m m iiiN
j?lit den
der geslachten
KARISI M BI xxa-
Toerusting
De bond van gereformeerde
mannenverenigingen
9? d het ^Cralingee <~E>oe
VAN DÉ
Mei is een ontstellend drukke vergader-
maand geweest. Het begon in mei al
meteen met twee dagen oecumenische
bijeenkomst van afgevaardigden van de
Presbyteriaanse Kerk, de Anglicaanse
Kerk, de Unie van Baptisten Gemeen
ten en de Rooms-Katholieke Kerk.
Onderwerp van bespreking was: Heeft
Jezus Christus, de Heer van de Kerk,
gewild dat de zending van Petrus zich
zou voortzetten door de eeuwen heen,
en hoe U ziet, dat ook hier in Rwanda
het gesprek tussen de kerken op gang
komt. Deze bijeenkomsten worden elk
jaar in het voorjaar gehouden. We
hopen, dat daardoor wat meer begrip
zal komen tot elkaar. Dat is toch wel
het minste, dat men hopen mag.
Een geheel andere vergadering werd
een week later gehouden. De financiële
commissie van de Kerk vergaderde om
de begroting voor het lopende jaar aan
te passen aan de te verwachten in
komsten. Nu, het betekende bepaald
niet, dat men het werk kon uitbreiden.
Integendeel, er moest enorm gesnoeid
worden. Van de Zending was namelijk
bericht binnengekomen, waaruit bleek,
dat maar ongeveer de helft van die kant
verwacht kon worden van wat aan
vankelijk in het vooruitzicht was ge
steld. Bovendien bleken ook de inkom
sten uit de plaatselijke gemeenten niet
zo te zijn opgelopen, dat aan de uit
gaven het hoofd kan worden geboden.
Dus: kappen. We nemen u graag even
mee over de kapplaats om u de splinters
te laten zien.
De salarissen van de Rwandese pre
dikanten en de evangelisten .moeten
nodig worden aangepast, omdat ze ge
woon onderbetaald worden, vooral de
predikanten. De aanpassing zal dit jaar
niet plaats hebben. Het onderhoud van
de kerkelijke gebouwen (kerken, woon
huizen) wordt tot de helft terugge
bracht. Het godsdienstonderwijs op de
middelbare scholen wordt ingekrompen
en met name de leerlingen op de rooms-
katholieke scholen zullen minder bezoek
ontvangen van de schoolpredikant (o.a.
Ds. van Gilst). De uitgaven voor de
MEPRA, de christen-studenten ver
eniging, zijn geheel uit de begroting
verwijderd. Het zondagsschoolwerk, dat
dit jaar net zo'n beetje begint, wordt
in de start afgeremd. De verdere in
richting van de christelijke boekhandel
in Kigali wordt ook afgeremd. Een aan-
Deze zomer zijn er in Rotterdam zo'n
60-80 duizend jonge mensen bijeen
geweest om naar een bepaald soort
muziek te luisteren. Zij leefden op de
grond en in de open lucht en waren
lief voor elkaar.
Hier is niets tegen.
Waar wel bezwaar tegen gemaakt
moet worden is het ongelimiteerde ge
bruik van drugs, verdovende middelen.
Dit is bij de wet verboden, maar de
overheid liet het openlijk toe. Hierdoor
weet niemand meer of het mag of dat
het niet mag.
Wetten moeten óf afgeschaft wor
den óf gehandhaafd. Eén van beide.
Het popfestival is weer voorbij, maar
de hierboven gestelde vraag mag niet
onder tafel gewerkt worden. Anders
ontstaat er de grootste onbillijkheid en
willekeur.
