Provinciaal Dolksblad.
19de Jaargang.
Rechts of links
Thans de moest gelexen Courant van Zeeland-
7
Dit nummer bestaat
uit DRIE BLADEN.
Burgerlijke Standen.
Provincie Nieuws.
DE ZEEUWSCHE KOERIER
Deze courant verschijnt
Woensdag en Zaterdag.
Prijs per 3 maanden
franco per post 75 cent.
Voor België 1,50 frank,
per 3 maandenvoor alle
andere landen f 1,25,
bij vooruitbetaling.
Advertentiën van
1 tot 5 regels 50 cent
Elke regel meer 10 cent
Groote letters worden
naar plaatsruimte bere
kend. Bij abonnement
korting. Dienstaanbiedin
gen 3 cent per regel.
Met ra8sche schreden nadert de zeer gewichtige
tijd der periodieke verkiezingen. Nog slechts acht
a tien weken en het Nederlandsche volk zal
worden opgeroepen om uit te maken welke rich
ting het uit wilrechts of links.
Rechts of links ziedaar de groote, ziedaar de
buitengewoon gewichtige vraag.
'tls op het oogenblik nog niet onze bedoeling
tot in bijzonderheden die vraag onder de oogen
te zienwij hopen successievelijk de meest be
langrijke en meest urgente kwesties voor onze
lezers eenigszins breedvoerig uiteen te zetten.
Voor heden willen we trachten op de vraag in
hare algemeenheid een duidelijk en beknopt ant
woord te geven.
Wat wil het dan zeggen Rechts of links
In algemeenen zin genomen beteekent dit
Wilt ge het land geregeerd met erkenning of
met miskenning van de wetten Gods
Rechts zegtDe regeering, de wetgever moet
steeds rekening houden met de beginselen van
den godsdienst, met zijne belangen, met zijne
regelingen links daarentegen ontkent zulks.
Dit is de groote tegenstelling tusschen rechts
en links, dit is, wat men met een geleerd woord
noemt, de antithese.
Nu moet men vooral in dezen tijd zijn oogen
goed den kost geven.
Er zijn aan linkschen kant, vooral bij de oud-
of vrij-liberalen, altijd veel menschen geweest, die
voor zich zelf beslist zeer godsdienstig waren.
Maar dat gemoedelijke oud-liberalendom sterft
uit. In onze tegenwoordige Tweede Kamer b.v.
heeft het nog slechts enkele, zéér enkele stemmen,
't Heeft de leiding moeten afstaan aan
Unie-liberalen, aan vrijzinnig-democraten en sociaal
democraten. De meer kal men, meer bezadigden,
meer vredelievenden missen thans in het linksche
kamp eiken invloed. Het botte anti-clericalisme,
dat vooral de katholieke kerk zou willen knevelen,
is het hoofdkenmerk zoowel van de vrijzinnige
concentratie als van de sociaal-democratie.
Het anti-clericalisme is de signatuur, is de
handteekening van links.
Dèit is het cement, waarmede het gansche
linksche gebouw staat opgemetseld. Zonder dat
anti-clericalisme, zönder dien haat tegen Rome,
dien nijd jegens Kuyper, dien afkeer van Lohman,
was links verdeeld in ontelbare schakeeringen.
De snoer van het anti-clericalisme bindt hen
samen.
Dit verschijnsel bepaalt zich niet tot ons land.
Neen, in België, in Ifrankrijk, en in tal van andere
landen kan men daarvan de overtuigende bewijzen
vinden. En wat wel het meest teekenend is steeds
meer invloed aan linksche zijde krijgt die partij,
welke, als 't godsdienstvervolging betreft, voor
niets staat. Of is dit niet waar? Zijn het de
socialisten niet, die 't brutaalst en 't openlijkstde
Kerk beleedigen, maar zijn ook zij het niet, die
de meeste linksche vogels schieten Zijn in België
b.v. de liberale groot-heeren nog iets meer dan
marionetten, die dansen zooals de socialisten
pijpen Was het langs den rooden ladder niet,
dat Fransche staatslieden als Briand, Millerand,
enz. den ministerstoel bereikten En durfde hier
in Nederland Troelstra, de socialistische hoofdman,
niet der vrijzinnige concentratie toeroepen „Maak
voort een beetje, ik heb de leiding"
Dit is een feit, dat onder hen, die de Gods
dienstwetten loochenen, steeds meerderen naar de
sociaal-democraten afzakken.
