V/accmtie en politiek
Ouderlingenconferentie
M.ZA. Zeeland
„HONDEMASTATE"
werd Prins Bernhard benoemd tot com
mandant van de B.S., de binnenlandse
strijdkrachten, die daarmee hun erken
ning vonden.
Gelukkig waren er veel gereformeer
den in de verzetsbeweging. Die wisten,
waar ze staan moesten. Zo kreeg de
O.D. alleen de steun van een liberale
kliek en dat was te weinig.
Het is nuttig die hele zaak goed te
weten. Vooral met het oog op vandaag.
We moeten Prof. De Jong dankbaar
zijn voor al deze informatie en voor de
manier waarop hij zijn programma
bracht.
Een tweede T.V. reeks, waar ik zeer
blij mee ben, is het zondagavondpro
gramma Zingend geloven. Dat is
iedere keer weer geweldig fijn om te
zien en te horen. Daarna kwam via
Upsala.
Wat moeten we toch dankbaar zijn
voor figuren als Verküyl, die een zegen
zijn voor de hele wereld. Ik kan U de
lectuur van zijn boeken ten zeerste aan
bevelen. Hij is wel professor, maar hij
schrijft helemaal niet geleerd.
Ik denk b.v. over wat hij publiceerde
over de kerken in de Afro-Aziatische
landen.
Weinigen zijn zo deskundig in de
wereldproblemen als hij. Hij zal ook in
Upsala grote invloed hebben op de me
ningsvorming.
Ik heb hem over de .Wereldraad van
Kerken horen zeggen ,,De Gerefor
meerde Kerken van Nederland zeggen
nee, maar ze doen ja". Dat is in ieder
geval beter dan andersom.
Nog een opmerking van hem. ,,God
spreekt altijd met twee woorden." Hij
bedoelde belovend en bevelend. Het
Evangelie is er nooit zonder wet. En de
wet is er nooit zonder het Evangelie.
Hij zei dit in antwoord op een vraag
Mij niet gezien.
U maakt plannen voor uw vacantie
van dit jaar Bent' U al eens met een
reisvereniging mee geweest Bent U al
eens in het buitenland geweest
Hebt U al wat gespaard en bent U
al besloten
Het is fijn, dat onze mensen niet meer
zo hokvast zijn als 'vroeger. De helft
van Europa en meer is onder ons be
reik gekomen.
De kranten staan vol met verlokken
de advertenties, 't Is om te watertanden.
Nu verwacht U natuurlijk een ver
maning van mij om een bijbel en/of een
dagboekje mee te nemen, en om in de
vacantie. waar U ook bent, naar de
kerk te gaan en de zondag op de een
of andere manier te vieren.
Ik doe dat niet. Dat is het intrappen
van open deuren. Vergun me echter één
opmerking als U ergens met vacantie
bent, organiseer dan op zondag niet
een Hollandse kerkdienst. Onder het
gezelschap van uw reisvereniging is
vast wel een dominee, die bereid is in
het Nederlands voor U te preken. Als
U maar niet denkt, dat dat dan een
Arerk-dienst is.
of de kerken zich wel met de politiek
mochten bemoeien.
Toen ik die opmerking hoorde, over
Gods spreken met twee woorden, dacht
ik aan wat ik ergens bij Calvijn las
,,God heeft twee handen". De bedoeling
was hetzelfde.
Een programma waar ik niet goed
raad mee weet is de Forsythe Sage.
Het boeit me buitengewoon en tegelijk
zit ik me te ergeren.
Het wordt bijzonder goed gespeeld.
In tegenstelling met het knau-knau van
de Amerikaanse uitspraak, krijgen we
een subliem Engels te horen. Alles is
keurig en beschaafd. Het zijn allemaal
dames en heren. Zo is er nog veel meer
moois van te zeggen
En toch heb ik er wat tegen. Aller
eerst begint dat boompje verwisselen in
die verschillende huwelijken me te ver
velen. 't Is dat ik het boek gelezen
had, maar ik vraag me af, of het kij
kerspubliek het uit elkaar houden kan.