De Tijd (R.K.) schreef er m.i. terecht
het volgende commentaar over.
tal cursussen van het vormingscentrum
is van het programma geschrapt. In het
gezinswerk is bijna de hele post salaris
sen geschrapt, behalve voor één anima-
trice. In het jeugdwerk is de hele post
voor materiaal voor dit werk geschrapt
en zijn de bezoekreizen aan de groepen
tot een derde teruggebracht. Dit zijn zo
de spaanders. U ziet, dat het bepaald
geen vrolijk beeld is. Maar wat wilt u,
als de Zending schrijft, dat er geen
geld is
Dat is trouwens nog niet alles. De
Presbyteriaanse Kerk en de Unie van
Baptisten Gemeenten hebben besloten
om in september a.s. een theologische
school te starten. De Anglicaanse Kerk
heeft helaas geweigerd mee te doen.
Maar die school moét er komen, want
er moeten dringend predikanten komen,
en met de opleiding in Congo is het
spaak gelopen. Maar er is geen cent
voor. Zelfs voor de aankoop van een
woonhuis voor de directeur en docent
Ds. Phildius in Butare heeft men het
geld moeten lenen. De lessen zullen
voorlopig gegeven worden in het Centre
Protestant in Butare, het daarmee ont
trekkend aan het werk van Ds. van
Gilst. Dat gaat één jaar, maar volgend
jaar
In Kigali staat het lectuurcentrum met
een kleine drukkerij. Er is wel copy voor
enkele brochures, maar er is geen geld
om ze te drukken, want er is ook geen
geld om een distributie-apparaat op te
zetten. Het zou net gaan als met de
kinderbijbels van Anne de Vries, die
in hoge stapels liggen te wachten op
distributie; hoe lang
Er zijn mensen, groepen, kerken, die
graag een project willen hebben om
voor te werken en te geven, om zich
desnoods voor in te spannen. Ziet u
ze hier voor u liggen Elke spaander,
groot of klein, is een project. Een pro
ject van de Kerk hier, een stuk werk,
dat de Kerk hier in Rwanda zo graag
zou willen doen, maar dat z.e gewoon
niet kan aanpakken, omdat er geen geld
voor is.
Misschien is er een enkeling, die nu
toch even zijn ogen uitwrijft bij het
lezen van de voorgaande regels, zich
herinnerend, dat we een tijd geleden
nogal kritisch schreven over de zucht
naar projecten. Nu, wrijft uw ogen
maar goed uit, want we spreken onszelf
niet tegen. We hebben wel degelijk wat
,,Zij beleefden hun, door de normale
maatschappij niet of nauwelijks aan
vaarde, opvattingen en gebruiken slechts
drie dagen lang massaal en semi-legaal.
Na het festival nemen zij ieder voor
zich een stuk van de grote afrastering
met zich mee: Hun taal, omgangsvor
men, gebruiken, kleding.
Het festival was een driedaags proef
verlof voor vreemde vogels.
Maar waar moeten we heen met het
Kralingse Bos na het Kralingse Bos
Is daarover nagedacht of zijn er geen
problemen
Wij zien er tenminste één: dat van
de drugs. Als de vrijheid van het festi
val een uiting van tolerantie was, is
het er een van merkwaardige herkomst.
Er is wel gezegd, dat het enige gevaar
van soft drugs is, dat je er door in de
gevangenis kunt komen. Of dat waar
of niet waar is, doet in dit geval niet
terzake.
tegen een bepaald soort projecten. Wij
en de Kerk hier ook hebben iets, nee
heel veel, tegen projecten die eenzijdig,
zonder overleg met de Kerk in Rwanda,
in Europa worden vastgesteld en dan
eenvoudigweg aan de kerk hier worden
opgelegd, soms dwars tegen haar eigen
planning in.
Iemand uit Europa brengt een bezoek
aan Rwanda en maakt kennis met het
evangelisatiewerk in een gebied, waar
nog maar weinig christenen wonen.
Enkele maanden later is er geld be
schikbaar om er een Kerk te bouwen:
het geld moet daarvoor gebruikt worden
en nergens anders voor. Maar de Kerk,
in haar algemene planning, was nog niet
aan die plaats toe. Dit project door
kruiste de plannen van de Kerk en
zette in andere gemeenten, waar men
veel meer aan kerkbouw toe was, kwaad
bloed.
