HOUTEN '5
1718. Eerste Blad.
Zaterdag 15 Februari 1913.
j
Toestanden In de ge
meente Sas van Gent.
ëuitenlanJssh Overzicht.
19le Jaargang.
Thans
do moost gol&ZQn
Courant wan Zooiand.
Brieven, Stukken, Advertentiën te zenden aan de Administratie van „De Zeeuwsche Koerier" te Sas van Gent.
Dit nummer bestaat
uit VIER BLADEN.
Iris over onze kippen.
Het eerste werk
GEEFT HERSTELLENDEN
NIEUWE KRACHT
Ons voortduren even
Nieuwst ij d
g e n.
DE ZEEUWSCHE KOERIER
Deze courant verschijnt
Woensdag en Zaterdag -
Prijs per 3 maanden
franco per post 75 cent.
Voor België 1,50 frank,
per 3 maandenvoor alle
andere landen f 1,25,
bij vooruitbetaling.
o t>iit c i o ol
D o l k s b 1 a d.
Advertentiën van
1 tot 5 regels 50 cent
Elke regel meer 10 cent
Groote letters worden
naar plaatsruimte bere
kend. Bij abonnement
korting. Dienstaanbiedin
gen 3 cent per regel.
MAAN:
E. K. 14 Febr.
V. M. 21 Febr.
ZON
Zon op 7 u. 30 m.
Zon onder 4 u. 30 m.
(INGEZONDEN).
Wanneer een vreemdeling Sas van Geut be
zoekt, rondziet op de grootsche kanaalwerken, de
drukke scheepvaart en de zich op ongekende
wijze ontwikkelende industrie, en wanneer hij
dan verneemt dat het geheele zielental van die
plaats slechts ongeveer 2200 bedraagt, komt bij
hem onwillekeurig de gedachte op dat bij die
opgave een nul vergeten is.
En toch, Sas van Gent telt niet meer dan
2200 inwonersvan de ruim 1500 werklieden
en bedienden, die naar ófficiëele gegevens op
't eind van het afgeloopen jaar in die plaats
werkzaam waren, wonen er geen 200 in de ge
meente Sas van Gent zelfal de anderen wonen
in de omliggende gemeenten en vooral in de
Belgische grensgemeenten.
Wat is daarvan de oorzaak
Het antwoord is, kort en goed:
De economische toestand der gemeente Sas
van Gent.
Als een gracht, die een vesting insluit, zoo
hebben langs de ééne zijde de groote indus-
triëele ondernemingen en groot-grondbezitters en
aan de andere zijde de Waterstaat met zijne
kanaalwerken alle gronden ingepalmd en de ge
meente als het ware geïsoleerd en alle mogelijk
heid tot uitbreiding ontnomenlangzamerhand
maar zeker stijgen de koop- en huurprijzen der
woningen, de werkman wordt verdrongen om
plaats te maken voor een beter gesalarieerd
fabrieksopzichter of kantoorbediende en de tijd
is niet ver meer, dat de gemeente Sas van Gent
geen werklieden meer zal huisvesten, doch alleen
zal bestaan uit het hoofdpersoneel der verschil
lende indu8trieele inrichtingen, ambtenaren en
neringdoenden of groothandelaars.
Is zoo'n toestand gewenscht?
Wel algemeen zal hier op geantwoord worden
„Neen, hier dient hoogstdringend gezorgd te
worden voor den werkman".
Dan is een tweede vraagIs zulks wel
mogelijk
De grond, die de fabrieken bezitten, is voor
geen goud te koop, de eigenaars van de andere
gronden vragen fabelachtige prijzen, terwijl de
Waterstaat, die door zijne kanaalwerken, hectaren
bouwgrond aan de gemeente ontnomen heeft, de
overblijvende terreinen ook als met een specula
tieve halsstarrigheid vasthoudt en weigert ter
bebouwing beschikbaar te stellenwel worden
die gronden beplant met boomen, maar bebouwen,
oh neen, de Waterstaat kan ze niet missen.
