m m urn
kwi k
der geslachten
MIDDELBURG
Classis Tholen
Geknipt voor U
RECREATIE
Onze synode kan van de arbeid van het
Centrum gebruik maken. Een voldoende
stafbezetting is daarvoor nodig. Naast de
(in overleg met het moderamen nieuw te
benoemen) directeur zal een opbouwwer
ker nodig zijn.
Aan de geestelijke verzorging van zieken
huizen, vorming van predikanten, onder
wijskrachten moet aandacht worden be
steed.
Enkele voorstellen: a. De synode wijze
voor het Geref. Sociaal Centrum twee
bestuursleden aan. b. De directeur zij ad
viseur van die deputaatschappen, waarvan
de synode dit wenselijk acht. c. De synode
make gebruik van het apparaat van de
Stichting en vrage tijdig advies bij op
treden naar buiten, d. De synode kan ook
zelf opdrachten verstrekken (cf. het rap
port Leene). Deze voorstellen worden aan
vaard.
Wat betreft het aanstellen van een op
bouwwerker krijgt het moderamen mach
tiging om, in overleg met diverse deputaat
schappen, zo nodig beslissingen te nemen.
De praeses spreekt de bijzondere dank
van de vergadering uit voor alle arbeid,
die de heer L. A. Hartman in de afgelopen
jaren voor de kerken heeft gedaan en wenst
hem Gods zegen toe voor zijn nieuwe
functie. De/ heer Hartman spreekt ook
zijnerzijds een dankwoord.
De Evangelisatie beschikt nog over een
reservefonds voor het evangelisatie-jeugd
werk, zoals dit begeleid wordt vanuit het
Geref. Centrum voor Jeugd- en Jongeren
werk. Het laatste jaar werd per abuis
3780,68 in dit fonds gestort, zodat het
nu 13.470,18 bevat. Op de volgende
synode zullen de deputaten deze zaak van
Het Protest en de Kerk
Het is toch eigenlijk wel erg met die
jeugd van tegenwoordig, vindt U ook
niet?
Nou hebben ze zo'n beetje alles wat
hun hartje begeren kan. Ze worden in
de watten gelegd. Moeten in elk geval
op school tot ze zo'n jaar of zestien zijn.
Kunnen leren en studeren. Verdienen
dikke lonen. Rijden knotsen van brom
fietsen. Maar tevreden zijn? Ho maar.
Dat dacht U. Had Opa nog eens mee
moeten maken. Die moest met zijn 10e
jaar vader al helpen. Het veen in. Koei
en melken. Boodschappen wegbrengen.
En Opoe, die was met d'er elfde al in
een dienst je.
Tja, dat is maar raar. Wat bezielt ze
eigenlijk? Ze trappen overal tegenaan,
schelden op wat ze met een dik woord
de „establishment" noemen, zeg maar
de gevestigde orde. Lopen rond in kle
ren als vodden, met een gezicht van „ik
lap de hele wereld aan me laars", slapen
op de Dam terwijl ze thuis een lekker
bed hebben staan, laten hun haren
groeien als wijlen Michiel de Ruyter,
hoewel die kamde het tenminste nog
en zij...?
Waarom doen ze zo in vredesnaam?
Wel, uit protest.
Niet dat ze zich dat allemaal bewust
zullen zijn. Er zit natuurlijk ook een
stuk na-aperij, dweperij met pophelden
in. Maar in elk geval: ze willen anders
zijn. Het is protest.
In hun felle onbarmhartige kritiek, in
hun optreden kunt u aflezen wat de
protestsongs laten horen.
Protest waartegen?
Tegen de wereld zoals die nu reilt en
zeilt. Tegen het klein-burgerlijk gedoe
dat ons leven met ijzeren greep be
heerst: waarin alles draait om ons zelf,
om de buren, om het fatsoen.
Want waar of niet? Waarom pleegt
Jansen geen overspel? Om de buren. Hij
weet dat hij er in kan lopen, dat de
mensen het aan de weet komen. En hoe
zal het dan gaan met zijn baan, en met
zijn pensioen? met de auto en de vakan-
het reservefonds opnieuw aan de orde
stellen.
