4^eeuwöe 3£erkbocle
Niet m de dommel
Hoe vaak Avondmaal 1
wyjel
r
ÏMEEKEHD
OFFICIEEL ORGAAN TEN DIENSTE VAN DE GEREFORMEERDE KERK IN ZEELAND.
Hoofd-RedacteurDr. A. DONDORP, Gapinge, Telefoon (0 1189) 470.
Redactie en medewerkers Ds. B. Wentsel, Brouwershaven J. A. v. Bennekom, Middelburg Dr. A. J. Boom, Vlissingen;
Ds. M. V. J. de Craene, St. LaurensDrs. A. Elshout, Koudekerke
Ds. W. H. Gispen, Terneuzen; Dr. P. C. Kraan, Vlissingen;
Ds. G. S. Oegema, Arnemuiden; Dr. J. H. Becker. Nieuwerkerk;
Drs. M. Beinema, Middelburg; Ds. C. W. de Bruijne, Goes.
Adres voor opgave advertenties en predikbeurten Littooij Olthoff, Spanjaardstraat 47, Middelburg.
23e JAARGANG No. 39
24 APRIL 1969
„Ik worstel
en ontkom"
Maar sommigen twijfelden.
Matth. 28:17.
De evangelist Mattheus vermeldt ons niet meer dan één enkele verschijning
van de opgestane Christus aan Zijn discipelen. Niet in Jeruzalem, waar de
Here minstens tweemaal in de kring der jongeren gekomen is: één keer zonder
Thomas er bij, en één keer met Thomas; maar in Galilea.
Die samenkomst daar in Galilea was de officiële grote bijeenkomst van
Christus met al de Zijnen.
Waarschijnlijk doelt Paulus op deze reünie in 1 Cov. 15:6, waar hij het
aantal aanwezigen schat op meer dan vijfhonderd broeders.
Mattheus, die er zelf bij is geweest, vertelt ons, dat zij toen Jezus hebben
aangebeden, doch dat sommigen van hen twijfelden.
Twijfelden zij er aan, of zij Jezus wel mochten aanbidden?
Waren zij soms niet overtuigd, dat Hij God was De Joden waren immers
na de ballingschap zo ontzettend streng en strak monotheïstisch geworden
Of twijfelden sommigenomdat ze niet overtuigd waren van de opstanding
Waren ze misschien bang, dat wat ze daar meemaakten, niet echt was,
doch een droombeeld of geestverschijningof zoiets
Ik meen, dat geen van deze verklaringen juist is.
Dit is de laatste verschijning van Christus vóór Zijn hemelvaart. Na al
wat er in de weken na de opstanding gebeurd is en besproken, kunnen we
een twijfel in de bovenomschreven zin niet voor mogelijk achten.
Maar sommigen, de één meer, de ander minder, twijfelden of DIT Jezus
wel was, Die daar verscheen. Z geweldig heerlijk was Zijn gedaante. In
alle verschijningen was tot dusver een zekere aanpassing geweest. De nieuwe
lichamelijkheid van Jezus paste niet meer in het oude wereldschema. Daarom
moest Hij, om met de zijnen te verkeren, dan ook verschijnen. Maar
iedere verschijning was een stap achteruit, gezien de verhoging van Christus.
Wanneer nu in Galilea de grote afgesproken samenkomst plaats vindt,
is deze aanpassing tot een minimum beperkt. Dan openbaart de Here Jezus
even iets van Zijn Messiaanse heerlijkheid.
Zijn gedaante is zo vol van bovenaardse glorie, dat de discipelen onmiddellijk
neerknielden om te aanbidden.
Tegelijk echter hebben ze er moeite mee om deze gedaante te identificeren.
Zo groot is het verschil met de nederige gestalte van Jezus van Nazareth,
Die ze zo goed gekend hebben. Ze deinzen achteruit voor zoveel glorie.
We hebben hier dus zeker niet te maken met een twijfel, of Jezus werkelijk
wel opgestaan was. Want wat deed men anders hier in Galilea, op deze
afgesproken plek
Maar het is een eenvoudig niet kunnen verwerken van de majesteit, die
aan hen verschijnt. Daarom acht Christus het ook nodig om hun de situatie
te verklaren. Hij komt nader tot hen. Hij treedt op hen toe en vertelt hun
van de macht, die Hij ontvangen heeft.
