^ieeuwóe 3£erkbocle
veeRtiq
De voleinding
Mam van Jezus die
Het falen der
Christelijke politiek n
Hoofd-Redacteur: Dr. DONDORP, Gapinge, Telefoon (01189) 4 70
DE HEILIGE GEEST
OFFICIEEL ORGAAN TEN DIENSTE VAN DE GEREFORMEERDE KERKEN IN ZEELAND
Adres voor opgave advertenties en predikbeurten Littooij Olthoff, Spanjaardstraat 47, Middelburg
23 APRIL 1970
23e JAARGANG No. 39
„Ik worstel
en ontkom"
Veertig dagen lang
hun verschijnende. Hand. 1:3b.
Dat de getallen in de bijbel heel vaak iets betekenen, is algemeen bekend.
Zeven is het heilige getal. Dat is 4 3. Maar ook twaalf (4x3) is meer
dan zo maar een cijfer. En 144 moet u ook niet letterlijk nemen. Zonder inzicht
in de getallensymboliek, waar de Joden veel werk van maakten, kunnen we
heel veel uit de Openbaringen van Johannes onmogelijk begrijpen.
Pinksteren betekent „vijftigste dag". Niemand zoekt daar iets bijzonders
achter. Maar u moogt er gerust één aftrekken. Dan krijgt u 49. En u ziet het
onmiddellijk: 7x7.
Dat hangt samen met de gewoonte van heel vroeger om het punt van begin
én van aankomst beide mee te tellen.
Zo is de Here Jezus ten derde dage opgestaan. Hij heeft drie dagen dood
in het graf gelegen: van vrijdag tot zondag.
In sommige kringen zegt men nog wel „vandaag over acht dagen" als men
de zelfde dag in de volgende week bedoelt.
Zo gerekend liggen er 50 dagen tussen Pasen en Pinksteren, maar dat zijn
7 weken: een zeer heilige volheid dus.
Ook het getal 40 komt in de bijbel zó vaak voor, dat het zeker iets bijzonders
moet betekenen. Maar het is echt niet makkelijk dit te berekenen. In de ge
schiedenis van Noach, Mozes en Elia speelt het een rol. Veertig jaren zwierf
Israël door de woestijn. Veertig dagen en nachten werd de Here Jezus dooi
de duivel verzocht.
Veertig jaren duurde het vóór het oordeel, dat de Here Jezus uitsprak over
de wenende vrouwen van Jerusalem langs Zijn lijdensweg, uitgevoerd werd.
Ik dacht, dat 40 altijd iets te maken heeft met uitstel en wachten.
Het zegt: „Nog niet".
Na de opstanding van de Here Jezus begon onmiddellijk zijn hemelvaart.
Dat zei Hij met zoveel woorden tegen Maria Magdalena: „Ik vaar op".
D.w.z. ik ben bezig met op te varen.
Maar terwille van de discipelen stelde Hij de voltooing van Zijn hemelvaart
nog 40 dagen uit.
Hoewel het voor hemzelf een oponthoud betekende, deed de Here Jezus het
om drie redenen.
Hij wilde Zijn discipelen de rotsvaste overtuiging meegeven van Zijn
werkelijke, lichamelijke opstanding uit de doden.
Ook was het nodig om met hen te spreken over de aard en de bedoelingen
van Zijn Koninkrijk en om zichzelf in de Schriften aan te wijzen.
Hij deed het ook om de overgang naar de situatie na Pinksteren geleidelijk
en niet abrupt te maken.
De verschijningen hebben dan ook hoe langer hoe minder plaats.
De Heer wilde de Zijnen van lieverlee wennen aan Zijn niet zichtbare aan
wezigheid.
Want hij wist, wat maaksel wij zijn.
A.D.
Abonnementsprijs
5.per halfjaar
bij vooruitbetaling
Advertenties
25 cent per mm.
Bij abonnement lager
Losse nummers 15 cent
Drukkers-Uitgevers
Littooij Olthoff
Spanjaardstraat 47
Middelburg, tel. 24 38
Giro no. 4 22 80
v
Geest van Christus.
Om het werk van de Heilige Geest
enigszins te verstaan, moeten we be
ginnen met het inzicht, dat de Heilige
Geest de Geest van "Jezus Christus is.
Dat is Hij niet altijd geweest. Dat is
Hij geworden in de tien dagen, die er
liggen tussen de hemelvaart van Chris
tus en het Pinksterfeest.
Tijdens Zijn leven op aarde werd
de Here Jezus door de Geest geleid,
soms gedreven (Marc. 1 12). Na Zijn
hemelvaart en troonsbestijging zendt
Jezus Christus de Geest van God uit.
