geeuwde 3£erkbocle Vn m s D 1 'L i' meióagen Het lied van de stad Hoofd-Redacteur: Dr. DONDORP, Gapinge, Telefoon (01189) 4 70 BEVRIJDING HUIS EN HAARD OFFICIEEL ORGAAN TEN DIENSTE VAN DE GEREFORMEERDE KERKEN IN ZEELAND Adres voor opgave advertenties en predikbeurten Littooij Olthoff, Spanjaardstraat 47, Middelburg Abonnementsprijs 5.r- per halfjaar bij vooruitbetaling J Advertenties 25 cént per mm. Bij abonnement lager Losse nummers 15 cent Drukkers-Uitgevers Littooij Olthoff Spanjaardstraat 47 Middelburg, tel. 24 38 Giro no. 4 22 80 Nederland gaat weer gedenken, hoe het uit de macht van Duitsland werd bevrijd. Het is met die herdenking altijd wat moeilijk, omdat de datum der bevrijding voor verschillende provincies anders was. Ieder deel van Nederland heeft dan ook zo zijn eigen herinneringen. In Holland betekende de capitulatie der Duitse troepen de redding van de hongerdood. Voor velen kwam die red ding te laat. Ik had in die hongerwinter iedere week minstens drie begrafenissen. De mensen stierven langs de weg van uit putting op hun zware hongertochten van Den Haag naar de Noord (o.a. Wieringermeer, zolang deze polder vol goede" boeren, niet onder water was gezet door de Duitsers). Dat is onze herinnering aan de be vrijding. We zaten met een huis vol mensen, zonder eten, zonder verwar ming en zonder verlichting. Onder de Voortdurende bedreiging van huis zoeking en arrestatie. Onvergetelijk zijn de beelden van vliegtuigen, die voedsel lieten vallen. De smaak van Zweeds witte brood. De intocht der Canadezen. Zo heeft ieder zijn herinneringen, die hij deelt met zijn buurt- en stadgenoten. Maar ook zijn bijzondere herinnerin gen aan lief en leed, aan uitredding en rouw in het eigen leven en in het eigen gezin. En toen ineens waren we vrij. Op een vrijdagavond brak de vrede uit. Wat nu Hoe moest het nu Alles werd anders dan we gehoopt hadden. Vrijheid is niet alleen een negatief woord maar ook een positief begrip. We waren nu van de Duitsers bevrijd, maar nu moest die vrijheid positief ge vuld worden. Tijdens de oorlog was er door velen onderling overleg gepleegd. Maar dat overleg vond a.h.w. op eilandjes plaats, die geen verbinding met elkaar hadden. Daardoor ontstonden allerlei moeilijk heden. Op vele plaatsen had de raad van verzet de zaken keurig voor elkaar en kon het onmiddellijk na de capitulatie der Duitsers het gezag overnemen. De vroegere gezagsdragers, die, de een eerder en de ander later, waren onder gedoken, verschenen weer ten tonele. Bovendien werd ons van uit het Zuiden het Militair Gezag op ons dak gestuurd. In de oorlog was één ding goed duidelijk: verzet. In de vrede kwamen er vele dingen, die niet duidelijk waren. Kerkelijk, tenminste in de Gerefor meerde Kerken, heerste er een wan hopige toestand. Als de mensen uit gevangenissen en concentratiekampen weer thuis kwamen, vonden zij een ge scheurde kerk. Onvergetelijk blijft mij bij de herin nering aan het bezoek, dat Ds. H. J. Jager en ik brachten aan het moderamen van de synode. Wij zaten voor het zelfde zaakje en werden als een won der op bevel van Nelis vrijgelaten. Bij ons vertrek uit Vught kwam een hele troep gereformeerden om ons heen staan; van wie yelen zijn omgekomen. Zij gaven ons de opdracht namens alle Haftlinge de synode te smeken te wachten met de zaak Schilder tot na de oorlóg. Wij hebben die opdracht zo spoedig mogelijk uitgevoerd en wer den vriendelijk ontvangen. We hebben er niets meer van ge hoord Later vernamen we, dat men ons verzoek had verplaatst uit een be grijpelijk „kampmentaliteit" (d.w.z. neu rose Zo zijn er veel meer droeve dingen geweest, waardoor er schaduwen vielen over de bevrijding. In Londen was men bang geweest voor het Communisme in het verzet. Wij waren bang voor het fascisme van de „ordedienst" O.D. Allerlei