De classes Middelburg en Zeeuws-
Vlaanderen vragen herziening van het be
sluit inzake het Informatiebureau voor
militairen. De synode gaat hier niet op in,
daar het niet juist is, in een voortgezette
zitting zaken, waarover in een vorige zit
ting definitieve besluiten genomen werden,
opnieuw aan de orde te stellen.
De classis Zeeuws-Vlaanderen verzoekt
en ontvangt een toezegging inzake steun
aan verschillende kerken in dit ressort.
De Generale Synode verruimde de wer
king van art. 15 K.O. Haar zal worden
gevraagd, wat de uitdrukking „voorgaan
in kerkdiensten-' inhoudt. Onze P.S. houdt
het er vooralsnog op, dat de bediening van
de sacramenten hier niet toe behoort.
Aan de classes wordt verzocht het rap
port „Kerk in perspectief" te bespreken
en de resultaten hiervan aan de volgende
P.S. mee te delen. Vandaaruit kan deze
synode zich dan nader beraden op „het
functioneren van de kerk in deze tijd".
Voor de herindeling van enkele classes
zal een aparte commissie worden be
noemd.
Het rapport van het Stimuleringsfonds
Maatschappelijk Werk wordt aanvaard.
Aan de Zuiderzending worde advies ge
vraagd inzake de werking van het Voor
lopig Statuut van Samenwerking opdat de
thans gevolgde werkwijze haar geldigheid
niet verliest. Een dergelijk advies geve de
Zuiderzending ook aan de synode van
Noord-Brabant en Limburg.
Na de rondvraag wordt de openbare
zitting gesloten en gaat de vergadering in
comité. j Q Seegers, 2e scriba h.t.
tie? En wat zullen de buren er van
zeggen?
En als dan de zoon des huizes naar
de kapper moet om: „joh, wat zullen de
mensen ervan zeggen" en als hij met een
mooi kloffie aan naar de receptie van
neef Piet moet, om: „wat moeten de
mensen wel niet denken?", als dus de
mensen, de buren, de maatschappij DE
norm voor het leven geworden is, dan is
het te begrijpen dat die jongen op een
gegeven ogenblik zegt: Ik laat mijn haar
groeien en ik trek een oud pak aan en
de hele wereld kan me gestolen worden.
Dat is het protest. Het protest tegen de
normen die opgekomen zijn uit pragma
tisme of gericht zijn op het nut. Als de
enige wezenlijke vraag die gesteld
wordt in feite is: hoe krijg ik geluk en
hoe gaat het me goed en hoe boer ik
vooruit.
En och ja, op zich bezien lijkt dat
leven zo nog niet eens zo gek. Normaal.
Opklimmen, trouwen, kinderen krijgen,
vakantiehouden, misschien zelfs nog een
lintje, en dan met je 65e met pensioen.
Nog een paar jaar in een bejaarden
tehuis, en dan het graf. Zo is het men
senleven. Heel normaal, heel gewoon.
Maar dikwijls is er niet meer dan dit.
Is het bij ons, christenen veel anders?
Of leven wij net zo? Gezapig, voort
sukkelend?
Ja, maar daarom is dit protest en
luistert U maar eens naar de protest
songs zo dikwijls ook tegen ons
christenen gericht. Die langharige syn
copen en quintenzangers zetten ons
christendom in zijn hemd. Ze klagen ons
aan omdat we zo zijn, zo als iedereen.
En omdat we niet anders zijn, omdat wij
niet protesteren, omdat wij geen goeie
protestanten zijn. En dan denk ik aan
de oorspronkelijke betekenis van het
woord: een getuigenis afleggen dat je
ergens vóór bent.
Waarvoor?
In elk geval voor een andere wereld:
zoals de profeten die met alle hartstocht
getekent hebben, zoals God die belooft,
een wereld van gerechtigheid en waar
heid. Van eerlijkheid en menselijkheid.