De gemeente bezit nog wel enkele strooken
grond, die in erfpacht zouden kunnen verkregen
worden, doch de voornaamste strook schijnt 'ge
reserveerd te moeten worden voor den bouw
eener school met, onderwijzers woning en het overige
ligt öf op dichtgevoerde vestinggrachten, óf is
ook te kostbaar wegens de diepte dier perceelen.
Maar de grootste en voornaamste reden is wel
de concurrentie van België. Veel meer dan de
helft der bovenvermelde werklieden en bedienden
wonen langs de grens, op Belgisch grondgebied
daar wonen en leven zij op een zóóveel goed-
koopere wijze, dat zij den Nederlandschen werkman
eene doodende concurrentie kunnen aandoen.
Wanneer een werkman hier uitziet naar eene
woning moet hij gaan huren en betaalt dan tus-
schen de 5 en 7 gld. per maand, wil hij zelf
bouwen dan moet hij öf grond in erfpacht nemen
of koopen en wijl hier op Noderl. grondgebied
alles industrie- of poldergrond is, betaalt hij daar
voor guldens, waartegenover de Belg, even over
de grens op zandgrond, nog geen franken be
taalt. Wanneer hij dan op dien grond wil gaan
bouwen kan hij met de bouwverordening in de
hand geen goedkooper huisje zetten dan van
f ÏOOO.a f 1100,met een varkenshok op
voldoenden afstand van huis en regen- of welput
on daarvoor geld gaan leenen onder hypothecair
ar band tegen 41/a h 5%.
Dan moet dis werkman opbrengen met grond
en personeele belasting, brandassurantie eene
ronde som van zeventig gulden per jaar en is er
van aflossing geen sprake.
Anders is het met den Belgischen werkman.
Die bouwt met geld van de spaarkas, lost af
met rentebetaling en kent geen bouwverordening,
noch belastingen.
Al staat Sas van Gent officieel bekend met het
hoogste percentage werklieden in Nederland, al
worden hier hooge loonen verdiend, toch moet
men niet denken dat Sas van Gent het Eldorado
voor den werkman is, van het tegendeel kan men
zich overtuigen en weer zou de werkman hier
kunnen zingen als vóór 50 jaar
„Lacht niet vent, Lacht niet vent,
't Is gedaan in Sas van Gent".
S.
is verricht.
Heden was het de laatste dag voor de aan
gifte van kiezers.
Naar we uit verschillende gemeenten èn uit
Oostburg èn uit Hontenisse hoorden, zijn zeer
vele rechtsche kiezers aangekweekt.
BravoWe kennen stembureaux, waar vijftig
en meer rechtsche kiezers op de lijst werden
geplaatst.
Het behoeft geen betoog dat het flinke werk
door de propagandisten geleverd, ons ten zeerste
verheugt.
Met voldoening en tevredenheid kunnen wij
op de periode 115 Februari terugzien.
Maar nu komen de andere werkzaamheden ook
spoedig.
De propaganda worde van 't oogenblik af met
steeds toenemenden ijver aangepakt, het goed
recht onzer beginselen overal en met kracht en
met overtuiging verdedigd, kortom, alles nu reeds
in 't werk gesteld, opdat in Juni a.s. over de
beide Zeeuwsch-Vlaamsche districten de Christe
lijke vlag onzer coalitie-partijen ten volle uit-
waaie
Zoo zij het, met de hulp van al de onzen
Niets beslissends levert het oorlogstooneel in
den Balkan op. Nabij de Dardanellen is de
groote slag nog steeds uitgebleven en de toestand
op het schiereiland wacht nog op zijn oplossing.
Wat het worden zal, is moeilijk te zeggen.
