Moeders, zet op elke
No. 3453
Maandag 15 April 1939
43ste Jaargang^j
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN
j^euLilleton.
Om een kleinigheid.
VERSCHIJNT ELKEN MAANDAG-, WOENSDAG- EN VRIJDAGAVOND |w"
Hef tienjarig beslaan der R.-K. Werkliedenvereniging
„St. Gerardus Majella" te Wesfdorpe.
Eerste Dag.
Kapelaan O. Romboots.
De Burgemeester
Pastoor MIJdoq
Feestrede A. J. Loerakker.
Ingezonden Mededeeling.
DE ZEEUWSCKE KOERIER
Bureaux van Redactie en Administratie
OOSTKADE 218, SAS-VAN-CENT
Telefoon 15 Telegramadres: Koerier
Abonnementsprijs 1.50 per 3 maanden,
of 5.25 per jaar, bij vooruitbetaling -
Advertentiên 20 cent per. regelbij contract lager
zeer koopkrachtige
lezerskring
- ;_r- - t" - r*~ w tA*»- nmT ".L wT ^'V.iTw"\aiAa 7*^
it8tekend ge8ch ikt
voor publiciteit
Iu de met guirlandes feestelijk versierde
patronaatszaal is Zaterdagavond de herdenking
van het 10 jarig bestaan der bloeiende R.-K
Werkliedenvereeniging „St. Gerardus Mejella"
met een algemeens faestvergaderiog ingezet.
De leden waren in grooten getale opgekomen,
en ook vele genoodigden hadden aan den hnn
gezonden onroep om dit feest bij te wonen, gevolg
gegeven. We merkten o a. op de Zeereerw heer
pastoor P. Mjjaen, de Weleerw heer kapelaan
6 Romboots, geestelijk advisenr der jabileerende
vereeniging, de Edelachtbare heereo Burgemeester
F Hendrikse, wethouder A. de Belair, en P. van
der Hegden, raadslid, voorts vertegenwoordigers
van verschillende zns'ervereenigingen zoowel
uit Westdorpe als uit de omgeving.
Het bestuur der vereeniging had in de zaal
plaatsgenomen terwijl op het podinm de leden
gezeten waren van het feestoomilé. bestaande
uit de heeren
A C. Plujjm (voorzitter)
Em, de Martelaere (seort penningm.
Alfr. Vervaet
Alfr. De Bock
Leons. van Wees
Osc. Thomas
Alfr. van Bambost
Maur. Domei
Rich. Thomas
Xav. Janssens
Alfr. Talboom
Arth. de Coene. (2de secretaris)
Kapelaan Rombouts.
Over het spreekgestoelte hing breeduit het
fraaie vereeuigingsvaandel.
Toen ten oirca kwart over zeven de zaai tot
in de uiterste hoeken bezet was en ook de heer
$A. J. Loerakker, lid der Tweede Kamer en feest
redenaar van den avond, was gearriveerd opende
de voorzitter van het feestcomité, de heer A. O.
Pluijtn, de bijeenkomst met eea woord van
welkom tot alle aanwezigen. Spreker betuigde
allereerst zijn dank aan allen, die ertoe hadden
medegewerkt om de feestviering mogelijk te maken,
complimenteerde het feestcrmité met de geslaagde
organisatie der feestelijkheden en richtte daarna
een hartelijk woord vau gelnkwensch tot het
bestuur en de leden der vereeniging, speciaal
tot hen, die sedert de oprichting in het belang
der organisatie werkzaam waren.
(Applans)
Vervolgens gaf hg gelegenheid aan de aan
wezigen om het woord te voeren.
Hiervan maakte allereerst gebruik de geestelijke
adviseur,
Er is reden tot feestvieren, aldus spr. Want is
10 jaar op ziohzelf een betrekkelijk korte periode,
voor eeu vereeniging is het een tijdvak van
beteekenis. Spreker herinnerde dan aan de op-
riohting onder kapelaan van der Made, aan het
moeilijke begin, aan den voorsp^edigen uitgroei
toen meu ging voelen, dat er een vereeniging op
katholieken grondslag noodig was. Hg wees op
de velerlei successievelijk toegevoegde onder-
afdeelingenFabrieksarbeidersbond, Landarbeiders-
bond, Centrale Volksbank, Herwonnen Levens
kracht. Om dat alles te bereiken, moesten vele,
Novelle van
JASSY TORRUND.
