voorgesteld, genoegen te
nemap tpet egrj algemeen programma Er was toch
zooveel, wat daartoe kon gerekend worden, en..
een van de eerste rubrieken, die onder het alge
meen programma zou kunnen vallen, was, n b.
.,Het KinderuurJje I"
Waar dit in ernst werd voorgestel^* behoeft
het wei geen verder betoog, 4** 'deze mensohen
hoe goed zy h§t ook mogen bedoelen, niet oor-
deelen ifcuniieii over wat iu het nit ie zenden
programma katholiek is of niet. Maar tevens
blijkt, hier duidelijk uit, aan welk gevaar ons
blootstellen als wij op een a!<r'\;*iowu programma
zonden ingaan
Re scheer in de Radiobode is in zyn
redeneering eenigsziis verwaterd Itnmej$, wy
ontken»,en volatiebt niet, dat «.y algemeen
programma een tamelijk ged*elte zou kannen
qi'g^GfqeH garden, dat wij tot ons katholiek
programma rek'nen Dit is vooral op bet gebied
van de kotst. Veel wat echte kas hob?** kunst
is, wordt bijzonder geeppreci*§i4 ook door niet-
ka» hol iek en Er is s' enkele omroep in
bjgS Uöd, dhi niet d. kwijla zelfs programma's
heeft, d1® °P het gebied van de kuost goei
als geheel katholiek zya Maar seeping van de
Katholieke Radio jy om die katholieke kncat
,.n«i ee« ander ter uitzending over
laten, maar ze ze)( als heerliik? I der
•■aderen ea a.'a d" ioien, ^ie oytspraiten
op da eeowen-bloelenden bopnj der katholieke
kunst, qplf ter ontyfibk:ling en volks?er«Meling
onder de 'ryepigte te brangeu. tÜ, dit niet,
dan zon zij deze rubriek khacey overlaten aan
anderen, als hnlpqiid^l tpt het bereiken ven dat
do$'. Ma^r zy kan 1 et wé! PU dat onder alle
opzichten. En daarom behoeft die katholieke kunst
niet ondergebracht tfi WQrdty in «en a'genaeen
programma,
De geachte heer W V keert de zaak om
wij zijn in possessie, en het is aan ons, niet
aan he'm °i *Ün vereeniging, te bepalen, wat by
een algemeen programma behoort en wat wy als
speoiaal katholiek beschouwen.
3e De heer W V schijnt nog maar steeds niet
te begrijpen, dat er een speciale katholieke cqltanr
bestaat, die zich niet alleen uitstrekt over het
(6)
getft menige huisvrouw en dienstbode rawe
en roode werkhanden. Deze worden weder
om spoedig gaaf, sacht en blank door Parol
Rika zag den dokter met trouwhartige ver^
legenheid aan Ja maar wat ga! ik don toch
praten Wanneer het mevrouw n°E wa8 maar
mijnheer I^uibe heeren verstaan immers Diets
ipiende zy hedenkelyk.
Het doet er niet toe, Rika, spreken moet ge
Hij mag niet weder inslapen, begrepen Ik moet
nn weg, maar denk over hoogstens twee aren
weder hier te zijn.
Ja, mynheer, zeide Rika, wier gelaat door een
goeden inval verhelderde, juffrouw von Hagen is
er, de nicht van mijnheer. Kan die dat spreken
niet waarnemen
Mijnentwege, bromde de dokter, (iaarne zie ik
die hm, die dame wel is waar niet een zieken
kamer, maar voor behulp hij kon de onhoffelijke
zinsnede niet voleindigec, want mejcffrouw von
Hagen had, door het spreken opmerkzaam ge-
Worden, de deur der woonkamer geopend Toen
zjj den dokter gewaar werd, kwam zij dadelijk
naar hem toe Kan ik Ernst zien, dokter
Ja, ja, knikte hij, juist niet gesticht, ga maar
binnen en spreek met hem. Hoe meer, hoe beter.
Hij heeft bij vergissing een beeije te veel slaap-
droppels ingenomen zoodat we hem ternauwer
nood wflder *o° hebben. Hy wendde zioh tot
Rika en zeide zachtEa gy zorgt dat mevronw
thuis komt en daarna dadelijk met haar naar bed.
Die moeten wy nn eens heel nadrnkkelijk onder
handen nemen. Het is toch een koppig volkje,
de een zoowel als de ander bromde hy nog in
het heengaan.
Zoo betrad Aurelia von Hagen voor de derde
maal de ziekenkamer.
Ernst merkte haar nanweiyks op hg lag stil
gevoelloos ter neder zb" praatte over het weder,
over het tooneel, over Fransje's heerlijke hy.i-
inthen, die in de woonkamer stonden hy
godsdienstig leven van onze mensohen, maar
over liet gelieele leven der Katholieken.
Wij weten heel goed, dat er geen katholieke
rekensommetjes bestaan, maar toch willen wy,
dat onze kinderen de reketisomm'tjes maken op
katholieke scholen en geleerd door katholieke
onderwijzers.
