No. 1735. TWEEDE BLAD
wan
wan
Woensdag 16 April 1913.
George van Peene,
Advortentiën.
De gevangenissen te Lissabon.
De Ned. Afdeeling der Tentoonstelling
te Gent.
Nieuwst ij dingen.
Rechtszaken.
Dierenmishandeling.
Per Telegraaf.
Provincie Nieuws.
Briefwisseling.
Gediplomeerds Tandarts,
Spreokuron:
van 9 tot 12 en van 2 tot 4,
Statiestraat 17
GENT (ZUID).
Een tweede gediplomeerde Tandarts
ls aan het cabinet gehecht.
De Zeeuwsche Koerier
Uit de „Times" vertaalt de „Msb." nu eeü
nieuw stukje uit een schrijven van lady Adeline,
hertogin van Bedford.
Het schrijven luidt aldus
„Ongetwijfeld behoef ik mij niet te veront
schuldigen, dat ik in uwe kolommen zooveel
plaatsruimte verzoek, waar het gaat om de publi
catie van een kort overzicht van mijn laatste
bezoek in de politieke gevangenissen van
Lissabon.
Van tijd tot tijd werden in de Engelsche
bladen eenige bijzonderheden over het lijden van
die ongelukkigen medegedeeldook de Fransche
en Italiaansche pers zijn niet achtergebleven.
Eenigen tijd geleden ontving ik nauwkeurige
inlichtingen, die wel in staat waren iemand te
ontroerenik besloot dan ook de gevangenissen
te Lissabon zelf te bezoeken. Van officieele aan
bevelingen voorzien liet ik mij den 19en Maart
bij den gouverneur van de Limoeiro-gevaugenis
aandienen. Dit oude gebouw, een oud paleis, is
sedert de October-revolutie van 1910 geheel bezet,
daar men de verdachten, die om hun politieke
overtuiging worden aangehouden, bij de daar
opgesloten misdadigers heeft ondergebracht.
Het gedeelte, voor de gewone misdadigers
bestemd, is van het gewone type van een ge
vangenis, voor zoover het dien naam dragen kan,
gezien den vervallen toestand der lokalen. Daar
het mijn plan was met het grootst mogelijk getal
van de 90 politieke gevangenen, die er zijn
opgesloten, in aanraking te komen, liet ik mij
naar hun afdeeling brengen, welke onmiddellijk
onder het dak gelegen was, en ingedeeld was in
zeer lage ruimten van onregelmatigen vorm, waarin
vier of vijf bedden geplaatst waren.
Daar bevonden zich in kleine groepen personen
van eiken leeftijd en elke klassejournalisten,
dokters, knechts, handelslieden, edellieden en
priesters. Zij waren allen gedwongen hun verblijf
op die lokalen duur te betalen, hoewel ze verre
van ruim en geriefelijk waren. Hun rantsoen
stond gelijk met dat van den gewonen misdadiger,
d. w. z. water en brood, een soort soep met spek,
brood en groenten. Degenen, die ouders of
vrienden hebben, mochten van hen levensmiddelen
ontvangen, maar velen waren te arm om zich deze
weelde te kunnen veroorlooven. Ten eerste trof
mij" de moed en de waardigheid van al degenen,
met wie ik mij onderhield. Niet alleen werden
mijn vragen kalm en duidelijk beantwoord, maar
dikwijls ook vroegen zij mijn aandacht voor hen,
die wreeder nog dan zij zelf hadden te lijden.
't öpionnage-stelsel, dat in heel Portugal door
gevoerd is, breidt zich als een net over het land
uit en talrijke onverdachte en vertrouwbare
personen vielen in de mazen er van. Een enkel
woord, zonder nadenken bij een barbier gesproken,
was voldoende om een welbekend en zeer gezien
geneesheer te doen aanhouden een politiebeambte
beroemde zich er op onder drie koningen gediend
te hebben, en hij werd tot levenslange gevange
nisstraf veroordeeldeen bejaard priester werd
met zijn koster zonder een schaduw van schuld
uit zijn armzalige pastorie opgelichteen graaf,
die op een diner zijn genoodigden kleine vlaggetjes
aanbood met de koninklijke kleuren om in de
knoopsgaten te steken, werd om deze lichtzinnig
heid aangehouden. Hoewel er sedert dien acht
maanden verloopen waren, was hij nog niet voor
de rechtbank geroepen.