En dit ook is het, wat door de onzen nooit en
nimmer mag worden uit het oog verloren: deze
partij, die langzaam doch zeker de éénige partij
worden zal, welke rechts tegenover zich vindt
omdat de liberalen steeds meer de ruggen krommen
voor de roode zweep deze party is niet alleen
die der hersenschimmige gelijkheid, maar vooral
die van den ontem baren en weergaloozen gods
diensthaat.
In zijn diepe beteekenis is de aanstaande ver
kiezingsstrijd dan ook eeu strijd om niets anders
dan de waarborging eener volkomene godsdienst
vrijheid.
Daarvoor opgaan is opgaan voor de candidaten
onzer georganiseerde rechterpartijen, is rechts
houden
Ainbaclitsonderwljs.
Niet zonder reden staan we in dit nummer een
belangrijke plaatsruimte af aan citaten en gegevens
uit het ons toegezonden zevende jaarverslag der
vereeniging „Ambachtsschool voor Hulst en
Omstreken" te Hulst.
Het strekt ongetwijfeld de bevolking van
Zeeuwsch-Vlaandsren O. D. tot eer, dat het be
zoek van leerlingen aan de Ambachtsschool van
dien aard is, dat het bestuur thans reeds zich
genoodzaakt ziet tot uitbreiding over te gaan.
Een verblijdend verschijnsel
De ambachtsstand vormt een voornaam onder
deel van den middenstand, en waar de midden
stand lang niet de minst voorname stand is, kan
het ons slechts verheugen, dat de ambachtsman
streeft naar een hooger opvoeren der vakkennis,
naar een meerdere bekwaamheid, naar een goed
onderlegde practische en theoretische vaardigheid.
Heusch, steeds wordt het meer noodzakelijk
dat de ambachtstand zich voelen gaat, en 't be
hoeft wel geen betoog dat zulks door niets beter
zal worden in de hand gewerkt, dan door den
toekomstigen vakman te scholen, en hem mede te
geven eene eenigszins veelzijdige kennis. Wat
voor grootvader en vader voldoende was, is zeer
zeker voor den zoon niet meer genoeg.
Dat dit reeds in breede kringen wordt ingezien,
bewijst de gestadige vooruitgang der Hulstersche
Ambachtsschool.
Nogmaals, een verblijdend verschijnsel
Ongetwijfeld zal, wanneer straks de plannen
der Zeeuwsch-Ylaamsche Tramwegmaatschappij
zijn uitgevoerd en een uitstekende communicatie
in Zeeuwsch-Vlaanderen O. D. is daargesteld, het
aantal leerlingen nog veel, zéér veel stijgen.
Want dit vormt nu voor veie ouders uit de op
eenigen afstand van Hulst gelegen plaatsen een
vrij ernstige hinderpaal, dat de reisgelegenheid
naar en van Hulst eene ongunstige is.
SAS VAN GENT.
Huwelijks-voltrekkingen. 3 April. Andreas
Gustavus Schelstraete, 25 j., jm. en Clarisse
Johanna Stofferis, 24 j., jd. 5 April. Theophiei
(Jraenenbrouck, 23 jjm. en Celina van Damme,
22 j., jd.
Geboorten. 1 April. Marguerita Maria Louisa,
d. van Alphonse Joseph Marie Aernaudts en
Leontine van Kemseke. 4. Laura Maria, d. van
Raymond Francies Neckebroeck en Nathalia
Maria Stevelinck. 5. Petrus Joseph, z. van
Augustus van Reeth en Florentia Marie Christina
Heirwegh.
Overlijden. 7 April. Victor de Mul (van West-
dorpe), 75 j., echtgenoot van Colleta Johanna de
Freijser. 8. Bernardus de Smet, 51 j., echtg. van
Celestina Maria van Wiele.
Behalve de heeren Erasmus en Vorsterman van
Oyen van wie we in ons vorig nummer meldden
dat ze zich voor de a.s. Statenverkiezingen in het
district Sluis niet meer zouden beschikbaar
stellen zal ook de heer H. G. Hammacher,
notaris te Groede, zijn ontslag als lid der Staten
nemen. Daardoor moeten in het district Sluis drie
nieuwe leden gekozen worden.