Wij weten "ook, dat in de bladen de beschrqving
van «en spoorwdgongelhk niets te maken heeft
met den katholieken godsdienst, maar wy willen
niet, dat onze mensohen haar lezen b.v. in het
lyfblod van den AVRO „De Telegraaf".
Om diezelfde reden voelen wy er letterlijk niets
voor om een algemeen of nentraal programma te
hebben in de radio, Gmiat wij de onzen willen
hebban in onze eigen katholieke sfeer, en die
sfeer het gelieele leren omvat van den
Katholiek Voor ons bestaat er geen scheiding
tussohen wetenschap of kunst of wat dan ook en
ooze levensbeschouwing'.
Zy rnakea met ons één katholieke cultuur uit,
waarmede wij 19 eenWnft lang de ontwikkeling en
beschaving gediend hebben op alle terrein.
Wij begrepen heel goed, dat dit alleu den
schrijven in de Radiobode niet zoo helder is als
ons, en duiden hem dat niet ten kwade, maar wat
ons wel onaangenaam aandcot, is dat men van die
zijde nog altyi tracht cms katholiek volk. wy's te
maken, dat levensbeschouwing», zoo diep
ingrijpend m het godsdienstig ep maatschappelijk
leven, in tweeöo gesoheiöUn* kan worden. Eén
gedeelte, zooals men oich op de AVRO uitdrukt
,,iu dien»* raH het Vatlcaaa'% «n een
ander ge.4&*ifce In dienat van de Neutraliteit.
omdat onze levensboschoinwing ééa is, daar
om ook is er voor 0*1» maar ééa radioprngram
„HET K. AT IJl ft Ku 1 EK E - dat nit zich
«elf al „Hlgemaen" genoeg is om er tl*rg een ander
algeyfto&p °P na te honden.
By de Twoede Kamer is een wetsontwerp
ingedien.d inzake voorkoming van dnbbele belasting.
Het bestuur van den Nederlandsohen Journa
listenkring heeft in zyn vergadering van Zaterdag
20 April, naar aanleiding van een tot het bestnnr
gericht uitvoerig schrijven van dr. P. H. Ritter
Jr., de volgende beslissing genomen.
Het kringbestunr constateert
le dat dr P H Ritter Jr zioh in alle phasen
van de zaak, telkens weer onder het aanvoeren
van andere motieven en voorwendsels aan het door
het Kringbestunr gevraagde onderzoek heeft ont
trokken
2e dat dr. Ritter onder het aanvoeren van
een totaal-onjuist motief is weggebleven, zoowel
nit de bestuursvergadering van 34 Maart jl. als
uit de algemeene vergadering van dienzelfden dag,
waar hy nit eigen beweging beloofd had te znHen
versohynen 3
3e dwt dr. Ritter, na op 24 Maart telefonisch
te hebben toegezegd op nader vast to stellen
wjjze verschillende mededeelingen aan den Kring
te zullen doen, eenige dagen later heeft bedankt
voor het lidmaatschap op grond van allerlei be
scheen het nauweiyks te hooren.
Laat hy nu niet inslapen, dacht Anrelia met
ongeveinsde bezorgdheid en peinsde, hoe zjj zijn
belangstelling kon boeien en ook zy verviel
in hetzelfde onderwerp als te voren dokter
Böhmer hoewel uit geheel andere beweeg
redenen.
Zeer verkeerd vau Francisca, u alleen te laten
Ernst, begon zy verwijtend, en toen hy geen
antwoord gaf, voer zij met verhoogden ijver voort
Ik zei het n reeis onlangs, ge moet haar wat
strenger aanvatten, beter op haar letten Maar ge
wildet het imagers niet hooren.
Erqst sloeg de oogen op en riohtte een ver
manenden blik op zijn nicht.
Praat ge slechts zoo in het wild, of weet ge
iets bepaald omtrentomtrenthy wilde mijn
vronw zeggen, verbeterde het echter en zeide
kortaf Francisca
Aurelia keek bedremmeld voor zioh op een
duidelijke uiteeuzetting was *y niet voorbereid
zy had slechts willen aangeven, waarsohnwen.
Spreek, herhaalde hij hard.
Nn dan. Zij trok de schouders op wanneer
Ernst zoo wilde voorgaan, dan kon zjj immers
spreken. Er mocht dan van komen wat wilde
haar sohnld was het niet.
Zoo begon dan de soherpsinnigehandig sprekende
vronw dit geheele, fijn uitgesponnen weefsel van
Franoisoa's lichtzinnigheid en ontronw voor de
oogen van Ernst te ontvonwen. Bloote vermoedens
werden ais feiten voorgesteld Fransjes eigen.nit
angstgevoel gedane bekentenis van geheime
betrekkingen tnsschen haar en dr. Sonnenthal
werd er ais zwaarwichtig schuldbewijs- aan toege
voegd. Dr. SoÉmenthal's brief, Franoisoa's herhaalde
uitgangen, niettegenstaande het geneeskundig
verbod, haar tweemaal herhaald beioek by den
zwaren, ontleend aan het verslag der algemeene
vergadering
4e dat dr. Ritter, zioh aides aan den Kring
en zyn reglementen ontrekkend, in zyn uitvoe-
rigen grief het Kringbestunr, den Kring en den
voorzitter allerlei onaangenaamheden toevoegt en
verschillende feiten op onware of onjuiste wyze
vermeldt.