11)
Dus dat was het niet. Radeloos blikte hg op
dat donkere kopje neder en dan als een
bliksemstraal kreeg hg een andere gedaohte
een zoo nieuwe, bezielende, dat hem bjjna het hart
er van stilstond. Hg boog zich over haar heen
en fluisterde met teedere bedeesdheid een vraag
in het oor van zjjn jonge vrouw. Eq Eransje
kleurde nog sterker, drukte het gezicht nog dieper
in de dekens maar sohndde voor de derde maal
het hoofd en zijn verwachtingen verdwenen.
Ook dit niet 1
Toen drong hg niet verder aan hief haar slechts
zacht njet zgn nog zwakke armen in de hoogte
en zeide rustigGa zitten kind het lange
knielen spant n in.
Zg voelde het stomme verwgt in zgn woorden
in zgu geheele uiterlijk, boog zioh over zijn hand
en kuste ze. Later zult ge alles weteu, zeide zg
schuchter eu ootmoedig en zette zich op haar
oude plaats neder.
Ernst varmesd het haar aan te zgn. Schijnbaar
kalm hervatte hg zgn leotuur; plotseling boeide
hem een bericht. Neen, dat ia tegenwoordig een
ware beschikking, zeide hg geërgerd. De vrouwen
voor het gereoht dat neemt op schrikbarende
wgze toe. Daar is na weder een dame uit den
beteren stand, de vrouw van eeu hoofdinspecteur
bg het bergwezeu wegens openbare belediging
soms groote offers morden gebracht. Doch die
offers zgn beloond. Er is door dezi vereeniging
veel gedaan tot verheffing vau den arbeidersstand,
welks leden niet moeten zgu slaven doch koningen
vaa den arbeid.
Spreker wil dan ook de leden me1 dat alles
gelukweDScben op dezen herdenkingsavond. Het
zou me niet verwonderen, aldus spreker, dat
de standsorganieatie te Westdorpe veruit de
bloeiendste in haar soort is in Zeenwach-Vl.
Dat is voor een voornaam deel aan het actief
bestuur te dankeu dooh vooral ook aan den
voorzitter, die vanaf de oprichting belangeloos
zijn kraohten aan de vereeniging heeft gegever.
De Eerw. spreker uit dan zgu beste wenschen
voor de toekomst der organisatie. Liten we
bljjmoedig de tffjrs big ven brengen, die O L.
Heer in het belang der vereeniging van ons
vraagt, zegt spr En beginnen we, met morgen
onder de H. Mis, die voor het geestelijk en
tijdelijk welzijn der leden zal worden opgedragen,
God te danken voor het bereikte en Zijn zegen
te vragen over de toekomst. (Applaus)
zeide, aan de nitnoodiging om op dezen avond
tegenwoordig te zija gaarne gevolg te hebben
gegeven. Tot allen richt spreker een hartelijk
woord van gelakwensch Begonnen met een klein
aantal leden, aldus spreker, is Uw organisatie
gegroeid tot een flinke, kraohtige vereeniging.
Hulde zij daarvoor gebraoht aan de oprichters
en aan allen, die daartoe hebben meegewerkt,
speciaal ook aan Uwen voorzitter, den heer Kalle.
Ik ken den heer Kalle meer van nabjj, zegt
spreker, en ik kan U verzekeren, dat hg Uw
aller groote waardeering verdient.
Spreker eindigt met den wensoh, dat men
eenmaal het 25-jarig jabilenm in denzelfden
toestand en met dezelfde opgewektheid zal mogen
vieren.
De' heer Govaert sprak daarna woorden van
gelnkwensch, als voorzitter namens den R -K.
Jongemannenbocd te Westdorpe. Spr feliciteert
bestnur en leden met bet feit, dat men vau hnn
vereeniging kan zeggen, dat zij de beste is op
hear gebied in heel Zseuwsoh-Vlaanderen.
Namens het bestuur der R-K. Werkliedenver
eeniging te Sas van Gent en dat van de Ccö oeratie
„De Volharding" sprak daarna de heer C. L.
Aoda Na bestuur en leden te hebben gelnkge-
wensoht spreekt hjj de hoop uit, dat de vereeniging
moge groeien en bloeien en haar 25-jarig bestaan
eenmaal onder dé gunstigste omstandigheden zal
mogen vieren.
betrad alsdan het podium en zeide o. a. het
volgende: Niemand meer dan Uw pastoor deelt
in de vreugde, die,hier heden avond heersoht.