De heer Hammacher, die sinds 1877 notaris te
Groede is, zal zich, naar wij vernemen, metterwoon
buiten de provincie Zeeland vestigen. Dus komt
ook de notaris-standplaats Groede vacant.
De heer I. Steenhardt van Oostburg is
aan de Rijkslandbouwwinterschool te Goes be
vorderd van de eerste naar de tweede klasse.
De anti-revolutionaire kiesvereeniging „Ne
derland en Oranje" te Middelburg stelde
voor het Kamerlidmaatschap in het district Mid
delburg candidaat de heer J. H. Blum, aftr. lid.
Eerstdaags zullen een tiental werklieden
van Koewacht zich reisvaardig maken naar
Engeland, waar zij werkzaam zullen zijn in de
beetwortel velden.
Te Oostburg had deze week een
Hullebroeck-avond plaats. De gevierde Vlaamsche
zanger had een groot succes.
In Ter Neuzen profiteeren de boot
werkers van de Belgische staking. Meerdere voor
Gent bestemde booten toch varen niet door, uit
vrees te Gent toch niet gelost te worden. De
booten worden thans hier gelost, wat voor vele
menschen een niet onaardig buitenkansje oplevert.
Op het kanaal GentTer Neuzen is de zee vaart
zoo goed als geheel gestopt. Gedurende het laatste
etmaal is slechts één boot, een Rus, naar Gent
opgestoomd. Eenige der wekelijksche Gentsche
beurtbooten zijn in plaats van naar Gent, naar de
Fransche zeeplaats Duinkerken gevaren.
De gemeenteraad van Axel verleende eene
subsidie van f 250 voor de aldaar te houden onaf-
hankelykheidsfeesten.
Het was Dinsdag twintig jaar geleden dat
te Ter Neuzen het muziekgezelschap „De
Vereenigde Werklieden" werd opgericht. Door
de vereeniging werd deze verjaardag eenigszins
feestelijk gevierd.
De 8. D. A. P. heeft thans in alle vijf de
Kamerdistricten in Zeeland candidaat gesteld n.l.
Middelburg, G. F. Lindeijer te Vlissingen
Oostburg, G. F. Lindeijer Z i e r i k z e e, J.
Koomans te BredaGoes, G. Middelburg te
'8-GravenhageHontenisse, J. Ossewaarde
te Ierseke.
Langs een omweg
Iemand uit Den Helder zond 23 Januari 1913
een brief, gefrankeerd met 5 cents, naar iemand
in Philippine. Zooals iedere schooljongen
weet, ligt deze plaats in Zeeland. Der Heldersche
post was dit niet bekend, die zond den brief
naar Manilla op de Philippijnen. Van daar
kwam hij via den Hollandschen consul weder
naar Holland en werd 26 Maart te Philippine
besteld. (Hand.)
In het Vrijdag door de „Zierikz. N." ge
publiceerd verslag van de Maandag te
Zierikzee gehouden algemeene vergadering
van het waterschapbestuur van Schouwen lezen
we dat de hoofdingenieur Boogerd aan den
ingenieur van den polder jhr. de Muralt de vraag
stelde:
Stemt u toe financieel betrokken te zijn bij
de Betonmaatschappij systeem De Muralt. Hebt
u aandeelen in die Maatschappij
De voorzitterU hebt drie jaar geleden die
zelfde vraag gesteld, en toen heeft de ingenieur
ontkennend geantwoord.
Ingenieur jhr. de Muralt verklaart absoluut
niet financieel bij die maatschappij geïnteresseerd
te zijn. Hij heeft nimmer aandeelen bezeten, en
bezit die nog niet. Voor het commissariaat van
die maatschappij heeft hij officieel in een groote
vergadering te Amsterdam bedankt.
Hoofd-ingeland Boogerd zegt andere gegevens
te hebben, die een anderen kijk op de zaak geven
en stelt pertinent daartegen over, dat de heer
De Muralt wel bij die maatschappij financieel
betrokken is. Hij is er voor, dat een commissie
uit de algemeene vergadering onderzoekt, wie
gelijk heeft de ingenieur, die zegt, dat hij niet
financieel bij de maatschappij betrokken is, of
spreker, die het tegendeel verklaart.
De ingenieur verklaarde in een dergelijke com
missie een votum van wantrouwen te zien. Ver
schillende aanwezigen zeiden dat een onderzoek
n het belang van den ingenieur is. Ret voorstel
tot benoeming van een commissie werd met 15
tegen 6 stemmen aangenomen.
