^ieeuwóe 3£erlzbode
aiieiujci
r
weRk
Afdoende ontwikkelingshulp
is mogelijk
„G/ee|t de kerk tkuió
v
EEN VREEMD
III (slot)
OFFICIEEL ORGAAN TEN DIENSTE VAN DE GEREFORMEERDE KERK IN ZEELAND.
Hoofd-RedacteurDr. A. DONDORP, Gapinge, Telefoon (0 1189) 4 70.
Redactie en medewerkers Ds. B. Wentsel, Brouwershaven J. A. v. Bennekom, Middelburg Dr. A. J. Boom, Vlissingen;
Ds. M. V. J. de Craene, St. LaurensDrs. A. Elshout, Koudekerke
Dr. P. C. Kraan, Vlissingen;
Ds. G. S. Oegema, Arnemuiden; Dr. J. H. Becker. Nieuwerkerk;
Drs. M. Beinema, Middelburg; Ds. C. W. de Bruijne, Goes.
Adres voor opgave advertenties en predikbeurten Littooij Olthoff, Spanjaardstraat 47, Middelburg.
16 OKTOBER 1969
23e JAARGANG No. 15
„Ik worstel
en ontkom"
Abonnementsprijs
5.per halfjaar
bij vooruitbetaling.
Advertenties
20 cent per mm.
Bij abonnement lager.
Losse nummers 15 cent.
Drukkers-Uitgevers
Littooij Olthoff
Spanjaardstraat 47
Middelburg, tel. 24 38
Giro no. 4 22 80
De zondaars zullen van de aarde
vergaan, Hallelujah. Ps. 104:35.
Psalm 104 is een psalm, die we graag lezen als er gepreekt wordt over Gods
schepping en voorzienigheid. B.v. aan de hand van Zondag 9 en 10 van de
Catechismus.
Hoe groot zijn Gods werken in de natuur. De Here verblijdt er zich in vs.
31). En de dichter verblijdt zich in de Here (vs. 34J. En zo verblijden ze
zich samen.
Dat samen blij zijn van God en mens is de Sabbath van den beginne: ,,Zie,
het is zéér goed"
Psalm 104 heeft 7 coupletten. Zonder dat elk vers samenhangt met één
van de zeven dagen uit het scheppingsverhaal in Genesis, komen we telkens
gedachten tegen, die ons herinneren aan de eerste bladzij van de bijbel (b.v.
vers 7, 14).
Er is ook tamelijk verschil. De voorstelling van vs. 5: een aarde, die op
zuilen rust is vreemd; zo wel aan Gen. 1 als aan Gen. 2.
Het is voor ons, die bij de natuurkunde zijn grootgebracht, moeilijk dit alles
in te voelen.
De dichter ziet overal Gods werk. Wij kijken bewonderend naar de afsluit
dijk en het deltaplan, de bruggen over de dalen in Zwitserland om nog maar
te zwijgen van ruimtevaart en computers.
En sommige dwazen zeggen in hun hart: „wat is de grote mens, dat hij
aan God zou denken
In psalm 104 is de mens klein en God alleen is groot. Hij, is het, die alles
doet. En wij voegen er aan toe: die de mens het verstand geeft dat alles te
berekenen en de regelmaat te vinden en om die orde te gebruiken
Over de ellende en het onrecht in de wereld wordt met geen enkel
woord gerept.
Dat zijn dan ook de werken van de men s, die niet alleen electriciteit
opwekt en atomen splitst, maar ook alles, wat God goed heeft gemaakt
misbruikt en bederft.
Daarom staat er een P.S. onder dit lied: „De zondaren zullen vergaan".
Dan pas zal de aarde volmaakt heerlijk zijn. „Loof de Heer, die door zijn
gericht de aarde zuiveren zal"
Dat blijft een vreemd Halleluja omdat de dichter zelf toch ook een zondaar
is. Zou hij niet beter een toontje lager zingen over dat eindgericht
Nee, want hij bedoelt met zondaren, mensen, die zich niet in de Here
verblijden en die niet mee de lof des Heren zingen.
Dat is de ergste Zonde, die mensen kunnen doen. Maar die zonde kan
onze blijdschap niet wegnemen: de zondaren zullen eens van de aarde vergaan.
Daarom stoort het P.S. van Ps. 104 ons Halleluja niet.
„Loof de Here, mijn ziel!" A.D>
het 'zwijgende midden'fout of goud -
(i
Tenslotte nog een enkele gedachte
over dat ja dan nee 'thuis geven'
gehoor geven van de kerk op de vele
appèls, die op haar gedaan worden.