Hij overbrugt de afstand, die er voor het gevoel der zijnen gekomen is
door te zeggen: ,,lk blijf met u. Met alle macht blijf Ik bij u".
Dat ,,naderkomen" is dus niet alleen maar plaatselijk op te vatten. Het
duidt ook een tegemoetkoming aan en een zekere tempering van de schittering
Zijner glorie.
A. D.
Abonnementsprijs
5.per halfjaar
bij vooruitbetaling.
Advertenties
20 cent per mm.
Bij abonnement lager.
Losse nummers 15 cent.
Drukkers-Uitgevers
Littooij Olthoff
Spanjaardstraat 47
Middelburg, tel. 24 38
Giro no. 4 22 80
lied van de menó op aarde
Een mens te zijn op aarde
is een voorgoed geboren zijn,
is levenslang geboortepijn.
Een mens te zijn op aarde
is leven van de wind.
De bomen hebben wortels
de bomen mogen stevig staan
maar mensen moet verder gaan
de bomen hebben wortels
maar mensen gaan voorbij.
De vossen hebben holen
de mensen weten heg noch steg
zijn altijd naar hun huis op weg
de vossen hebben holen
maar wie is onze weg
De mensen hebben zorgen
het brood is duur, het lichaam zwaai
en wij verslijten aan elkaar.
Wie kent de dag van morgen
De dood komt lang verwacht.
Een mens te zijn op aarde
is pijnlijk begenadigd zijn
en zoeken, nooit verzadigd zijn
is rusten in de aarde
als alles is volbracht.
Hoe zullen wij volbrengen
wat door de eeuwen duren moet
een mens te zijn die sterven moet
Wij branden van verlangen
tot alles is voltooid.
HUUB OOSTERHUIS
Als je met predikanten wat nader
in contact komt, doe je dikwijls de
ontdekking, dat ze hun prachtige werk
al zuchtende doen.
Dat nterk je zo van buiten niet. Want
de mensen, die zo lopen te klagen, heb
ben het over het algemeen niet zo
moeilijk. Zwaarder hebben zij het, die
het woord in praktijk brengen, dat we
moeten vasten in de binnenkamer en
aan de mensen een gezalfd aangezicht
moeten laten zien.
In de Hebr. brief staat, dat het voor
de gemeente nadelig is als de voor
gangers hun werk zuchtende moeten
doen (Hebr. 13:17). Er is ook wel
deze kant aan, dat ze daarom dichter
bij de mensen komen te staan en veel
beter begrijpen, wat er in het leven te
koop is.
Hoevelen dragen een verborgen
kruis I Soms lichamelijk, soms geeste
lijk. En doen hun werk niet zonder ver
borgen zuchten; zuchten, waar de Here
alleen van weet en de allernaasten.
Er is de laatste tijd in de Gerefor
meerde kerkelijke bladen geschreven
over de „eenzamen". Over de mensen,
die door hun meer moderne levens
gevoel ,,er naast staan" in het gewone
kerkelijke milieu. Maar ik krijg hoe
langer hoe meer het gevoel, dat de
dominees de meest eenzamen zijn in de
kerk.
Zij hebben alleen maar broeders en
zusters en mogen er geen speciale
vrienden op na houden.
Dat laatste is ook veel beter, want
van die particuliere domineesvrienden
komt in de regel veel narigheid, zowel
voor de gemeente als voor de predi
kant. Wat ik er van gezien heb, was
tenminste niet zo vrolijk.
Er zijn natuurlijk altijd mensen met
een dikke huid, die niet spoedig iets
voelen. Maar ik betwijfel of die er veel
zullen zijn onder de predikanten. Het
lijkt soms of zij vallen buiten de be
scherming van het negende gebod.
Want er wordt ontzettend veel over
hen gepraat. Op de zondagse visites is
„onze dominee" het makkelijkste ge
sprek. Want hem kennen ze allemaal.
Maar dacht U, dat die dominee het
niet merkt aan zijn catechisanten, hoe
die jongeren thuis over hem horen
praten
Tegen een dominee wordt ook altijd
alles maar gezegd. Over dokters wordt
ook veel gepraat, maar men zal zich
toch niet licht wagen aan een beoor
deling van zijn werk, waar hij bij is.