De commissie werd samengesteld uit de hoofd
ingelanden Boogerd, Schuurbeque Boeije en De
Glopper.
De kikkerjacht. Dat de verleden
week door ons gepubliceerde cijfers betreffende den
uitvoer van kikkers de algemeene aandnoht getrok
ken hebben, bewijst het feit dat ons artikeltje door
tientallen van Nederlandsche bladen werd over
genomen. De inhoud lokte ook verzet uit en wei
van een Zeeuwschen correspondent van het
„Handelsblad". Deze schrijver meent dat we het
predicaat „nuttig" beter hadden achterwege ge
laten, omdat de groene kikker het vischzaad ver
orbert en dus nadeelig is voor de zoetwater-
vi8scherij. Hij voegt daaraan toe dat het Hoofd
bestuur der Zeeuwsche Landbouwmaatschappij
eenmaal op een desbetreffend adres van regeerings-
wege ten antwoord kreeg dat de groene kikker
niet tot de nuttige dieren behoort.
De „Handelsblad"-man zal het met ons eens
zijn dat bedoeld Hoofdbestuur zich dan wel wat
lichtvaardig met een kluitje heeft laten in het
riet sturen, 't Kan waar zijn dat de groene
kikker bij voorkeur vischkuit op tafel vindt,
doch bij gebreke daaraan en dit zal wel in de
meeste slooten en greppels onzer landerijen 't
geval zijn voedt hij zich met allerlei schadelijke
insecten. Maar dit zelfs daargelatenOok de
bruine kikker is hier alles behalve zeldzaam. En
nu zal wel niemand zoo naïef zijn om te beweren
dat de kikkerjager heel voorzichtigjes eiken bruinen
kikvorsch het leven spaart, en de groenen met
duizenden en duizenden doodt 1
Neen, wij hebben onze inlichtingen van zeer goede
zijde, en het staat bij ons afgescheiden van de
kwestie of de groene kikker hier en daar de zoet-
watervisscherij benadeelt vast, dat aan het dooden
op groote schaal van de kikvorschen hoe eer hoe
beter een eind dient te komen. Ten ware men
de belangen der Parijsche lekkerbekken wenscht
te stellen boven die van den Zeeuwschen land
bouw.
WESTDORPE. Wij deelden in ons vorig
nummer het geval mede van den plotselingen en
raadselachtigen dood van vier paarden uit den
stal van den landbouwer Hypoliet Daelmam. Naar
we thans nader vernemen, is het niet onwaar
schijnlijk dat de oorzaak te zoeken is in den
afvalgrond van suikerbieten. Dergelijke grond
was rondom den waterput, waaruit de dieren
dronken. Langzamerhand hebben, ook door de
vele regens, meerdere substantiën uit dien grond
zich in het water van den put opgelost. Hoewol
elke zekerheid ten deze nog ontbreekt, wordt in
die richting een onderzoek ingestehl door den
Utrechtschen deskundige, van wiens bezoek aan
i de hofstede van den heer Daelman we melding
maakten. Een hoeveelheid water uit den put
werd medegenomen naar Utrecht, om ontleed te
worden.
PHILIPPINE. Deze week werd alhier eene
bijeenkomst gehouden van wege het bestuur der
Zeeuwsch-Vlaamsche Tramwegmaatschappij met
eigenaren van de onder deze gemeente te ont
eigenen gronden en perceelen.
TER NEUZEN. Door de gemeentepolitie alhier
werden aangehouden twee heeren, zekere A. v. D.
§n P. L. uit Rotterdam. Die aanhouding geschiedde
op verzoek van de brigade maréchaussée te Hulst.
Genoemde personen, kooplieden te Rotterdam,
zouden te Hulst en in de omgeving, bij gegoede
ingezetenen voorwerpen te koop hebben geboden
als antiek porcelein, onder voorgeven dat ze dit
op het platteland van boeren tegen manufacturen
hadden ingeruild. Zij vroegen voor hun antiek
porcelein een hooge koopsom. Op verschillende
plaatsen schijnt het hun gelukt te zijn zaken te
doen, doch later schijnt men er de lucht van te
hebben gekregen dat een truc werd uitgeoefend.
