Mseutve Vormen
Sloereiiiand - !si dode land
Predikbeurten zondag 28 april 1968
en meisjes, die blijkens het onderschrift
een catechisatiegroep vormen.
De jongelui hebben blijkbaar niet
geposeerd. Een verborgen oog heeft dit
beeld gevangen.
Het is moeilijk te zeggen of deze jon
gens en meisjes geïnteresseerd zijn en
luisteren. Dat is vaak aan de uitwendige
houding niet te zien Sommigen hangen
er maar wat suf bij, weggedoken in hun
kragen en dassen. Maar daar kun je je
op verkijken. Je kunt met je ogen dicht
intens luisteren en met je ogen open
zitten slapen. Dus daarom heb ik dit
plaatje niet uitgeknipt.
Het gaat me om wat anders. Dat heb
ik uitgedrukt in een opschrift stations
wachtkamer. En ik voeg er nu nog aan
toe tweede klas.
Want op één meisje na zitten ze alle
maal met hun jassen aan. En U weet
wel wat voor jassen de brommende
jeugd tegenwoordig draagt.
Wanneer je op bezoek komt is toch
zeker een der eerste dingen, die je doet:
je buitenkleren uittrekken
Dat doe je op school en op kantoor
toch ook En als je ergens les krijgt
Je vindt tegenwoordig overal een
goede verwarming der lokalen en ik zou
niet weten, waarom je op catechisatie
je zo lomp zou gedragen.
In een stationswachtkamer houdt men
zijn jas aan en in de bioscoop. Maar
thuis niet en ook niet op bezoek. En niet
op 'n vergadering. Daarom meen ik, dat
het vanzelf sprak, dat je ook op de
catechisatie je jas uitdoet en dat er voor
een behoorlijke garderobe of kapstok
wordt gezorgd.
Het begint gelukkig ook tot het besef
van kerkbouwers door te dringen, dat
het afschuwelijk is om in een goed ver
warmde ruimte een uur lang met je win
terjas aan te zitten en met je hoed in
je hand.
Wat dat laatste betreft hebben jon
gens en meisjes het makkelijkerdie
kunnen het zich veroorloven de hoofd
zaak" te verwaarlozen.
Ik zie tenminste op de uitgeknipte
foto nergens een hoed of iets dergelijks.
Examen
In deze tijd bereiden een aantal ca
techisanten zich voor op de openbare
belijdenis. In de ene kerk is het wat
vroeger, in de andere wat later. Maar
overal toch ongeveer in het voorjaar.
Aan die openbare belijdenis gaan
twee dingen vooraf de approbatie van
de gemeente en de examinatie van de
kerkeraad.
Voor die afkondiging zijn de meesten
niet bang, maar wel voor dat onderzoek
vanwege de kerkeraad. Dat onderzoek
gaat namelijk over de beweegredenen
en over de verworven kennis van ,,de
waarheid".
Dat onderzoek naar de beweegrede
nen gebeurt in allerlei kerken zeer ver
schillend. Meestal door een gesprek on
der vier ogen. Soms door een brief, die
de belijdeniscatechisanten moeten schrij
ven. Zelden in het openbaar met de hele
groep of met de hele kerkeraad.
Dit onderzoek wordt dan ook niet
gevreesd. Integendeel. Maar wel dat
onderzoek naar de kennis.
Niet alleen de catechisanten zien er
tegen op. Maar ook de predikant, die
enige jaren lang met hen gecatechiseerd
heeft.
Nu komt dan het resultaat van zijn
jaren lang bezig zijn. Nu kan de ker
keraad het horen of hij het als catecheet
goed of slecht gedaan heeft.
Ik herinner me dat van vroeger nog
heel goed. Dan zat een halve kerkeraad
aan de ene kant- van de tafel en een
groep jonge mensen aan de andere kant.
En al ze dan allemaal een paar beur
ten gehad hadden, mochten ze buiten
staan en sprak de kerkeraad een oor
deel uit over de al of niet openbaar ge
worden kennis.
