No. 3037
Vrijdag 30 April 1926
40ste Jaargang
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN
Michiel Adz. de Rnyter.
VERSCHIJNT ELKEN DiNSDAG- EN VRIJDAGAVOND -
BIJ DEN 250sten STERFDAG VAN MICHIEL ADRIAANSZOON DE RUYTER
1676 - 29 APRIL 1926.
DE ZEEUWSCHE KOERIER
Abonnementsprijs 1.25 per 3 maanden,
of 4.50 per jaar, bij vooruitbetaling
Advertentiën 20 cent per regel, bij contract lager
Bureaux van Redactie en Administratie
OOSTKADE 218, SAS-VAN-GENT
Telefoon 15 Telegramadres: Koerier
ZEER KOOPKRACHTIGE
LEZERSKRING
ITSTEKEND GESCHIKT
VOOR PUBLICITEIT
„der Staten rechterhandt
De Redder van 't vervallen Vaderlandt,
Die in een jaar twee groote Koningkryken,
Tot drymaal toe, de trotze vlagh dee atryken:
Het roer der vloot, en d' arm daar Godt door atiêi,
Door hem herleeft de vrijheid en de vree.
Van alle zeehelden uit Nederland's glorierijke eeuw, is Miohiel
de Rnyter ongetwijfeld de voornaamste, de man „die nit het
voetzand van 't geringste tot den hoogsten top van eere, door
lijn dencht en gelnk opklom, dat hem zoowel vijanden als vrienden
bij zg'n leeven, en naa zijn dood, den lof gaven, dat hg in
ervaarenheid, beleid, dapperheit, en deftigheit van zeeden,
misschien nooit wêsrga vond onder de grootste mannen, die ooit
gebied op zee voerden voorts dat hq zoo godvruchtig was als
dapper, en zoo gelnkkig als godvruchtig".
Geboren den 24sten Maart 1607 te Vlisaingen de stad,
die in 1572 den eersten steen hielp leggen tot het gebouw van
den vrijen staat, de bakermat van Joost de Moor, Bankerts,
Evertsen, en zooveel andere zeehelden kwam Michiel, na zijn
schooljaren, als knechtje op de lijnbaan van de heeren Lampsens,
geachte Vlissingsohe kooplieden en reeders. Maar dit werk beviel
hem bitter slecht. Als van zooveel zijner kornniten haakte zijn
hart naar de wgde zee die hg dagelijks aanschouwde. Toen zgn
ouders dan ook bemerkten, dat het met Miohiel op de lijnbaan
misliep, gaven zg hun toestemming en in 1618 ging hq als
bootmansjongen het zeegat uit.
Van dat oogenblik af had een groote verandering in hem
plaats. Was hg eerst .woelig, ongezeggelgk en onoplettend ge
ADMIRAAL DE RUYTER, dcor Jan Lievens.
was dan tegenwoordig, had De Rnyter ook ruimechcois zijn deel
ontvangen van de wisselvalligheden aen het zeemansleven ver
bonden. Zoo besloot hq in 1652, toen bij weder na een laDge en
gevaarvoile reis in Vlissingen terugkeerke, voorgoed aan land te
big ven- Hg trad toen voor de derde maal in het hnwelqk en
zeer zeker was zijn bruid Anna van Gelder, de weduwe van
sohipper Jan Pauluszoon, niet vreemd aan dit besluit. De Rnyter
nam afscheid van zijn reeders, hen dankende voor de genoten
gunst exi besloot in Vlissingen zijn verdere dagen te slijten
„gerustelijk levende van de middelen, die hij in zoo vele reizen,
zoo zunr als eerlijk hadt gewonnen". Hij was toen reeds 45
jaar oud.
Dat alles is zoo gewoon mogelijk. Er is van een vloodvoogd
„op wien aller oogen gevestigd waren" nog- geen sprake. Wel
was hg bekend als een uitstekend zeeman, die de techniek van
de zeevaart en van het zeegevecht uitnemend veistond, als een
moedig en beleidvol man, wat hg bewezen had in 1641, toen by
als kapitein en schont-bq-nacht, een tocht gedaan had op 's lands
vloot naar Portugal, de eerste maar ook de laatste maal, dat hq
een oorlogsbodem onder de voeten had gehad. Dcc-h nn zon de
groote ommekeer komen in zqn leven: in plaats als rustig borger
zijn spaarpenningen te verteren, zou hij tot aan zqn dood het
vaderlend dienen, wan „d'eerste Engeleohe oorlogh, die in den
jaare 1652 zqn aanvang nam, belette zqn opzet" en zoo „bleek
aan hem hoe licht dat de mensohelqke voorneemens door eenig
voorval veranderen."
