ELIANE.
Ijsvermaak
Üinnenland.
i
Woensdag 9 Jannari 1929
-Xp®
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN
t,#p
#ii
ïrRw,,
Toepassing Landarbeiderswet in
Zeenwsch-Ylaanderen.
KeixilletoiT.
Steeds delende geboortecijfers
Mo. 3413
43ste Jaargi ...'ft
'i VERSCHIJNT elken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND
POSTREKENING No. 52419.
geeft ruwe huiC*
Hoe vormt de Landarbeider zich
een eigen bedrijf
rij*
a
9
a >2
M
bl
Ingezonden Meledeeling.
verzacht
De nieuwe gouverneur van Cnragao,
De Radio-telefoondienst met IndiS.
Het Jnbilenm der Koningin-Moeder.
DE
V? V
KOERIE
Bureaux van Redactie en Administratie
OOSTKADE 218, SAS-VAN-CENT
Telefoon 15 Telegramadres: Koerier
- mi na «I «e.)gf
Abonnementsprijs 1.50 per 3 iF -"j ,-,j
of 5.25 per jaar, bij vooruitbt V
\ytc^
Advertentiën 20 cent per.regel, bij conti fl
ZEER KOOPKRACHTIGE
LEZERSKRING
UITSTEttËND QEP1
VOOR PUBL
-r. -4'
door A. OVER,
commies ter gemeente-secretarie te Amersfoort
IV. (Slot).
De landarbeider heeft zelf de keuze wat
betreft het bekomen van een plaatsje, indien
hij dat kan aanwijzen.
Omtrent de wijze, waarop aan hem het
benoodigde geld zal worden verstrekt, is in
de wet geen bepaling opgenomen. Vele
gevallen, die niet van te voren kunnen worden
voorzien, kunnen zich voordoen en de ver-
eeniging of gemeente, die het risico draagt,
zal daarin moeten voorzien, evenals een
particulier, die geld uitleent. Zij zal er wel
voor zorgen, dat het geld in handen van den
verkooper of aannemer komt.
Zooals ik reeds in mijn vorig artikel schreef,
mogen de kosten van een plaatsje niet meer
dan f 4000 bedragen, waarvan de arbeider
zelf minstens Vio gedeelte, dus f 400 moet
kunnen betalen. Ik schrijf minstens V10»
omdat niet de gevolgtrekking mag worden
gemaakt, dat in alle gevallen door den land
arbeider met een bijpassen uit eigen middelen
van 10 pCt. van de kosten van het plaatsje
kan worden volstaan. De regeering stelt zich
op het standpunt, dat de landarbeider een zoo
hoog mogelijke bijdrage behoort te storten.
Het is niet juist gezien, dat elke aanvrager
recht kan doen gelden op de toekenning van
het maximum-voorschot van 9/10 van den
prijs. Wie meer dan V10 kan betalen, heeft
geen behoefte aan het maximum-voorschot.
Het spreekt vanzelf, dat hij een gedeelte van
zijn bezit mag reserveeren voor de inrichting
van zijn woning en zijn bedrijfje. Doch
overigens behoort de landarbeider, zoowel in
z'n eigen belang als in dat der gemeente of
vereeniging, zoovéél mogelijk in zijn plaatsje
te steken.
Hoewel in den regel niet meer dan f4000
voor het plaatsje mag worden gegeven, kan
in bijzondere gevallen de Kroon toestaan, dat
van het maximum van f 4000 totaalkosten
wordt afgeweken.
Uit het gestelde maximum van f 4000
blijkt reeds, dat de wetgever een waardegrens
heeft aangenomen en dus niet een grens naar
de oppervlakte, die, naarmate van de vrucht
baarheid van den bodem, voor de eene streek
te hoog, voor de andere te laag zou zijn. Dit
is zeer juist gezien. Het is de waarde en
geenszins de grootte, waarin zich de
productiviteit van een perceel weerspiegelt.
De waardegrens is ruim gesteld om den land.