Over het werk van een predikant
daarentegen schijnt iedereen mee te
kunnen praten en tot oordelen bevoegd
te zijn. Hij moet altijd vriendelijk zijn
en de grofste aantijgingen met een oot
moedig gezicht incasseren. En zeer
nederig luisteren naar alle critiek, die
wordt uitgebracht. Als hij zijn gemeen
teleden 's zondags tegen komt, niet op
weg naar de kerk, waar hij preekt, zal
hij charmant groeten en lieden, die er
Het aan de Engelse taal ontleende
woord „weekend" is algemeen bekend.
We spreken over een weekendretour,
een breed weekend, over huis werkloze
weekenden enz.
Maar eigenlijk is het een onchriste
lijke manier van spreken. Want de week
eindigt niet met de zéndag, maar be
gint er mee.
De zaterdag is de laatste dacf van
de week. Ik vind het zo fijn, dat onze
week niet begint met maandag, maar
met de dag des Heren waarop we het
feest vieren van Zijn opstanding.
Onze verjaardagen vieren we - het
woord zegt het al - eens per jaar, maar
de opstanding van de Here Jezus vieren
we iedere week. Een van onze kleine
kinderen zei eens: „de Here Jezus is
iedere week jarig en we gaan hem met
z'n allen in de kerk feliciteren".
Wij leven dus niet naar de over
winning toe, maar we leven van uit de
overwinning.
We krijgen niet als beloning voor ons
harde werken in de week een rustdag
cadeau -, maar voor we aan het werk
gaan, krijgen we de verzekering, dat
de eeuwige rust voor ons verworven is
door Jezus Christus, en dat we God
alle dingen uit genade krijgen.
Dat was al zo, toen de zonde het
leven der mensen nog niet had bedor
ven. LI leest in de eerste hoofdstukken
van Genesis, dat Adams leven niet be
gon met een werkdag maar met een
rustdag, de Sabbath.
Dat is heel eigenaardigGod had
niet aan denken zich in de tweede
dienst te vertonen, mag hij niet minder
vriendelijk ontvangen, als ze hem de eer
aandoen van een zondagavond bezoek.
Men klaagt, dat er in de gemeente zo
weinig activiteit is en vindt, dat er van
de dominee maar weinig stimulans uit
gaat, maar als hij medewerking ergens
voor vraagt, heeft men geen tijd.
Hij moet het evangelisatiewerk leiden,
in het schoolbestuur zitting nemen, op
de vergaderingen van de kiesvereniging
komen, het locaal comité van de V.LÏ.
leiden, een cursus geven voor Zondags
schoolvertellen, een avond catechiseren
en een tweede avond voor privé-cate-
chisaties reserveren, op mannen- en
vrouwenvereniging zich laten zien en
zijn belangstelling tonen in de jeugd
organisaties, een vaste avond thuis te
zijn voor bezoek (spreekuur) maar
de mensen, die aan al dit werk niet
deelnemen en bij de kerk alleen horen,
om er zegen te ontvangen, klagen steen
en been, dat ze de dominee zo zelden
op bezoek krijgen.
Waar hij komt, krijgt hij te horen,
dat men hem reeds eerder had verwacht;
zelfs op ziekenbezoek, als hij geen be
richt had ontvangen. Als de jongens
op de catechisatie ruw en ongezeggelijk
zijn en het vertikken hun opgegeven
werk behoorlijk te leren, heeft de predi
kant weinig tact om met de jeugd om
te gaan.
Hoe slordig is vaak het catechisatie-
bezoek De ouders werken mee om
allerlei dingen vóór te laten gaan en
vragen zelf verlof voor Marietje of
Jantje, om deze winter, nu ze voor dat
examen zitten, de catechisatie maar
over te laten gaan.
Maar als die jongelui straks niets
blijken te weten van de dingen, die zij
weten moeten, zakt de dominee voor
het jaarlijkse examen, als de kerkeraad
een' onderzoek instelt naar de kennis
van de belijdeniscandidaten.
Al zuchtende
Het is waarlijk geen wonder, dat in
menige pastorie gezucht wordt in de
binnenkamer.
Misschien was er vroeger te veel
waardering en werden de dominees over
het paard getild. Maar het is mijn vaste
overtuiging, dat er tegenwoordig te
weinig erkenning en waardering is. En
wee de predikant, die niet sterk staat
in zijn roeping van Godswege en geen
adres weet voor zijn zuchten.
Die verliest alle arbeidsvreugde en
kracht.