Men zocht toen naar iemand, dien men het bevel over de
zeemacht kon toevertrouwen en de heet en Staten ven Zeeland
lieten het oog vallen op De Rnyter, die daarvoor dcor eenige
heeren werd aangesproken met het verzoek, dat hij het vaderland
in deze gelegenheid zoa ten dienste staan. Maar De Rnyter
toonde zioh ongenegen hg gaf hnn zqn voornemen te kennen
om voortaan rnstig aan land te leven en nooit meer het zeegat
nit te gaan. De heeren hielden echter aan en eindelijk liet De
Krijgsraad aan boord van het Admiraalschip „De Zeven Provinoiën" op 10 Juni 1666 vóór
den vierdaagschen zeeslag bg Doggersbank naar de Bohilderij van Willem v. d. Velde.
weest, nn werd hg stil, gehoorzaam en leer
gierig, zoodat hg, na alle lagere rangen
doorloopen te hebben, op 24-jarigen leeftijd
stnnrman en spoedig daarna sohipper werd.
Met nitzondering van enkele jaren voer hg
hoofdzakelijk ter koopvaardij in dienst van
genoemde heeren Lampsens.
Het zou ons te ver voeren om De'.Royter
te volgen op al zqn reizen naar Brazilië,
Groenland, Noord-Afrika en andere wereld
streken, of een uitvoerig relaas te geven van
al zqn ontmoetingen met Duinkerker kapers
en Barbargsche zeeroovers, die in die tijden
de zeeën onveilig maakten de harde leerschool
van zooveel zijner tgdgenooten. Doch waar
hij ook was en onder welke omstandigheden
hg zioh bevond, steeds toonde hg zioh een
onverschrokken, maar tevens bedachtzaam
man, die nooit roekeloos zgn leven en dat van
zijn ondergeschikten waagde, bovendien stand
vastig, volhardend en boven alles e e r 1 g k
en oprecht. Hem kenmerkte een zuivere,
haast kinderlijke oprechtheid, die tegen eiken
tegenstand opgewassen bleek 2te zqn. Zqn
moreele kracht kon de hulpmiddelen van
slnwheid en behendigheid ontberen. Deze man
kon in alle oprechtheid vertrouwen geven
en daardoor ook vertrouwen ontvangen.
Vandaar dan ook, dat hg evengoed kon
bevelen als gehoorzamengehoorzaamheid
kon hg afdwingen, omdat hq zelf wist wat
gehoorzaamheid was. Die sterke zedelijke
kracht bernstte op diep religieus gevoel, dat
hem overal en altijd het hoogere raadsbesluit
deed erkennen, eerbiedigen en aanvaarden,
een vertrouwen op God, waardoor hij in de
haohelgkste oogenblikken nimmer versaagde
of ontmoedigd werd.
In die tjjden toen het leven ter koop
vaardij nog heel wat moeilijker en gevaarvoller
De zeeslag in de straat van Meesina: op den voorgrond licks de BolI&EÖEcte vloot (geheel
vooraan twee Spaansche galjoenen), rechts de Fransche vloot; op den pchtergrccd rechts
de Etna met de stad Messina; links van de straat van Meesina de stad Reggio.
Uit den
Fransohe
slag in de straat van Messina, waar de Hollandsohe en Spaansche vloten de overmachtige
krachten versloegen ten koste van het leven van den vlootvoogd, wien een voet werd
afgesohoten. De Rnyter wordt weggedragen.
(Repr. naar een oude eohilderg in het scheepvaartmuseum te A'dam).
Rnyter zich, na eenig beraad en overleg en
met de belofte, dat he* slechts voer één tocht
zon zqn, bepraten, „maar reet groote tegen-
heit en bekommerciBee, want hij sag in dezen
oorlogh veele zwaarigheden tegemoet, van
buiten en van kinnen. Van buiten had men
met een machtigen vijand te doen, wiens
scheepen veel grooter waaren' en meer volks
en geechuts voerden, dan die vbd den Staat,
van binnen zag men de beginselen van twee-
dragt'en oproer"
Eén tochtHet ie een heldendicht ge
worden, waarvan de dee'en zoovele hoofd
stokken van 'a lands glorierijke historie ago
geworden.
Het slothoofdstuk verhaalt ons den glorie
rijken tocht naar de Middellandsohe Zee,
waar „Bestevaer" de veel sterkere Fransche
vloot in bedwang hield, doch ^2 April 1676
een overwinning op de Franschen met den
dood moest bekoopen. Zqn linkervoet werd
door een kogel weggenomen en zijn rechter
been ernstig gekneusd.
Den 29sten April, 's avonds tnsschen 9 en
10 nnr in bqzjjn van al zgn officieren, stierf
de „groote soldaat en goede patriot", verre
van zqn vaderland. Het lijk werd gebalsemd
en in het begin van 1677 op de vloot naar
Holland teruggebracht, waar het 16 Maart
plechtig te Amsterdam werd bijgezet en
Rombont Verhuist vier jaar later het schoone
praalgraf voltooide, welks vervaardiging ter
eere van den grooten vlootvoogd door de
Staten Generaal hem was opgedragen.
Met De Rnyter verdween een van de
grootste vlootvoogden, die een onsterfljjken
naam in de geschiedenis hebben achtergelaten
nog hooger dan die van zgn evenknie Maarten
Tromp staat de zg'ne in de herinnering van
hel nageslacht, dat de schitterende periods