Meerdere gevangenen wachten reeds twee jaar
op een oordeel. Een klein getal werd tot zes a
zeven jaren „Pénitenciaria" veroordeeld (centrale
gevangenis voor galeiboeven) voor de rest van
hun leven zullen zij naar strafkolonies gezonden
worden. Deze laatsten waren echter nog niet naar
de verschrikkelijke gevangenis gezonden, daar deze
reeds overvol was. Te zamen opgehoopt in kleine
ruimten en nauwe gangen, kon men een onuit-
sprekelijken angst op hun gelaat lezen, welken
men niet meer vergeten zal, als men dien eens
gegien heeft. Zonder eenige beweging, zonder
eenige bezigheid van welke soort ook, gaan de
uren langzaam voor hen voorbij. Alleen van tijd
tot tijd kregen ze een boek of een dagblad van
hun vrienden anders was er niets, om zich te
verstrooien dan door te wrokken op de
onmenschelijke ongerechtigheid, waarmede zij be
handeld werden.
Terwijl ik de binnenplaats overging zag ik
niets dan droeve en sombere gezichten, die zich
tegen de tralies drukten met een zekere beklem
ming en benauwdheid begreep ik nu, dat mijn
bezoek hun misschien eenige hoop had gegeven.
Mijn volgend bezoek gold de Aljube-gevangenis
(gevangenis voor vrouwen), waar zich zeven,
naar men zeide politieke, misdadigsters, bevinden.
Vijf onder hen waren boerinnen van de Azoren,
wier „misdaad" daarin bestond, dat zij getracht
hadden verzet te bieden, toen op bevel der
republiek haar dorpskerk werd beroofd. Zij
werden aan hare gezinnen ontrukt, in allerijl in
booten gesleept en zonder vorm van proces na
haar aankomst in de gevangenis van Aljube op
gesloten.
Een vertrek op de bovenste verdieping was
bewoond door een dame van adellijken huize,
jonkvrouwe Brita da Cunha, lid van het Roode
Kruisde eenige aanklacht tegen haar was, dat
zij verbandmiddelen en andere voorwerpen aan de
ongelukkigen verstrekt had. Haar dienstbode was
om dezelfde redenen gearresteerd.
In het belendende vertrek bevond zich jonk
vrouwe Constance Tellis da Gama, die door haar
liefdadigheid voor de politieke gevangenen en
hun gezinnen hoog vereerd werd door het
Portugeesche volk. Die weldadigheid is de reden
van haar arrestatie, maar men heeft haar toege
staan nog steeds giften te doen toekomen aan de
echtgenooten en gezinnen van de armste be
klaagden, die bijna van honger omkomen. (Later,
hoorde ik, is Constance da Gama vrijgesproken,
haar „medeplichtigen" zijn tot dwangarbeid ver
oordeeld.)
De derde gevangenis, die ik bezocht heb, de
„penitenciaria", is een modern gebouw, ingericht
voor boeven van de ergste soort. Hier maakt men
geen onderscheid tusschen misdadigers en poli
tieke gevangenen, allen dragen het kleed van den
misdadiger. Het cellulaire isolement wordt streng
gehandhaafd, zelfs op de ziekenzaal en de
binnenplaats, welke in afdeelingen gesplitst is en
slechts voor één gevangene tegelijk gebruikt
wordt.
In deze gevangenis had ik een onderhoud met
den oudsten zoon den jongsten had ik in de
Limoeiro-gevangenis gezien van gravin van
Ficalho. Met hun vrienden, den markies Belmont
en don Jose Muscarenhas, werden de twee
broeders aangehouden in hun landhuis te Cintra
wegens hun royalistische gevoelens, die zij niet
verheelden.
