KERKELIJK GEZAG en
persoonlijke vrijheid
NIEUU/S
Calvinismê eri van Calvijn. Want t is
alles even somber wat daaraan is.
Het bovenstaande is. wat de Duitsers
een mythe noemden. Niemand twijfelt
er aan, doch er is geen woord van waar.
Nu is het ontstaan van de mythe wel
te verklaren, doch het is zeker niet waar,
dat Calvijn een sombere man was en dat
het Calvinisme een sombere leer is. Wel
zijn er vele sombere Calvinisten ge
weest, maar dat waren dan ook geen
echte Calvinisten. Dat waren mensen,
die er misschien wel vóór waren, maar
die er niet „achter" waren.
Wie de levensgeschiedenis van Cal
vijn bestudeert, zal zeker een heel an
dere persoonlijkheid vinden dan Luther
was, maar die zal zich hoe langer hoe
meer gaan verbazen over het ruimhar
tige verdraagzame denken van deze
vriendelijke en geestige mens.
Calvijn was op en top een Fransman
en wordt getypeerd door de fijne nuan
ces en de bewegelijkheid van zijn (on
vertaalbaar) „esprit".
In zijn eigen leven was letterlijk niets
van het fatalisme, waarmee velen stom
weg de leer der uitverkiezing verwarren.
Calvijns gedachten zijn geheel en al
doordrenkt van de bijbel.
Hoe kinderlijk teer en innig is zijn
liefde voor de Here Jezus en hoe einde
loos is zijn prijzen van Gods goedheid.
Calvijn was ook bescheiden en daarin
beschaamt hij vele theologen, die dik
wijls vergeten wat hij eens schreef: „Als
God ophoudt met onderwijzen, moeten
wij ophouden wijs te willen zijn".
Hij heeft ook heel vaak de geloofs
belijdenis mede ondertekend van an
deren, ook als hij het met sommige for
mulering niet helemaal eens was.
Wie Calvijn persoonlijk wil leren
kennen, leze vooral zijn correspondentie
aan particulieren, waarin hij op gedul
dige, vriendelijke manier ingaat op al
lerlei particuliere moeilijkheden en op
waarlijk pastorale wijze raad geeft. Een
voortreffelijk boek niet al te groot,
niet te duur is dat van Stickelberger,
dat jaren geleden bij de firma Kok is
uitgekomen, getiteld: „Johannes Cal
vijn".
Drie dingen moeten wij niet vergeten:
allereerst, dat toen Calvijn in Genève
kwam, het er een zeer goddeloze boel
was. Genève was een van de meest licht
zinnige stadjes, waar de zeden zelfs
voor die tijd om hun losheid berucht
waren. Daar ging Calvijn tegen in.
Consequent en hardnekkig.
Voorts, dat Calvijn vrijwel altijd ge
kweld werd door berstende hoofdpijnen.
Lichamelijk was hij een ellendig
hoopje mens.
't Is een groot wonder, dat een man
met zóveel pijnen, zó zonnig en opge
wekt kon wezen en zo ontzaggelijk veel
werk heeft kunnen verzetten. Dat kon
Calvijn alleen door heel dicht bij de
Here Jezus te leven.
Ten slotte een woord over de moord
op Servet.
Inderdaad: Calvijn heeft goedgevon
den, dat Servet in Genève ter dood werd
gebracht op grond van zijn goddeloze
leer.
Maar, in alle Roomse steden was Ser
vet reeds bij verstek ter dood veroor
deeld. Hij was gevlucht naar Genève en
hoopte op Calvijns bescherming.
Godslastering was in die tijd een mis
daad, die in elk land de doodstraf ver
diende. Wat Servet over Gods drie
eenheid had beweerd, is te vreselijk om
te herhalen.
Ten slotte Calvijn heeft zijn uiterste
best gedaan om die doodstraf te voor
komen. Maar naar de maatstaven van
die tijd kon hij moeilijk anders.
Doch zeker niets heeft dit alles te
maken met somberheid van karakter.
A. D.
De encycliek van Paus Paulus VI,
humanae vitae, heeft overal grote dei
ning veroorzaakt en dat niet alleen in
Rooms Katholieke kring. De beslissing,
die jarenlang werd uitgesteld, is nu ge
vallen. De vrijheid die er tot nu toe in
Rooms Katholieke kring ten opzichte
van bepaalde anti-conceptiemiddelen
was omdat er (nog) geen uitspraak was
gedaan, bestaat niet meer, want in deze
encycliek wordt duidelijk gezegd „dat
elke echtelijke daad open moet blijven
voor de overbrenging van het leven".
Het is niet mijn bedoeling nader op deze
encycliek, of op de reaktie van het Ne
derlands episcopaat in te gaan. In de
dagbladpers is hierover voldoende in
formatie gegeven.
