m DIE LUK
der geslachten
Nederlands Bijbelsgenootschap
Kort Verslag
*EZ)e cllemelóe landman
Geknipt voor U
bracht door mannen, vaders, zonen, ver
loofden later ook niet van hun handen
geëist worden
De jongen wist het niet meer. En in
eens had hij moeten denken aan de
overeenkomst met de onderdanen van
Haile Selassie in Abessinië, die het op
hadden moeten nemen, met pijl en boog,
tegen het modern uitgeruste Italiaanse
leger.
Bommen tegen pijlen, granaten con
tra speren.
Maar er waren ook mooie en be
schamende momenten geweest. Net als
toen zij in drommen, ongeordend en in
alle legereenheden door elkaar lopend,
richting Bergen op Zoom door de
Duitsers gestuurd waren om in krijgs
gevangenschap te gaan. Toen daar aan
de kant van de weg burgers stonden
met emmers water, kannen koffie, potten
thee en er zelfs iemand was, die elke
Nederlandse militair een pakje shag en
een boekje vloeitjes aanbood. Dit alles
had hem goed gedaan.
Jan had zich goed gerealiseerd, dat
zij een overwonnen, verslagen leger
waren. Maar toch zat er in dat gebaar
een houding van dankbaarheid. Het
leek of al die mensen, die dit schonken,
zonder dit met woorden uit te spreken,
zeiden: ,,wij weten, dat jullie de neder
laag hebben geleden. Dat jullie over
wonnen zijn. Maar we weten ook, dat
jullie gedaan hebben, wat mogelijk was.
Wij zijn dankbaar voor wat jullie ver
richt hebben en daarom geven we deze
kleine attentie".
Uit de Kerkbode voor de
classis Barendrecht enz.
V.N.
De V.N. bestaan 25 jaar.
Er zijn mensen, die alle heil en vrede
en welzijn van deze Verenigde Naties
verwachten.
En anderen hebben er geen goed
woord voor.
Hebben ze in die 25 jaar werkelijk
wel eens één konflikt kunnen voorkomen
of oplossen?
Hongarije, Tsjechoslowakije, Korea,
Berlijn, Vietnam, Midden-Oosten??
De bijbel interesseert zich beslist wel
voor de volkeren.
Hij is zo „werelds" als het maar kan!
Hij begint met het opnoemen van alle
volkeren in Gen. 10.
Het gaat God bij het begin al om de
mensheid.
En hij eindigt met „alle geslachten,
volken, talen, natiën".
God mag dan tijdelijk slechts één
man uit die volkerenwereld uitkiezen,
n.l. Abram, het gaat Hem dan toch om
beslist meer dan één man: „In u zullen
ALLE geslachten der aarde gezegend
worden".
En Israël mag Zijn uitverkoren volk
zijn, het gaat Hem via Israël ook om
vrede met zijn machtige buurstaten.
Hoor maar wat Jesaja profeteert: „Te
dien dage zal Israël de derde zijn naast
Egypte en Assur, een zegen in het
midden der aarde, omdat de Here der
heerscharen het gezegend heeft met
de woorden: Gezegend zij mijn volk
Egypte en het werk mijner handen,
Assur, en mijn erfdeel Israël."
Wat een vooruitzicht in 1970, nu in
„Assur" nog een „vliegveld der revo
lutie" is met gekaapte vliegtuigen en
het Suezkanaal een diepe kloof vormt
tussen Israël en Egypte!
En u moet eens horen, wat uiteinde
lijk Gods plannen zijn:
Eveneens in Breda was de ontvangst
hartelijk. Honderden burgers hadden
zich ingespannen om iedere krijgsgevan
gen soldaat een bord soep te geven,
wat vaak het enige eten was, dat de
soldaten die gehele dag ontvingen.
Want van de Duitsers kregen zij niets,
alleen een grauw en een snauw, als er
iets plaats vond, dat hun niet aanstond.
Hoewel de ogen van Jan gesloten
waren, gingen zijn gedachten onvermin
derd voort. Droefheid was er in, ver
mengd met haat.
Droefheid om wat zijn vaderland
was overkomen, maar ook haat over de
daad van de schennende rovershanden
van een zich nog altijd broedervolk
noemende natie.