En ook hierin scheiden wij in Jezus
Christus Zijn twee naturen niet.
Na het Pinksterfeest is de Heilige
Geest de Geest van Christus geworden.
De Vrede-Raad.
In de vroegere speculaties der Gere
formeerde dogmatici over de zgn. Raad
des Vredes, d.i. het eeuwig overleg der
drie Personen der Goddelijke Drie
eenheid, neemt een grote plaats in de
vrijwillige onderschikking van de Zoon
aan de Vader, met het oog op de ver
lossing der mensen.
Naar mijn weten werd er in die oude
theologie niet gehandeld over de onder
schikking van de Geest aan de Vader
en de Zoon ten behoeve van diezelfde
verlossingsarbeid.
Nu waren deze dogmatische be
schouwingen over de Vrederaad veelal
grondig bedorven door oneerbiedige
scholastiek, die wijs was boven hetgeen
men behoort wijs te zijn.
Die dus dwaas was.
Maar één grote waarde hadden deze
beschouwingen toch. N.l. dat men goed
inzag, dat Gods eeuwigheid geen dood
bestaan, maar een levende bewogen
heid was.
Het wijsgerig begrip der onverander
lijkheid heeft veel bijbelse beseffen doen
verstijven tot schade van onze kennis
van de levende, drieënige God.
De geschiedenis der tien dagen.
Afgedacht nu verder van die „Vrede
raad", moeten wij goed beseffen, van
hoe geweldige betekenis het feit ge
weest is, dat de Heilige Geest zich ter
beschikking stelde van Jezus Christus,
de Middelaar, onze medemens, ten
dienste van Zijn verder werk in de
wereld.
God, de Heilige Geest, komt in de
wereld op alle (allerlei) vlees, gelijk
ook de Zoon gekomen is in de wereld.
Maar gelijk de Zoon ook gezonden
werd, zo is ook de Geest gezonden
geworden.
En niet alleen door de Vader en de
Zoon, maar door Jezus Christus.
Er is in die tien dagen tussen Hemel
vaart en Pinksteren - ik zeg het nu
maar zeer kinderlijk - heel. wat gebeurd
in de hemel.
Dat is een geweldig moment geweest
in Gods persoonlijke geschiedenis. De
zielen der rechtvaardigen (o.a. de
moordenaar van 't kruis) en de engelen
hebben toen iets geweldigs beleefd.
De achtergrond van ons pinksterfeest
was een hemels pinksterfeest.
Omgekeerd.
Na het Pinkstergebeuren in Jeruza
lem en wat daarachter ligt in de hemel,
mag er nooit meer over de Heilige Geest
worden gedacht of gesproken anders
dan over de Geest van Jezus Christus.
Ook vóór Zijn opstanding was er
wel een zeer bijzondere verhouding
tussen de Heiland en de Heilige Geest,
maar toen was Jezus nog niet de Heer.
Hij was nog maar de Knecht, die ook
zelf moest leven door geloof en uit de
Schriften, en die daaruit de Vader en
Zichzelf, zijn heden en zijn toekomst
moest leren verstaan.
Na de opstanding wordt die ver
houding omgekeerd.
Nu wordt Jezus niet meer door de
Geest geleid of gedreven, doch het is
juist andersom. De Here Jezus zendt
de Geest.
Bewogenheid.
Wij moeten dus om het werk van de
Heilige Geest te verstaan, uitgaan van
de vrijwillige onderschikking van God,
de Geest, aan God, de Vader en aan
God, de Zoon. En in de tweede plaats
van de vrijwillige onderschikking van
de Heilige Geest aan de Middelaar
Jezus Christus.
Hier speuren we heel uit de verte
iets van het Leven Gods.
Christenen in de politiek
Als christenen vanuit de bijbel een
visie op de mens krijgen, dan moeten
ze als christenen politiek bedrijven.
Want het gaat in onze politiek om
mensen: overheden, die hun macht en
invloed aanwenden ten bate van de
burgers; burgers, die hun rechten en
plichten uitoefenen door de meeste
overheden te kiezen en hen allen zo veel
mogelijk te gehoorzamen.
Dat er nu in de bijbel wezenlijke
dingen staan over de mens, zijn oor
sprong en zijn bestemming, zal geen
christen ontkennen. Zij zullen dus allen
wel erkennen dat er verband bestaat
tussen hun geloof én hun politiek den
ken en handelen. Daaruit volgt echter
niet zonder meer, dat een christelijke
politieke partij bestaansrecht heeft.
Christelijke politieke partijen
Want wat zegt de bijbel nu eigen
lijk over de mens De antwoorden op
deze vraag verschillen per periode, per
kerk en zelfs per kerkrichting. En de
verschillen blijken soms zo groot te zijn,
dat alle leden van alle christelijke par
tijen zo langzamerhand geleerd moeten
hebben dat geen partij of stroming -
ook de radicale niet- de christelijke
wijsheid in pacht heeft.