Maar hij, die aan zijn God zijn nood
klaagt en van Hem telkens weer nieuwe
moed en kracht ontvangt om te blijven
volharden, die krijgt het toch ook niet
cadeau
In datzelfde hoofdstuk van Hebr.
vraagt de schrijver om de voorbede
Wie aan dit verzoek voldoet, zal zich
zes dagen gewerkt, en toen Adam ge
schapen was, hoefde hij niet dadelijk
aan het werk, maar mocht hij eerst met
God mee genieten van al wat er ge
schapen was. God zag dat alles goed
was en Adam moest dat ook zien, voor
hij aan het werk ging om te bouwen en
te bewaren.
God had gewerkt. En Gods zevende
dag werd de eerste dag van de mens.
Dat was een feestdag, want Gods rus
ten is een feestelijk genieten.
De Here God nam de mens als het
ware bij de hand mee om hem alles te
laten zien en te bewonderen, hoe mooi
het allemaal was en om tegen hem te
zeggen: dat is allemaal voor jou. Over
heel dat rijk stel ik jou tot koning aan.
En toen pas begon het werk.
De feestdag van Gods verbond (en-
heid) is dus geen weekend voor ons.
Wij beginnen de week met de zondag
en bewonderen het werk van Gods
genade in Jezus Christus. Als we dat
echt gedaan hebben kunnen we de vol
gende dagen aan.
Daar moeten we aan vasthouden en
de zondag niet maken tot een verleng
stuk van de vrije zaterdag, waar dan
even een kerkdienst af moet.
De zondag is de dag van en voor
de Kerk.
Dan wil God ons weer laten zien
dat alles weer goed is.
Dat de zondag voor ons een vrije
dag is, anders dan voor de christenen
der eerste drie eeuwen, danken we aan
de opstanding van de Here Jezus en
aan de uitstorting van de Heilige Geest.
Het is niet zo dat er eerst die vrije
dag is, en dat we daar gebruik van
ook' bekeren van alle denigrerende
critiek en zal bedenken, dat ook een
dominee een mens is die door een enkel
waarderend woord zo buitengewoon
vertroost kan worden.
Laten wij allemaal meehelpen dat, zij
hun werk met vreugde kunnen doen en
niet al zuchtende, want dat is ons niet
nuttiq.
X. Y. Z.
I
Van veel conferenties te beleggen,
is geen einde en ze te bezoeken vraagt
tijd en energie, maar bewaart een mens
er ook voor om in de dommel te raken.
Ik ben getogen naar de diakenen-, de
ouderlingen- en de predikanten-con
ferentie. Een stijgende lijn O wie
durft bij de ambten nog te spreken
over meer of minder De heer van Vliet
heeft op de diakenen-conferentie ge
poneerd: „Een predikant aan de top
van de gemeente, is verleden tijd".
En dat die stelling het deed, bleek
wel uit het feit, dat in alle zes discussie
groepen van die conferentie de predi
kanten-tuimel toegejuicht werd. Ik zou
met Frits Reuter willen vragen: „Ach,
wat hebben we toch gedaan Mis
schien is het nog beter om met Tijl
Uylenspiegel te erkennen: „Ze mogen
ons niet lijden, maar wij maken het er
naar".
In een bedreigde positie past inkeer
en betaamt ootmoed. Nu moet U het
niet als rancune beschouwen, dat ik
niet zo weg ben van discussie-groepen.
Neem de verdeling in zes groepen. Dat
betekent zes referaten na het eigenlijke
referaat. Nummer I trekt vers van leer,
maar 'bij de nummers twee tot zes de
inleidende klacht, dat het gras voor de
voeten weggemaaid is. Toch echter nog
karre-vrachten hooi. Op de ouderlin
gen-conferentie kon ik niet bij het re
feraat zelf zijn. Van de discussie-leiders
heb ik toch eigenlijk het hele referaat
nog gehoord. Ik moest denken aan een
dominee in het Noorden, die z'n preken
hield naar de vaste indeling: vóór de
tussenzang uitleg, na de tussenzang
toepassing. Wat hierop neerkwam, dat
het tweede deel een da-capo was van
het eerste.
Een zuster der gemeente zei tegen
haar buurvrouw: „Je kunt met de tus
senzang wel naar huis gaan". De buur
vrouw wilde dan maar liever bij de
tussenzang komen. Ik zou zeggen -
willen we toch deze vergadertechniek
handhaven - dan nog één stap verder.