Terwijl hij ongemerkt zachtjes in
sliep, werd reeds de kiem van het ver
zet in hem gelegd. Al was het, dat hij
zijn verouderde, bijna antieke wapen
had moeten afgeven, hij voelde, dat hij
desnoods met blote handen tegen de
Duitsers zou blijven vechten en hij be
sloot op een manier, die hij toen nog
niet wist, mee te helpen om de vijand
zoveel mogelijk afbreuk te doen.
Niettegenstaande de moeilijke hou
ding waarin hij lag, de koude van de
nacht, terwijl flarden mist overal neer
streken en alles bevochtigden, lag er
toch een gelukkige glimlach om zijn
mond, omdat hij wist, dat zij wel ver
slagen, maar niet overwonnen waren.
Jan van Westhove.
„Geen volk zal tegen een ander volk
het zwaard opheffen."
„Zij zullen zitten, ieder onder zijn
wijnstok en vijgeboom."
Vrede, gerechtigheid, welvaart onder
de verenigde naties!
Dit toekomstbeeld is nog ver weg.
Maar 't begin is er.
Dat begin ligt niet in de V.N.
Het begin ligt bij de REDDER der
wéreld, Jezus Christus.
Hij heeft vrede gemaakt tussen God
en mens, tussen hemel en aarde.
Hij alleen kan mensen en volkeren,
die verscheurd tegenover elkaar staan
verenigen te saam.
Door de prediking van dit evangelie
„aan alle volkeren" kunnen muren val
len.
Muren tussen jood en griek.
Tussen barbaar en scyth.
Tussen slaven en vrijen.
Tussen oost en west.
Tussen rijken en armen.
Maar laat ons daarnaast dankbaar
zijn voor het feit, dat overheden en
machten in deze tijd samen zoeken naar
ontspanning en ontwikkeling.
Naar een leefbare wereld.
Bidden voor alle overheden is in 1970
ook bidden voor de V.N.
Opdat zij een instrument mogen zijn
in de handen van Christus, de Heer
der volkeren.
Als een praatpaal tussen kruispaal
en nieuwe aarde!
J. W.
Uit de Strijdkreet
Psalm voor een verslaafde
Koning Heroïne is mijn herder,
mij zal alles blijven ontbreken.
Hij doet mij nederliggen in de goot,
Hij voert mij aan kolkende wateren.
Hij verwoest mijn ziel.
Hij leidt mij in de sporen van ver
dorvenheid, om der wille van mijn ver
slaving.
Ik ga door een dal van diepe armoede
en vrees alle kwaad, want gij, heroïne,
zijt bij mij; uw injectienaald en capsule,
die trachten mij te vertroosten. Gij ont
ledigt de dis van voedsel voor de ogen
van wie mij liefhebben; gij ontneemt
mijn hoofd het verstand, mijn beker
vloeit over van ellende. Ja, heroïne-
van de vergadering van de Particuliere
Synode van Zeeland, gehouden te Goes
ZITTING MAART 1970.
Namens de roepende kerk van Goes
opent Ds. J. C. Seegers de vergadering.
Het moderamen wordt als volgt ge
kozen: Ds. A. G. v. d. Stoel, Praeses;
Ds. P. van Til, assessor; Ds. L. Berger,
scriba; Ds. J. C. Seegers, 2e scriba.
De praeses richt een hartelijk woord van
welkom tot Ds. H. G. Beneder, die namens
de Nederlands Hervormde Provinciale
Kerkvergadering van Zeeland aanwezig is.
De acta van de vergadering van de
P.S. van 19 maart 1969 worden vastge
steld. Zo ook het agendum voor de huidige
vergadering.
Bij wijze van proef wordt ditmaal een
aantal stukken verwezen naar drie in te
stellen commissies: één voor financiële
zaken en twee voor beleidszaken. Op een
voortgezette zitting zullen deze commissies
rapporteren. Inmiddels zou het moderamen
een voorstel kunnen concipiëren, om in het
vervolg te beginnen met een avondver
gadering, waarin het moderamen wordt ge
kozen, het agendum wordt vastgesteld en
de commissies worden benoemd, terwijl dan
in een voortgezette vergadering de nu
vóórgewerkte stukken behandeld kunnen
worden. Op de voortgezette vergadering
kunnen dan ook de benoemingen worden
gedaan.