Hoewel zij volstrekt geen deel hadden genomen
aan anti-republikeinsche woelingen, maakte zich
een bende carbonarios van hen meester, behandelde
hen ruw en onwaardig en bracht hun wonden
toe, die haast hun dood veroorzaakten. Het vonnis
werd geveld op de gewone wijze, door middel van
valsche getuigen. Den gezworenen werd in een
dreigbrief medegedeeld, dat, wanneer hun vonnis
een vrijspraak zou zijn, de beklaagden en de ge
zworenen bij het verlaten van de gerechtszaal
onder kogels zouden vallen. Het vonnis was kort
^eeuwigdurende gevangenisstraf." Twee van hen
waren aan den arbeid, de een was op de werk
plaats, de andere in de keuken, zoodat ik met
hen spreken kon, terwijl ik in de gevangenis
rondliep, maar ditmaal bestierven de woorden van
hoop op mijn lippen.
Een nog droeviger tooneel moest ik aanschouwen.
^Twee gevangenen werden naar het getraliede
spreekvenster gebracht, dat zoo laag is aangebracht,
dat de dwangarbeider gedwongen is aan de eene
■zijde neer te knielen, wat de bezoeker eveneens
moet doen. Deze beide mannen waren Belmonte
en don Joao d'Almeide, de laatste een Oostenrijker,
in Portugal genaturaliseerd, die gevangen genomen
werd in den rdyalistischen opstand van 1912.
Een goed soldaat moet rekenen op de wissel
valligheden van den oorlog en zijn taak, hoewel
diep beklagenswaardig, verschilt nog van die der
bovengenoemden. Door de zware tralies kon ik
nauwelijks hun zwakke stem hooren, maar hun
onbeschrijfelijk droevige oogen smeekten wel
sprekend om hulp.
Zelfs de vertroostingen van den godsdienst
worden aan de gevangenen ontzegd. Het is van
algemeene bekendheid, dat de republiek alle
r.eekenen van Christelijk geloof uit haar instellingen
heeft verwijderd en dat dientengevolge ook de
gevangeniskapellen leeggeroofd en gesloten zijn.
Het volk van Portugal is ontegenzeggelijk ge
kant tegen deze heftige maatregelen, met name
verzet zich een groote groep, die der gematigde
republikeinen er tegen. De ultra's zijn zeer weinig
talrijk, maar omringen den minister-president en
drijven hem tot de politiek van terrorisme, waar
onder het geheele land zucht".
De schrijfster doet een beroep op de machtige
Engelsche pers om deze feiten, strijdend met recht
en menschelijkheid, wereldkundig te maken.
„Bestaat, vraagt zij terecht, ons aloud en eerbied
waardig verbond met Portugal dan slechts om
bescherming te verleenen aan een geheim genoot
schap van mannen, die met souvereine minachting
de heiligste beginselen die de regeering van be
schaafde volken beheerschen, met voeten treden
Van de Nederlandsche Regeering is bericht
ontvangen, dat een detachement militairen voor
de bewaking van de Nederlandsche afdeeling der
Wereldtentoonstelling te Gent op 17 April
aldaar, beschikbaar wordt gesteld en dat dit
detachement 16 April naar Gent vertrekt. Wij
kunnen hier tevens aan toevoegen, dat hoogst
waarschijnlijk de Nederlandsche afdeeling, het
eerst van allen geheel gereed zal zijn.
NEDERLAND.
Trekhonden b jj de post. Uit goede
bron wordt vernomen, dat te Veenhuizen 80 post-
hondekarren in aanmaak zijn. Binnenkort zal het
nieuwe vervoermiddel bij de post in gebruik
worden genomen. (Tel.)
Mooie vangst. Op het station
Lanaeken, op de lijn MaastrichtHasselt, het
eerste Belgische station op genoemde lijn, werden
een drietal spoorwegwaggons opengebroken en
eene hoeveelheid boter, koffie en andere eetwaren
werden ontvreemd, benevens 80 paren schoenen.
Het personeel van-den trein MaastrichtLeuven
werd met de feiten in kennis gesteld en het toe
val wilde, dat een hoofdconducteur op een station
tusschen Maastricht en Hasselt een paar personen
zag stappen, die zware koffers bij zich hadden.