Een ander in Europa hoort over de
medische nood in Rwanda en hij besluit
geld bijeen te brengen voor de uit
breiding van een polikliniek tot een
klein ziekenhuis. Dit gaat dwars tegen
de plannen van de medische dienst in;
maar het ziekenhuis komt er wel. En
nu zit ieder met de handen in het haar,
want er moet een dokter komen, en wie
zal dat betalen
Dit zijn maar een paar voorbeelden
van hoe het niet moet, van projecten,
die stellig zijn ingegeven door een goed
hart en die met enthousiasme worden
Uitgewerkt. Maar die tot gevolg hebben,
dat ook op andere punten gemaakte
plannen niet kunnen doorgaan, omdat
je een gulden maar één keer kunt uit
geven. Wie zal uitmaken wat urgent
is en wat er gedaan moeten worden.
Eén of andere buitenstaander in Europa,
of de Kerk in Rwanda We dachten,
dat het antwoord niet moeilijk moest
zijn.
Projecten Ja zeker De Kerk zit vol
projecten, vol initiatieven. Er moet
enorm veel gedaan worden. Te veel
voor het weinige geld, dat er maar be
schikbaar is. Daarom moet dat beetje
ook zo zuinig en zo zinnig mogelijk
besteed en gebruikt worden.
We hopen, dat er veel gemeenten
zijn, die buiten hun gewone zendings
begroting om uit het bovenstaande een
project zullen weten te vinden om zich
eens extra voor in te zetten. Ze werken
daarmee mee in het door de Kerk in
Rwanda geplande werk. We wensen
u er veel vreugde bij
Josien en Kees Overdulve.
Belangrijk is, dat dit gevaar in het
Bos niet bestond. Een niet te schatten
aantal van duizenden weken gevange
nisstraf is aan de festivalgangers 'ont
houden'. Wat is het gevolg van deze
Tolerantie a la Kralingen
Het is niet onze bedoeling voor straf
te pleiten, maar we kunnen niet langs
het eigenaardige verschijnsel heen, dat
de autoriteiten het roken van marihuana
door individuen zeer zwaar straffen,
doch het toelaten wanneer datzelfde
roken in massa binnen een afrastering
gebeurt. Hoeveel festivalgangers zijn
op deze manier in staat gesteld voor
het eerst kennis te maken met een ver
dovend middel, dat onder de opium
wet valt en waarvan de bestrijders zeg
gen het verslavingseffect en het gevaar
van overstappen op 'hard drugs' het
meest te vrezen
De gelegenheid maakt de dief, zegt
men. Als de Rotterdamse autoriteiten
dat onderschrijven, zijn er drie moge
lijkheden:
Men is het niet eens met de bestrij
ders; men is het er wel mee eens, maar
knijpt twee ogen dicht; men introdu
ceert een dubbel moraal. In het eerste
geval moet men iets aan de wet doen,
in het tweede geval 'geeft men gele
genheid'.
In het derde geval is er sprake van
een hyprocriete vervaging van normen,
die aanmoedigt wat verboden is om
vervolgens te verbieden wat aangemoe
digd werd. Het is op zijn minst allemaal
niet duidelijk'."
A.D.
Toerusting in het Evangelisatie-
centrum te Baarn.
Themadagen voor predikanten.
Voor de hieronder genoemde thema
dagen voor predikanten kunnen nog op-
beperkte schaal deelnemers worden in
geschreven.
Op donderdag 1 oktober is het on
derwerp: „De kerk is niet meer wat ze
vroeger was Dan zullen predikan
ten en non-conformistische jongeren
met elkaar spreken over vragen als: wat
moet er aan de kerk veranderen Wat
doen we met de inzichten van jongeren
Medewerking zullen verlenen: Ds.
C. M. Boerma, voorzitter van de Bond
van Geref. Jeugdverenigingen, Christine
van Dam, Ben Dubbeldam, Henk de
Graaf, de heer en mevrouw Noorlander.