Reeds ongeveer een week nu wijden èn Turken
èn Bulgaren hun volle aandacht aan dit uit
militair oogpunt zoo buitengewoon gewichtig
vraagstuk. Maar de Bulgaren ontkomen niet
aan het feit, dat de algemeene opinie zich wel
een beetje ten hunnen nadeele wijzigt. We zijn
van hen in dezen oorlog ook al zoo geheel anders
gewoon geweesthun optreden kenmerkte zich
steeds door vlugheid, kordaatheid en doortastend
heid. Dat ze nu reeds een week aan het schier
eiland der Dardanellen zitten en nog zoo goed
als niets hebben uitgevoerd, behoeft het verwon
dering te baren dat zooiets van den kant der
Bulgaren wel ietwat tegenvalt
Adrianopel en Skoetari zijn beide nog in han
den der Turken, maar om beide vestingen gaat
het hard tegen hard. Vooral om Skoetari worden
oloedige gevechten geleverd, die èn voor de
Turken èn voor de Montenegrijnen met groote
offers gepaard gaan. Woensdag raakte men
slaags om een belangrijke stelling. De Turken
verdedigden de stelling met heldenmoed en de
aanvallers vielen even dapper aan. Eindelijk
overwonnen de Montenegrijnen, maar het slagveld
was bezaaid met duizenden dooden. Ook .om
Adrianopel wordt de strijd steeds heftiger. De
Bulgaren hebben voor het beleg weer versterking
gevraagd aan Servië, welke ze krijgen zullen.
Men ziet dus, de oorlog woedt met verschrikke
lijke kracht voort, maar eenige beslissing brengen
de bedrijven niet.
Den meesten menschen, die er kippen op na
houden, is het vrij onverschillig, welk soort ze
hebben, van welke kleur ze zijn en hoe ze de
dieren behandelen. Ofschoon het reeds lang uit
gemaakt is, dat de Wijandottes, de Italianen en
de gewone boerenkippen als soort de voorkeur
verdienen en er reeds honderdmaal gezegd is,
dat men de kippen een zindelijk, warm verblijf
met velerlei en veel voedsel, tevens vleesch (maar
niet te veel) en groenten moet geven, is er zeker
nog nimmer om gedacht, of de kleur der ki;
al of niet tot de eier-productie bijdraagt. En dit
is nu juist het punt, waarop wij meenen te moeten
wijzenHet is een feit, dat kippen met donker
gekleurde veeren veel meer eieren leggen, dan die
met licht gekleurde veeren. Dit verschijnsel is
te verklaren uit de waarheid, dat de donkere
veereü de zonnewarmte beter opslorpen, daardoor
de lichaamswarmte verhoogen en het organisme
tot hoogere werkzaamheid aansporen Veilig mag
daarom aangenomen worden, dat donker gekleurde
kippen de beste eier-legsters zijn. Dit verschijnsel
wordt niet alleen bij hoenders opgemerkt, doch
ook bij andere vogels. Witte ganzen en licht
gekleurde eenden leggen minder goed dan donker
gekleurden.
Er zijn bovendien onder de kippen vlijtige en
werkelooze. De laatste zijn het voedsel niet waard.
Zij pikken een weinig van het eten, gaan 't eerst
slapen, komen 's ochtends het laatst uit 't hok,
zijn lui, dik en vet en geven weinig of p-een
eieren. De vlijtige kip wacht met ongeduld op
het oogenblik, dat de schuif van het nachthok
opengaat, is vlug en begint direct te krabben.
Zij werkt den geheelen dag en als de andere al
reeds ter ruste gegaan zijn, zoekt zij nog ijverig
voort. Zij leggen overvloedig. Van dezulken
moet men eieren verzamelen en die laten uit
broeden. Dan krijgt men hoenders, die met ge
noegen gehouden worden.
is er op gericht de redactie van De Zeeuivsche
Koerier zóódanig te voeren, dat de inhoud voor
iedereen duidelijk verstaanbaar en te volgen is.
Daarom dringen we er bij al onze lezers op aan
ook kennis te nemen van de hoofdartikelen en
verdere berichten op sociaal en politiek terrein.