Ik had een ouderling, die ieder jaar
weer hetzelfde zei ,,Het was niet erg
best, maar toch een weinig beter dan
het vorige jaar". In zijn wijsheid wist
hij vermaning en vertroosting dus te
combineren.
Daar moeten die jongens en die meis
jes toch wel zenuwachtig van worden
zo'n zwijgend forum tegenover je
En wat stelt het voor
Een meisje, dat een antwoord goed
uit haar (achter)hoofd op zeggen kan,
zo'n lang antwoord op een catechismus
vraag, maakt een uitstekende indruk,
terwijl het helemaal niet vaststaat, dat
ze er iets van begrijpt of over een paar
jaar zich nog één zin kan herinneren.
Terwijl een jongen, die aarzelend en
zoetend een eigen antwoord probeert
te geven, soms de fijnste dingen kan
zeggen, terwijl hij de indruk maakt al
leen maar wat te kunnen stotteren.
Gelukkig zijn de meeste kerkeraden
wijzer geworden. En werd dat rationa
listisch geëxamineer van lieverlede af
schaft.
Waar de kerkeraad nog niet wijzer
is, weet ik een probaat middel.
Ik heb ondervonden, dat het werkt.
Als een catechisant iets niet wist,
vroeg ik het aan de ouderlingen. Op
de rij af.
Deze methode heft de kloof op tussen
beoordeelden en beoordelaars en 'ver
andert het examen in een geleid ge
sprek.
En pientere ouderlingen hebben in
dat gesprek gelegenheid genoeg om op
te merken, wie er wat van weet en
begrijpt.
Regelrechte vragen schrikken vaak
af. Dan klappen de mensen dicht:
En vooral jonge mensen weten het
dan ineens niet meer. Ik vroeg eens aan
een dokter, nog wel een specialist, op
de man af naar aanleiding van een ziek
tegeval ,,Wat is uw prognose
Ik kreeg niet meer dan het onbenul
lige ,,Hoe bedoelt U" ten antwoord.
Tenslotte is een catechisatie een won
derlijke opleiding. Als dominee ben je
dolblij, als de jongens en meisjes trouw
komen en zielsgelukkig, als ze zich we
zenlijk gaan interesseren. Maar je bent
volslagen weerloos.
Je hebt tegen de ongeïnteresseerden
geen enkel wapen dan je eigen bezie
ling.
Naast elkaar zitten pienteren en
dommen. Want de overgang naar de
volgende groep vindt alleen plaats in
verband met de leeftijd.
Voor de één ben je veel te moeilijk,
maar voor de ander veel te eenvoudig.
Soms weten van wat je vertelt en uit
legt sommigen alles al af en anderen
nog niets.
Ik heb nu 42 jaar lang veel en graag
gecatechiseerd. Maar het is nog steeds
een hele toer.
Maar zo'n soort examen ,,voor de
kerkeraad" is fout. A. D.
Ook aan de universiteiten dringen
nieuwe vormen door. Men zegt wel
eens, dat de kerken conservatief zijn.
Maar vergeleken bij de hardnekkigheid,
waarmee aan de universiteit (haast nog
erger dan in de kazerne) wordt vast
gehouden aan verouderde vormen, dient
de kerk vooruitstrevend te worden ge
noemd.
Het is op de universiteit soms net als
of de boekdrukkunst nog niet uitgevon
den werd, laat staan de stencylmachine
of de bandrecorder. Het is geen won
der, dat academisch-gevormden meestal
een zeer slecht handschrift hebben. Ze
hebben wel de grootst mogelijke vaart
dictaat moeten opnemen. Maar gelukkig
dringen moderne methoden ook in het
hoger onderwijs door. Een van die nieu
wigheden is het persoonlijk contact tus
sen professoren en studenten. Hier voor
dienen de civitasdagen. Maar vooral de
faculteitsconferenties.