Een hoofd-leider, een hoofd-spreker be
noemen, die de vragen en opmerkingen
uit alle groepen verzamelt, hutje-mudje,
en ze dan sorteert, ze fors en pittig bij
maken voor de kerkdiensten. Maar eerst
was er de Kerk en terwille van die
Kerk is er de rustdag.
In haast alle zakagenda's staat het,
dat de zondag een christelijke feestdag
is.
Het was voor die eerste christenen
heel moeilijk om allen samen te komen.
Dat kan eigenlijk alleen op de dag, die
voor iedereen een rustdag is.
In de zondagen drukt God Zijn stem
pel op de tijd.
En net eender als onze (grotere)
kinderen op school leren, dat een rechte
lijn door twee punten volkomen wordt
bepaald, zo wordt het karakter van de
zondag het beste bewaard door twee
kerkdiensten, waarin we de Here ont
moeten, zijn Woord horen verkondigen,
meedoen aan de voorbede, aan de lof
zegging en aan de collecte.
Daarom moeten we allen vermijden,
wat de kerkgang zou kunnen verhin
deren of onze aandacht bedreigen.
Ik denk ook aan de manier waarop
we de zaterdagavond doorbrengen:
Laten we maken dat we 's zondags fris
en uitgeslapen zijn - om Gods Geest in
ons te laten werken.
Dan straalt de vreugde en de vrede
van de eerste dag uit over al de dagen
der week en dan gaan we van zondag
tot zondag steeds voort, van kracht tot
kracht, d.w.z. van de éne krachtsver
nieuwing tot de andere.
De zondagen zijn de pijlers, waarop
ons christelijk leven rust.
En die pijlers rusten in de grond van
Gods genade en trouw in Jezus Chris
tus, onze Heer.
A. D.
de referent brengt. Want je kunt wel
de dominee als topfiguur door de vóór
deur uitdrijven, maar dan moet je niet
weer vijf, zes mensen met de dominee's
mantel omhangen.
Goed - de dominee topfiguur afMet
de consequentie dat hij ook staat-blote
af, klusjes-man af wordt. Ik geloof,
dat de bespreking van de pastor-figuur
op de diaconale conferentie alleen dan
effect zal hebben, als we van alle top
figuren verlost worden. Eén is uw
Koning, en Hij draagt de banier boven
tienduizenden. Wat heeft de heer van
Vliet dat prachtig uitééngezet. Och, U
moet niet denken, dat de dominee's op
de diaconale conferentie te Goes ook
maar één pijnlijke opmerking moesten
incasseren. Trouwens, wat waren er
weinig predikanten, èn op de diakenen-
èn op de ouderlingen-conferentie Heel
wat collega's schijnen het artikel van
de eenheid der ambten nog niet te
kunnen beleven. Ofschoon dit nog een
oud artikel moet zijn. Mijn afwezige
collega's - voorlopig gebruik ik deze
betiteling alleen nog maar voor de pre
dikanten - hebben heel wat gemist.
Zolang we nog in deze mildheid de
problemen met elkaar bespreken, raken
we niet in de dommel. En we raken
elkaar niet kwijt. Kunnen we nog twee
funeste zaken op een afstand houden.
De dommel en de scheuring. Zegt de
Hebreën-brief niet, dat we op elkaar
acht moeten geven, tot opscherping van
de liefde en van de goede werken
Komen we dan niet uit onze problemen,
zolang we er nog samen in zitten, kan
serieuze en broederlijke bespreking ons
niet van elkaar scheiden. Een warm
hart krijgt geen kramp onder een hete
bespreking.
G. S. O.
(slot)
De vorige keer ben ik geëindigd met
een balans. Daar is een zin uit wegge
vallen (vermoedelijk mijn schuld).
Alleen de winst van de Reformatie
werd genoemd. Maar een balans heeft
ook een verlies-kant. De conclusie moest
daarom zijn:
De winst van de Reformatie op dit
punt is geweest, dat het kerkvolk weer
leerde communiceren, wanneer het H.
Avondmaal bediend werd. Het verlies
was, dat dit sacrament voortaan maar
spaarzaam bediend werd in plaats van
wekelijks. Duidelijk is uit al het voor
gaande, hoe ver we ons in dit opzicht
verwijderd hebben van de praktijk uit
de tijd der apostelen.
Waarom is dit zo'n verlies? Men
spreekt wel eens smalend over „sacra-
mentalisme" en meent de zaak te kun-