Die vreugde, zg heersohte ook bg gelegenheid
van de oprichting uwer vereenigirg Lang vóór
die oprichting een feit wbb, had ik reeds met
mgn confraters van elders over de wenschelgkheid
van een R.-K. Werkliedenvereeniging in onze
paroohie geconfereerd zulks iu verband met
plannen der socialisten in deze richting. Eu het
is ons gelokt, met onze R -K Werkliedenvereeni
ging de eerste arbeidersorganisatie te zgn, die in
van een winkelier veroordeeld geworden. Dat
moet ge hooren Fransje.
Daar zat nu de arme vronw als een veroor
deelde misdadigster, moest woord voor woord
deze rechtszaak aanhooren en darfde niet de
wimper te knippen, toen haar man op hard
vochtige wgze de onderhavige aangelegenheid
besprak. Zg had hem den mond willen toehonden
had willen roepen Zwgg toch, zwjjg 1 Wanneer
ge die veroordeelt, veroordeelt ge uw eigen
vrouw" Maar geen geluid kwam over haar lippen
met een door angst gefolterd hart en sidderende
lippen telde zg werktuigelijk de steken van haar
haakwerk.
Er werd geklopt en Rika trad met eenige
brieven in de hand biunen. Men behoefde de
hu'p der pleegzuster nu nog sleohts gedurende
den naoht, des daags verrichtte het kamermeisje
dezen lichten dienst, en Rika bestaarde met haar
gewone bekwaamheid en omzichtigheid het keuken-
departement. Af en toe liet zg haar eerljjk en
vnnrrood aangezicht in de ziekeakamer zien,
berispte ongegeneerd, wanneer naar haar meening
iets niet in orde was, vroeg naar de cnlinarische
wensohen van haar meesters en vermaande beiden
ernstig de voorsohriften van den dokter toch
maar goed op te volgen, opdat we toch ten minste
met Paschen weder op de been zijn. Na legde
zij de brieven voor haar heer neder en zeide
minachtendNiets bjjzonders maar louter
drukwerken, couranten en zoo wat. Ja, wat ik
nog zeggen wilde hoe is het nn met de dniven
Heeft de heer regeeringsraad er misschien heden
trek in De genadige vrouw eet doorgaans niet
meer, voor die moeten we uit de olub iets
afzonderlijks laten halen, mooturtle of ragout fia,
of zoo iets. Wat denkt de genadige vrouw
Westdorpe Jtit stand kwam. Dat was voor heel
de parochie een vreugdevol feit. Die vreugde is
gedurende de tien jaar van het bestaan nwer
organisatie bestendigd, zegt spreker. Uwe ver
eeniging heeft de onderlinge harmonie bevorderd.
Zg heeft ook bevorderd de stoffelgke en gods
dienstige belangen der leden. En dat gaat mg als
pastoor bgzonder ter harte en Btemt mg tot groote
vreugde, zegt spreker. Spreker wekt dan op om
morgen allen, zonder onderscheid, tot de H. Tafel
te naderen. Zoodoende zal men den naam der
vereeniging, die fier de woorden Roomsch-
Katholiek in haar vaandel Bchrgft, hoog honden.
Spreker spoort de leden voorts aan, het oog te
blg'ven richten op de bevordering hunner stoffelgke
en geestelijke belangen en zioh door arbeidzaamheid
en godsdienstzin te blgven onderscheiden. Hg
stelt allen het H. Huisgezin van Nazareth tot
voorbeeld. De H. Jozef en de Goddelijke Zalig
maker hebben oudervonden, wat het zeggen wil
werkman te «ga. Als er éóa stand is in de wereld,
die geadeld is, zegt spreker, dan is het de werk
mansstand. Op dien stand heeft Jezus zelf Zjjn
Goddelijk stempel gedrukt. Zorgt er voor, zegt
spreker, uw werk altgd naar behooren te vervallen.
Eu moet gij eens ontbering ljjden, bedenk dan dat
de leerling niet beter is dan de Meester. Onder
scheidt U, zegt spreker, door een oppassend
gedrag en een godsdienstig leven. Weest katholiek,
in de eerste plaats metterdaad.
Bedenkt, zegt spreker, dat niemand méér
behoefte heeft aan godsdienst dan de werkman.
Als gg Uw plichten als Katholiek getrouw
nakomt, zult ge pronkjnweelen zgu in het maat
schappelijk leven. Voert het godsdienstig leven
door in Uw vereenigingsleven. Streeft naar liefde
en eenheid. Beoefent de naastenliefde zoo in Uw
vereeniging als tegenover Uw mede-paroohianen.