mannetjes, die in de oorlog zichzelf hadden gespaard en voorzichtig met de Duitsers hadden samengewerkt en zo inderdaad veel hadden bereikt, (op materieel gebied, maar ze hebben de geest van ons volk verzwakt") kwamen naar voren en voerden een hoog woord. Toen zijn velen geëmigreerd. Het na-oorlogse Nederland viel hun niet mee. Verzetsmensen stonden niet hoog aangeschreven. Hoogstens als Curiosi teit. Ondertussen zijn we 25 jaar verder. Ons land wordt nu verdeeld door ex treem links en extreem rechts. De tussen groep is nog wel zeer groot (ook vanwege de lamlendigheid), maar het ontbreekt aan werkelijk be- F 1- f- V In de komende dagen zullen wij onze bevrijding gedenken uit de terreur van het Nationaal-Socialistische Duitsland. We zullen dat feit gaan vieren met grote dankbaarheid. Het zijn ook dagen, waarop we ge roepen worden ons te bezinnen op die vrijheid. En te denken aan hen, die in onvrij heid (in welke vorm dan ook) leven. Er is, helaas, nog heel wat onvrijheid op de wereld. En lang niet allen die onvrij zijn, zitten alleen in de gevangenis. Een vluchteling is óók onvrij. En een man of vrouw die lijdt onder rassen discriminatie eveneens. HET RAADSEL MENS Verleden week hebben we met grote belangstelling en ook met bezorgdheid naar de drie mannen gekeken, die zich durfden wagen in de oneindigheid van de onmetelijke ruimte van het heelal. Daar in die hoorbare stilte, waar. alleen het geluid was van een vallende scherf, waren die drie mensen, (pratend, denkend, zorgend) als drie stippen, of zoals de Bijbel zegt, als „stofjes". Wat ongelooflijk knap, dat mensen zoiets kunnen bedenken en volbrengen In spanning leefde de halve wereld mee. „Zou het lukken Krijgen ze dat geval weer terug in „de bewoonde wereld Als er maar geen nog ergere dingen gebeuren 't Was dan ook met een zucht van verlichting, dat we de Apollo 13 op eens op het scherm zagen, en later de mannen alle drie gezond uit het grote luik zagen stappen Wat is de mens geweldig, dat zoiets mogelijk is Juist in die dagen las ik het prachtige boek van Dr. R. H. Bremmer: „Herman Bavinck en zijn tijdgenoten. Wie een beetje op de hoogte is van dat stuk Kerkgeschiedenis der vorige eeuw, zal genieten van dit boeiend geschreven boek. En als je dan nog zoals Dr. Bavinck van zichzelf zei; „een kind der schei ding", bent, en als dan ook nog veel van de personen, die in dit boek voor komen, niet alleen maar namen, maar goede vrienden en bekenden uit je ouderlijk huis zijn, dan is het helemaal een boek ov stil van te genieten De mens Bavinck was gekomen aan het eind van z'n reis. En op de stille ziekenkamer aan de Singel in Amsterdam, waar Dr. Bavinck professor was aan de V.U., zag hij zijn leven als een film aan zich voorbijgaan. zielende figuren. Gelukkig zijn die er evenmin rechts en links. En zo hobbelen we voort. Een dings is er, dat allen nu moet verenigen over de hele lengte en breedte van ons volk: dat is de verantwoorde lijkheid voor de vrijheid van anderen. Daarvoor zullen alle kerken collec teren. Een andere echt gemeenschappe lijke zaak zie ik niet, afgedacht van de kreten en de gemeenplaatsen, waar onder we bedolven zullen worden. A.D. Om van de velen, die door de on rechtvaardige verdeling van geld en goed in de wereld al evenzeer onvrij zijn, maar niet te spreken. Het is goed deze bitterheid te men gen met de blijheid en dankbaarheid om onze herwonnen vrijheid. Christenen, die vanuit het Evangelie geleerd hebben te geloven in die ene, ondeelbare wereld die Gods wereld is, zullen de onvrijheid van hun broeders en zusters, waar dan ook, niet met een schouderophalen mogen afdoen. We zullen ons moeten afvragen of wij wellicht medeschuldig zijn aan hun onvrijheid. En wat wij kunnen doen om hun on vrijheid in vrijheid om te zetten. Zodat ook zij reden hebben