mm
Os Zesuwschs Koerier
No. 2891
Vrijdag 21 November 1924
38ste Jaargang
Eerste Blad.
BERICHT.
Hoestsiropen
i
N. V.
Machinefabriek v.|h. Rogier, Nerincz, Richter
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
VOOR ZEEUWaOH-VLAANDEREN
- 1 VERSCHIJNT ELKEN DINSDAG- EN" VRIJDAGAVOND -
St. Nicolaas-reclame,
voor Kinderei
kiekjes nil Zeeuwseb-Vlaaoderen.
DE ZEEUWSCHE KOERIË
v 1 -25 per 3 maanden,
j 4.50 per jaar, by vooruitbetaling
v'"*r5xV:PW regelbij contract lager
Bureaux van Redactto en Administratie
OOSTKADE 218, SAS-VAN-GENT
Telefoon 15 Telegramadres: Koerier
ZEER KOOPKRACHTIGE
LEZERSKRING
UITSTEKEND GESCHIKT
VOOR PUBLICITEIT
Dit nummer bestaat uit
TWEE BLADEN.
Het lift ia onze bedoeling, dit jaar in
Saa-Tan-Sen», Halst en Ter Hennen, bij
bseren winkeliers, die ter gelegenheid van
bet St Nicelaasfeest in ens blad adrerteeren,
een beseek te brengen en naar aanleiding
hiervan een s.g. St. Nicolaasrendwandeling
in het redactleneele gedeelte van ons blad
eg te neaen, waarin het tentoongestelde
dan onder de aandacht enser lezers wordt
gebracht. Onneedig te zeggen, dat dit een
bij uitstek pakkende reclame Is. Wij bevelen
dan eek allen handeldrijvenden aan, in ons
nummer ran 28 November en|ef 2 December
een advertentie te leen opnemen.
Teer den prijs van slechts 10 cent per
regel (bij een minimam aantal van 25 regels)
kan men van deze bijzondere gelegenheid
profiteered
Deze St. Nicolaas-annonces worden tot
25 November uiterlijk door ons aangenomen
Terzekert U van een goede plaats door
nog heden Dw annonce op te geven.
N.B. Toor firma's wier contractprijzen
lager zijn dan boven-aangegeven, blijft
uiteraard de contractprijs gehandhaafd.
Buitenland.
DIT BEL8IB.
De Belgische Kamerleden hebben reeds vrf
verkeer op de spoorwegen en de acbepen van
den staat. Een aantal hebben nu ook gratis vlieg
verkeer aangevraagd voor de Kamerleden. De
maatschappij, welke dit aangaat, heeft geweigerd
aan het verzoek te voldoen zjj wil echter wel
een belangrijke prijsvermindering toestaan aan de
Kamerleden.
UIT EN8ELAND.
Naar het Engelacha ministerie van buiten
Undsche laken mededeelt, «allen per 1 Decern->er
nieawe maatregelen ten aanzien van de EngelsoM
paspoorten in werking treden. Zij aalten b»
een geldigheid verkrijgen van 6 jaar. De p
bljjft onveranderd.
Alle Engeisohe paspoorten eohter aalles
dien datum af ter vernieuwing moeten wordj
aangeboden. De leges voor dese vernieuwiffe
bedraagt voor elk jaar, dat het paspoort verniea
wordt, 1 sh.
DIT DDITSCHLAND.
De Berljjnsohe b.oeooop-nploitanten heb
besloten hnn theaters op 1 Deoember te sini! n
indien de belasting op de publieke vermakeli
heden niet wordt verlaagd.
DIT OOSTENRIJK.
Het ie thans dffiniriet, dat met 1 Jannen 1! 26
de spoorwegtarieven met 30 pCt zullen worden
verhoogd.
