PUROL
No. 3442
Maandag 18 Maart 1929
43ste Jaargang
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN
Uit de Stad van het Vaticaan
Om een kleinigheid.
VERSCHIJNT elken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND
Zj, dis zich per 1 April a.s. op
„De ZsEttwsGhs Koerier" abonneereii,
ontvangen de tot dien datum verschijnende
nummers
Zeeuwschs Vereeniging voor
Dialect-Onderzoek.
Ingezonden Mededeeling.
verzacht en geneest
men met
Bureaux van Redactie en Administratie
OOSTKADE 218, SAS-VAN-CENT
Telefoon 15 Telegramadres: Koerier
Abonnementsprijs 1.50 per 3 maanden,
of 5.25 per jaar, bij vooruitbetaling -
Advertent iën 20 cent per regelbij contract lager
ZEER KOOPKRACHTIGE
Lezerskring
.uitstekend geschikt
voor publiciteit
POSTRFKPHIMS Ha. 52419.
Door Prof. ANDREAS RASETSCHNIG.
ROME. 3 Maart 1929.
De nieuwe toestand, die tengevolge van de
verzoening tusschen Italië en den H. Stoel is
ingetreden, heeft zooals gemakkelijk te be
grijpen is, in de nieuwe Stad van het Vaticaan
nog heel wat meer bedrijvigheid te weeg
gebracht. De Ingenieurs van 't Vaticaan
hebben met enkele opzichters van het Italiaan-
sche gouvernement, de eerbiedwaardig-grijze
muren, die de Vaticaansche Stad omringen,
nauwkeurig onderzocht. Deze oude muren
hebben niet veel geledenslechts hier en
daar zijn ze licht beschadigd, tengevolge van
de opgravingen in de Via Aureliahier zal
men zoo spoedig mogelijk met de herstellings
werken beginnen. Zooals men weet, liet de
Aureliaansche muur niet alleen de Basilieken,
maar ook de daarbij aansluitende Borghi
absoluut onbeschermd. Toen de Basilieken in
846 door de Saracenen geplunderd werden,
kon de vijand niet in de stad doordringen,
omdat deze door sterke muren omgeven was.
Paus Leo IV beschermde het erfgoed van
Sint Pieter, dat hij met een muur en de
thans nog bestaande torens omringde. Ver
schillende andere Pausen hebben deze positie
later nog versterkt, terwijl Paulus III het
Bastion-systeem door muren vervangen heeft.
In 1646 heeft Paus Urbanus VIII ook heel
den Janiculus met vestingwerken beveiligd.
Sindsdien hebben de Vaticaansche muren
weinig merkbare veranderingen meer onder
gaan.
Wat nu het vaticaansche spoorwegstation
betreft, dit zal gebouwd worden naast het
Aethiopische Seminarie en binnen het gebied
van het Vaticaan zal er slechts ongeveer 200
Meter dubbel spoor komen te liggen, hetgeen
absoluut voldoende is voor den Pauselijken
Hoftrein. De nieuwe spoorweg zal ongeveer
vierhonderd meter verder buiten de muren
het tegenwoordige station San Pietro op
Italiaansch gebied bereiken.
De oude Pauselijke Munt is omgebouwd in een
electrische centrale en bovendien is de H. Vader
niet van plan om het aantal bedienden in het
Vaticaan uit te breiden. Voor 't geval dat
de nieuwe staat eigen munten zal uitgeven
zal men zich wenden tot de Italiaansche
Staatsmunt of tot particuliere instellingen
waar ook sinds 1870 de Pauselijke gedenk-
ITeiJLilletan.
Novelle van
JASSY TORRUND.
I.
1)
Franoisoa Wodrich sit aan het venster van
haar elegant en aangenaam ingerichte woonkamer,
ademt de toet geurende lucht der bloeiende
hyaointhen in, die voor haar op de vensterbank
staan, ziet naar het prachtige sneeuwgezioht aan
de andere zjjde der hooge, heldere vensterramen.
en lint en peinst, en martelt haar jonge
hersens in sombere gedruktheid af. Hoe gelukkig
kon zjj zgn en hoe ellendig is zgSinds
weken reeds. En de plaats, waar zij ook in dezen
kommer raad en troost en hnlp zou kunnen
vinden, is haar ontnomen. Haar echtgenoot ver
moedt niets van al de pgn, die haar ziel kwelt,
die als een berg op haar drukt, haar des daags
den vrede eu des naohts de rust ontroofd. Hg
mag en zal het ook nooit bemerken tot alles
zal zgn doorstaan.