om feest te vieren De projekten die de Raad van Ker ken, het Humanistisch Verbond, de NOVIB, de Nederlandse Jeugdgemeen schap, Unicef en Unesco aan ons heb ben voorgelegd, passen volledig in de gedachte „vijf mei, dat is ook: vrijheid, voor de ander Kinderen in Israël en India, vluchte lingen in Soedan, Vietnam en Mozam bique zullen ervan profiteren. Slacht offers van apartheid en andere vormen van rassendiscriminatie worden gehol pen. Politieke gevangenen in een groot aantal landen. Via giro 252424, Am sterdam. Of via een kerkkollekte, of een andere inzameling. Laten we denken aan de ander. Die ook vrij wil zijn: die ook vrij moet zijn. Laten we er iets aan doen Van de wieg in de pastorie te Hooge- veen tot aan zijn naderende graf. Op één van de laatste dagen in de mooie zomer van 1921 hebben zijn studenten hem naar het graf gedragen. Een der voornaamste dingen in zijn leven was: liefde voor de kerk. Dat had hij meegekregen van thuis. Daar was hij bij opgegroeid en dat was zijn leven. Over dat alles lag hij na te denken in de laatste weken voor zijn sterven. Hij zag zichzelf als schooljongen, door zijn vader gebracht naar het be kende internaat Hasselman. De oude Ds. Bavinck, die erg bescheiden was, zei tegen de leider van de school, niet te weten „of Herman wel geschikt was voor verdere studie". Het antwoord was: „Geef hem mij maar eens op proef". Het bleek mee te vallen Een lang leven lag er tussen, de be deesde schooljongen en de stervende, tot in het buitenland beroemde profes sor. Nu ligt hij na te denken over het raadsel „mens". „Wat is de mens Als z'n wijkpredikant, Ds. B. Wie- lenga hem komt bezoeken en met z'n bijbel in de hand vraagt: „Wat zal ik lezen antwoordt hij: „Lees Psalm 8". „Wat is de mens dat Gij zijner ge denkt Gij hebt hem bijna goddelijk gemaakten met heerlijkheid en luister gekroond. Gij doet hem heersen over de werken Uwer handen. Alles hebt Gij onder zijn voeten gelegd". „Bijna goddelijk". Maar er is ook een „bijna duivels". Wat is de mens Op de lange pelgrimstocht der mens heid, van uit het verloren Paradijs tot aan de dag dat de grote Geschied 1. Hier is een stad gebouwd overal om ons heen Huizen en bomen en mensen van licht en steen. 2. Huizen van vrede voor mensen van vlees en bloed. Veilig onveilig, zo leven zij bitterzoet. 3. Overal haast en ver keer dat geen richting heeft, wolken lawaai als een vuur dat geen warmte geeft. 4. Woorden gaan over en weer, waar de mensen zijn. Woorden zijn lief en leed rouw en geboortepijn. 5. Iedereen wil wel een ander, maar weet niet hoe. Iedereen gaat zo zijn weg, wie weet waar naar toe. 6. Mensen gaan twee aan twee, overvloed en woestijn. Zoeken een woning en willen geborgen zijn. 7. Een stad is man en vrouw opstaan en slapen gaan, mensen die dagelijks doodgaan en voortbestaan. 8. Leven is liefde doen, gaan in het oude spoor: mensen zijn vader en zoon, en dat gaat maar door. 9. Leven is overal tussen fabriek en flat bloemen en kinderspel licht op muziek gezet. 10. Is er een stad zonder dood zonder duisternis, komt er een stad waar de zon niet meer nodig is Huub Oosterhuis schrijver er een streep onder zal zetten en zal zeggen: „het is genoeg", zullen er deze twee soorten mensen zijn. Bijna goddelijk - bijna duivels. Dat zal de eeuwen door de geschiedenis be ïnvloeden. Mensen, die door dat bijna goddelijke tot ongelooflijke daden in staat gesteld worden. En mensen die door dat duivelse tot onvoorstelbare helse werktuigen wor den. Dat is heel de geschiedenis door zo geweest. Soms lijkt het, of het duivelse zal winnen. En nog kijken we met ver bijstering naar alles wat in de jaren 40-45 is gebeurd Wij ouderen hebben dat meege maakt Nog kunnen we trillen van machte loze woede als je er over leest of als je de beelden er van op het t.v. scherm