Mgr. Dr. Ignas S«ipsl is als boodskanse
van Oostenrijk afgetreden na van 31 Mei 11
af die fanotie te hebben bekleed
Dr. Radolf Barnek, advooaat te Salzburg ie
door Mgr. Seipel voor bet formeeren van
nieuw oabinet aanbevolen'
Mgr. Seipel sal terstond de fanotie van lej
der ohriateljjk sociale partij weer op sich net
DIT ITALIË.
Gemeld wordt, dat nog vóór KerstmisBe
indiening van een wetsvoorstel tot invoering
bet vronwenkiesreoht bij de Italiaansohe Kaf er
verwaoht kan worden.
UIT PORTOOAL.
De regaering ie met 46 tegen 43 stem;
verslagen en heeft haar ontBiag ingediend.
DIT AMERIKA.
In Jersey Ci'y heeft thans in éèn week flds
de tweede reusachtige brand gewoed. Twee
legplaatsen met werkplaatsen van den Erieep
weg gingen in vlammen op. Ook zjjn yeei
rivierbooten verbrand De schade wordt
2000,000 dollar gesohat.
Ingezonden Mededeeling.
Mijnharde'* Borsthoningsiraep füSl
ülijnhardt's Thljmsiroop fO^S
Anga siroop (ook bq Kinkhoest) fl 16%
(9) Bij Apothekers en Drogisten.
Binnenland.
KRONIEK VAN DE WEEK.
Met de ötaatebegrooting begint de lsatste robde;
van de Kamerwerkieambeden vóór de verkiezingtc.
In «oo'n laatste ronde pleegt men er nog eens
flink op te slaan, het Kabinet worden door de
oppositie al cjjo Bonden voorgebonden en de
medestanders doen een laatste poging om het ven
al die tonden van de openbare meeoing vrjj te
pleiten.
jHet was ditmaal de heer Sohaper die de partij
iniette. Dat beteekent wellicht, dat op hem de
profetenmantel van den heer Troelstra is gevallen.
Inttssohen ook deie laatste heeft bjj het politiek
debit nog het woord gevoerd, het wee zijn
poli' ieke testament, sei hjj en dat testament wae
heel wet interessanter dan de vrjj onbenullige
beschouwingen, die we van «jjn opvolger te hooren
krep n. In hoofdzaak verweet de heer Sohaper
aan de Regeering haar onstandvastigheid, haar
gebrek aan vast beleid. Het antwoord op dat
verwjjt ligt voor de hand. Zes-en-half jaar heeft
het Kabinet Rnys de leiding gehad van 's lands
zaken en in dat tjjdperk ligt een periode van
oogekende hoogoonjnnctnar evenals een van diepe
mBiaise. Hoe kan men van een Regeering ver
wachten dat zjj aan ééa vaste lqn hield in een
tjjl dat heel het economisch leven in nooit geziene,
dcor niemand te beheersohen beroering verkeerde
De zwanenzang van den heer Troelstra gaf een
heel ander geluid. Ook zjjn melodie was reeds in
alle toonaarden gezongen, maar nit Troelstra's
mond en dan als afscheidslied bedoeld, was zjj
tooh volop waard, dat er naar geluisterd werd.
De onde socialistische leider kwam dan nog wee-1
eeEB voor den dag met den wensoh, dat de
katholieken, althans de demooratisohe vleugel in
de kattrolieke partjj, met de sooiaal-demooraten
zonden/samengaan. Ons parlementaire stelsel,
aldns de man, die eens het parlement aan zjjn
laars yrilde lappen, is ontaard, en de oorzaak
daarvah is de verkeerde politieke grondslag waarop
ten onzent de partjjformatie berust. Niet de
religynse, maar de eoonomisohe geloofsbelijdenis
kontyt de partjjen te binden. Vruchtbare politiek
kajf slechts worden opgebouwd, wanneer partpen,
wier aooiale gevoelens parallel loopen, elkander
weten te viDden in oppositie en regeeringspartjj
Sinds jaar en deg heeft men van links alles
in het werk gesteld om de ooalitie, het verbond
der drie reohtsohe groepen, ohriateljjk historischen,
anti-revolntiocairen en katholieken te breken.