Deze personen werden nauwkeurig geobserveerd
en een beambte van den spoorweg ging bij hen
in hetzelfde compartement zitten. Toen de trein
te Leuven aankwam, werden de verdachten ge
arresteerd, nadat een hunner getracht had te
vluchten. Zij zijn naar de gevangenis te Tongeren
overgebracht en waren in het bezit van een vol
ledig stel inbrekerswerktuigen.
FRANKRIJK.
Het slot der auto-bandieten-
af f a r e. Nu dezer dagen de verwerping van
het verzoek van de autobandieten Dieudonné en
Monier om revisie te verwachten is, blijft het
laatste woord aan den president van de republiek.
Mr. Emile Doublet, de verdediger van Soudy,
heeft reeds audiëntie gevraagd bij Poincaré. Voor
Doublet's cliënt schijnt de kans om gratie te
krijgen niet groot. Men gelooft echter algemeen,
dat Dieudonné gratie zal krijgen. Tot staving
van deze meening beroept men zich op een
spontane verklaring aan mr. de Maro-Giofferi
afgelegd door een drukker William Le Gludic.
die aan den advocaat schreef, dat hij den aanval
op den bankierslooper Caby in de rue Ordener
heeft bijgewoond en dat hij in de foto's Garnier
heeft herkend als de man die vuurde op Caby.
Hij zegt, dat hij oorspronkelijk heeft gezwegen
uit vrees voor last en weerhouden door zijn vrouw,
die bang was dat er te veel over hem zou worden
gepraat. De advocaat zond het schrijven aan den
minister van justitie, die het deed toekomen aan
de commissie voor de revisie.
Merkwaardige handschriften.
Te Parijs zijn eenige zeer merkwaardige hand
schriften verkocht. Een brief van Robespierre,
waarin hij het hem toegewezen ambt van open baai-
aanklager bij de strafrechtbank aanvaardt, bracht
2050 francs op. Het handschrift van Casimir
Delavigne's drama Lodewijk XI ging voor 1500
francs. Twee woorden schrift van Galileï brachten
850 francs op. Een brief van Josephine, Napoleon's
eerste vrouw, werd toegewezen voor 1000 francs.
En zoo meer. (Tijd.)
ENGELAND.
Een misdaad? Te Londen heerscht in
de kringes der deftige wereld sensatie over het
plotseling verdwijnen van een Amerikaansch
millionnair, Joseph Wilberforce Martin,dieeenigen
tijd aldaar heeft doorgebracht. Donderdag 3 April
'8 avonds werd hij het laatst gezien, toen hij de
Royal Automobile Club verliet, gekleed in avond
toilet, en van dat oogenblik af heeft niemand
meer iets van hem gemerkt. In de kamers, die
hij bewoonde, vond men zijn koffers gepakt
hij zou n.l. Zaterdag voor acht dagen weder naar
Amerika vertrekken en overigens alles, zooals
hij het had verlaten, toen hij naar de club ging.
Daar hij een belangrijke som gelds bij zich had
en zelfs niet naar huis was gekomen, om zich te
verkleeden ah zijn andere kleeren hingen n.l.
op hun gewone plaats vermoedt men, dat hij
het slachtoffer is geworden van een misdaad.
Club van 13. Het museum van de
centrale bibliotheek te Southwark is dezer dagen
met een eigenaardige gift verrijkt, de nalatenschap
van de „Club van 13", welke indertijd gesticht
werd met het doel alle soort van bijgeloof te be
strijden. Een schedel, een gebroken spiegel, een
zoutvaatje in den vorm van een doodkist, en
dergelijke dingen vormden het gerei, dat de tafels
der club bij haar laatste banket nog sierde.
Dit laatste banket werd in kd,mer 13 van het
Holborn-restaurant te Londen gehouden 13 tafels
waren gereed gemaakt en aan elke tafel namen 13
gasten plaats. Zij hadden allen over elkaar
gekruiste messen voor zich en werden bediend
door schele kellners. Zij droegen groene dassen
en in hun knoopsgat een pauw veertje. Het begin
van den maaltijd werd aangekondigd door het
breken van een grooten spiegel en op weg naar
de feestzaal liepen alle gasten onder ladders door.