En dus in elk geval voor andere men
sen. Verloste mensen, vrije mensen. Be
zield door de Geest en gegrepen door
het Woord van hun God.
Jezus riep op een gegeven ogenblik tot
zeven maal „Wee U". Wij kunnen met
de duivel en zijn maats goeie vrienden
blijven. Alweer, vanwege de verdienste
of de baas of de mensen of de vormen.
Overdrijf ik?
Maar wie goed luistert hoort in het
protest een stuk wanhoop om de wereld
zo als die is. En hunkering naar een ver
loren paradijs. En verlangen naar men
selijkheid.
Maar juist in die wereld past de
bijbelse boodschap. Als wij er tenminste
Gespreksmateriaal over het
,,oorlogsv raag stuk"
De Generale Synode van de Gere
formeerde Kerken heeft de gemeentes
gevraagd zich in de laatste maanden
van 1970 te bezinnen over het oorlogs-
vraagstuk. Daartoe werd een uitgave
samengesteld dat studie- en toelichtings
materiaal bevat inzake het oorlogsvraag-
stuk. Uitgaande van deze brochure
heeft de afdeling werkmateriaal van het
Landelijk Centrum voor Gereformeerd
Jeugdwerk, een nummer van zijn perio
diek „Kwik" samengesteld. Dit nummer
heeft de ondertitel „gespreksmateriaal"
gekregen.
De bedoeling daarvan is: de complete
hoeveelheid stof die ter sprake komt
bij de bezinning over het oorlogsvraag-
stuk enigzins te ordenen en zó aan te
bieden, dat er gemakkelijker binnen
groepsverband over gesproken kan
worden.
De vragen, die in het groene boekje
van de synode gegeven worden, werden
daartoe ingedeeld in een viertal „ge
sprekseenheden", waarbij aanvullende
III.
Een bijzonderheid dit jaar was een
door advertenties gedekte pagina van
de Badkoerier met 6 weken nieuws over
Breskens, welke pagina nogmaals elke
week apart in een oplaag van 1000 ver
spreid werd bij de kerken, V.V.V., en
campings.
De Kerken, alsmede de Jachthaven
werden door ons ook voorzien van de
Badkoerier, terwijl in de Geref. Kerk
iedere bezoeker een eigen kerkblad van
W. Z. VI. werd meegegeven. De 6 x
1000 pagina's werden door ons zelf
gedekt met advertenties.
De bijzonderheden in het dorp als
de Dag van het Kind, en de Bejaarden
dag... werden aan alle huizen bekend
gemaakt door nog eens voor die weken
2 x 1300 extra van die pagina's, welke
kosten gedekt werden door de Winke
liersvereniging. De Winkeliersvereni
ging had de betrokkenheid der Com
missie in de vorm van de Kapelaan, Ds.
Musch, de Heer Moorlag, Mevr. Musch
en Mej. Klamer gevraagd voor de bij
zondere zomeractie der winkeliers...
waarbij in elke winkel iets aanwezig
was, wat er niet hoorde. Door het
schrijven daarover en het mede bekend
maken door de teamleden werden er in
die 6 weken zo'n 1500 formulieren in
gevuld waarbij de winkeliers 15 came
ra's beschikbaar stelde voor de beste
inzendingen. Bij de uitloting daarvan
ben ik aanwezig geweest, welke onder
geen water- en melk-christendom van
maken want dan komt de boodschap
niet over.
En het christelijk getuigenis niet ver
dunnen tot een vies onaantrekkelijk
mengseltje door de keiharde boodschap
van zonde en genade en van Jezus
Christus als de enige weg te vervlakken
tot een suikerzoet papje waar we de
wonden van de wereld mee willen plak
ken.
Wij hebben een woord voor de
wereld. Hebben we dat? Ook in een
christelijk protest tegen zonde en afval?
v. d. VI.
(Kerkblad voor Drente en Overijsel.)
informatie in de vorm van citaten ge
geven wordt.