Naar de gonst der eersten hebben voortdnrend
de vrij liberalen, later de Vrjjheidsbonders ge
dongen. Voor ons waren, de laatste jaren vooral
de lockjes der sooiaal-demooraten. Intnesohen, wjj
gelooven niet, dat de heeren zelf veel hoop hebben,
dat zjj hnn doel spoedig zullen bereiken. De
pretendent naar onze hand doorspekt zjjn vleitaal
met te veel grofheden om ons in den ernst van
zjjn aanzoek te doen gelooven. En ook Troelstra
kwam weer met het bekende dreigement nit
Goethe's Erlkönig voor den deg „Und bist dn
nicht willig, so branch ioh Gewalt" doen
jullie mijn zin niet, dan neem ik als in 1918
geweld te baat. Ziet, els hjj ons weerspannig
had willen maken, als hjj ons had willen waar-
Velen vragen zich af, waar ze
het best hun St. Nicciaas-
cadeaux zullen koopen.
Overtuigt hen door een pakkende
annonce in de St. Nicolaaa-
nummers van
dat zij nergens beter terecht
kunnen dan bij U.
sohnwen naar het zoet gefluit van den vogelaar
niet te lnisteren, dan had hjj niet beter kannen
spreken. Met een S.D.A.P. voor wie de vraag
revolutie of niet, slechts een oppertaniteitskwestie
is, kannen wjj niets gemeen hebben. Trouwens
de tjjden zjjn, goddank, voor een samengaan van
Katholieken en S D.A.P. nog lang niet Tjjp. We
zeggen niet dat ze daarvoor nooit rijp zullen
worden, maar alvorens bet zoover is, zal de
S.D.A.P. zioh op menig pant hebben te herzien,
zal met name haar standpunt ten aanzien van de
beteekenie, de waarde van den godsdienst niet
slechts in het particuliere maar ook in het
openbare leven, een radicale wijziging hebben ts
ondergaan. Mocht ooit de ooalitiebacd verbroken
worden, en wjj geven grif toe, dat die band niet
zoo hecht is, dat znlks niet redelijkerwijze in
erret onder oogen ken worden gezien, dan hoeft
de S. D. A. P. zioh heneoh nog niet voor te
stellen, dat we bjj haar om een toevlucht zullen
komen smeeken. We hebben zelfkennis en zelf
vertrouwen genoeg om in onszelf onze kracht te
zoeken. We vreeeen met grocte vreeze, dat Troelstra
de uitvoering vau zqu politieke testament niet
zal beleven.
Ook de heer Marohant (v. d oonstateerde den
aohternitgang van het parlementaire stelsel. Ais
heilmiddel beval hjj bet referendum ean. We
twijfelen er aan, of hjj zelf wel van de doelt™fï >sd-
heid van dat heilmiddel overtuigd is. De heer
Dresaelhnya, leider van den Vrijheidsbond, wilde
maar liever terng naar het onde kiessysteem ven
de honderd districten. We gelooveu het graeg
bjj de Evenredige Vertegenwoordiging beeft zqu
partjj geen zjj gesponnen. Dezelfde spreker
klaagde over den achteruitgang van de openbare
sohool. Zoo moeten er in Den Haag niet minder
dan 36 openbare soholen zjjn, die niet in staat
zjjn een eerste klasse te vormen. De bijzondere
sohool slokt alles op. „Omdat zjj zooveel deugde
lijker is" interrumpeerde de heer Rutgers. „Ne9n",
antwoordde de heer Dresselhnys, „het komt omdat
de positie van de bqzondere school zooveel
gunstiger is geworden". Aoooord, maar dat
BERGEN-OP-ZOOM Telefoon interlocaal No. 11
*/a en 1 M3 filteroppervlak, waarvan alle modellen voorhanden zijn
Telegramadres: Filterpers
Speciaal ingericht veor het vervaardigen van KROOG'SCHE FILTERPERSEN
FTLTERPERS-ONDERDEELEN nit voorraad TorkrUjbaar. - SAPTOORWARMEBS mot voolvoldljo olroolatto. - MALAXEÜRS open 00 «osloten. - TRANSPORT-
WWCHTINOEN voor SoUtorsattoo. - Cogoto. Uier.. BOIZEN EN HOLPSTOKEEN.