Dan zal Uw vereeniging groeien en bloeien en
znlt ge Uzelf en Uwen evenmensch gelukkig
maken. (Inid applaus)
De voorzitter der feestcommissie deed vervolgens
mededeeling van ingekomen gelukwensohen
namens de afieeliug Westdorpe van den NOB,
namens het bestuur der R -K. Werkgeversver-
eeniging en vau den heer Gaston Goossen nit
Sas van Gent. Van rector v d Made was berioht
ontvangen, det hg den volgenden dag de leden
zon komen feliciteeren en toespreken.
(geestdriftig applans.)
De heer A J Loerakker, lid der Tweede Kamer,
trad nu naar voren voor het honden zijner
feestrede.
Allereerst zegt spreker, wil ik me aansluiten
bg de gelnkwensohen, door de vorige sprekers
tot bestanr en leden gericht.
Spreker zegt dan, te willen terugblikken
naar het verleden en de vraag te willen beant
woorden, of de offers, welke de arbeidersbeweging
heeft gevraagd, wel de duizeudvondige rente
hebben opgebracht die men den arbeider heeft
voorgespiegeld Vervolgens zal spreker het hebben
over de taak, die nog te vervallen is.
(9)
waschtafel of slaapkamer een doos of tube
Purol, dan hebben ook Uw man en kinderen het
des avonds en des morgens voor de hnid en het
onderhond der handen alsmede voor haarver-
zorging en scheren altgd bg de hand staan.
Franoisoa deelde haastig haar bevelen mede
zg had tasschen de brnine postzegels der druk
werken een groene ontdekt, een stadsbrief en
haar hart sloeg luide, toen zg de hand daarnaar
uitstrekte.
Rika ging heeu met een verwonderden blik op
de genadige, die haar heden znlk een verward
bescheid had gegeven en Franoisca trad met
den brief naar het venster, als om beter te
kannen zien.
Dr. Sonnenthal schreef kort en zakelgk, trachtte
zgn bevreesde cliënte met weinige woorden gerust
te stellen eu sloot met een aanbeveling aan den
hem onbekenden gemaal der dame.
Fransje las de weinige regels weder en weder,
eer zg in haar overgroote zenuwachtigheid hnn
eenvoudige beteekenis begreep. Ja, znlk een
rechtsgeleerde besohonwt de dingen nit een geheel
ander oogpnntOmdat hg dag aan dag de reohts-
zaai in- en nitgaat, meent hg, dat het zoo behoort
en dat het anderen menschen even onversohillig
is als hem 1 En al had hg duizend woorden
gesproken, dan had hg toch den angst niet
kunnen wegpraten I
Het papier knetterde in Fransjes bevende handen
Ernst hoorde het duideljjk, hg hoorde ook de
korte haastige ademhaling zgner vronw. Een groote
onrust maakte zich van hem meester. Wat had
Franoisca daar, wat verborg zg voor hem Hg
wilde zioh opriohteu en naar haar omzien, gevoelde
zioh intnssohen te zwak en riep sleohts zacht
haar naam.
Fransje kwam dadelgk maar had toch tgd ge
vonden, den brief in den zak te steken. Haar
wit gezicht kwam dnidelgk uit in de beginnende
schemering, dé zieke man zag haar aan en trachtte
met pijnigend ongeduld het geheim van dit bleeke
Hoe zag da samenleving er een 30, 40 jaar
geleden uit De arbeidersstand werd toen ver
drukt en gekneveld. Godsdienstige menschen
durfden, doelende op de arbeiders, zeggen „Er
zgu altgd armen geweest en O. L. Heer heeft
voorspeld, dat die er ook altgd znlien zgn. Daar
is niets aan te doen." Hoe is het mogelijk, roept
spreker nit, dat men zóó verblind kan zijn. Als
een lichtstraal is toen vannit Rome Leo's zend
brief „Rerum Novarum" gekomen. Daar werd o.a.
gezegd, dat talloozen onverdiende ellende leden.
Dat een vraatziek kapitaal de geheele maat
schappij ontwrichtte. En dat een vraatzieke woeker
de kwaal nog verergerde. Voorts, dat spoedig
moest worden ingegrepen, want dat het anders
misschien te laat zon zgn. Ik heb den tgd mee
gemaakt, zegt spr., dat ondanks het woord van
Pans en bisschoppen, hg, die zioh katholiek
organiseerde, veraoht werd. En niet zelden kwam
die hoon van onze eigen medearbeiders. Ook de
werkgevers werkten tegen terwjjl de overheid van
de verlangens der werknemers eenvoudig geen
acte nam. Ook op het oogenblik, aldus spreker
is er nog heel wat, dat verbetering behoeft. Doch
wie terugziet naar wat aohter ons ligt, staat
perplex van hetgeen bereikt is. Destjjds werden
w|j gekneveld en verdrukt en bespot door onze
eigen oollega's. Thans zgn 140,000 mannen in
het R.-K. Werkliedenverbond aaneengesloten. Wij
zgn een macht geworden, die aan vriend en
vijand respect afdwingt. Wg hebben het ver
trouwen gewonnen van dnizenden en tienduizenden.