Naar het Franaoh.
75)
Maar zuster Ser&phine antwoordde niet. Haar
gewoonlijk zoo opmerkzame oogen, die anders nooit
van de kinderen afdwaalden, waarover zg moest
waken, keken nn ongerust naar het ander eind der
zaal. Eliane zag snel in dezelfde riohting en werd
weer ernstig.
Men had op een kleine verhevenheid stoelen ge
plaatst voor hen die, na het eten, kleedingstnkken
en boeken aan de kinderen zonden nitdeelen, en
de zuster keek naar de markiezin, die, ondersteand
door den pastoor, met moeite haar plaats bereikte.
Zg ljjdt veel, wees daar zeker van, zeide zg
tot Eliane.
Vóór deze woorden nog uitgesproken waren,
had het jonge meisje haar plaats verlaten en
snelde zg naar de verhevenheid. Haar tante was
op een stoel neergevallen en Eliane had nog maar
juist den tjjd om haar te ondersteunen, op het
oogenblik dat zg flauw v!®l.
De dokter uit het dorp, die tegenwoordig was,
hielp haar het eerst. Hg had gemeend, dat het
een flauwte was, die van geen beteekenis zon
■finmaar toen die bleef voortduren, beval hg
dat men de zieke naar het kasteel zon vervoeren,
en kort daarna verzocht hg om den dokter van
de markiezin te roepen, die niet alleen de be
roemdste geneeskundige nit Parfis, maar tevens
een oud vriend van de familie Liminges was.
arbeider de gelegenheid te geven, ook in
streken, waar de grondprijzen en bouwkosten
hoog zijn, een plaatsje overeenkomstig de
bedoeling van de regeling te verkrijgen. In
sommige gedeelten van ons land, inzonderheid
op het land, zal die grens meestal niet
behoeven te worden bereikt, maar het was
bijna ondoenlijk in elk bijzonder geval in
verband met plaatselijke omstandigheden te
laten vaststellen, hoever de landarbeider bij
den aankoop mag gaan. Het zal noodig zijn,
dat met het oog op de financieele draagkracht
van den landarbeider, tusschen deze en het
College (vereeniging of gemeente) overleg
wordt gepleegd.
Een plaatsje op kleigrond zal in den regel
niet grooter behoeven te zijn dan Va H.A.
In heidestreken zullen voor f 4000 de plaatsjes
ettelijke H.A. groot kunnen zijn. De wet kan
dan ook van groote beteekenis zijn voor
streken, waar nog heidegrond is te ontginnen.
De Landarbeiderswet is een wet, welke bij
slagen in uitvoering, strekken zal tot ver
betering en opheffing en haar gunstige
uitwerking op verschillend gebied, zoowel
sociaal als economisch, niet zal missen. Al is
er voor de gemeentebesturen misschien geen
direct gemeentebelang aan te wijzen, naar ons
oordeel is het aan geen twijfel onderhevig of
ook de gemeenten hebben indirect groote
belangen bij de bevordering van het ontstaan
van een krachtige, stabiele landarbeiders
bevolking.
Dszer dagen worden in de gewestelijke bladen
de loop der bevolking over het jaar 1928 van de
gemeenten gepubliceerd.
De publicatie dezer statistieken begint steeds
meer en meer de openbare aandacht te trekken
met betrekking tot de bevolking van Zeeuwsch-
Vlaanderen.
In 't jaar 1927 was dat gewest, ofsohoon slechts
dan bevolkt, de eenige streek van geheel Neder
land, die hare bevolking in beduidende mate zag
verminderen en wel met 269 zielen.
En de vermindering van dat jaar zal voor 't
jaar 1928 nog wel niet tot stilstand gekomen zijn,
want, de thans reeds bekende ogfers van eenige
gemeenten in Z-Vl. met eene totale vermindering
der inwoners als van Ter Neuzen met 30, Hulst
met 40, Clinge met 54 en Bosohhapelle met 56
personen, doen nog eene grootere afname vreezen.