De Eerste Nederlandsche
Coöperatieve Beetwortelsniker-
fabrlek te Sas-van-Hent.
Een kijkje in het bedrijf.
Eindelijk hebben we ze gezien. „De Coöperatief'
(zooals ze in de volksmond heet), de uit strqi
geborene, het monument, door het stoere Zeeuwsche
landvolk opgericht, herinnering aan den ge
wonnen vrijheidsoorlog I
Ze staat daar, beeld van kraoht, bewqs van de
macht der samenwerking.
_De Coöperatief"!
Wat trotsch gevoel moet het hart vervuld
hebben van die werkers op denlande, toenizj) bq
het zilveren jnbileeren van hun fabriek, die
woorden van waardeering mochten belaisteren
voor het werk, hier tot stand gebiacht. Immers,
dB was ook hun werk. Want naast mannen als
baron Collot d'Esonry en zjjn medebestnnrderen,
naast de eminente directeuren en hnn staf van
bekwaam personeel, zjjt g$ het geweest, end-
boa were van Zeenwsch-Vlaanderen en Zeeland,
deze fabrieksgebouwen hebt doen verrqsen.
doen uitgroeien tot de moderne fabriek, die heden
dage een der gloriën is van de Zeeawsch-
Vlaamache industrie.^
Wt- De Coöperatief' ons voor nienws heeft
weboden "na onze kennismaking met dien anderen
e 1 Kas-von-Oeat"? We willen 't in het
^rt' vertellen, daorbjj gebruik makend van de
van onsen mtnemenden gids, den
heer E Vervaet, een der opzichters, die, reeds
vijfentwintig jaar aan de „Coöperatieve" verbonden,
het bedrjjf op zga duimpje kent, en tevens^'s
ond-employé van de „Sas-van-Gent" de aangewezen
man was, om ons h9t verschil in werkwjju
tueschen beide fabrieken dnidelqk te maken.
Vooreerst dan trof ons het feit, dat da diffasie-
batterjj, geheel automatisch werkt. Met lnohtdrnk
worden de kleppen der diflasenrs geopend en
gesloten en zoodoende is het mogeljjk, dat dit
groote oomplex van diffasieketels door sleohts
één enkelen man wordt bediend; Deze batterij,
welke dit jaar door „Werkspoor te Amsterdam
is gebonwd, is, naar onze gids ons vertelde, de
meeat moderne installatie op dit gebied in geheel
Nederland. Zelfs in het bnitenland treft men ie
zelden aldns aan.
Een bijzonderheid is voorts, dat bjj een gedeelte
der bieten de sapwinning niet plaats heeft door
diffusie doch door middel van het naar den
uitvinder, Steffen, genoemde „Steffen'sohe Brüh-
verfahren" (broei-systeem), waarbjj de bieten,
inplaate van in reepjes, in sohjjven worden
gesneden en daarna gebroeid (om ze gemakkelqk|f
te kannen persen). Het sap wordt dan door
persing nit de sohjjven verkregen, eerst in een
voorpers, daarna in voor dit doel speoiaal
ingeriohte pnlppersen. Met dit systeem wordt
wel minder sap nit de bieten gewonnen, doch
hiertegenover staat, dat niets verloren gaat, wat
bjj diffusie, al is het ook in geringe mate, wel
het geval is, daar door het pnlpwater, hetwelk
bjj dit laatste systeem bjj de uitloging der bieten
heeft dienst gedaan, steeds een weinig sap wordt
meegevoerd.