In deze omstandigheden acht het Kringbestnnr
het doelloos, verder met dr. Ritter van gedachten
te wisselen.
By Kon. Besluit is met ingang van 1 Mei a.s.
benoemd tot burgemeester van Bergen op Zoom
mr. drs. P. A. F. Blom met gelyktydig eervol
ontslag als burgemeester van Angerlo.
Byna geheel Japan werd Zondag jl. door een
orkaan geteisterd. Er zyn vele dooden en gewonden
en er is groote schade aangericht. Een aantal
vissoherssohepen en andere vaartuigen is gezonken.
Naar aan de Msb. gemeld wordt, heeft de
Belgische ministeraad den minister van spoor
wegen vergunning gegeven de concessie van den
spoorweg van Gent tot de Nederlandsohe grens
t» koopen.
Zaterdag 33 April j l hield de Zeenwsche
Vereeniging voor D.ulect Onderzoek haar jaar
vergadering t« Middelburg.
De opkomst was niet onbevredigend, gezien de
groote verspreiding der leden.
De uitbreiding van het bestnnr met zes districts-
bestnursieden werd goedgekeurd en als zoodanig
aangewezen de heeren Banrdoux te Tholen,
Hoogenboom te Renease, van Nienwenhnisen te
Kruidingen, S^ykerboer te Hommelsdyk, van der
Weiff te St. Anna ter Mniden en mejuffrouw
Wolse te Kortgene.
Het ontwerp-reglement werd na eenige wijzi
gingen en redaotieverbeteringen aanvaard.
Wensohelyk werd geacht rechtspersoonlijkheid
voor de vereeniging aan te vragen, zoodra de
middelen dit veroorloven.
^.Omtrent het dialect-archief der vereeniging
werd besloten, dit in geval van ontbinding dar
vereeniging af te staan aan de Provinciale
Bibliotheek van Zeeland.
De secretaresse gaf een beknopt overzicht van
den toestand der vereeniging welke thans 8Ü
werkende leden en 19 leden-begnnstigers telt.
De penningmeester zette den staat der nnanoiëQ
uiteen, die alles behalve rooskleurig is, doch
waarin in het komende jaar gelukkig verbetering
zal komen. Met dankbaarheid werd gewag gemaakt
van een ingekomen gift.
Omtrent het werkplan werd door den voorzitter
meegedeeld, dat in de bedoeling lag, aan alle
werkende leden een rondsohryven te doen toe*
komen, met een vragenlijst.
Na nog eenige bespreking van interne aangele
genheden werd de vergadering gesloten.
reohtsgeleerde dit alles, wat volkomen waarheid
was, was zoo fyn met allerlei verborgen hatelyke
aantjjgingen doorweven, dat een meer onbevangen
oordeel dan dat van den zwaar beleedigden
echtgenoot, een meer helder denkend verstand
dan dat van een zieke noodig zon geweest zjjn
om lengen van waarheid te {onderscheiden.
Met al het denkvermogen zjjner lijdende hersens
trachtte Ernst deze scherpzinnige uiteenzettingen
te volgen. Hij viel zyn nicht met geen enkel
woord, geen enkele vraag in de rede en toen zq
geëindigd had, zweeg hy lang. Zyn blik was in
zioh zelf gekeerd, al zyn denken zocht ingespannen
in zyn eigen herinnering maar feiten, die de
onsohnid van zyn vronw zonden bewijzen. Ware
hy de sterke gezonde man geweest, nimmer ware
het Aurelia gelakt Francisca by hem verdacht
te maken. Zyn scherp verstand zon het géheéle
leugenachtige weefsel hebben doorzien, zyn gerechte
toorn zon de valeohe vronw voor altijd nit zyn
huis hebben gedrevenmaar al zyn mannehkraoht
zoowel de liohamelyke als de geestelijke, lag in
de verlammende banden der ziekte ter neder en
hoe hy ook zon en zijn pynlyke hersens martelde
hy vond niets, niets wat zyn vronw op dit
oogenblik vrijsprak,
Zeker, haar meisjesleven was zoo kprt, zoo
helder zoo vrij van gebeurtenissen geweest en
tooh was daarin een betrekking, die Franoisca
voor hem verzwegen had, een onzalig iets, dat
nit het verleden in het tegenwoordige sloop.
Zeker, dit. eerste jaar van hnn ha wel ijk was
zoo kalm, zoo vreedzaam gelnkkig voorbijgegaan
maar waardoor Omdat het uur der verzoeking
nog niet gekomen was. Nn was het daBr en
Fransje, zyn rein, bekoorlijk*, kinderlijk-vrouwtje
is er voor bezweken.
(Wordt vervolgd)