De scriba van het moderamen van de
vorige P.S. doet verslag van de werkzaam
heden van het moderamen van die synode.
De Provinciale Kerkvergadering van de
Ned. Herv. Kerk en onze Particuliere
Synode zullen wederzijds afgevaardigden
naar hun vergaderingen zenden.
Besloten wordt, deel te nemen aan het
Pastoraal Beraad van het Zuiden; met dien
verstande, dat we op de duur graag tot
een Zeeuws Beraad zouden komen.
Tegen het verzoek van Generale Synode
in april nog te vergaderen, bestaat onzer
zijds geen enkel bezwaar.
Een schrijven van de Generale Synode:
de gelden van de collecte Evangelisatie
Noord-Brabant en Limburg zullen niet
bestemd worden voor de arbeid in R.K.
Zeeuws-Vlaanderen.
Het rapport van de curator van de
Theologische Hogeschool te Kampen
wordt besproken. Eén van de Kamper
predikanten zal als half-time studenten
predikant fungeren. De pastorale bege
leiding m.n. waar het betreft de gevoelens
van onbehagen t.a.v. de huidige maat
schappij van uitermate groot belang te
zijn. Gevraagd wordt, of er een groot aan
tal theologische candidaten is, dat niet de
pastorie in gaat; dit blijkt beslist geen ver
ontrustende zaak te zijn. Een student
blijkt zich bij de C.P.N. aangesloten te
hebben. Het curatorium, c.q. de hoog
leraren hebben voor deze zaak de nodige
aandacht. Op zichzelf kan er natuurlijk
nooit bezwaar zijn, zo iemand (goed) on
derwijs te laten volgen.
Bij Art. 17 wordt er de nadruk op ge
legd, dat na 1 april kerken, die achter
stallig zijn in de betalingen, moeten reke
nen op een extra rente-last. (Er moet dan
geld geleend worden tegen 8
De Redactie van de Zeeuwse Kerkbode
zal een waarderend schrijven ontvangen.
De percentages worden voor 1971 aldus
vastgesteld: cl. Goes 23 3/4%; Middel
burg 46%, Tholen 9%, Zeeuws-Vlaan
deren 13 1/2%, Zierikzee 7 3/4%.
Verschillende penningmeesters ontvan
gen décharge voor hun beheer.
Met waardering wordt van het rapport
Diakonale Arbeid kennis genomen.
De commissie Kerkvisitatie wordt ge
prolongeerd om vast te stellen of de nieuwe
opzet van de Kerkvisitatie in de praktijk
voldoet.
verslaving zal mij vervolgen al de dagen
van mijn leven. Ik zal in het huis van
de verdoemden verblijven tot in lengte
van dagen.
(Deze psalm was uitgetypt op een
kaart, die door de politie werd gevonden
in een telefooncel in Long Beach.)
Ds. Beneder brengt de hartelijke groeten
van de Provinciale Kerkvergadering Zee
land over.
Nadat de praeses is voorgegaan in dank
gebed, wordt de vergadering provisorisch
gesloten.
ZITTING 20 APRIL 1970
De praeses, Ds. van der Stoel, open£,
de vergadering en heet in het bijzonder
de afgevaardigden van de Prov. Kerkver
gadering welkom, de predikanten Beneder
en Brummelkamp. Ook de heer Hartman
wordt welkom geheten; de praeses vertolkt
de dankbaarheid van de vergadering, dat
de heer Hartman na ziekte weer aanwezig
kan zijn.
De presentielijst wordt vastgesteld. Zo
ook het aangevulde agendum. De arbeid
van de voorbereidende commissies wordt
met dankbaarheid gememoreerd.
De cl. Zierikzee verzoekt een andere
indeling van de classes in Zeeland. Zo
ook de cl. Tholen. Herstructurering van
classes is een zaak van lange adem. Voor
de overgangstijd worde door de betreffen
de classes een modus vivendi gezocht. De
mogelijkheid, om voor de hervormde en
gereformeerde classes gelijke geografische
vormen te kiezen, zal onder ogen worden
gezien. Het moderamen zal zich verder
met deze zaak bezig houden; bij deze be
sprekingen zal ook een afgevaardigde van
de cl. Zierikzee betrokken worden.