ziet. Hoe kan een almachtige God dat toelaten Wat een barmhartigheid om ook over die duivelse mensen elke dag de zon weer te doen opgaan Wij zouden ze... Weet u nog de ontroering en de blijdschap toen het bericht door kwam, dat de landing in Normandië gelukt was 6 juni 44 Nog, na meer dan vijf en twintig jaren, voel je die wonderlijke emotie in je en die ontroering telkens nog weer, als we 't Wilhelmus zingen. Zoiets moet je meegemaakt hebben om te weten, wat ik bedoel. Die invasie was nog wel iets anders dan de terugkomst van de Apollo 13. Door die invasie werd de wereld ver anderd. Het kostte duizenden het leven. Maar 't gaf ons en onze kinderen de vrijheid terug. Op de scholen werd in die bevrij dingsdagen een herinneringsbordje uit gereikt. Alle kinderen kregen het mee naar 30 APRIL 1970 23e JAARGANG No. 40 „Ik worstel en ontkom" Mj de- weteld Tot het uiterste der aarde. Handelingen 1 8b. Wat ons wel een beetje verwondert bij het lezen van het boek Handelingen, is dat de discipelen zo ontzettend, hokvast waren. De Heer had ze toch zo nadrukkelijk er op uit gestuurd. Trouwens hoevele joden woonden er al niet tot aan het uiterste der aarde Overal in de hele bekende wereld werden joden aangetroffen. Die waren toch wel vooral voor hun zaken en eigenbelangen uitgezworven. Overal in Moorman, een Abessijn. Zij werden vaak met een vaste term aangeduid als „Godvrezenden"Daarmee werd bedoeld, dat ze het heidendom de rug hadden „Godvrezenden". Daarmee werd bedoeld, datze het heidendom de rug hadden toegekeerd, meeleefden met de synagoge en in Israels God geloofden. Het moet toch niet zo moeilijk zijn geweest voor de discipelen om ,,tot de heidenen te gaan" Zij woonden in het heilige land en Jerusalem de heilige stad was voor hun besef de hoofdstad van het Koninkrijk van God. Pas door de vervolgingen in het heilige land werden de christenen naar andere oorden verdreven en gingen de discipelen de wereld in. Lang werd het als een moeilijk probleem gevoeld, of christenen, die uit het heidendom waren bekeerd, wel op één lijn stonden met zonen van Abraham die Jezus van Nazareth als Messias hadden erkend. Hier heeft Paulus aan de jonge kerken de juiste weg gewezen. Deze problemen zijn gelukkig voorbij. De duinen van Haamstede of Zoutelande zijn nu even heilig en even on heilig als de heuvels van Gallilea. De Here Jezus is de Heiland der wereld en zijn kerk is een wereldkerk. Je hebt bij het Evangelie een atlas nodig. De christenen in al die andere landen zijn waarschijnlijk niet zo precies-gereformeerd als velen in ons land, maar het zijn wel onze broeders en zusters in de éne Heer. Hoe meer je in aanraking komt met de schatten van vroomheid en inzicht, die de Here gegeven heeft aan heel andere mensen, hoe meer we het eigene gaan waarderen maar ook hoe minder we het gaan absoluteren. Het kan ook anders. Het uiterste der aarde bleek verder dan de discipelen hebben vermoed. Voor hen bestond de wereld practisch uit het Romeinse rijk rondom de Middel landse zee. Daar buiten had je of de afgrond van de grote zee of het onher-> bergzame land der barbaren. Dat was allemaal erg geheimzinnig. Maar de wereld is nu onderzocht en in kaart gebracht. En ontdekkingstochten doen we niet meer op aarde maar in de ruimte van het heelal. Het Evangelie is ook tot ons hier in Zeeland gekomen. En wij moeten het nu verder uitdragen naar andere landen. Naar Indonesië, Pakistan, Rwanda en Zuid-Amerika. Want zoals de Here Jezus door God gezonden werd, zo worden wij nu ge zonden om vrede te verkondigen aan hen, die verweg en aan hen die nabij zijn. Geeft U a.u.b. veel aan de zending. En bidt veel voor de uitgezondenen. A.D.

Krantenbank Zeeland

Zeeuwsche kerkbode, weekblad gewijd aan de belangen der gereformeerde kerken/ Zeeuwsch kerkblad | 1970 | | pagina 1