Zoo zit zg nn reeds sedert uren, staart op de
dwarrelende sneeuwvlokken, als moest zg die
stuk voor stak tellen, en denkt tooh niet aan de
sneeuw eu niet aan den heerlgken geur der
hyaointhen. Zg denkt aau niets, volstrekt aan niets
anders, dan dat zg binnen weinige weken als
misdadigster op de bank der beklaagden zal zitten,
prjjs gegeven aan de onverbiddelijke vragen van
den renner, aan de aangapende, nienwsgierige
onbesoheiden blikken van het pnbliek.
O, Hoede Hod.
penningen werden geslagen. Zoo zal er ook
geen afzonderlijke inrichting geopend worden
ter vervaardiging van Pauselijke postzegels,
doch de Pauselijke Postmeester zal voor de
uitgave zorg dragen. De eerste Pauselijke
postzegels verschenen 1 Januari 1852. Destijds
bestonder nog geen verplichting om postzegels
op de'brieven te plakken: men kon ook het
verschuldigde bedrag op het Postkantoor be
talen, hetgeen dan op den brief werd aange-
teekend. Eerst in 1854 werd het verplichtend
om de brieven met postzegels te frankeeren.
De laatste postzegels van den Kerkelijken
Staat dateeren van 2 September 1870 nadien
werden ze vervangen door de frankeerzegels
der Italiaansche Regeering.
Toen Pius IX den 9 Juni 1857 een bezoek
bracht aan de stad Bologna die destijds door
Oostenrijksche soldaten bezet was, werd de
Paus aan den ingang der stad met groot ge
jubel door het volk ontvangen. Behalve het
stedelijk muziekkorps stond bij den Triumf-
boog ook de militaire kapel van het 47ste
infanterieregiment opgesteld. De kapelmeester
Victor Hallmaijer had voor deze gelegenheid
ter eere van den H. Vader een militaire
marsch gecomponeerd, die sindsdien, daar er
nog geen officieele hymne bestond, zonder
meer de Paus-hymne genoemd wordt. Gedu
rende den intocht in de stad werd deze marsch
nog eensherhaald en al spoedig door de
muziekkorpsen van het 29ste Oostenrijksche
regiment jagers dat met het eerste Pauselijk
Linieregiment voor San Petronio opgesteld
stond, overgenomen. De marsch viel buiten
gewoon in den smaak, en na de terugkeer
des Pausen in de Eeuwige Stad werd zij
officieel als de Paushymne erkend.
Men heeft in de laatste dagen ook. her
haaldelijk gesproken over hervormingen, die
in het kleine Pauselijke leger zouden te
wachten zijn, doch tot nu toe is er nog geen
enkele beslissing genomen in verband met
de uitbreiding der verschillende corpsen.
Wat de Palatijnsche wacht betreft, deze zal
waarschijnlijk blijven zooals ze is, terwijl de
Edelgarde weer hun paarden terugkrijgen.
Leo XIII liet zich op zijn wandelingen door
de Vaticaansche tuinen steeds door bereden
Edelgarden vergezellen, doch Pius X, die
niet hield van eenig uiterlijk vertoon, begon
reeds kort na zijn verheffing op den Pauselijken
troon, op ongewone uren van den dag zijn
wandeling te maken, zonder tegen iemand
iets daarvan te zeggen. Alleen Mgr. Bressan
ging met hem mee. De Paus liet ook her
haaldelijk doorschemeren, dat hij geen bege
leiding wenschte. Er wordt verteld, dat de
Paus op zekeren dag, toen een van de leden
der Edelgarde, die tot de hoogste Romeinsche
adel behooren, zeide»Ik kan het toch niet
goed verdragen, dat U zich voor mij zoo
vermoeid maaktblijf toch stilletjes thuis
met dit warme weerU Zoo werd de bereden
Edelgarde buiten dienst gesteld. Slechts een
maal nog, bij gelegenheid van de inwijding
der vernieuwde Lourdes-grot liet de H. Vader
De jonge vrouw beeft over het geheele lichaam
vouwt de handen krampachtig te zamen en znoht
nit het diepBt van haar hart.