Bij nader onderzoek bleek dat die kostbare
voorwerpen vrijwel waardeloos waren. De heeren
zijn Dinsdag naar Hulst overgebracht, om met
verschillende getuigen te worden geconfronteerd.
Zij zullen vermoedelijk worden gesteld ter be
schikking van den officier van justitie.
(Tern. Ct.)
ZUIDDORPE. Aan den rijksveldwachter L.
B. Rijckaert alhier is toegekend de rang van
brigadier-titulair.
KOEWACHT. Maandagavond had ten huize
van den heer Ch. Swartelóe de gewone jaarlijksche
vergadering plaats van eere-, contribueerende- en
werkende leden der fanfaren.
De penningmeester, de heer H. Plasschaert gaf
rekening en verantwoording over het afgeloopen
dienstjaar. De ontvangsten bedroegen te zamen
f 227,de uitgaven f 195,34 zoodat er een batig
saldo was van f31,66. Het goed slot van ver
leden jaar bedroeg f 42,97zoodat er in kas is
f74,63.
Tot voorzitter wordt met algemeene stemmen
herkozen de heer C. P. J. Dierick, tot 2e onder-
v.oorzitier de heer H. Bonte en tot bestuursleden
de heeren E. Ceelaert en L. David.
Op een vraag van den heer A Geerards of
de vereeniging ook deelneemt aan het muziekfeest
te Hulst, antwoordt de voorzitter, dat het bestuur
nog geen besluit genomen heeft of de fanfaren
zal deelnemen aan het muziekconcours te Hulst
of aan het feest te Ter Neuzen.
AXEL. Blijkens het programma der alhier te
houden onafhankelijkheidsfeesten zullen deze
twee dagen duren. Behalve den historischen op
tocht zal men o. a. ook een door kinderen uitge
voerde kleppermarsch organiseeren.
De optocht belooft prachtig te zijn en aan de
algemeene versiering der stad zullen buitengewone
zorgen worden besteed. Den eersten dag zal des
avonds een bioscoop-voorstelling in de open lucht
worden gegeven, terwijl den tweeden avond een
vuurwerk zal worden afgestoken op de Groote
Markt.
HULST. De gemeenteraad heeft met 6 tegen
3 stemmen het voorstel tot het verleenen van
subsidie aan de commissie voor de onafhankelyk-
heidsfee8ten verworpen.
OSSENISSE. Door den notaris E. B. Dumoleyn
te Hontenisse, werd Dinsdag 15 April, ten verzoeke
van Jacobus van Damme te Ossenisse, in de
herberg van Jan Francies van Damme, aan den
Walenhoek alhier, in het openbaar verkochteen
woonhuis met stal en tuin te Ossenisse, kadaster
sectie C nummer 662, groot 3 aren 5 centiaren.
Hoogste bod f 900het perceel werd niet
gegund.
BIERVLIET. Maandag j.l. veilde notaris
Zijlstra een woonhuis te Biervliet voor den be
woner, den heer J. P. de Beer.
Kooper werd de heer Joh. van der Hooft voor
f 1425.
SCHOONDIJKE. Alhier had eenige dagen
geleden de echtgenoote van den landbouwer A.
L., toen zij een pan met braadvet van de kachel
nam, het ongeluk daaibij eenig vet in het vuur
te stortendadelijk laaide een groote vlam op.
De vrouw kreeg daarbij ernstige brandwonden,
evenals twee harer dochters, die haar moeder ter
hulp kwamen. De vrouw is na een smartelijk
lijden overledende toestand der beide dochters
is redelijk.
EEDE. Maandagnamiddag is ingebroken bij
P. Lampaert, voerman alhier. Als vermoedelijke
dader werd Dinsdag aangehouden Mathias Gym-
nich, de werkman van Lampaert, die denzeitden
namiddag wegens dronkenschap zijn werk was
kwijtgeraakt. In zijn bezit werd gevonden een
gouden ring waarin de letters P. M., naam van
Lampaerts echtgenoote, gegraveerd waren. Hij
werd geboeid naar Aarden burg overgebracht.
Hier loopen geruchten, dat E. de B., die
onlangs naar Amerika vertrokken is, bij de laatste
overstroomingen in de Vereenigde Staten om het
leven zou zijn gekomen. Officieel is hiervan echter
nog niets bekend. Ook het gerucht, dat van een
Eedenaar, ginder landbouwer, de geheele oogst
zou vernield zijn, dient nog nader bevestigd te
worden.