Het rapport van de quaestor van de
P.S. wordt aangenomen. Zo ook dat van
deputaten ad Art. 17 (emeritaatsgelden)
Art. 48, hulpbehoevende kerken, vraagt
brede bespreking. Aan deze deputaten
wordt verzocht, de normen voor steun
verlening opnieuw onder 't oog te zien,
m.n. waar het betreft steun aan kerken,
die in combinatie beroepen. De volgende
synode verwacht hierover een voorstel.
De door Nieuwerkerk gevraagde steun
zal alsnog worden verleend; t.a.v. Brou
wershaven zal op dezelfde wijze worden
gehandeld; met dien verstande, dat bij
beide kerken met een eventueel voordelig
saldo over 1969 rekening gehouden zal
worden. De steuntoewijzing voor Oost
burg wordt met 2500,verhoogd. De
steunaanvrage voor Geersdijk wordt met
1000,verminderd.
Daarna komt het rapport evangelisatie
aan de orde. Verschillende bedragen, o.m.
voor recreatie en strandpastoraat worden
toegewezen.
De zendingsbegroting wordt geappro-
beerd. De sprong omhoog is inderdaad
groot. Maar dit was een vorig jaar reeds
aangekondigd. Wie fondsen opmaakt,
moet er op rekenen, dat de verhogingen
dan ook des te zwaarder aankomen. Een
woord van hartelijke waardering wordt
gesproken aan het adres van Ds. P. van
Til, die 18 jaar lang de Zuiderzending met
volle inzet diende.
T.a.v. de geestelijke verzorging Militai
ren komt ter sprake, dat het niet juist is,
dat een kerkelijke vergadering als de onze
in dit stadium al een definitieve uitspraak
doet over de wenselijkheid van het mee
werken aan z.g. informatiebureaux. Met
11 tegen 11 stemmen wordt een voorstel
aan een dergelijk bureau voor Zeeland of
ficieel mee te doen, verworpen. Deputaten
blijven ter advies voor jongeren in eigen
kring ter beschikking. De opdracht aan
deputaten blijft voort: actief te zijn voor
de werving van legerpredikanten.
Aan deputaten voor de Evangelisatie
wordt nog gevraagd, advies uit te bren
gen over de bestemming van het reserve
fonds.
De voorstellen van deputaten AGKOS
worden aanvaard. In 1971 zal op een
nieuwe organisatievorm worden overge
gaan.
Het deputaatschap voor Kerk en Delta
wordt opgeheven.
Het rapport van de deputaten voor
Maatschappelijk Merk wordt aanvaard.
Het deputaatschap Kerk en Industrie
kan nog niet tot nadere uitvoering van de
plannen komen.
Naar aanleiding van het rapport van de
Stichting Geref. Centrum voor Jeugd- en
Jongerenwerk wordt gepleit zowel voor
jeugdwerk oude als nieuwe stijl. Het af
delingsbestuur zorgt zelf voor de begelei
ding van haar verenigingen. Ds. Wessel
had bemoeienis met besturen en leiders
(sters) van G.J.O.'s.
In comité worden de benoemingen ge
daan. Besloten wordt van deze benoemin
gen aan de kerken en aan de betrokken
personen mededeling te doen.
Na dankgebed wordt ook deze zitting
provisorisch gesloten.
I. Verenig de naties.
Het Nederlands Bijbelgenootschap
heeft gebroken met de traditie van de
laatste jaren om alleen bijbels en nieuwe
testamenten of volledige bijbelboeken
uit te geven. In verband met de Vredes-
week van deze maand is een folder uit
gekomen met bijbelgedeelten. Deze
hebben direct betrekking op het thema
van de Vredesweek, Verenig de Naties.
Deze bijbelgedeelten tonen aan dat
Israël uit de volkerenwereld tevoor
schijn komt terwille van de gehele
wereld en de gehele mensheid. Het
gaat om het welzijn van de andere
naties en volkeren ook waar op het
eerste gezicht de uitzonderlijke positie
van Israël overdreven lijkt.
Deze folder bleek voor gemeenten
een uitkomst te zijn, die geen gebruik
maakten van de zogenaamde Vredes-
krant, omdat daarin te weinig de bijbel
se aspecten van het thema aan de orde
zouden komen. Zij hebben deze folder
in grote oplage besteld om in plaats
van de Vredeskrant aan de kerkgangers
uit te delen. De prijs bedraagt twee
gulden per tien stuks en drie gulden
voor 25. Bij grote oplagen alleen be
stellen in veelvouden van 25.