De door middel van het broeisysteem verkregen
pulp wordt soikerpulp genoemd. Deze pulp moet
worden gsdroogd, daar zjj, na tot een hooge
temperatuur verwarmd te zjjn geweest, anders
spoedig tot rotting zoa overgaan. In cedroogden
toestand bevat deze palp 30 pCt. saiker, terwjjl
het suikergehalte van gedroogde diffusiepnlp
sleohts 4 pCt. bedraagt.
Welke werkwijze de voordeeligste is, hangt
geheel af van het versohil tnssohen suikerprjjs en
pnlpprqs. Is de snikerprqs laag en de pulpprjjs
hoog, dan kan men voordeeliger wat meer sniker
in de pnlp laten, wjjl zjj daarin den goed wordt
betaald. Ia het tegenovergestelde geval kan men
beter zooveel mogeljjk saiker aan de biet onttrek
ken. De fabriek, die beide systemen bezit, zal dus
steeds de voordeeligste werkwijze kunnen kiezen,
terwjjl de op ééa systeem aangewezen fabriek
steeds min of meer afhankelijk is van de prijs
fluctuaties van het prodnot.
Bjj de „Coöperatieve" wordt vrjjwel alle pnlp
(ook de diffnsie-pnlp) gedroogd. Dit drogen
gesohiedt gedeeltelijk door middel van stoom,
voornamelijk eohter met behnlp van rookgassen,
die anders door den fabrieksschoorsteen zouden
moeten worden afgevoerd.
Het laatste systeem is, als zijnde het goed
koopste, ongetwijfeld het systeem van de toekomst.
De door de „Coö jeratieve" gedroogde pulp
wordt verpakt in balen van 60 K G. onder
den naam van „snikerpnlp C. B. S." in den handel
gebracht en in de weidestreken met een garantie
van 16 pCt. sniker verkooht. Ze heeft een
uitstekende reputatie.
Als verdere „nieuwe geziohtspunten" zonden
we nog kannen noemeD de zeer moderne filter
persen, de automatische sljjpinriohting van de
messen van de snjjmaohines, het maohinaal
afvoeren der sohaimaarde, de modern-ingeriohte
blneohinstallatie bjj de oarbonetetie enz enz Dit
zjjn eohter teohnieohe ouderdeeleD meerendeels
gevolg van den lateren bouw der „Coöperatieve"
die voor den leek ven minder bela-g zjjn.
De hoofdverschillen met de „Sas-van-Gent"
meen en we in het bovenstaande te hebben
vastgelegd.
Thans nog een paar losse opmerkingen over
het niet-teohnisohe gedeelte van het bedrjjf,
waarvoor de gegevens ons welwillend door de
directie der „Coöperatieve" werden verstrekt.
Het contracteeren.
De bieten, die door de niet-ocötperatieve
fabrieken verwerkt worden, zjjn in het voorjaar
op oontraot gekocht van de verbouwers. Er
waren dit jaar drie verschillende contracten
het gewone oontraot, waarbq de opbrengst van
een in het oontraot genoemd aantal gemeten voer
een vasten prjjs per 1000 K.G. bieten gekocht
wordt
het „kilo-oontraot", waarbq eene bepaalde hoe
veelheid bieten voor een vasten prqs wordt
gekooht
het „gehalte-sniksrprjjs-contrect", wa*rbq
opbrengst van een bepaald aantal gemeten wordt
gekooht en de prjjs geregeld wordt èa naer b.i
suikergehalte der geleverde biel en t.
snikerprqs in de eerste maanden van het oarapeer.p
jaar.
Bovendien bestast nog een meerjarig c *- >-•
De daarop geleverde bieten worden r» ek» 1 -
het suikergehalte en in verb'-udicg te d*-n o ij-
door de coöperatieve sniker fabrieken s-: ó-
leden uitgekeerd.
De „Coöperatieve" verwerkt nitslui'rLcI ,de
bieten, die door de aandeelhouders dozer Veietni-