Politiek economisch, sociaal. Een appèl
om méé te bouwen aan een bewoonbare
wereld in het hiernamaals. Wie wil als
christen hier zijn schouders ophalen
i.pl.v. ze eronder te zetten En toch,
er valt hier een toenemende verwarring
en wederzijdse verdachtmaking onder
christenen te constateren. Dat heeft te
maken met de visie, die men heeft op
'Koninkrijk Gods' en 'Nieuwe Aarde'.
Laat ik nog eens herinneren aan de ge
slepen maarschalk van Assurs koning,
waarover ik in de vorige artikelen
schreef. Deze man probeerde enerzijds
'de kerk' te verlammen (blijf maar bij
jullie oude vertrouwde vrome offer
hoogten) anderzijds te verleiden om mee
te gaan met de tijd de koning van
Assur met zijn 'betere wereld-plan' Een
plan van eten en ruimte voor ieder
Jesaja 36 16 en 17)
Alleen maar er moet éven hulde ge
bracht aan meneer de koning en hij zal
u wel éven moeten verplaatsen uit eigen
land naar 'een land als het uwe'; En...
Juda zweeg op de muren. Hizkia wilde,
dat Gods volk de valse schijn (als het
uwe), de ballingschap (weg van God:
door het hulde brengen aan Sanherib,
die in feite weg zou voeren) doorzag.
De tekening van koren, most, ieder
onder eigen wijnstok enz., was o zo
leep: zo was immers in Israëls oren het
beloofde Kanaan getekend in de woor
den Gods Maar Juda gaf aan dit appèl
,,niet thuis", het zweeg en ging na Gods
bevrijding zelf aan het werk (Jes.
37:30).
Ook in onze tijd worden door de
grootmachten fopkanaans beloofd, soms
zelfs met een verwrongen beroep op
het 'Koninkrijk van God' Laat ik dit
toelichten. Welnu bepaalde woorden
van Jezus, uit het verband gelicht, wor
den aangevoerd; vooral Zijn woorden
over de 'gerechtigheid', het 'de wang
toekeren'. Bijv. een uitspraak van Piet
Reckman (van de 'Sjaloom'-beweging)
,,Ik wind er geen doekjes om en wil
de zaken niet opkloppen. Het heil en
welzijn van de wereld zijn de enige
werkelijke inzet. Alleen in zoverre ze
daartoe bruikbaar zijn, zijn de kerken
heilzaam. Geloven kan men toch wel:
vooruitgrijpen op wat komen moet in de
onverwoestbare hoop op gerechtigheid
en vrede. Dat geloven groeit gelukkig
vaak dwars op en ondanks de kerke
lijke structuren".
Als ik dit dan maar weer 'links'
noem, dan kun je ter rechter zijde be
merken een soort verheerlijking van de
NATO-wapens, het NATO-schild, als
of dat 't zelfde was als het schild ende
betrouwen zijt Gij o God mijn Heer'
Moet bijv. de Grieks-orthodoxe kerk in
Griekenland dit 'verwrongen Wilhel
mus op zijn grieks' niet meezingen van
de kolonels O, wee de bisschop, die
het „woord récht snijdt" Maar in
tussen beleven we de terreur in China,
in Indonesia, de walgelijke verlooche
ning van beloften aan Papua's gedaan.
De terreur in Brazilië en de miezerige
klein-politiek in Nederland. Wat te
doen Met nadruk moet er allereerst op
worden gewezen, dat wat Jezus Chris
tus met 'Koninkrijk Gods' bedoelt alle
menselijke waarden, idealen en belan
gen te boven gaat. Bijv.: de ene keer
beschermt Jezus de menselijke persoon
lijkheid (geen toorn, echtbreuk, weg
zenden van vrouw met scheidbrief) de
andere keer eist Hij de hoogste graad
van zelfverloochening (ook in huwelijk
en maatschappij - Math. 5 39 en
19:29). De ene keer spreekt Jezus
over bewaring en loutering van maat-
schappijvormen (het 'zout der aarde' en
bv. Luc. 12: 14), de andere keer over
de onthechting eraan (Luc. 12:33)
enz. enz. In Jezus' mond betekenen
'koninkrijk''gerechtigheid'hetzelfde als
'om Mij (Jezus) en het evangelie'
(Mare. 10:29). Koninkrijk Gods
de herstelde erkenning door de mens
heid, dat God Heer is. Linkse of rechtse
opdeelpractijk of annexatie door onze
opvattingen is er niet bij. Noch in de
gegeven onveranderlijke structuren van
de samenleving is Gods wil af te lezen
(rechts) noch in de revolutionaire, dy
namische situatie der wereldvernieu
wers op eigen kracht (links). In beide
gevallen is God gebonden aan de oor
zaak/gevolg-keten der geschiedenis.
Nee, er komt een nieuwe aarde
totaal anders; wel aards, maar anders
aards. Dat geschiedt bij Christus'
wederkomst.