De tweede bijeenkomst is op donder
dag 29 oktober.
Thema: „L'église c'est moi - Ben
ik de kerk
Verwacht de gemeente niet dat de
predikant ,,de kerk" is In hoeverre
moet die verwachting waar gemaakt
worden Zijn er kriteria om tot een
betere taakverdeling te komen Waar
en hoe beginnen we met veranderingen
Medewerking verleent mej. Ds. E. G.
van Egmond.
Voor deze bijeenkomst wordt de in
houd van het rapport ,,Kerk in perspek-
tiefbekend verondersteld.
De algemene leiding van beide dagen
hebben Ds. H. J. Bavinck en mejuffrouw
G. M. R. Jonker.
Tijdsduur: 10.15-16.30 uur.
Deelnemersprijs: 8,50 per dag.
Kerker aadsleden.
Deze bijeenkomsten zijn bestemd
voor kerkeraadsleden - niet voor predi
kanten - die door informatie en ge
sprek meer zicht willen krijgen op de
vragen van kerk en samenleving, om
daardoor beter voor het werk in de
kerk toegerust te zijn.
Zaterdag 5 september: „De agenda
van de kerkeraad"
Ds. P. B. Suurmond zal de vraag
inleiden: Is er verband tussen de
agenda van de gemeenteraad en die van
de kerkeraad
Deze dag is een herhaling van de
bijeenkomsten op 11 oktober. 1969 en
14 maart 1970.
Leiding: Ds. H. J. Bavinck en mejuf
frouw G. M. R. Jonker.
Tijdsduur: 10.15-17.30 uur.
De deelnemersprijs bedraagt 10.
inklusief warme maaltijd en lunchpakket.
Gezien de grote belangstelling van
vorig jaar moeten wij als voorwaarde
stellen dat uit elke kerkeraad maximaal
4 personen deelnemen.
Leid(st)ers van gesprekskringen.
In allerlei plaatsen bestaan gespreks
kringen, die geheel of gedeeltelijk uit
buitenkerkelijken bestaan.
Wij willen graag een gelegenheid
scheppen om van eikaars opzet en er
varingen op de hoogte te raken en
samen lijnen te vinden in dit werk.
Gespreksonderwerpen zullen zijn:
„Welke onderwerpen komen op de
kring aan de orde Hoe leid ik het
gesprek
Leiding: Ds. H. J. Bavinck en mejuf
frouw G. M. R. Jonker.
Datum: zaterdag 10 oktober van
10.15-17.30 uur.
Deelnemersprijs: 10.inklusief
warme maaltijd en lunchpakket.
Leidsters van vrouwenkringen.
Voor hen die leiding geven aan een
vrouwenkring met een evangeliserend
karakter is deze dag een gelegenheid
om gezamenlijk na te gaan hoe een
kring zo goed mogelijk kan funktioneren.
Programma 1. Bijbelbespreking met
richtlijnen voor de praktijk.
2. Plaats en taak van de leidster in
de groep (vragen als: bestaat de
.ideale" groep Binding aan de leid
ster Waarom wel of geen nieuwe
leden
Leiding: Ds. H. J. Bavinck en mejuf
frouw G. M. R. Jonker.
Datum: dinsdag 6 oktober van 10.30-
19.00 uur.
Kosten: 10. inklusief warme
maaltijd en broodmaaltijd.
Evangelisatieouderlingen.
Voor hen die pas als evangelisatie
ouderling bevestigd werden wordt een
bijeenkomst belegd op zaterdag 24 ok
tober.
We willen op deze dag door infor
matie en gesprek gezamenlijk bezig zijn
met vragen die door het werk worden
opgeroepen.
Programma 1. Plaats en taak van de
evangelisatieouderling.
2. Vrije vragen van deelnemers.
Ds. P. B. Suurmond verleent aan
deze dag zijn medewerking.
Leiding: Ds. H. J. Bavinck en mejuf
frouw G. M. R. Jonker.