Die verschillen zijn voor vele chris
tenen zelfs zo groot en talrijk dat ze
daaruit de conclusie getrokken hebben,
dat in de politiek geen christelijke par
tijen kunnen bestaan, maar slechts in
dividuele christenen die dan als zodanig
hun keus maken tussen de echte, d.i.
niet-christelijke, politieke partijen.
Het is vanzelfsprekend dat deze
laatste mening vooral in die kerken en
kerkelijke groeperingen aangehangen
wordt, waar men onderling al verschil
lende antwoorden geeft op de vraag
naar wezen en bestemming van de
mens. Dan kan de wonderlijke en inner
lijk tegenstrijdige situatie ontstaan dat
in zo'n kerk - die kan noch wil ont
kennen dat het evangelie maatschappe
lijke konsekwenties heeft - politieke uit
spraken worden gedaan die veelal ver
klinken en op z'n best in velerlei echo
weerklinken. Ik denk met name aan
onze hervormde broeders en zusters,
wier politieke wegen tot nog toe meer
uiteenlopen dan de onze - van SGP,
CHU en ARP tot PVDA, D'66 en
VVD toe - en wier synode vaker poli-
Liever dan ons geloof te laten be
vriezen door wijsgerige abstracties (die
toch ook niet verder komen dan mense
lijk gestamel) gebruiken we de kinder
lijke gedachten en woorden van de
Heilige Schrift, die zeer vrijmoedig
spreken over alles, wat er in God om
gaat.
Want God bestaat niet.
Doch Hij leeft.
En er is grote bewogenheid in de
Here.
A.D.
tiek spreekt dan de onze (waarmee niet
gezegd is, dat de onze het vaak genoeg
en goed genoeg doet).
Bijbelse sociale ethiek de basis.
In het met de christelijke politiek als
met de christelijke dogmatiek Wordt
hun beider bestaan twijfelachtiger naar
mate de theologen en het andere kerk
volk er meer van overtuigd dan wel meer
mee geïndoctrineerd raken dat er uit de
bijbel wel meer dan een dozijn theolo-
gieën zijn af te leiden (vgl A. D. R.
Polman, Gereformeerd Katholieke Dog
matiek I, P. 2)
Ik dacht dat het hier niet van een
volledige parallel sprake was. Natuur
lijk, de vraag naar de mens hoort ook
in de dogmatiek thuis en iemands poli
tieke opvattingen zullen niet los staan
van zijn dogmatische - als althans beide
enigszins doordacht zijn.
Maar eigenlijk dient het christelijke
politieke denken en handelen zich toch
meer aan te kunnen sluiten bij de ethiek.
Dient te kunnen, want ik doel hier op
een ethiek die zeker in de gereformeerde
kerken grotendeels nog opgebouwd
moet worden: de sociale ethiek. Dat is
dus niet de personale ethiek die handelt
over het persoonlijk gedrag van de ge
lovige enkeling, maar die ethiek die zich
bezighoudt met de wereld en de maat
schappij waarin die enkelingen door
hun God geplaatst zijn.
De eerste vorm van ethiek mag niet
verwaarloosd worden, de tweede moet
meer aandacht krijgen.
Alleen een dergelijke uitbouw van
de bijbelse sociale ethiek kan de grond
slag vormen van een wezenlijk christe
lijke politiek en tegelijk haar rechtvaar
diging. De vrees dat dan onder ons de
spraakverwarring toeneemt is op z'n
minst voorbarig nu dat werk nog maar
in een beginstadium verkeert en op z'n
meest ongelovig in Gods bedoelingen
met de kerk voor de wereld.
In verband met het onderwerp van
deze serie artikelen raad ik mijn lezers
met klem aan om, zo mogelijk, de
scherpe en diepgaande diagnose te
(her)lezen die K. J. Popma in Neder-
landsche Gedachten (11 april j.l., p. 2)
gaf van de situatie waarin de ARP ver
keert. Al gun ik de theologen minder
rust dan hij en heb ik, ogenschijnlijk,
minder medelijden met ze.
M. Beinema.
Een van de heidense dwalingen, die
van het begin der kerkgeschiedenis de
zuivere leer heeft geïnfecteerd, is het
zgn. dualisme.
Daaronder verstaan we de gedachte,
dat de geest van de mens goddelijk is,
doch zijn lichaam als zodanig enkel
slecht. Heel die geschapenheid deugde
niet. Want de stof en de stoffelijkheid
was een ongoddelijk principe. De schep
ping was eigenlijk een val van God.