Bij iedere gesprekseenheid worden
aanwijzingen voor het gesprek en aan
vullende literatuur gegeven.
Aan deze informatie gaat een hoofd
stukje „hoe kunnen we. het doen"
vooraf, waarin mogelijkheden gegeven
worden, voor het binnen de gemeente
en/of binnen de groep aan de orde
stellen van dit onderwerp.
Ook is in dit nummer de sprekerslijst
opgenomen, die samengesteld is door
het Gereformeerd Vredesberaad.
Tenslotte geeft Kwik een bijlage,
waarop de vragen die de synode stelt,
iets anders geformuleerd worden.
De bijlage is bedoeld als hulpmiddel
bij het samenstellen van het verslag, dat
de kerkeraden aan de synode moeten
uitbrengen.
Losse nummers zijn te bestellen door
storting van 2,50 op giro 475060 ten
name van Gereformeerd Jeugdwerk
onder vermelding van Kwik-oorlogs-
vraagstuk.
De brochure van de synode is als
bijlage bij het Kwik-nummer gevoegd.
deskundig toezicht stond. Het gezel
lige van deze ontmoetingen was dikwijls
dat men daardoor gesprekken over ge
loof en evangelie en kerk in een „niet-
kerkelijk-levend-dorp" kreeg achter en
bij de bar tot soms tegen de nacht.
Dit is hetzelfde bij de Visserijvereni
ging en de muziekvereniging.
De Visserij vereniging had een ont
moeting met B. en W. te Oostburg,
waarbij wij ook waren genodigd, als
mede een rondtocht met de schepen
over de Schelde... ook opengesteld voor
de recreanten... een feestelijk gezicht.
B. en W. brachten ook een bezoek
aan de camping, waarbij zij getuigen
waren van een overvol gebouw alwaar
een modeshow plaats vond. Het scheel
de nog maar net of de Burgemeester
showde mee.
De Dag van het Kind stond onder
het teken van het LAM, dat de zonden
der wereld droeg. Een werkelijk lam
was de inzet... een speurtocht moest
het lam vinden, op het terrein voor
Goedertijt was een volksdans rondom
het lam, dat omhangen werd met goede
en kwade dingen der mensen in kaar
ten. Tevoren hadden kinderen in het
gehele dorp een kaart met een plukje
wol en een groet aan ieder bezorgd.
Een sobere dienst met zang en ge
dachte op het terrein voor de R.K. Kerk
betékende nogmaals de gedachte van
die dag... de verbondenheid aan HET
LAM. De dag werd besloten met een
lampionoptocht begeleid door muziek en
politie.
Bovendien was er een bejaarden
avond... van zoiets als „breng eens een
zonnetje". Met zang van het Bejaarden
koor o.l.v. Mevr. N. Bakker-Schouten,
het optreden in vol ornaat van de
muziekvereniging en het drumband, het
marionettentheater van Ds. P. Marais
was een ware ontspanning. Een aan
wezige arts constateerde de invloed
daarvan als volgt: u brengt gezelligheid,
een lach... waardoor er wat minder on
nodige medicijnen nodig zijn.
De E.H.B.Ó. bracht enkele reddings
demonstraties op de camping en in het
dorp.
Nog even een opmerking over de
dag van het kind... aan alle gastarbei
ders in Zeeland werd een groet van
verbondenheid verzonden.
Ook werd voor het eerst door de
teamleden zorg besteed aan de arbei
dende meiic op de campings... de vrou
wen die voo! de toiletten zorgden, de
dienstverlennig aan de dienstverlenende
mens met soep en koffie.
Het merkwaardige van al deze zaken
is dat het zo bitter noodzakelijk is dat
de kerk „present" is in allerlei leef
situaties... en je merkt het in de Zon
dagse diensten, vooral in de R.K. en
Geref. Kerk. De trek wordt groter naar
de kerk doordat de kerk naar de be
drijven komt. HET GAAT TOCH
OM HET EVANGELIE VOOR DE
WERELD DE KOMST VAN
GODS RIJK?