Maar hoe is dat alles tooh gekomen.
Ach, zooals ons zoo honderden moeilijkheden
overkomen, ongedacht en onverhoeds, en zooals
we zoo menige ramp blindelings in de armen
loopen om een kleinigheid.
In den een of anderen winkel heeft de vronw
van den regeeringsraad Wodrich iets laten ver
vervaardigen, wat niet naar haar wensoh uitviel.
Zg weigerde de ontvangst, zeide een paar luide,
haastige woorden van af hearingde koopman
die zich in de uitoefening van zgn zaak benadeeld
achtte, werd grof, wat de zenuwaohtige jonge
vrouw natuurlijk nog meer opwond. Uit het eene
woord ontstond het andere en toen Franoisca
eindelijk den winkel verliet, schreeuwde de ver
toornde man haar achterna, dat zg hem beleedigd
had en hg haar zon aanklagen. Niettegenstaande
haar opgewondenheid moest zg tooh lachende
geheele geschiedenis kwam haar zoo ongelooflijk
kinderachtig voor; maar de man hield woord.
Hg daagde haar allereerst voor den scheidsrechter
en toen «ij daar uht verschenen was, had hg
haar feitelijk aangeklaagd. Sinds twee dagen lag
deze onzalige aanklaoht in den meest verborgen
hoek van haar schrijftafel. En haar echtgenoot
vermoedde er niets vanZg zat aan zijn tafel,
zij rnstte in zgn armen. Zg, een aangeklaagde I
En zg had den moed niet haar natuurlijken
beschermer het verschrikkelijke mede te deelen
dat was immers jnist het ergste van de geheele
zaak.
Eenigen tgd geleden namelijk, toen een bekende
dame in een geringe aangelegenheid met de
dienstbode voor het gerecht stond een zaak,
die zeer veel stof tot praten gaf en in alle locale
zich escorteeren door de Edelgarde te paard.
Markies Cappeletti had toen zijn vorstelijke
paardenstal ter beschikking gesteld. De
bewaking en de politiediensten in de Vati
caansche stad zullen door de Pauselijke gen
darmen en door de Zwitsers verricht worden
waartoe deze beide corpsen wel eenige uit
breiding zullen ondergaan.
Het a.s. Consistorie dat men oorspronkelijk
van plan was te houden in de derde week
van Maart, is thans uitgesteld tot na de
ratificatie van het verdrag van Lateranen in
het Italiaansche Parlement. In verband hier
mede zullen er voor dientijdjook geen nieuwe
kardinalen benoemd worden, ofschoon er op
het oogenblik 9 vacatures zijn. Het College
van kardinalen bestaat op het oogenblik dus
slechts uit 61 leden en wel 28 Italianen en
32 buitenlanders. De oudste kardinaal is Zijn
Eminentie Vanutelli die enkele maanden
geleden 92 jaar geworden is en die nog
gerust den kouden noordenwind durft te
trotseeren. De jongste kardinaal is Zijn
Eminentie Hlond die pas 47 jaar oud is
Algemeen wordt verwacht dat Mgr. Serafini,
secretaris van de Congregatie van het Con
cilie, en Mgr. Marchetti Selvaggiani, secretaris
van de Propaganda en Mgr. Lavitrano, de
nieuwe Aartsbisschop van Palermo in het
eerstvolgende consistorie het purper zullen
ontvangen. Tengevolge van het overlijden
van Kardinaal Vico is er een vacature voor
een der vijf plaatsen van de Kardinaal-Bis
schoppen.
In de maand Mei zal te Rome'een diocesaan
Eucharistisch Congres gehouden worden, dat
in verband met 's Pausen gouden Priesterfeest
met buitengewoon veel praal en plechtigheid
zal worden omgeven.