De socialisten hoonden ons destijds en zeiden,
dat wg de arbeiders kwamen verdeelen. Thans
znlien zij overal met respect over ons moeten
spreken.
Ook de werkgevers hebben ons niet altgd de
broederhandtoegestoken evenmin als onze eigen
collega's. Ik erken het, zegt spreker, we zgn
lastig en buitengewoon ontevreden omdat. en
er reden voor wordt gegeven. Maar als we morgen
aan den Gever van alle Goed dank brengen voor
den zegen, die Hg over ons werk heeft doen
neerdalen, dan mogen ook de werkgevers hem
danken voor den bloei onzer beweging, die voor
ben de rust en de orde heeft beteekend, welke
het hun mogelijk maakte hnn bedrijven gaande
te houden. Ik ben big, zegt spreker, dat ze dat
vanavond ook openlgk hebben erkend.
(Applaus).
Het is inderdaad overweldigend, aldns spreker,
wat tot stand is gebracht. Spreker memoreerde,
hoe hg en eenige vrienden een 40 jaar geleden
op een bovenzaaltje te Amsterdam bijeen zaten
om te overleggen, hoe zij een spreektrompet
zonden kannen krijgen in den vorm van een krant,
waarin zg vrjjuit hnn meening konden verkondigen.
Toen zagen zg daar geen kans voor. Thans beschikt
de arbeidersbeweging over een 20- k 30-tal vak
bladen mitsgaders over de Volksoourant, welke
onder leiding van den arbeidersvriend, den be
kwamen heer Vesters, dag aan dag voor de
arbeidersbelangen opkomt. Ook de gewestelijke en
plaatselijke bladen hebben we hard noodig, zegt
spreker, dooh zorgt, dat ge naast het gewestelijk
orgaan óók de Volksaouraut in Uw huis hebt.
Spreker schildert vervolgens op aangrijpende
wgze den toestand in een arbeidersgezin waarin
iemand door de verschrikkelijke taberonlose was
aangetast. Die mensoh ware te genezen als er
maar geld was- En daar dat ontbrak, moest men
hem zien wegkwijnen en wegsterven. Door de
aotie van de R.-K. Vakorganisatie is aan dergelijke
droevige toestanden een eind gemaakt en is aan
dnizenden weer het huiseljjk geluk met behnlp
zwijgende vrouwengelaat te doorgronden.
Van wien is die brief, Franoisoa? vroeg hg
streng. Hg noemde haar zelden zoo zg kromp
ineen, maar zg was op de vraag voorbereid zg
was het zwijgen, het huichelen, het liegen immers
reeds zoo schrikkelijk gewoon geworden in den
laateten tgd. Van mevronw Lorentz, antwoordde
zg zacht.
En de man daar in bed wist, dat het een lengen
was de eerste tegenover hem, die over Franoisca's
lippen kwam; een hniveriog als van dreigend
onheil sloop in zgn trotsch hart, een twgfel aan
zgn vrouw ontwaakte daarineen eerste, nauw
merkbaar wantrouwen hief tegelgkertgd waar
schuwend, flaisterend, vol vermoeden den vinger
op. Maar hg beheersohte zioh en vroeg sohjjnbaar
kalm verderWat schrijft zij dan Laat tooh
hooren, hoe het de lieve onde ziel gaat,?
De jonge vronw begreep volkomen, wat in de
ziel van haar man omging oogen, ooren en gevoel
versoherpten zioh op dat oogenblik nadrukkelijk
tot verdubbelde werkzaamheid terwjjl de lippen
klankloos stameldenZjj laat n groeten, zjj... het
het gaat haar goed... en daar elke font door
oefening haar eigen leermeester wordt, voegde zjj
er haastig aan toe Het handelt over een kleine
verrassing. Ernst... wanneer ge beter zult zgn.
Maar dan was het ook gedaan met Fransjes
kunst van veinzen, zjj knielde aan het hoofdeinde
van Ernsts ledikant neder en weende bitterlijk.
En in het hart van den man zweeg de twgfel,
het zweeg, dat hatelijke wantrouwen een diepe
heilige erbarming met dit kinderlijke dwalende
vrouwtje overstemde alle andere gedachten.
(Wordt" vervolgd'.);