Wij hadden ook een geprojecteerde
zangavond in de Herv. Kerk, die
helaas... misschien door te weinig at
tentie niet zo bezocht werd.
Het overal aanwezig zijn gedurende
4 weken van het Marionetten-theater
team zowel op de campings als in het
dorp (Goedertijt) was een prettige af
wisseling, evenals de pianist uit Zuid-
Afrika Neville Schafer met zijn mach
tige concerten.
W. J. Musch.
De kerkeraad Algemene Zaken te
Middelburg en de centrale kerkeraad
van de hervormde gemeente hebben zich
vorige week beraden in een gezamen
lijke vergadering over het houden van
gemeenschappelijke kerkdiensten. In de
Stromenwijk en in Zuid worden derge
lijke diensten reeds regelmatig ge
houden. Unaniem werd besloten de
overige wijkkerkeraden van beide ker
ken uit te nodigen op korte termijn met
elkaar de mogelijkheden na te gaan om
ook in die wijken tot gemeenschappe
lijke diensten te geraken. Tevens werd
besloten het overleg tussen de kerke
raad Algemene Zaken en de centrale
kerkeraad binnen afzienbare tijd voort
te zetten om de mogelijkheid van ver
dere samenwerking te bespreken.
De kerkeraad van de roepende kerk
van Oud-Vossemeer roept de kerken
in de classis Tholen op tot het houden
van een vergadering op woensdag 11
november 1970 te 19.00 uur te Bergen
op Zoom.
Eventuele punten voor het agendum
dienen voor 26 oktober 1970 te worden
gestuurd aan de actuaria van de classis.
Namens de kerkeraad,
C. M. Droogers, scriba.
62)
door Jan Lourense
Nu eenmaal de eerste stap is gezet kunnen
nadere bijzonderheden worden besproken. Over
het financiële gedeelte van de afspraak zijn ze het
spoedig eens. Op een tientje komt het bij Lieven
trouwens niet aan.
Dan gaat Kees voortspinnen op wat hij gezegd
heeft, toen hij over Goes heeft gesproken.
„Ik wil het geval eens voorleggen, tenminste
als je het goed vindt, Lieven, aan mijnheer Faber.
Misschien is met privélessen iets te bereiken, zoals
ik al zei, dat Johan het Mulo diploma haalde.
Hij moet dan 's morgens maar wat in de bakkerij
neuzen, het een en ander van het vak opsteken
en voor de rest van de dag blokken. Eens horen
wat Faber er van denkt. We zullen dan een paar
onderwijzers moeten aantrekken. Wat denk je
daarvan, Lieven?"
„Het is mij best. Misschien lukt het, hoewel ik
er een zwaar hoofd in heb. Wat de boeken en
lessen kosten, hoor ik dan wel."
Wanneer zou Johan dan komen? Och, waarom
zou die komst uitgesteld worden? Lieven zal er
met Bella over spreken en dan vernemen zij er
meer van.
Het onderwerp is uitgeput. Lieven is blijkbaar
opgelucht. Ongemerkt komt het gesprek op de
economische en politieke situatie in ons land en
in Duitsland.
Dan blijkt pas goed, welk een grote kloof er is
komen te bestaan tussen de beide broeders. On
middellijk na de wereldoorlog heeft Kees Lieven
wel anders horen spreken. Er mocht geen oorlog
meer komen. Lieven stelde zich toen achter de vele
landgenoten, die met een gebroken geweertje op
de revers van de jas liepen. En hij was niet best
te spreken geweest over zijn, nu overleden, schoon
vader, die om wraak riep, wat een nieuwe oorlog
zou betekenen. Zou hij dan nu zo onder de invloed
van zijn Duitse vrouw staan?
Ontkend kan niet worden, dat de Geallieerden
aan Duitsland zeer zware vredesvoorwaarden
hebben opgelegd. De vrede van Versailles was
diep vernederend voor het verslagen Duitse Rijk.