En dan hebben deze lieden vrijwel
niets anders te doen dan hun vermogen
te beheren. Het zijn rasechte kapitalis
ten. Hun moraal is slechts een dun laag
je aan de buitenkant.
De ellende van de werkende klasse
veroorzaakt slechts een lichte rimpeling
in hun zelfvoldane zekerheid.
Van christendom merk je niets. Ge
lukkig maar. Want dat kan niet samen
gaan.
In mijn kindertijd leerden we het ta
felgebedje ,,Waar menig mens eet
brood der smarten, hebt Gij ons mild
en wel gevoed".
Die smarten van de anderen drukten
bij ons de pret niet. En zo is het ook bij
de bezittende klasse der Forsythes.
En dan te denken, dat het een pro
gramma van de Vara is
A. D.
Ga naar de kerk ter plaatse, waar U
bent. Ook al verstaat U er geen woord
van. U bent in de kerk en U hebt een
grote kans, dat U mee kunt zingen.
Want in het buitenland geeft men z'n
gasten graag een kerkboek. En de wijs
is meestal dezelfde als bij ons.
Maar hoofdzaak is U wordt er ge
zegend. Dat gebeurt alleen maar in een
echte kerkdienst.
Tenslotte,: U ziet dan ook eens dat
de liturgie anders kan dan bij ons thuis.
En dat het op een andere manier ook
echt mooi kan zijn.
Maar mijn bedoeling met dit artikel
is wat anders.
De kranten staan vol met adverten
ties van reizen naar Spanje en Portugal
en zelfs naar Griekenland. Ik begrijp,
dat U de zon op zoekt en dat het Zui
den U trekt. Maar ik begrijp niet, hoe
mensen in deze landen plezierig hun
vacantie kunnen doorbrengen, terwijl
er zulke vreselijke toestanden heersen.
Je kunt er toch niet wezen zonder te
protesteren tegen het regiem
Je wilt toch praten met de mensen,
als je in een gemeenschappelijke
.vreemde" taal je verstaanbaar kunt
maken. Maar juist dat praten is gevaar
lijk. Er is geen vrije meningsuiting mo
gelijk in de drie genoemde landen.
Daarom mij niet gezien. Er zijn ge
lukkig nog genoeg vrije, niet fascisti
sche landen. Ook in het zonnige Zuiden!
Ik denk aan Zwitserland, Italië en
Frankrijk.
In Duitsland (ook in Oostenrijk)
moet ik altijd denken, als ik een man
van 40 a 50 jaar tegenkom ,,Waar
heb ik je meer gezien 1"
Natuurlijk, de Italianen hebben ook
meegedaan Abessynië maar ze
hebben tenminste in 1943 zelf een einde
gemaakt aan hun fascisme.
Laten de fraaie advertenties U niet
verleiden. U kunt als christen geen ge
voegelijke tijd doorbrengen in landen,
waar de .rechten van de mens", de vrij
heid en de democratie met voeten ver
trapt worden en waar U daar niets van
zeggen moogt.
Misschien werpt iemand me tegen
die landen, waar U niet heen wilt, zijn
toch onze bondgenoten Nederland is
niet meer een neutrale mogendheid zo
als voor 1940. Maar we zijn een onder
deel van een grote volkerengemeen
schap ter bescherming van devrijheid
en de democratie, kortom van de pri
maire rechten van de mens.
Van dat bondgenootschap zijn Grie
kenland, Spanje en Portugal samen met
ons en enkele andere landen lid. Ze
behoren toch tot de familie
Inderdaad. Maar familie om je diep
voor te schamen.
Er staan ook advertenties van com
munistische landen in de krant. Het
moet in Hongarije en in Yoego-Slavië
prachtig mooi zijn. En communisme is
toch blijkbaar niet zo bar en boos, als
de Amerikanen ons willen doen gelo
ven, want Mr. Luns, onze minister van
buitenlandse zaken, is al maar bezig
om met deze landen (vriendschappe
lijke) betrekkingen aan te knopen.