Naast den minder gnnstigen oeoonomischen toestand
in Z.-Vl-, waardoor meerderen gedwongen worden
hnn geliefden geboortegrond te verlaten, draagt
het steeds dalende geboortecijfer in deze streek
bfi tot die bedroevende ontvolking.
Mat betrekking tot 't aantal geboorten is de
provincie Zeeland, die eertijds daarvoor het hoogste
cijfer had in Nederland, gedaald tot het laagste
getal.
Per jaar en per duizend inwoners heeft Zeeland
thans niet meer de helft der geboorten van haar
aantal nn ruim een halve eenw geleden.
In de jaren 1860 1869 was dat getal nog
41,16. en in 't jaar 1927 blijkens de uitgaven van
het Centraal Barean voor de Statistiek in
Nederland slechtB 19,6.
Men had reeds een telegram aan Blanohe gezonden
om haar bg het ziekbed van haar moeder te
roepen.
Maar toch. toen tegen elf nnr 's avonds de
dokter nit Parijs kwam, was de markiezin wat
beter. Zg was weer bijgekomen. Zg herkende
allen, die om haar heen stonden. Maar zg was
vergeten wat er gebeurd was, voor zij flauw viel.
Zg toonde zich volstrekt niet verwonderd dat
haar doohter, haar schoonzoon en dokter GE. bg
haar waren. Zij noemde duidelijk den naam van
den laatste.
Tooh waren haar gedachten nog verward.
Terwijl de dokter haar nanwkenrig onderzocht,
zag hij dat haar oogen langzamerhand hnn gewone
nitdrakking herkregen. Zij bracht eindelijk de
linkerhand aan haar voorhoofd en zei eensklaps
O Nn herinner ik mg alles.
Terwgl de markiezin de hand van den dokter
drnkte, zeide zg
Ja, nn begrijp ik ben ziek geweest en
men heeft n geroepen, daar heeft men goed aan
gedaan. Goede dokter, ik heb veel geleden en
sedert eenige dagen vooral
Wij znllen n nn oppassen en genezen. Kom,
zei hg met een zekere aarzeling, geef mjj nw
rechterhand.
Een oogenblik lang heerschte een angstige stilte,
toen zei de markiezinIk kan niet 1 Inderdaad
was haar reohterhand verlamd en toen eenige
dagen later de andere verschijnselen van den
lichten aanval van beroerte langzamerhand ver
dwenen, bleef dit bestaan en moest men erkennen,
dat deze toestand, in plaats van een voorbijgaand
ongeval te zijn, voortduren zoa en hg volgens
het oordeel van dokter G., wel niet onmiddellijk
levensgevaarlijk was en sleohts tijdelijk zon wezen,
maar veel zorgen behoefde, een volstrekte rust
Ook Z -VI. deelt in die verontrustende afname het met vernietiging zon knnnen bedreig,
der geboorten, waardoor een krachtig volksbestaan mag als een ergerlijk verraa i üebï
daar bedreigd wordt.
Want, wordt het jaarlijks steeds dalend geboorte
cijfer niet tot stilstand gebraoht, dan is 't tijdperk
van verval en ontvolking thans voor Zeenwsch-
Vlaanderen gekomen.
Met betrekking tot de R -R. parochie van Sas
van Gent worden hier vermeld het aantal en het
percentage der geboorten per 1000 zielen aldaar
over eenige der laatste 40 jaren, waarop de volke
tellingen werden gehouden.
O O
k.
co
1889
3 0
1150
(3
9
*4
ca
*-3
1888
1889
1890
a
a
0
T3
V
44
34
47
T3
tJ
i
U
41
1899
1888
1898
1899
1900
44
41
48
43
1909
1862
1908
1909
1910
48
46
49
46
1920
2250
1919
1920
1921
65
56
61
57
1928
2421
1926
1927
1928
38
47
88
41
86
81
25
25
17
Deze
maar
ogfers geven wel een duidelijk beeld,
een droevig en zelfs verontrustend teefeen,
van de steeds toenemende geboortebeperking
Bij een bevolking van 1150 zielen in 't jaar
1889 was het gemiddeld aantal gedoopten in de
jaren 1888/1890 toen 41 per jaar of 86 per 1000
inwoners.