De voorzitter der club, Harry Furnisz, schonk
aan den oudste van iedere tafel een knipmes. De
zeldzame club is nu ontbonden zij kon haar doel
toch niet bereiken, want het bijgeloof is nog
altijd niet verdwenen. (Msbd.)
Dappere redding. De „Evening
Standard" vertelt het volgende verhaal van een
Katholiek priester te Woodseats een voorstad van
Sheffield, die Vrijdag met grooten moed zijn
dienstbode het leven redde. Er was nl. in de
pastorie brand uitgebroken. De dienstbode, wier
slaapkamer op de hoogste verdieping gelegen was,
ontwaakte door den rook, die haar kamer binnen
drong. Zij ging den priester wekken en beiden
trachtten langs de trap te ontkomen. Het vuur
belette zulks echter.
Pater Rooney behield evenwel zijn tegen
woordigheid van geest, knoopte een aantal bedde-
lakens aan elkaar en liet de dienstbode daarlangs,
met gevaar voor eigen leven, naar beneden
zakkeneen buurman en een politieagent vingen
haar op. De priester bevestigde vervolgens de
lakens aan een meubelstuk en kon zich juist
bijtijds nog het leven redden door langs de lakens
zich te laten glijden. Toen de brandweer kwam
opdagen, was het huis reeds een prooi der
vlammen geworden.
Voor de rechtbank te Breda is behandeld de
zaak tegen M. H., niet verschenen en A. H.,
kalverkoopman te Princenhage, beschuldigd van
mishandeling van honden.
De gemeente-veldwachter van Bilsen verklaarde
het volgende Op 25 Januari 's avonds hoorde hij,
toen hij thuis was, een verschrikkelijk gejank van
honden. Hij ging buiten zien en zag beide be
klaagden bij een hondenkar staan.
M. H. spande een zwarten hond uit en wierp
hem op den grond en sloeg hem met beide vuisten
op den kop, totdat het bloed den hond uit den
bek liep toen stond hij op en schopte hem nog
onder den buik en zeide ik zal hem dood trappen.
Daarna pakte hij een bruinen hond bij den kop
en sloeg hem zoodanig op den kop, tot het bloed
er uit kwam.
Daarna greep A. H. den zwarten hond vast en
beet hem zoolang in den kop, dat hij zijn mond
vol bloed had. Toen zei hij nou kan ik niet meer.
Vervolgens greep hij hem bij de vier pooten en
sloeg hem zoo eenige malen tegen den muur.
Daarna zijn beide beklaagden op de kar gaan
liggen slapen. Van Bilsen is toen veldwachter
van Dun gaan halen, en beide wreedaards zijm
gearresteerd.
De verschenen bekl. ontkende het ten lasts
gelegde beslist. Hij zei, dat de getuige loog.
De president wees beklaagde op het ongehoord
wreedaardige van het gepleegde feit.
De officier van justitie zei, dat het aan bekl.
ten laste gelegde het ergste is, dat hij ooit van
dierenmishandeling heeft gehoord.
Tegen A. H. vorderde hij de maximumstraf, die
de wet tegen zulk een misdrijf stelt, namelijk 4
maanden gevangenisstraf. Tegen M. H. eischte hij
3 maanden gevangenisstraf. (Dagbl. v. Nbr.)
MIDDELBURG, 15 April 1913. Heden werden
door de arrondissements-rechtbank de volgende
vonnissen uitgesproken
P. J. P., 48 jaar, winkelier te Ierseke, wegens
overtreding der jachtwet, conform de eisch, met
vernietiging van het vonnis van den kantonrechter
te Goes, tot f5 boete subs. 3 dagen hecht.
W. M., 27 jaar, koopman te Westkapelle,
wegens mishandeling, tot f7 boete subs. 1 dag
hecht., de eisch was f20 b. s. 20 d. h.
A. L., 26 jaar, werkman te Middelburg, wegens
openbare schennis der eerbaarheid, conform de
eisch, met bekrachtiging van het verstek-vonnis,
tot f25 boete subs. 25 dagen hecht.