Dit heeft ontzettend veel kwaad bloed gezet in het
door en door verarmde land. De waarde van de
munt kelderde steeds maar door. Een arbeider ging
met een loon van duizenden marken per week naar
huis en dan was het nog een hoog loon. Hoe kon
het anders, als de mark een halve cent of minder
waard was!
De ontevredenheid was met de dag gegroeid.
Er was aanvankelijk een partijtje ontstaan, dat
zich sociaal-nationalistisch noemde. De leider was
een zekere Adolf Hitler, niet eens een Duitser,
maar een Oostenrijker. Hij was schilder van beroep
en had in de oorlog meegevochten als korporaal.
De bestaande politieke partijen, die onderling hevig
verschil van mening hadden, schonken praktisch
geen aandacht aan het nazi-partijtje, dat, ...gelei
delijk, maar zeker groeide. Relletjes en vechtpartij
en waren aan de orde van de dag. De oude Veld
maarschalk Von Hindenburg werd president, maar
hij betekende in die kwaliteit niet veel. Feitelijk
was hij de speelbal van de nazi's.
„Ik kom nog steeds regelmatig in Duitsland",
zegt Lieven. „Er moet en er zal een ander regime
komen, anders ontstaat er een hopeloze chaos, nog
groter dan die er nu al is. Maar dat komt er wel,
want de nazi's winnen snel. Ik geloof, dat die
Hitier een genie is".
„En wat gebeurt er dan vraagt Kees.
„Ik weet het niet. Maar vast een nieuwe Repu
bliek, die orde op zaken stelt, hoe dan ook".
„Als het maar niet op een nieuwe oorlog uit
loopt", merkt Sanne, die met grote belangstelling
zit te luisteren, op.
Lieven haalt de schouders op.
„Dat hoeft niet", zegt hij.
,,'k Weet nog zo net niet", meent Kees, „al zal
het nog wel even duren. Misschien beleven we
dat niet meer, maar wat ik er van lees en begrijp
is de haat behoorlijk groot. Het schijnt, dat Hitier
een heel groot Duitsland wil".
„Nu, er is toch niets op tegen, dat alle Duitsers
één worden, 't Is gewoon een voortzetting van
wat in 1870 is gebeurd".
„Maar 't wordt een gevaar voor de wereld",
meent Kees. „Tenminste zoals ik het bekijk. Maar
ja, ik ben ook maar een gewone Middelburgse
bakker".
Neen, de broeders zijn het niet eens. Er gaapt
een kloof. Die wordt nog duidelijker, als de vader
landse politiek ter sprake komt. Uit een grote groep
van ontevreden Drentse boeren (en ook elders
in het land) is ook hier, in navolging van Duits
land, een nationaal-socialistische beweging ont
staan. Ze wordt bij afkorting N.S.B. genoemd. Die
partij heeft reeds enkele leden in de Tweede en
Eerste Kamer. Leider is een zekere Mussert, een
ingenieur.
„Ik ben geen lid van die partij", verklaart Lieven.
„Maar, eerlijk gezegd, sympathiseer ik er wel mee.
Bij ons klopt er ook heel wat niet".
Kees denkt: hij mag er dan geen lid van zijn,
gestemd heeft hij wel op die partij.
HOOFDSTUK 3.
„Natuurlijk moet ik mij voorzichtig uitdrukken,
omdat het een schriftelijk examen geldt, maar ik
geloof, dat wij tevreden kunnen zijn. Johan heeft
het niet slecht gemaakt. Dat menen mijn collega's
ook. Maar ja, over een paar weken het mondeling
Dat kan veel bederven; het kan ook veel goed
maken".
Mijnheer Verboom is aan het woord, terwijl Kees
aandachtig toeluistert.
„Nu, Johan zegt. dat het hem meegevallen is.
Hij is er opgewekt over. Maar ik wilde toch ook
uw mening wel eens horen. Als hij niet slaagt is
het nog geen man over boord. Dan doen we er
nog een jaartje over. iMaar liever slagen natuurlijk.
Hij is nu zeventien, juist de goede leeftijd om naai
de Vakschool in Goes te gaan".
(wordt vervolgd)