Tenminste vier instanties zijn in meer
dere of mindere mate in onrust en span
ning gebracht. Allereerst gaan onze ge
dachten uit naar vele échtparen die de
stem van hun geweten volgden en
meenden dat het voor hen de aange
wezen weg was anti-conceptionele mid
delen te gebruiken. De statistieken van
de geboorten in R.K.-kring geven dui
delijk aan dat steeds meerderen van
deze middelen gebruik maakten. Ze
staan nu voor de keus: óf de stem van
de kerk volgen (en dat is een stem die
geen adviezen geeft maar met gezag
spreekt), óf de stem van het geweten
blijven volgen en zélf de verantwoorde
lijkheid voor de grootte van het gezin
dragen. Hoe ook deze keuze uitvalt, de
huwelijksgemeenschap van man en
vrouw is bij hen (opnieuw?) in een
spanningsveld terechtgekomen. Daar
naast denken we aan de katholieke art
sen, die hierdoor in een moeilijke positie
gebracht zijn. Zullen zij zich vrij voelen
aan katholieken en niet-katholieken in
hun praktijk middelen ter hand te stellen
die door het hoogste gezag van hun kerk
afgewezen worden
Vervolgens alle geestelijken die in
hun pastorale praktijk de vragen (en
noden) van de mensen te horen krijgen
en adviezen moeten geven. Ook voor
hen een conflict tussen de stem van het
geweten en de stem van de kerk. Ten
slotte denken we aan de internationale
instanties die zich met de hulp aan on
derontwikkelde gebieden bezig houden.
In sommige gebieden van de wereld
waar honger nog steeds slachtoffers
maakt, is sprake van een bevolkings
explosie sinds (dank zij hygiëne en me
dische praktijk) de zuigelingensterfte
sterk afgenomen is.
In deze landen wordt aangedrongen
op de persoonlijke verantwoordelijkheid
ten aanzien van de groei van het gezin.
De geboorte is niet langer uitsluitend
het gevolg van het blinde lot, maar van
een gezamenlijk aanvaarde verantwoor
delijkheid. Dank zij dezelfde weten
schap die de zuigelingensterfte terug
drong is het nu mogelijk tussen huwe
lijksgemeenschap en zwangerschap af
stand te brengen en dat wordt door
velen als een bevrijding ervaren. Maar
nu, ria het woord van de Paus, wat nu
Geldt het oude spreekwoord nog: Roma
locuta, causa finital? (Als Rome ge
sproken heeft, is de zaak afgedaan).
Waarschijnlijk niet. In ons kerkblad
kunnen we daar niet op ingaan. Graag
willen we proberen een ander accent te
leggen. Want voor ons is het dillema:
gezag van de kerk—vrijheid van ge
weten niet het laatste woord. Zowel de
kerk in zijn totaliteit, alsook het ge
weten van twee mensen die samen de
eenheid van hun huwelijk beleven, heeft
te maken met het Evangelie als licht
gevende, spanningwegnemende bood
schap van het Koninkrijk Gods. En in
dat Evangelie lezen we „Of gij dus eet
of drinkt, of wat ook doet, doet het alles
ter eer van God" (1 Cor. 10 31).
Eten en drinken: op het eerste gezicht
dingen aan de buitenkant van ons leven
en toch: betrokken op de Heer. Heel ons
leven, in grote lijn en in détail, speelt
zich af voor Zijn ogen..
Daarom bidden wij ook, als wij het
voedsel tot ons nemen. Daarom is er óók
ruimte voor een slaapkamergebed, naast
een tafelgebed. Want de huwelijksge
meenschap is een gave van God waar
voor wij Hem in het gebed willen
danken.
Luisterend naar het Evangelie vinden
wij de weg in de huwelijksvragen. Soms
leidt Hij ons in een landschap waarin
het verlangen en de bereidheid groeit om
nieuw leven te ontvangen. Soms ook
groeit in ons de overtuiging dat het niet
de wil van de Heer kan zijn dat huwe
lijksgemeenschap tot zwangerschap
leidt. Ook dat is een zaak van gesprek
èn gebed, van man en vrouw in hun
verhouding tot God. Wat dan Géén
gemeenschap
Of een op de kalender afgestemde ge
meenschap Of een gebruikmaken van
datgene wat de Heer van de schepping
in deze tijd aan de mensen in handen
gegeven heeft
Enerzijds: kinderen, een erfdeel van
de Heer (Psalm 127).
Anderzijds: door Hem werd het sleu
teltje van de verantwoordelijkheid in
onze handen gelegd.
Een stroom van anti-conceptiemidde
len verspreidt zich over de wereld. Me
nigeen zegt: het gemak dient de mens.
De Christen formuleert het anders: alles
wordt geheiligd door het gebed.