En over de drie laatste jaren 1926/1928 was
het aantal katholieken meer dan verdobbeld, daar
dat steeg tot 2421 zielen, en zon het totale getal
gedoopten per jaar maar 41 zijn, of juist evenveel
als voor 40 jaren terng, toen 't aantal katholieken
sleohts 1150 bedroeg.
Het percentage der geboorten per 1000 inwoners
zon daardoor dalen van 86 tot 17, of rnim 52 pCt.
Nn wordt znlk een bedroevend laag geboorte
cijfer ook nog wel op andere plaatsen in Z-VI.
aangetroffen zoo had Ter Neuzen daarvoor
voor 't jaar 1928 ook sleohts 17,6 maar de
uitbreiding van de zedelooze geboortebeperking
kan haar gevaar voor de ontvolking van Z.-Vl.
slechts vergrooten.
Waar dat zedeloos bederf waarlijk hetkraohtig
volksbestaan in Zeenwsoh-Vlaanderen bedreigt,
behooren daartegen krachtige en doeltreffende
maatregelen genomen te worden, vooral door
strenge beteugeling van openbare zedeloosheden
en van de gelegenheden daartoe, waar vooral de
meer onbezonnen jengd wordt bedorven.
Terwgl de christelijke godsdienst was èn is ön
blijven zal de grondslag van een goed zedelijk
leven, moet er hier gestreefd worden voor het
behoud en de versterking van het godsdienstig
leven.
En allen die het eervol bestaan van het
Zeenwsoh-Vlaamsohe volk ter harte gaat, znllen
daaraan wel hnn kraohtige medewerking willen
verleenen.
Om bg znlk een gewichtig vraagstnk, waarvan
het volksbestaan afhangt, afzijdig te blgven, moet
leffe zwakheid genoemd worden, om mede te
helpen aan het zedenbederf van het volk, waardoor
en het verwijderd honden van alle moeilijkheden.
Eindelijk raadde hjj een verandering van plaats
en lnoht aan. Het zon wel eens goed zijn, zeide
hjj, als zg een tjjd lang ergens kon wonen, waar
haar geheele omgeving nieuw voor haar was.
Yves en Blanohe belastten er zioh mee om dit
programma nit te voeren. De een beloofde om al
zjjn plannen voor het overige van het jaar op te
sohorten, an de andere ondernam de moeilijke
taak om de markiezin er toe over te halen, dat
zjj zioh door hen zon laten leiden en er in toe
zon stemmen om eenigen tjjd de kens van haar
verblgf en de zorg voor haar andere zaken aan
hen over te laten.
Dat was voor Blanche een zware taak, en niet
dan bevend waagde zij het aan haar moeder te
vragen om haar te gehoorzamen
Mevronw de Liminges lag in haar kamer op
een ziekenstoel, door kussens ondersteund, bedekt
met een grooten doek, die haar gevoellooze hand
verborg, toen haar doohter, voor haar op de
knieën liggend, voorzichtig alle plannen mede
deelde, die voor haar gevormd waren.
Zoodra haar moeder in staat zon zijn om Erlon
te verlaten, zouden zjj samen vertrekken. Yves
zon vooruit gaan om een "illa te gain haren aan
de oevers van de Middellandsohe Zee, waar zjj
dan den geheelen winter zonden doorbrengen. De
kinderen zonden er natuurlijk ook heen gaan
Men zon naar Cannes gaan, als haar moeder
wilde; maar Yves daoht dat Bordighiera of San
Remo beter zon zjjn het klimaat was er beter
en de kalmte veel grooter. Want, eindigde Blanche,
mjjn lief moedertje moet kalm zijn en aan niets
anders denken, dan om beter te worden.