Vrijgesproken: J. L., 27 jaar, arbeider
te Nieuw- en St. Joosland, beklaagd van het ver
oorzaken van lichamelijk letsel door schuld, waar
voor 14 dagen hechtenis geëischt was.
De sneeuw. Het zal wel niet dikwijls
gebeurd zijn dat men half April sneeuwvlagen
krijgt, als ware het Kerstmis. „Groene Kerstmis,
witte Paschen" is een aanduiding van late
sneeuw, maar nu is Paschen al eenige weken'
achter den rug, en toch werden we, en niet zuinig,
op sneeuw en hagel onthaald.
Enfin, op 't oogenblik dat we dit schrijven,
ziet de lucht er wat milder uit, en schijnt het
grootste leed geleden te zijn.
Zaterdagochtend toen stad en land een
prachtig wintergezicht opleverde was op de
lijn GentTer Neuzen alle verkeer totaal in de
war. Alle treinen kwamen met enorme vertraging
aansommige kwamen in 't geheel niet aan. In
de brieven- en courantenverzending en bezorging
kwam daardoor natuurlijk ook een groote stagnatie.
Als dus ook van ons blad meerdere lezers met
name in het land van Axel, Hulst en Goes
hun courant te laat ontvangen hebben, weten ze
dat de schuld niet bij onze administratie, maar bij
het allerliefste lenteweer schuilt.
Te Sas van Gent begon de eerste postbe
stelling ruim twee uur later dan gewoonlijk. Uit
de richting Ter Neuzen geschiedde de eerste
bestelling pas des namiddags.
Te Ter Neuzen kwam voor den middag
geen enkele trein uit de richting Geut aan.
Het aantal geknakte telegraafdraden en gebroken
palen is buitengewoon groot.
Te IJzendijke stortte de aldaar aanwezige
schouwburgtent der firma Bakker ineen.
Overal, zoowel in de overige provinciën als in
Zeeland, werd het telefoonverkeer ernstig belem
merd, op vele plaatsen was het geheel gestremd.
Men meldt ons uit CADZAND
Door dhr. J. Erasmus, Lid der Provinciale
Staten van Zeeland te Cadzaud is ter kennis ge
bracht dat hij bij de a.s. periodieke aftreding als
zoodanig niet meer iD aanmerking wenscht te
komen. Van de drie aftredende leden voor het
kiesdistrict „Sluis" heeft ook dhr. G. A. Vorster-
man van Oyen te Aardenburg den wensch uitge
sproken ook geen vernieuwing meer te ver
langen. (Zoom.)
Door Gedeputeerde Staten zijn in den Raad
van Beroep voor de vermogensbelasting in
Zeeland herbenoemd als lid de heer J. H. C.
Heijse te Middelburg en als plaatsvervangende
leden de heeren J. W. Waghto te Tholen en A.
Moerdijk te Zuiddorpe.
AXEL. Donderdag 10 April j.l. vergaderde
de Feestcommissie alhier tot vaststelling der
plannen voor de feestelijke herdenking onzer
honderdjarige onafhankelijkheid. Deze vergade
ring werd door 24 leden bijgewoond.
Blijkens de gedane mededeelingen bedroeg het
totaal der ontvangsten thans f 966,38, wat met
enkele nagiften een bedrag zal maken van f 1000.
Als datum voor de feestviering werd vastge
steld 28 en 29 Augustus a.s.
Daarna werd eeh rijk programma opgemaakt.
Op 29 Augustus zal tevens 's middags ook het
gewone concours-hippique plaats hebben, dat
echter vanzelf buiten de feestcommissie omgaat.
(L. et E.)
VLISSINGEN. De heer J. C. Fanoij, commis
saris van politie alhier, heeft Zaterdag in
afwachting van de koninklijke bewilliging op zijn
verzoek, om eervol ontslag, den politiedienst met
verlof verlaten. De heer Fanoij kan terugzien op
een ongeveer veertig-jarige eervolle loopbaan bij
de politie. Hij begon als agent en heeft achter
eenvolgens alle rangen doorloopen.
P. d. W. te Ashland Wis (Noord-Amerika).
De abonnementsprijs per 6 maanden bedraagt
f2,50. Gelieve dit per postwissel op te zenden.