Assurs fopkanaan is het niet. Wil
men 'Thuis' kómen', dan behore zijn
hart aan de Heer. Wil men 'thuis
geven' dan passé ieder persoonlijk het
grote Dubbelgebod der liefde toe, dat
je soms veel of alles kosten kan. 'k
Denk aan de uitspraak van de brazili-
aanse bisschop Helder Camara (die als
zoutend zout het gemene kapitalisme
daar aan de kaak stelt): „Alleen men
sen, die in zichzelf de innerlijke een
heid tot stand brengen, alleen mensen
met een wereldwijde blik en een univer-
Goed geld genoeg, goede wil te kort.
Afdoende ontwikkelingshulp is alles
behalve een voor ons onbetaalbare zaak.
Wanneer we de tariefmuren slopen,
waarmee we de industriële produkten
uit de arme landen weren teneinde onze
eigen industrieën te beschermen, dan
kost ons dat aanvankelijk, volgens de
berekening van de internationaal ver
maarde planningsdeskundige Prof. J.
Tinbergen, 1 van ons gemeenschap
pelijk inkomen; aanvankelijk, want de
koopkracht in de arme landen zal daar
door toenemen, ook in ons voordeel.
Willen- we alle maatregelen nemen
en alle steun verlenen die nodig zijn
seel hart zullen bruikbare werktuigen
zijn voor het wonder zo fel te zijn als
de profeten, zo waar als Christus, zo
revolutionair als het evangelie, doch
zonder de liefde te kwetsen". Aha: een
kerkelijke uitspraak, zegt u. Daar heb
je het dan toch maar weer. De kerk
spreekt politiek. Terwijl wij m.i. nog
volop in het zwijgen der persoonlijke be
kering verkeren Jawel, maar er zijn
situaties, dat de kerk de ambtelijke
vergaderingen) ABSOLUUT zonde
zonde moet noemen. Uitbuit economie,
chemische wapens. Zij laat zich echter
nooit a la assurs maarschalk, opdelen
in fronten, 'k Denk aan de wijze uit
spraak van K. Barth in zijn 'Römer-
brief: „Een kerk, die weet wat zij wil,
zal zich dus met sterke hand het mili
tarisme, maar evenzeer met vriendelijk
gebaar het pacifisme van het lijf
houden" (Rom. 12:18-20). Daarbij
moeten onze medechristen-militairen
niet spreken over een dolkstoot in de
rug, achter, maar over een sein op rood
vóórHet sein, dat branden gaat als
de zuiver politionele functie van het
leger verdwijnt. Als non-combattanten,
kinderen, slachtoffer worden. Afgezien
van de heilige oorlogen uit het Oude
Testament, waarbij God Zijn zaak be
hartigde was het voor Israël en dus
ook voor ons (jazeker, even nadenken
svp) verboden oorlogsmisdaden te
plegen: Deuteronomium 24 16. Als ze
zich toch hieraan bezondigen (bijv.
Richt. 20:48), moeten ze later vrede
offers brengen aan God (Richt. 21 4).
Zo hebben de geallieerden na de tweede
wereldoorlog gehandeld en nu ook in
Vietnam, tegen he:t verbod van God in.
Dat alles is toch zeker een belang
voor christensoldaten, die een uiterst
zware opdracht hebben, die in deze
om te zorgen dat de kloof tussen de
arme en de rijke landen kleiner wordt
i.p.v. groter, dan moeten wij daaraan
geleidelijk 3 tot 4 van ons nationaal
inkomen gaan besteden. De jaarlijkse
groei van onze welvaart is echter groter
en deze hulp betekent dus niet dat we
minder rijk worden, maar dat we lang
zamer rijker worden dan zonder de
nodige ontwikkelingshulp het geval zou
zijn. Onze welvaart bereikt dan bijv.
pas in september 1979 het peil dat
anders december 1978 verkregen zou
zijn.
Het woord „offer" is in dit verband
misplaatst, maar u moet eens nagaan
welke partijen de zedelijke en politieke
gebroken wereld nodig blijft. Het voor
beeld van hulpbisschop Defregger
spreekt (bijbel) boekdelenHij (de
oud-officier) was bij de executie-uit-
wraak destijds onvoorwaardelijk ge
hoorzaam i.pl.v. voorwaardelijk Al
met al, zal de kerk door de onversneden
wijn van wat Christus gerechtigheid
noemde de voor alle tijden gelden
de 10 geboden, de liefde, waardoor men
God als Koning erkent zie Jeremia
22:16) de politici injecties of liever
verkwikkende informatie moeten geven.