De markiezin liet haar uitspreken. Zg opende
haar oogen alleen een beetje meer, alsof zg
verbaasd was. Het was voor het eerst van haar
worden. Vil
Waar de ogenblikkelijke toestand hier, w^
zeer gevaarlijk wordt, wordt de volla tn&ifc
verzocht van allen die de dengi en da 4e
het Zeeuwsch-Vlaamsehe volk wiUen;c'V
verdedigen. s.
P DOENy
H M de Koningin heeft Maandagochtend te.,'
paleize Noordeinda ter beëïdiging als gouverneur^-
van Ca»9*0 ontvangen, ir L A Freytier.
Naar wjj vernemen waren tot Maandagmorgei
half 12 reeds 14 uitgaande en 12 inkomende ge-,
sprekken voor den radiotelefoondienst met Indië
aangevraagd.
Maandagmiddag ia de huldigingsweek ter gele-Mf t
genheid van het vijftigjarig Staatsburgerschap van'^ V
H. M. Koningin Emma op grootsohe wijze ingezet,
Ten paleize in het Voorhout te 's-Gravenhage
had, zooals reeds in ons vorig nummer met enkele
woorden gemeld, de aanbieding plaats van het
nationale geschenk der Nederlandsche vrouwen 1
en van de gesohenken uit Indië. i
Eerstgenoemd geschenk werd aangeboden dooi C
mevrouw van Leenweo, geboren Waller, eoht'jQ^
genoote van den ond-vice-president van den Raad a
van State, die een keurige toespraak hield. H. M
betuigde in iiarteljjke bewoording haren dank
Alsdan bood mevrouw Koningsberger, echtgenoote^i
van den Minister van Koloniën, H. M. de
geschenken uit Indië aan, eveneens onder het
honden van een toepasselijke toespraak, welke
door H. M. werd beantwoord.
De som ter beschikking van H M gesteld
voor philantropische doeleinden, namens de Neder
landsche vrouwen, bedraagt na aftrek van alle
andere geschenken f 175,000 Het bedrag nit
Nederl-Indië verkregen, bedraagt f IIO 000.
In den loop van den namiddag had de echt-
leven dat het uur, de plaats, de dnnr en het
doel van een reis voor haar waren ontworpen en
geregeld door een anderen wil dan den haren. Zg
scheen na te denken en na een oogenblik maakte
zg zonder te spreken, een teeken dat zg in alles
toestemde.
Blanohe, gelukkig en verbaasd, dat zij zoo ge
makkelijk geslaagd was, drnkte een kas op de
gezonde hand, die zenuwachtig plukte aan de
plooien van den doek, welke over den stoel hing
en haar moeder drnkte ook de hare, maar zg
mompelde
Het is nn genoeg, zeg nu voorloopig niets
meer.
En zij deed haar oogen dicht, als om een einde
te maken aan het onderhond.
Haar doohter keek haar met smartelijke op
lettendheid aan.
Het was nn zes maanden geleden, dat haar
broeder getroawd was, en drie maanden dat zg
haar moeder niet gezien had Zjj bespenrde met
sohrik de verandering, die er in dien korten tjjd
met haar had plaats gegrepen.. De grijs geworden
haren, de diepe rimpels in haar voorhoofd, de
droeve trek, die haar mond scherper maakte, de
magerheid die haar nog zoo regelmatig gelaat
ontsierde al dia verwoestingen waren veroorzaakt
door de droefheid en onmerkbaar en tooh zoo
snel ontstaan, werden ze tot nn verborgen door
de wilskracht die haar moeder had staande
gehonden. Zjj troffen de arme Blanche, en toen
zjj haar moeder aankeek, liet zjj haar tranen den
vrijen loop.
De dagen, die er nog verliepen vóór de mar-
kiezin in staat was de reis te oodememeD, werden
besteed aaD het in orde maken van alles wat
betrekking had op het kasteel en het dorp.
(Wordt vervolgd).