Men vergete niet dat juist dat gedeelte der
courant het nuttigste en ook het leerzaamste is.
NEDERLAND.
De verbouwing op Het Loo, In de
vorige week is een begin gem cm, i met het
afbreken van het hoofdgebouw v-,; Koninklijk
Paleis het Loo. Daartoe heeft n >oraf hecht
steigerwerk aan de voor- en acht de gesteld,
waarlangs straks de zware ka. t 1 groote
hoeveelheden lood en verdere k door mo
torische kracht naar beneden worden ge
laten, om later nieuw mate; >digd voor
den herbouw, naar boven te h Ten einde
beschadigen van bordes, raia leuren van
vestibule te voorkomen, zijn uitgebreide voorzorgs
maatregelen genomen en zijn die gedeelten door
een planketsel zorgvuldig beveiligd. Met de meeste
zorg is eveneens het gedeelte boven de tweede
verdieping afgedekt, ten einde de kostbare, be
schilderde en van fijn snijwerk voorziene plafonds
en wanden tegen den doordringenden neerslag te
behouden. Den aannemer trof een leelijke tegen
slag bij het graven van de tunnel, die de beide
paleisvleugels met elkander in verbinding zal
stellen. Hiermede was reeds een begin gemaakt
en men had gehoopt de tunnel gereed te hebben
voor met de werkzaamheden aan het hoofdgebouw
begonnen werd. Doch de aangevangen werkzaam
heden moeten niet alleen worden gestaakt, doch
voorloopig geheel en al opgegeven, daar het
binnendringende welwater het voortgaan totaal
onmogelijk maakt. Het welwater bruist met zulke
enorme kracht en in zoo'n hoeveelheid uit zijn
ondergrondsche bronnen te voorschijn, dat het
niet in bedwang is te houden. De breede en
diepe geul, voor den aanleg van de tunnel reeds
gegraven, moest worden overbrugd om de werk
zaamheden aan het hoofdgebouw te kunnen aan
vangen, terwijl de voltooiing van den tunnel moet
worden uitgesteld tot de stand van het welwater
lager is geworden, waarnaar de aannemer be
grijpelijkerwijze verlangend uitziet. (Msbd.)
Spoorwegdiefstal. Aan de opslag
plaatsen van steenkolen van de H. IJ. S. M. te
Amersfoort werden in den laatstsn tijd herhaal
delijk brandstoffen vermist. Niettegenstaande de
nasporingen knn men er niet in slagen den dief
of de dieven op heeterdaad te betrappen. Dins
dagavond laat evenwel hadden eenige rijksveld
wachters, die zich op het terrein van de H. IJ.
S. M. hadden opgesteld, het geluk een vijftal
personen, die met een met brandstoffen geladen
wagen het terrein verlieten, te vatten. Bij on
derzoek zijn verschillende zakken met brandstoffen
en ongeveer 70 ledige zakken in beslag genomen.
De hoofddader, zekere M., is een ambtenaar van
de H. IJ. S. M., die een ruim inkomen had en
"ader is van zeven kinderen. Het vijftal is naar
Utrecht overgebracht. (Msbd.)
Lijk opgehaald. Te Buggenum werd
door den gemeente-veld wachter uit de M. as het
lijk'-öpgehaald eener onbekende vrouw, dat reeds
in verregaanden staat van ontbinding verkeerde.
De. kieederen waren alle ongemerkt. Zij heeft
lange bruine haren, gouden knopjes in de ooren,
hopge voorschoot met mouwen, gestreepte blauwe
afriso, donker biauwen rok. De lijkschouwing
tooöde aan, dat geen sporen van geweld aanwezig
waren. Het lijk is te Buggenum begraven.
Tragisch. Voor den vice-president der
rechtbank te Utrecht compareerden Donderdag
middag inzake echtscheiding zekere M. uit De
Bildt en zijne echtgenoote.
Daar het tusschen beiden me. tot a