Maar zij zal zich nooit met bestaande
toestand of revolutie -T- düs goed) als
rechts of links vereenzelvigen. Laten
we maar eens blij zijn, dat in ons land
er tenminste partijen bestaan waarin
christen-vakpolitici werken kunnen Zo
werken wij persoonlijk als leden en
samen aan ombouw van de samenleving
(de 'architectonische kritiek' van Kuy-
per 1891). We werken dan niet aan
de nieuwe aarde, maar tót de nieuwe
aarde. Tot met het oog op Jezus'
geboden èn totdat Hij komtAmbte
lijke vergaderingen moeten liever zwij
gen als er nog zoveel te doen is aan
geloofsvernieuwing a la Hizkia. Onze
Synoden vooral. Zie het vorige artikel.
Het gaat erom, dat ieder christen zijn/
haar koninklijke waardigheid met het
oog op deze tijd beseft (Esther 4:14
slot); een waardigheid om als priesters
te dienen (1 Petrus 2:9) niet stelsel
matig maar celmatig in onze samen
leving Niet werkeloos toeziend, maar
zelfwerkzaam op eigen post. Zó thuis
geven, zó Thuis zijn (in kerk strijdend
en triomferend), dat is een lid van de
Kerk als het Lichaam des Heren zijn,
waarvan gezegd kan worden: 'sprekend
zijn/haar Heer'
Domburg. Helderman.
moed hebben om die 4 te vragen
Ze wagen dat niet, omdat hun kiezers
- dat zijn o.a. wij - het niet willen.
Want afdoende ontwikkelingshulp is,
zoals Prof. Tinbergen in een interview
in de Vredeskrant van dit jaar ver
klaarde „geen kwestie van kunnen,
maar van willen".
Verlammend fatalisme
Velen van ons geloven niet in de
mogelijkheid afdoende ontwikkelings
hulp te verlenen, doordat ze wel geloven
in de onveranderlijkheid van de toe
standen in de arme landen: een opvat
ting die meer Mohammedaans dan
Christelijk is.
In ons land heeft men in de negen
tiende eeuw de bestaande sociale wan
toestanden willen laten bestaan met een
beroep op de onveranderlijkheid daar
van, omdat een God dat zo geschapen
zou hebben. Onze geestelijke voor
vaderen, deelhebbend aan Reveil en
Doleantie, hebben dat, bevrijd als ze
waren van dode orthodoxie en egoïs
tisch liberalisme, goddank anders ge
zien. Als Abraham Kuyper na de „hon
gerwinter" van 1890 zijn rede „Mara-
natha" houdt, constateert hij eerst: „Het
blijft voor duizenden bij duizenden één
zwoegen heel het leven lang, om brood,
zo nog maar brood, te eten in het zweet
zijns aanschijns. Ziekte en krankheid
blijft ons bedreigen. De oude dag breekt
de mannelijke kracht. De dood gaat
yoort weduwen en wezen te maken. Een
bajre winter als achter ons ligt is oor
zaak van nameloze ellende".
Daarna wijst hij op de „dorst naar
het sociale leven" van de nieuwe tijd.
En hij ste^t daar mee in, immers „zo
er iets socials is> ^an *s ^et christe
lijke religie".
De sociale problemen van toen zijn
voor een groot deel opgelost. Wij zijn
daar dankbaar \Toor, mogen niet als
dank de ogen sluii'en voor het feit dat
de sociale kwestie cDe in de negentien
de eeuw in Europa bestond, in onze
eeuw in zo mogelijk i3og fellere vorm
buiten Europa bestaat.
En als het goed met ons is, is het
niet allereerst een welbegrepen eigen
belang dat ons ertoe bren./E afdoende
hulp te verstrekken - want er ontstaan
spanningen in de wereldsamenleving
waarvan we redelijkerwijs moeten
vrezen ook zelf het slachtoffer te wor
den -, maar worden we wezen/ijk ge
dreven door de christelijke naastenlief
de, die politiek gestalte zal moeten
krijgen in duidelijke daden en nievi in
vage woorden.
geloven is
je werk doen met vreugde
weten dat het zin heeft
je leeft in zinsverband
werken is niet populair
zou de mens ontsieren
je komt niet tot je recht
maar ik geloof
geloof in een God die werkt
eindeloos werkt aan ons mensen
een God die niet neerlegt
wat Hij eenmaal ter hand nam
een God die mensen wil
mensen naar zijn beeld
mensen met scheppende handen
mensen zonder verveling
een God die niet wil
dat wij onze adem verspillen
zinloos zijn op deze aarde
ik geloof in een God
die werkt aan mijn toekomst
ik doe mijn werk met vreugde
werk Hem niet tegen
langzaam krijg ik reliëf
ga ik lijken op mijn vader
word ik mens op een nieuwe aarde
Hans Bouma
Uit: Adem van God
Notities over geloven