II. Bijbelaanstoot.
Tijdens de Duitse kerkedag trok een
uitgave van het protestantse en het
Rooms-Katholieke Duitse bijbelgenoot
schap de aandacht. Onder de titel Bibel
Provokativ verschenen citaten uit de
bijbel gecombineerd met uitspraken over
sociale gerechtigheid en de verantwoor
delijkheid voor de Derde Wereld. Deze
uitgave is nu ook in het Nederlands
verschenen onder de titel Bijbelaanstoot.
Het boekje is geheel voor het Neder
lands taalgebied bewerkt, zodat ook
geciteerd wordt uit hervormde en gere
formeerde synodale geschriften en uit
Nederlandse artikelen, protesten en pro
clamaties. De uitgave laat zien dat de
huidige noties die zo sterk naar voren
komen niet alleen maar menselijke ge
dachten zijn, maar gedragen worden
door bijbelse uitspraken.
De bijbelcitaten, zegt het voorwoord,
„betrappen een thema dat bij dat boek
blijkbaar al langer thuis en vertrouwd
is dan bij velen van zijn gebruikers".
Het boekje is uitgegeven in opdracht
van de stichting Jeugd en Bijbel - die
Palaver organiseert - door de Katholieke
Bijbelstichting. De prijs bedraagt 2.50.
Het stukje, dat ik onder deze titel
opnam in de Kerkbode, is niet van de
hand van Ds. de Kok maar van één
van diens gemeenteleden, die het oor
spronkelijk geschreven had voor het
Meliskerker gemeenteblaadje onder het
pseudoniem „Kerkganger". n
61)
door Jan Lourense
„We hebben elkaar goed begrepen. Zulk een
bakker zal er in Rotterdam bepaald wel zijn, maar
ik ken er geen. En daarom vraag ik jullie, ik ben
er speciaal voor naar Middelburg gekomen, kun
nen jullie hem hebben?"
HOOFDSTUK 2
Alweer zien Kees en Sanne elkaar aan, alsof
zij zeggen willen: we dachten wel zoiets.
„Misschien vraag ik te veel van jullie," zegt
Lieven na een behoorlijk lange pauze.
„Neen, Lieven, je vraagt niet te veel. Ik begrijp
zelfs je vraag," zegt Sanne. „Wat mij betreft, ik
vind het best. Maar Kees kan bezwaren hebben,
die ik niet zie. Alleen een paar vragen, Lieven.
Weet Bella hiervan?"
„Natuurlijk. Ik doe niets zonder Bella. En toch
zeker niet in een zaak als deze. Zij berust er in,
dat Johan, hoe jong ook nog, de deur uitgaat,
al zal het niet meevallen, want Kees heeft gelijk:
hij is een aardige jongen, maar ja, dat... nu ja,
dat is nu eenmaal niet anders - dus Bella vindt het
goed, alléén als hij hier opgeleid wordt. Hier is
een goeie bakkerij; Kees maakt het zeker in orde.
En Johan mag jullie graag."
„Kees moet straks zijn mening maar zeggen.
Ik heb nog een tweede vraag. Als hij hier in huis
zou komen, wordt hij kind in huis, als het ware
onze zoon. Maar dan voeden wij hem op, zoals
wij menen, dat hij opgevoed moet worden. Je be
grijpt me wel. Zo ben jij ook opgevoed. Hebben
Bella en jij daarover wel gedacht?"
„Ja, Sanne. We leggen jullie niets in de weg.
We staan op het standpunt, dat je kinderen over
hun godsdienstig besef zelf laat beslissen, als zij
tot onderscheid van jaren gekomen zijn. Dat heb
ik ook gedaan."
„Ja" - Sanne kan koppig volhouden, als het iets
belangrijks is - „maar dat is geen rechtstreeks
antwoord op mijn vraag. Als het- doorgaat, dat
Johan hier komt, dan gaat hij met ons naar de kerk;
hij gaat naar de catechisatie en wat er meer is.
Dat bedoel ik. Komt er dan van jullie kant geen
tegenwerking of verbieden jullie Johan, wat dat
betreft, ons te gehoorzamen?"