Zo wordt van 11 -16 mei in het
vormingscentrum Hedenesse Cadzand
een conferentie belegd van de Theol.
faculteit van de Vrije Universiteit.
De theologische studenten zullen
daar met hun professoren een paar da
gen samen leven. D.w.z. samen praten,
samen denken, samen spelen, eten en
slapen.
Het thema voor de discussies is
Mensen tussen realiteit en verwach
ting".
Wat is het fijn om in deze tijd stu
dent te wezen. En theologie te mogen
studeren A. D.
In de Amsterdamse Kerkbode schrijft
Dr. P. G. Kunst over de finantiële ver
houdingen van Kerk en Staat, de zgn.
„Zilveren koorde", maar wijst in zijn
artikel vooral op de gevaren van een
rijke kerk, die op maatschappelijk ge
bied mee gaat spelen als groot-grond
bezitter. Dat was zo in Hongarije, dat
is nog steeds zo op Cyprus (Makarios).
En dat komt ook voor in Zeeland.
De Roomse Kerk is ook ontzettend
rijk door aandelenbezit in zeer vele
groot-idustrieën. Zij beheerst de Itali
aanse oeconomie.
In Zeeland is 1 van alle grondbe
zit van de Hervormde Kerk. Daartegen
zijn vele jongeren onder aanvoering van
Ds. Strating (dir. van het Herv. maat
schappelijk werk in Zeeland) in op
stand gekomen. Ze liepen niet met
spandoeken te demonstreren, maar wis
ten wel te zeggen wat zij wilden. Hier
volgt een gedeelte van wat Dr. P. G.
Kunst er over meedeelt
,,In Zeeland heeft een groep jonge Her
vormde gemeenteleden een gesprek ge
voerd met vertegenwoordigers van het
provinciaal kerkbestuur over het bezitten,
verwerven en beheren van „kerkelijke goe
deren". In Hervormd Nederland staat er
een interessant verslag over.
Wij zijn van mening zo stellen de
jongeren zich op dat het niet juist is
als kerkvoogdijen en/of diakonieën bezit
ters van grond zijn, terwijl zoveel levend
geld voor de gemcente-van-nü noodzake
lijk is.
Volgens hun mededeling gaat het in
Zeeland om een kerkelijk grondbezit van
ongeveer 2200 hectare, over het algemeen
zeer goede landbouwgrond, met of zonder
boerderijen. Dit bezit is vooral in het ver
leden door schenking verkregen, maar ook
wel door koop verworven.
Houden we met de door inpoldering ont-
stande vergroting van het Zeeuws provin
ciale gebied rekening, dan zal liet Her
vormde grondbezit ongeveer 1 van het
totaal bedragen een respectabel bezit,
hoewel niet een oppervlakte die voor de
huishouding van de provincie groot ge
wicht in de schaal legt.
De jongerengroepen hebben tegen dit
kerkelijk bezit protest aangetekend en ver
klaard, dat zij liet onjuist vinden als de
kerk zich op deze manier wil veilig stellen.
Zij spreken over een wereldse zekerheid,
die niet bij de kerk past.
De jonge gemeenteleden zien het ker
kelijk grondbezit als een bezwaar tegen
het optreden van de gemeente van Chris
tus. Terwijl de jonge kerken in de ont
wikkelingslanden alle mogelijke risico's
moeten nemen om in stand te blijven, trekt
de kerk in ons land haar inkomsten van
veilig belegde geldsommen.
Radikaal is hun voorstel om de helft
van deze kerkelijke gronden af te stoten.
Het zijn toch voor het merendeel versprei
de stukken, een versnipperde bezit, waar
voor niet de beste pachtprijzen te maken
zijn. Wordt zulk een deel verkocht, dan
zijn problemen in verband met de bouw
van jeugdhuizen, woningen en een bejaar
dentehuis goeddeels opgelost. Daarom kie
zen zij in de plaats van dood kerkelijk be
zit voor het gebruiken van levend geld,
waarmee de kerk vandaag kan werken.