(9)
jn I ij ke
Kloven
De Zeeuwaohe Vereeniging voor Dialeofc-Onder-
zoek tracht door verspreiding van onderstaande
circulaire, door geheel Zeeland belangstelling te
wekken voor haar streven.
Eenigen tgd geleden werd opgerichtZeeuwaohe
Vereeniging voor Dialectonderzoek, die reeds in
verschillende deelen van Zeeland haar leden telt.
Het doel der Vereeniging is: het bevorderen
van de belangstelling voor en de bestudeering
van de Zeenwsohe dialeoten door geheel Zeeland
en op die eilanden, welke taalkundig tot Zeeland
behooren (Hoeree Overflakkee). Er is, in beperkten
bladen vermeld werd had de regeeringsraad
Wodrich met grooten ernst gezegd: Neem daar
een waarsohuwend voorbeeld aao, Fransje t He
zjjt ook altjjd met uw mond gereed en zegt
dikwijls haastige woorden. Wanneer ge mg dat
ooit aandeed mgn vronw voor het gerecht,
prijsgegeven aan het op schandaal belaste pnbliek I
Hoor eens, Fransje, ik zou niet weten wat ik
deed! Ik geloof, dat ik het u nooit zon kannen
vergeven i
En Fransje met haar goed geweten had hem
destgds het strenge rechterlijke voorkomen weg-
gepraat en weggekust en nn, nauwelijks een
vierendeeljaars later, was het waarljjk met haar
zelve zoo ver gekomen
In al het duistere gevoel van angst, dat haar
ziel drnkte, was haar allereerst sleohts dit eene
duidelijk geworden Ernst mooht niets weten,
voor alles voorbij en zg vrijgesproken was. Zg
moest immers vrijgesproken worden, zg was
immers in haar recht Maar tot dien tgd, tot
dit verlossende woord gesproken was, moest zjj
den zwaren last alleen dragen. Regeeringsraad
Wodrich, de onverbiddelgke, de aan zgn plicht
getrouwe ambtenaar, zoa geen seconde kleuren
of het trotsohe voorhoofd moeten baigen, in het
bewastzijn dat zijn vronw* de hoedster van de
eer van zgn hnis, een aangeklaagde was.
Dit eene pont stond alzoo in Fransjes ziel
onomstooteljjk vast, en waarljjk, er behoorde voor
de levendig gevoelende kleine vronw een groote
wilskraoht toe, om haar dapper en nochtans zoo
dwaas beslnit te volvoeren I Maar het gelakte.
Zg ging in huis rond als anders, zjj lachte en
schertste met haar echtgenoot, zong hem zgn
lievelingsliederen voor en speelde 's avonds haar
gewone party schaak met hem. Kortom, de
kleine heldin liet niet het minste aan sioh
kring, reeda ijverig gewerkt, doch om het doel
werkelijk te baanderen is noodig, grooter uitbrei
ding te geven aan de Vereeniging, haar streven
bekend te maken bjj alle Zeeuwen die zich voor
het dialect interesaeeren en eventneel bjj belang
stellende niet Zeeuwen, zoodat de Vereeniging,
versterkt in ledenaantal, door veler medewerking
het verzamelen en bestudeeren van Zeenwsohe
dialeot-verschgnselen met vraoht kan voortzetten.
Daarom rioh' het bestuur sioh in dit schrijven
ook tot U.
Meent niet. dat de dialeotstadie Uw vak moet
zgn, om werkend lid van onze vereeniging te
wordenieder die uit de praktyjk het dialect
kent, en ieder die, al spreekt hij zelf geen dialeot,
dagelgks met dialeotsprekenden in aanraking komt,
kan de vereeniging daadwerkelijk steunen, door
op te merken en aan te teekenen, en door inlich
tingen in te winoen op die punten, hem door het
beataur verstrekt.
Materiaal verzamelen tot het samenstellen van
een Zeeawsch Woordenboek is een der eerste
plannen van het bestaar, en velen kannen juist
daartoe meiehelpen, zonder vakmensoh te zgn.