„Neen, neen. Ik meende daareven duidelijk ge
weest te zijn. Jullie hebben alle vrijheid. We zullen
Johan niet in het minst beinvloeden. Als hij oud
genoeg is, moet hijzelf kiezen, welke kan hij op
wil. Tenslotte heb ik dat toch ook gedaan."
„Dan is het wat mij betreft, in orde. Als hij hier
zou komen, dan zal ik, je kunt er van op aan,
een goede moeder voor hem zijn."
Sanne is ontroerd: zal zij dan toch nog een zoon
hebben, al is het een jongen van Lieven en Bella?
Vragend kijkt Lieven naar zijn broer, beseffend,
dat deze het uiteindelijke anwoord moet geven op
zijn verzoek, nu Sanne haar mening heeft gegeven.
Kees trekt aan zijn sigaar, nadenkend.
„Ik zit over het geval te denken. Met Sanne ben
ik het eens, dus wat dat betreft is de jongen
welkom, als jullie hem kunnen laten gaan. Maar
ik vraag mij af, zonder nog een vaste mening te
hebben, of hij niet beter bij Marie in Goes kan
zijn."
„Och, Kees, die heeft toch de handen vol met
haar gezin valt Sanne hem in de rede.
„Ik overweeg het om drie reden", gaat Kees
onverstoorbaar verder. „In de eerste plaats is hij
dan in een gezin met kinderen terwijl hij hier alleen
is. In de tweede plaats is hij dan vlakbij de
Bakkersvakschool, die hij nodig moet hebben. En
tenslotte, het is niet onmogelijk, dat Jan hem les
kan geven, zodat hij toch nog het Mulodiploma
halen kan, zij het dan wat later. Dat is toch van
betekenis. Ik zal vader er mijn hele leven dankbaar
zijn, dat hij mij naar de Mulo heeft gestuurd en
later naar de Bakkersvakschool. Ik weet in Goes
wel een goeie bakker, die Johan vakkundig zal
opleiden. Begrijp me goed, Lieven, ik overweeg
dit alles maar. Misschien heeft mijn idee ook
bezwaren.
„Maar, Kees, je kunt toch een jongen van
dertien jaar niet naar de Bakkersvakschool sturen?"
meent Sanne.
„Dat heb ik ook niet beweerd. Dan moet hij
minstens zestien jaar zijn".
„Nu, dan kan hij toch eerst een jaar of drie
hier? Dan kunnen we verder zien. Jij woonde toch
ook hier, toen je in Goes naar de Vakschool ging?"
Kees glimlacht en kijkt Sanne liefdevol aan. Hij
begrijpt haar volkomen: zij wil de jongen hebben.
„Wat denk jij van mijn idee, Lieven?" vraagt hij.
„Ik heb Johan het liefst bij jullie, niet bij Jan
en Marie," is het resolute antwoord. "Over de
kosten worden wij het wel eens."
„O, daarover gaat het niet. Ik denk er alleen
over wat voor de jongen het beste is. Want ik
ben het geheel met je eens: hij kan er niets aan
doen, dat hij niet best kan leren, maar dat wil niet
zeggen, dat hij in het leven een kruk moet blijven.
Wie weet, wat er nog uit hem groeien kan. Maar
we behoeven met een beslissing niet langer te
wachten: als je hem liever hier hebt dan in Goes,
wel, dan komt hij hier. Goed, Sanne
„Ik ben blij met die beslissing. Het komt wel
goed, Lieven. Maar hoor eens, gaat dit alles buiten
Johan om of weet hij er iets van
„Hij weet er alles van, Sanne. En wil graag
naar hier komen".
„Mooi, dat is dan in orde", zegt Sanne opge
wekt.
Alleen begrijpt zij niet, dat een jongen van
dertien jaar graag de ouderlijke woning verlaat,
om bij een oom en tante te gaan wonen. Zijn de
verhoudingen in het gezin van Lieven en Bella
dan toch niet goed Of zou het ook kunnen zijn,
dat Johan niet tegen zijn meer pientere broertjes
op kan, dus een soort van minderwaardigheids
complex heeft Zij heeft die uitdrukking juist ver
leden week ergens gelezen. Het schijnt een nieuwe
term in de opvoeding te zijn. Enfin, ze begrijpt
die wel. Overigens vraagt zij niet verder aan Lieven.
Waarom ook
(wordt vervolgd)