Tijdsduur: 10.15-17.30 uur.
De deelnemersprijs bedraagt 10.
inklusief warme maaltijd en lunch
pakket.
Zondagklubmedew erkers.
Voor al deze medewerkers wordt een
weekend gehouden op 17/18 oktober.
Wij zullen gezamenlijk bezig zijn met
het ,,wat" en ,,hoe" van de bijbelver-
telling.
Medewerking verleent de heer O. P.
Verveld, paedagoog. Leiding: Mej. T.
van Harten.
Deelnemersprijs: 19.50.
Nadere bijzonderheden worden t.z.t.
gepubliceerd in ,,De Elerdersfluit" en
„Weerklank".
Intekening voor al deze bijeenkom
sten bij het Evangelisatiecentrum, post
bus 71, Baarn. Giro 52 53 10. (Per giro
minstens een week tevoren storten).
(bureau J. D. de Vriesstraat 8,
Bergum (Fr.)
houdt haar jaarlijkse bondsvergadering
D.V. op zaterdag 12 september e.k. in
de Salvatorikerk, Willem de Zwijger
laan, Alphen a.d. Rijn. Aanvang 10
uur.
Dr. H. B. Weijland, geref. pred. te
Arnhem, zal spreken over „Kerk en
Belijdenis"
Belangstellenden, zowel mannen als
vrouwen zijn van harte welkom.
54)
door Jan Lourense
,,Wat zeg je me nou Wat is ons landje toch
klein, hé
In het verdere verloop van het gesprek blijkt,
dat De Fouw commissionair in granen is en ook
een enkel bepaald bakkersartikel pousseert.
Intussen heeft zijn vrouw in de keuken een
stevig maal gereed gemaakt, dat zij binnen brengt.
„Maar, juffrouw, ik ben hier ingekwartierd
zonder de kost. Ik heb nagenoeg een hele keuken
tot mijn beschikking, 'k Heb ook nog brood in mijn
ransel".
„Ik weet wel, dat je zonder de kost bent. Maar
vanavond eet je van ons. Je moet 's morgens al
erg vroeg op zeker
„Ja. Vóór vijf uur. Maar u stoort zich niet aan
mij. Als ik een wekker van u krijg red ik mijzelf
wel".
„Om vijf uur En hoe laat 's avonds klaar
„Ik weet de dienst hier nog niet. Maar dat zal
wel een uur of zeven zijn".
„Wat een lange dag
„Ik zal in de voor- en namiddag wel een paar
uur vrij hebben. In Nieuw Namen was ik assistent
van de kok en daar was de regeling zo. 't Zal
hier niet veel verschillen".
De avond vliegt om, met praten, vragen en
antwoorden.
„We boffe", zegt de vrouw, als Kees naar de
hem toegewezen slaapkamer is gegaan. „Een nette
jongen. Je kunt minder krijgen. Als ik tenminste
Stien Jansen hoor, nou, die heeft er vier op zolder,
nou, er zijn me een paar lieverdjes onder
„Morge, tante".
„Sanne
Er is een jong meisje van een twintig jaar in
de kamer gekomen. Mantel heeft zij in de gang al
uitgetrokken en muts opgehangen.
„Is die soldaat gearriveerd Ik zag aan de kap
stok iets als een soort tas hangen".
„Zo, die heeft hij dan vergeten, mee naar boven
te nemen. Hij heeft alles keurig in zijn kamertje
opgeborgen. Ja, gisteravond kwam hij binnenvallen.
Een nette jongen. Hij kwam uit Nieuw Namen,
waar hij ook in de keuken werkte. Maar hier is
hij de kok".
„Nog jong
„Ja, zo oud als jij, denk ik. Hij woont in Middel
burg. Bakkerszoon. Is het koud Je hebt zo'n
kleur".
Tante De Fouw zegt niet te veel. Het meisje
heeft een frisse kleur. Het haar is donkerblond.