Paulus zegt het zó: „Indien ik onder
dankzegging van iets gebruik maak, hoe
kan men kwaad van mij spreken over
iets, waarvoor ik dank zeg?" (1 Cor.
10:30).
(Pax Nostra). D. N. Wouters.
Landelijke bijeenkomst
Ver. van Verontrusten in de
Geref. Kerken
De Vereniging van Verontrusten in
de Geref. kerken „Schrift en Getuige
nis" is voornemens zaterdag 5 oktober
a.s. in de Bethelkerk te Urk een lande
lijke bijeenkomst te houden. De mor
genvergadering die om 11.15 uur aan
vangt is gewijd aan huishoudelijke
zaken en uitsluitend toegankelijk voor
leden en donateurs. In de middagverga
dering die om 2 uur begint en die ook
voor niet-leden toegankelijk is spreekt
de heer H. W. Maaskant van Zeist
over „Biddend waken wakend bid
den". Voor gedachtenwisseling zal
ruime gelegenheid zijn. Ds. G. Mete
ring Hzn. van Herwijnen spreekt een
slotwoord en het Urker Visserskoor
„Crescendo" o.l.v. de heer Meindert
Kramer verleent medewerking.
Nadere inlichtingen verstrekt te se
cretaris, de heer H. Schallevis, Egel
straat 15 te Hilversum.
uit öe
keRken
Beroepen te Grootgast (vac. S. van
der Linde) en te Varsseveld (vac. A.
Oostenbrink) J. W. Broersma te Wes-
terbork te Zwijndrecht-Groote
Lindt G. Oppedijk te Delft te Gro-
ningen-West (wijk De Paddepoel)
W. B. van Halsema te Steenwijk te
Assen (5e pred. pl.), te Groningen-
Oost (vac. W. Reeskamp) en te
Veenendaal (3e pred. pl.) F. de Jonge
te Emmer-Compascuum -te Nieuw-
Vennep J. van Drie te Leiderdorp te
Bedum (vac. K. Reenders) H. Tien te
Ede te Huizen (N.-H.) (vac. W. ten
Kate) C. M. Boerma te Rotterdam-
Zuid.
Aangenomen naar St. Anna Parochie
(vac. J. W. de Roo) Drs. J. H. Meijer
te Meliskerke.
Bedankt voor Urk (4e pred. pl.) R.
Akkerman te Driebergen voor Kam
pen (vac. C, Heyerman) Drs. J. Vlaar-
dingerbroek te Ermelo.
CLASSIS MIDDELBURG
Middelburg (Oostkerk) 9 uur Ds. van Til (voor
bereiding H. Avondmaal).
(Hofpleinkerk) 9.30 uur Ds. van Wilgenburg.
14.30 uur Ds. Poppe te Naarden.
17.00 uur Ds. van Houten.
(Getuigeniskerk, Adriaen Lauwereijszstraat)
9.30 Ds. de Boer.
17.00 uur Ds. van Wilgenburg, afscheid.
(Plan Zuid, Gymnastiekhal bij schoolgebouw,
Rentmeesterlaan
10.15 uur Ds.van Houten te Aalsmeer.
17.00 uur Ds. Poppe.
Arnemuiden 9.30 en 14.30 uur Ds. Oegema (Bed.
Heilig Avondmaal).
Domburg 10 uur Ds. Helderman en 14.30 uur Ds.
Joosse te Middelburg.
Gapinge 10 en 14.30 uur Dr. Dondorp.
Grijpskerke 10.15 uur Ds. van Til te Middelburg
en 19 uur Ds. Meijer te Meliskerke.
Koudekerke 9.30 en 14.30 uur Ds. Elshout (Jeugd-
zondag).
Meliskerke 9.30 en 14.30 uur Ds. Meijer.
Oostkapeüe 10 en 14.30 uur Ds. Hartholt.
Serooskerke 10.45 uur Ds. Meijer te Meliskerke
en 14.30 uur Ds. Jansen te Goes.
St. Laurens 10 en 14.30 uur Ds. de Craene.
Souburg 9.30 en 19 uur Ds. Brederveld (afscheids-
dienst).
Veere 10 en 14.30 uur Ds. Streefkerk.
Vlissingen (Petruskerk) 9.30 uur Ds. Mantz te
Rozenburg en 19 uur Ds. Groeneveld (Jeugd-
zondag).
(Huishoudschool, Paauwenburg)
10 uur Ds. Groeneveld en 17 uur Ds. Mantz.
Vrouwenpolder 10 en 14.30 uur Ds. Goslinga te
Amsterdam.
Westkapelle 9.30 uur Ds. Joosse en 14.30 uur Ds.
Helderman.