Het Zeeuwse gesprek heeft nog enkele
andere aspecten opgeleverd, die de moeite
van het overwegen waard zijn. Ds. H. M.
Strating, directeur van het hervormd
maatschappelijk werk in Zeeland heeft er
op gewezen dat het steunen op inkomsten
uit kerkelijke goederen de offervaardigheid
van veel gemeenteleden ten kwade be-
invloedt. De leden van de kerk vertrouwen
er op, dat de baten uit deze vaste goe
deren voldoende zullen zijn om de voort
gang van kerkelijke arbeid te garanderen.
Persoonlijk ken ik deze situatie uit een
andere niet-Zeeuwse gemeente waar
men openlijk uitsprak, dat „de doden har
der voor de kerk werken dan de leven
den".
De jongeren nemen geen blad voor hun
mond en vullen de opmerking van ds.
Strating aan met een verwijt over de wil
lekeurige toewijzing aan pachters. Uit de
praktijk blijkt volgens hen, dat „de kerke-
gronden bijna alleen verpacht worden aan
hervormde lidmaten". Zij spreken over een
vorm van partijdigheid.
Het hierboven genoemde verwijt komt
overigens niet alleen in Zeeland voor en
het is beslist ook niet een typisch hervormd
verschijnsel. Als er in een bepaalde ker
kelijke lering iets te „vergeven" bedoeld
als „uitgeven" valt of als er iets te ver
dienen is, zijn kerkelijke autoriteiten er
gauw bij om eerst de huisgenoten van
het geloof te bedenken."
A. D.
CLASSIS MIDDELBURG.
Middelburg (Oostkerk) 9 uur Ds. Joosse.
(Hofpleinkerk) 9.30 uur Ds. Schuddebeurs, Wezep
(In deze dienst wordt speciale aandacht gesschonken
aan doven en hardhorenden.)
2.30 uur Ds. Van Wilgenburg.
5 uur Ds. Van Til.
Getuigeniskerk (Acriaen Lauwereijszstraat)
9.30 uur Ds. Van Til.
5 uur Ds. Schuddebeurs.
Plan Zuid Gymnastiekhal bij schoolgebouw)
10.15 uur Ds. Wilgenburg.
5 uur Ds. Joosse.
Arnemuiden 9 en 2.30 uur Ds. Kramer, Nieuwdorp.
Domburg 10 uur Ds. Elshout te Koudekerke.
2.30 uur Ds. Helderman.
Gapinge 10 en 2.30 uur Ds. Dondorp.
Grijpskérke 10 en 2.30 uur Ds. Steunenberg, Rotterdam
Koudekerke 9.30 uur Ds. Groeneveld.
2.30 uur Ds. Kornet, beiden te Vlissingen.
Meliskerke 10 en 2.30 uur Kand. Kranenberg te
Amsterdam.
Oostkapelle 9 uur Ds. Bosman te Vrouwenpolder,
2.30 uur Ds. De Bruijne te Goes.
Serooskerke 10 en 2.30 uur Ds. Van Wouwe.
St. Laurens 10 en 2.30 uur Ds. De Craene.
Souburg 9.30 en 7 uur Ds. Meijer.
Veere 10 en 2.30 uur Ds. Streefkerk.
Vlissingen (Petruskerk) 9.30 uur Ds. Kornet.
5 uur Ds. Groeneveld.
(Huishoudschool, Paauwenburg)
11 uur Ds. Kornet.
Vrouwenpolder 10 en 2.30 uur Ds. Bosman.
Westkapelle 9.30 uur Ds. Helderman,
2.30 uur Ds. Elshout.
CLASSIS ZEEUWS-VLAANDEREN.
Aardenburg 10 uur Ds. Paksy, 3 uur Ds. Noorloos.