De ogen blauw. Een heldere oogopslag. Lief, vrien
delijk gezichtje. Niet knap. Ook niet onknap. Zij
heet Sanne Leenhouts. Haar moeder is een zuster
van juffrouw De Fouw. Zij woont een minuut of
zeven fietsen buiten Breskens. Haar ouders hebben
een kleine boerderij. Zij heeft ook nog een oudere
zuster. Ook nog een bioer. Enkele malen per week
komt zij in de morgenuren bij haar tante wat huis
werk verrichten.
Om ongeveer half tien is zij bezig het vertrekje,
waar Kees is ondergebracht, wat te kuisen, als
zij een stap op de trap verneemt, de deur opengaat
en een soldaat binnenkomt.
„Goeie morge", zegt hij. „Neem me niet kwalijk.
Ik wist niet, dat u hier bezig was. Mijn naam is
Kees Israël. Uit Middelburg. U is zeker het nichtje
van de juffrouw hier Hij strekt de hand uit.
„Sanne Leenhouts. Ja, ik ben een nichtje. Hoe
weet u dat
,,'k Heb gisteravond al zoveel van u gehoord,
dat ik er vannacht niet van slapen kon".
Een parelende lach van Sanne, die een rij mooie,
spierwitte tanden laat zien.
„Ben ik zó zwart gemaakt
„Dat beweer ik toch niet 'k Heb niets dan
goeds van u gehoord".
Beneden aan de trap de stem van tante: „Sanne,
koffie
„We gaan koffiedrinken", zegt Sanne. „Dat is
beter dan onzin verkopen".
„We gaan koffiedrinken U wordt alleen ge
roepen".
„Weet tante, dat u hier is
,,'k Heb haar vanmorgen nog niet gezien".
„Ga maar mee. Waar koffie is voor drie is er
ook wel voor vier man. Oom is er, geloof ik, ook".
„Ik kan toch zo maar niet meegaan
„Natuurlijk wel. Tante is gastvrij, hoor".
„O ja, die ervaring heb ik al".
„Nou dan
Ze lopen naar beneden. Tante is alleen. De
Fouw is er niet.
„Juffrouw De Fouw, ik ben door uw nichtje
meegesleept naar hier".
„Jongen, ik wist niet, dat je thuis was. Ga zitten.
Koffie genoeg. Een paar uur vrij
„Ja, 's morgens en 's middags, zoals ik dacht.
Mijn assistenten ruimen de boel wel op. De kok
is heer en meester". Kees lacht smakelijk. En... let
op Sanne, die handig koffie inschenkt. Da's een
lief meisje. Es kijken: neen, geen ring aan haar
vinger; alleen een sierringetje.
Het is opvallend (en Kees vindt het onverklaar
baar) dat de compagnieskok in nauwelijks een week
„kind in huis" is. Hij is zondag met zijn hospes en
hospita naar de kerk geweest. Hij spreekt Sanne
minstens driemaal per week. Hij vertelt van huis
en van de zaak.
„Ik heb naar huis geschreven, dat ik een tweede
moeder heb", lacht hij, als zij op een morgen weer
gezamenlijk koffie drinken.
„Je moet het nu niet te mooi maken, Kees", vindt
juffrouw De Fouw. Zij noemt hem sinds enkele
dagen bij voor voornaam.
„Te mooi Het is nog niet mooi genoeg. U weet
niet half, wat het voor een soldaat betekent een
goed tehuis te hebben. Ik vind trouwens de bevol
king hier reusachtig. In Oost-Zeeuws-Vlaanderen
ook wel, maar 't is hier anders, 'k weet het niet.
Echt Vlaams wordt hier ook niet gesproken.
„Er is een machtig verschil tussen Oost en West,
tenminste wat de grensstreken betreft. Terneuzen
en Axel bijvoorbeeld lijken veel op Breskens en
Schoondijke. En bepaald Vlaams spreken doen we
hier niet, al kunnen we moeilijk met Hollands over
weg".
(wordt vervolgd)