CLASSIS ZEEUWS-VLAANDEREN
Aardenburg 9 uur Ds. Noorloos en 15 uur Ds.
Musch te Breskens.
Axel 10 en 17 uur Ds. Heemskerk.
Breskens 9.30 uur Ds. Noorloos en 17 uur Ds.
Musch.
Hoek 10 en 14.30 uur Ds. v. d. Meulen te Wasse
naar.
Sas van Gent (Ned. Herv. Kerk) 19 uur Ds.
Berger.
Schoondijke 9.30 en 14.30 uur Ds. de Jonge te
Emmercompascuum.
Terneuzen 10 en 16.30 uur Ds. Gispen.
(Mozarthof) 9.30 uur Ds. Berger en 19 uur Ds.
Gispen, welkomdienst.
Oostburg 10 uur Ds. Paksy en 15 uur Ds. Noor-
loos.
Zaamslag 10 en 15 uur Ds. Zwaan.
Zoutespui 9 en 15 uur Ds. Gispen te Terneuzen.
CLASSIS GOES
Baarland 9 uur Ds. Juch te Kapelle en 14.30 uur
Kand. Mulder.
Borssele 10 en 14.30 uur Ds. v. d. Berg.
Colijnsplaat 10.15 uur Ds. Maaskant te Leiden en
14.30 uur Ds. Poelman te Kamperland.
Driewegen 10.30 uur Ds. Noordhof en 14.30 uur
Ds. van Wilgenburg te Middelburg.
Geersdijk 10 uur en 17.15 uur Ds. de Jong te
Emmercompascuum.
Goes (Westerkerk) 10 uur Ds. de Bruijne en 17
uur Ds. Jansen.
(Oostkerk) 9 uur Ds. Jansen en 17 uur Ds. de
Bruijne.
's-Gravenpolder 10 uur Kand. Mulder te Amster
dam (Jeugddienst) en 14.30 uur Ds. Heuzeveld
te Goes (voorbereiding H. Avondmaal).
Heinkenszand 10 en 14.30 uur Kand. Houtman te
Amsterdam (voorbereiding H. Avondmaal).
Kamperland 10 uur Ds. Poelman en 14.30 uur
Ds. Maaskant te Leiden.
Kapelle 10.30 en 17 uur Ds. Juch.
Kruiningen 10.30 en 14.30 uur Ds. v. d. Molen.
Lewedorp 8.45 uur Kand. Mulder fe Amsterdam
en 17 uur Dr. Dondorp te Gapinge.
Nieuwdorp 10 en 14.30 uur Ds. Kramer.
Wemeldinge 9 en 14.30 uur Ds. Kampherbeek te
Heemse.
Wissenkerke 10 en 14.30 uur Ds. Blokland (Bed.
H. Avondmaal).
Wolphaartsdijk 10 en 14.30 Ds. Bouwknegt te
Rotterdam.
Yerseke 9 uur Ds. v. d. Molen te Kruiningen en
14.30 uur Ds. Kramer te Nieuwdorp.
CLASSIS THOLEN
Anna Jacoba Polder 10 uur Ds. Elderman te Din-
teloord en 15 uur Ds. Torenbeek.
Bergen op Zoom 10 uur Ds. v. d. Stoel en 17 uur
Ds. v. Dijk.
Halsteren 15 uur Ds. v. Dijk.
Hoogerheide (Schapendreef 21) 9.45 uur Ds. v.
Dijk en 15.30 uur Ds. v. d. Stoel.
Krabbendijke 9.30 en 14.30 uur Ds. van Asselt te
Dordrecht.
Oud-Vossemeer 10 en 15 uur Ds. Koolstra te
Roosendaal.
Poortvliet 10 uur leesdienst en 14.30 uur Ds.
Swiers te Enkhuizen.
Riiland-Bath 10 en 14.30 uur Ds. Groenenberg te
Den Haag (Voorber. H. Avondmaal).
Tholen 10 en 17 uur Ds. Swiers te Enkhuizen.
CLASSIS ZIERIKZEE
Brouwershaven 10 en 14.30 uur Ds. Wentsel.
Bruinisse 9 uur Ds. Heuzeveld te Goes en 17 uur
dhr Jansma te Zonnemaire.
Haamstede 10 en 17 uur Kand. Holtrop te Am
sterdam.
Nieuwerkerk 10.15 uur Ds. Heuzeveld te Goes en
5 uur Ds. Heuzeveld.
Oosterland 10 en 18.30 uur Dr. Becker (Bed. H.
Avondmaal en Dankzegging).
Scharendijke 9.30 en 14.30 uur Ds. Scholing (af
scheid).
Zierikzee 10 en 17 uur Ds. Meijer te Souburg.
Zonnemaire 10 uur gez. dienst met Herv. en 14.30
uur dhr. Jansma.