Axel 10 en 5 uur Ds. Heemskerk.
Breskens 9.30 en 5 uur Ds. Musch.
Hoek 10 en 2.30 uur Ds. Gispen te Terneuzen.
Sas van Gent (Ned. Herv. Kerk) 11 uur Ds. Gispen.
Schoondijke 9.30 en 2.30 uur Kand. Dronkert, Leiden
Terneuzen 10.30 en 16.30 uur, Ds. Gispen.
(Mozarthof) 9 uur Ds. Berger, 19 uur
Oostburg 10 uur Ds. Noorloos te Aardenburg,
3 uur Ds. Paksy.
Zaamslag 10 en 3 uur Ds. Zwaan.
Zoutespui 10 en 3 uur Ds. Berger te Terneuzen.
CLASSIS GOES.
Baarland 10 uur Leesdienst.
2.30 uur Kand. Sinte Maartensdijk.
Borssele 10 en 2.30 uur Ds. Oegema te Arnemuiden.
Colijnsplaat 10 en 2.30 uur Ds. Blokland.
Driewegen 10 en 2.30 uur Ds. v. d. Veen.
Geersdijk 10.30 uur Ds. De Bruijne te Goes,
2.30 uur Ds. Meijster te Ede.
Goes (Westerkerk) 10 uur Ds. Jansen,
5 uur Ds. De Bruijne.
(Oosterkerk) 9 uur Ds. De Bruijne,
5 uur Ds. Jansen.
's-Gravenpolder
Heinkenszand 10 en 2.30 uur Kand. Fokkema te
Groningen.
Kamperland 10 en 2.30 uur Ds. Poelman.
Kapelle 10 en 17 uur Ds. Juch.
Kruiningen 10 en 2.30 uur Ds. v. d. Molen.
Lewedorp 9 en 2.30 uur Ds. Hartholt, Bed. H. Av.
Nieuwdorp 10.30 Ds. Kramer,
2.30 uur Ds. Joosse te Middelburg.
Wemeldinge 9 en 2.30 uur Ds. Noordhof.
Wissenkerke 10.30 uur Ds. Meister te Ede,
2.30 uur Kand. v. d. Velde te 's-Gravenpolder.
Wolphaartsdijk 10 en 2.30 uur Ds. v. d. Berg.
Yerseke 10 en 2.30 uur Ds. Schelhaas Hz., Bed. H. Av.,
te Amsterdam.
CLASSIS THOLEN.
Anna Jacoba Polder 10 en 3 uur Ds. Torenbeek.
Bergen op Zoom 10 en 5 uur Ds. De Kleer te
Scheveningen.
Halsteren 5 uur Ds. Heuzeveldt.
Hoogerheide (Schapendreef 21) 9.45 en 3.30 uur
Ds. Heuzeveldt te Goes.
Krabbendijke 10 en 2.30 uur Ds. Wessel te Middelburg
Oud-Vossemeer 10 en 3 uur Ds. De Kluis.
Poortvliet 10 en 2.30 uur Ds. Groenendijk, Sleeswijk.
Rilland-Bath 10 en 2.30 uur
Tholen 10 en 5 uur Ds. Van der Loo te Sliedrecht.
CLASSIS ZIERIKZEE.
Brouwershaven 10 en 2.30 uur Ds. Wentsel.
Bruinisse 10.30 en 5 uur Ds. v. d. Stoel te Bergen op
Zoom.
Haamstede 10 en 5 uur Ds. Richel te Heemstede,
Bediening Heilig Avondmaal.
Nieuwerkerk
Oosterland 9 uur Ds. v. d. Stoel te Bergen op Zoom,
2..45 uur Ds. Torenbeek te Anna Jacoba Polder.
Scharendijke 9.30 en 2.30 uur Ds. Scholing.
Zierikzee 10 en 6.30 uur Ds. Nawijn.
Zonnemaire 10 en 2.30 uur Ds. Becker, Bed. H. Av.