Ook zg, die op eeu of andere wijze in aanraking
komen met bet Zieuwsoh uit vroeger tjjden (door
bestudeering van archiefstukken, notarieele of
juridische aoten, stukken betreffende polderbestuur
en dgkwezen, letterkundige werken, enz) ook zjj
kannen het hanue bijdragen tot de kennis van
Zeenwsohe dialectverschijnselen, ook hen heeft
de VereeDig'mg als werkende leden noodig.
Indien U dus belang stelt in het dialeot en
bereid zjj* het streven der Vereeniging voor
Dialect Onderzoek daadwerkelijk te ateor *n. geeft
U dan op als werkend lidliefst vóór 20 Maart.
De contributie bedraagt slechts f 1,50 Wenecht
U, be'angstellend in het doel der Vereeniging,
haar financieel te stennen, wordt dan donateur
of donatrice voor een oontribntie van minstens
f 2 >50
Zoo helpt gij ook de uitgave van het verzameld
materiaal mogelijk maken
Het Bestnnr
Dr K Kooiman, Middelburg, Voorzitter
Dr. li G M. Hhjjsen, Domburg, Secretaresse
F. N Bruinooge, Wemeldinge, Penningmeester
L. M van Breen, Hoes, 2e Secretaris
J. Hielen, Hulst
Dr. J. de Hullu, Cadzand i
Dr. P. J. Meertens, Utreoht bestonrs-
Dr. A O M. Moerdijk, Zuiddorpe i leden
Dr. Uifert Sohultz, Zierikzee
Belangstellenden wordt verzocht, zich als lid
of donateur op te geven bij Dr. H. C. M. Hhgsen,
Lijsterhof, Domburg.
Emigratie naar Z. W. Ontario.
De R-K Emigratie-Vereeniging deelt het
volgende mede
Den laatsten tgd komen herhaaldelijk berichten
in de pers voor over de werkzaamheid van den
Z.E. heer R, H. Diguan, Pastoor te Chatham
(Ont., Canada) tjjdens diens verblgf hier te lande.
Ten einde misverstand te voorkomen, dient men
te weten
a. dat het voornaamste doel van Pastoor
Dignan's bezoek aan Nederland was, om hier een
paar Nederlandsohe priesters te vinden voor de
uitoefening der zielzorg onder de Nederlandsohe
immigranten in het Canadeesche Bisdom Loudon
b. dat Pastoor Diguan na zgn aankomst in
Nederland een paar malen een onderhond heeft
bespeuren. Slechts wanneer zjj alleen was, trad
haar kommer te voorsohgn, dan deed de angst
haar jonge ziel als van koorts huiveren. Wat te
doen, wat te doen
Zij hield het eiadeljjk niet meer nit en zocht
raad bjj een oude vriendin, die haar op dien
ongeiukstooht begeleid had en daardoor onvrij
willig haar getuige geworden was.
He moet het uw mau zeggen was het eerste
woord, dat de verschrikte onde dame haar
antwoordde,
Tante, ik kan nietZie en nu outvonwde
zjj haar redeuen eu sprak zoo vast, zoo dringend,
zoo overtuigend, dat zelfs de ervaren vronw haar
geljjk moest geven.
Ja, waaaeer mjja ouders hier waren, dan zoa
ik het wel zeggen. Maar nn, zjj zouden zich
hoogstens beangstigen en mjj immers tooh niet
kanneo helpen 1 Fransje zweeg en zag haar
onde vriendin met groote kommervolle oogen aan.
Hebt ge dan niemand in de baart, die a raden
kan, geeD vriend, geen verwanten begon de
raadsvronw opnieuw en streek het bekommerde
jonge vrouwtje vol liefde de verwarde haren van
het voorhoofd.
Franoisca schudde het hoofd.
Verwaatea ueen. Mjjn broeders zgn in Berlgn,
dat weet u. Neven hebt ik niet, maar... Zg hield
op, een vluchtig rood kwam en ging over haar
bleek, bezorgd gezichtje.
Nu?
Ik heb wel een vriend, zeide Fransje langzaam
en nadenkend. Die is bovendien rechtgeleerde, en
ik weet zeker, dat hg alles zal doen urn mjj te
helpen.
(Wordt vervolgd).