Een fout. De schepping werd dan ook
dikwijls toegeschreven aan een zeer
lage godheid of zelfs aan de duivel.
De verlossing van de mens bestond
dan in de bevrijding van zijn stoffelijk
heid van zijn geest.
Het is duidelijk, hoe dit dualisme
de achtergrond vormt van allerlei kluize-
narij in de Roomse sfeer en van veel
piëtische wereldvermijding op prote
stants gebied.
De bijbel daarentegen eert de Here
God als Schepper en zingt uitbundig
de lof van het geschapen leven.
De grote tegenstelling in de bijbel
is niet geest-stof. Ook niet eeuwigheid-
tijd. Maar wet-zonde.
En de genade is niet een bevrijding
van stoffelijke banden, doch is de ver
geving van de zonde en het herstel van
het geschapene.
De genade is genezingEn iedere
keer wordt aan ons leven de maatstaf
aangelegd van het „begin". De critiek
van de Here Jezus luidt: „alzo is het.
van den beginne niet geweest".
Daarom zijn die eerste hoofdstukken
van de bijbel van zo groot belang en
laten we die niet vermythologiseren.
Schepping en zondeval zijn historische
feiten. En wel is het ons niet mogelijk
een voorstelling te vormen van Adam
en Eva's leven in het paradijs en van
de gebeurtenissen, die daar hebben
plaats gehad; die gebeurtenissen zijn
toch geschied in onze tijdEn het is
volkomen begrijpelijk, dat onze gedach
ten nooit los kunnen komen van die
oorspronkelijke staat der rechtheid.
De waardering van het geschapene
is wel het meest typerend voor het
Calvinisme. Hier werd de genade niet
gezien als een hogerer wereld boven
de natuur uit. Maar als een herstel van
het natuurlijke leven. En daarmee kwam
de mens met zijn beide benen te staan
in de werkelijkheid van Gods schone
wereld. Bekend is de spreuk: „Je moet
je tweemaal bekeren: eerst van het na
tuurlijke leven tot het geestelijke leven.
Maar dan onmiddelijk weer terug van
het geestelijke naar het natuurlijke
De bedoeling van dit woord is deze,
dat natuurlijk en geestelijk geen tegen
stelling mogen vormen. „Geestelijk"
wil in de bijbelse wijze van spreken
zeggen: geleid door de Heilige Geest.
Het gehele, ook stofelijke leven van de
mens, onder leiding, niet van de eigen
geest, wan die geest is even zondig
als ons „vlees", maar van Gods Geest,
die geheel en al achter de schepping
staat.
Bij alle waardering voor de schepping
en het geschapene, moeten we even
wel toch oppassen. Want ten eerste
is er wat met die schepping gebeurd.
Die is radicaal door de zonde bedorven.
We kennen alleen door het geloof de
wereld van Gen. 1. Maar we leven
iedere dag in de wereld van Gen. 3.
Want de opstanding van de Here Jezus
is wel het begin van de herschepping,
maar die herschepping zette op de
Paasmorgen niet door. En na 40 dagen
werd het verheerlijkte lichaam van de
nieuwe mens opgenomen ten hemel.
Behalve die dienstbaarheid der ver
derfenis, waar de ganse creatuur nog
steeds onder zucht, is er evenwel nog
iets anders, dat we nooit vergeten
mogen: De schepping in al haar zuiver
heid en heerlijkheid was toch ook niet
Gods laatste woord. En de verlossing
door Jezus Christus bestaat niet hierin,
dat het eerste paradijs terugkeert. Maar
het nieuwe paradijs zal meer zijn In
Genesis lezen we van een tuin, in Open
baringen van een stad. Dat wil zeggen,
dat die hele ontwikkeling van natuur tot
cultuur en de geschiedenis der wereld,
hoe zondig ook, niet ijdel zal zijn. Het
eindpunt der geschiedenis zal niet
samenvallen met het beginpunt, maar
het zal hoger liggen. Dat houdt dus
in, dat ook Adam en Eva een toekomst-
Naam van Jezus, die ten dode
op het hout geschreven zijt,
Hj vreemde koning van de joden
vorstelijk hebt Cij gestreden
om de vrede
tot in alle eeuwigheid
Zoon van God en Zoon van David,
priester zonder waardigheid,
die ten dienste van de slaven
als een slaaf op aarde zijt
aan de mens gelijk geworden,
ja gestorven
voor ons aller zaligheid...
Alle leven moet zich buigen
voor U buigen mettertijd:
al wat stem heeft zal getuigen,
dat Gij algebieder zijt.
God heeft U een naam gegeven,
hoog verheven
boven alle mensen uit 1
Guillaume van der Graft
(„De adem van het jaar".)