Toch raad ik U af er heen te gaan.
Want in communistische landen is
.net zo min echte vrijheid. Dat laten ze
vacantiegangers natuurlijk zo min mo
gelijk merken. Maar daarom is het wel
zo
Hoeveel mensen zitten daar in de
gevangenis uitsluitend -om dat ze
hun mening dorsten te zeggen
En zouden wij daar even zo vrolijk
kunnen genieten van het mooie weer
Ook van deze landen geldt Mij niet
gezien.
De vrije wereld wordt steeds kleiner.
Maar is gelukkig nog groot genoeg
voor een fijne vacantie, die je in het
buitenland kunt doorbrengen, zonder je
politieke geweten thuis te laten.
Ik ben het ook niet eens met de po
litiek van De Gaulle. En ik heb meer
dan eens felle gesprekken gevoerd met
vurige Gaullisten. Maar hoe fel het
debat ook was, je bleef vrienden en
schudde elkaar hartelijk de hand het
mocht.
Weet U wat ook een mooi land is
En waar je ook nog vrij je mening
moogt zeggen, al mag de een meer zeg
gen dan de ander
Dat vrije land is Nederland.
Maar helaas lean ik U niet een paar
weken onafgebroken zonneschijn garan
deren. A. D.
Zaterdag 6 april wordt er in Goes
een Ouderlingenconferentie gehouden,
's Morgens om 10 uur in de Oosterkerk.
Ik weet op 't ogenblik, dat er gespro
ken zal worden door Ds. Klamer van
Hilversum en door Ds. Boerma van
Rotterdam. Als ik meer te weten kom,
zal ik het doorgeven. Maar houdt U
vast de datum vrij.
De ouderlingen willen, dat de domi
nees van alles op de hoogte zijn. Maar
het is voor een dominee ook fijn, als zijn
ouderlingen „bij de tijd" zijn.
A. D.
ZUSTER W. H. v. d. KOUS
Zowel zr. v. d. Kous als het Vrouwen-
Zendings-Thuisfront Zeeland zullen eind
maart en begin april de aandacht vragen
van allen, die geïnteresseerd zijn in het
vrouwenwerk/gezinswerk op het zendings
terrein Rwanda.
Het is nog niet zo lang geleden, dat in
dit. blad een uiteenzetting (in drie delen)
is gegeven van het werk van het V.Z.T.
We menen dan ook daar nu over te kun
nen zwijgen.
Wel dient U te weten dat zr. v. d. Kous
hier nu mee te maken heeft. U moet dan
weten, dat zr. v. d. Kous gedurende bijna
een jaar geheel belangeloos in Rwanda
heeft gewerkt, in het gebied dus waar de
Zuiderzending tezamen met de Geref. Ker
ken van Zuid-Holland-Zuid en Zwitserse
en Belg. Prot. Kerk en de Rwandese zijn
werkterrein heeft.
Zr. v. d. Kous heeft zich daar met veel
energie geworpen op het werk onder de
vrouwen en meisjes en getracht vrouwen
groepen op te richten. Dat was overigens
geen eenvoudige zaak, want de samenkom
sten met de vrouwen moesten worden be
legd op de heuvels (buiten) en die heuvels
liggen niet allemaal dicht bij elkaar. Vaak
moest er uren worden gelopen alvorens de
plaats van bestemming was bereikt. Soms
werd een lift aangeboden, maar dit bete
kende dan toch ook nog, dat het laatste
stuk lopend moest worden afgelegd, omdat
van de auto niet het onmogelijke kon wor
den gevergd het zijn daar nu eenmaal
niet allemaal „gebaande wegen".
Maar genoeg hieroverniet omdat
U nu al genoeg weet, maar omdat we
graag zr. v. d. Kous het woord willen ge
ven en wel in een aantal samenkomsten,
die gespreid over heel Zeeland zullen wor
den gehouden, n.l.
op 25 maart voor de Classis Tholen, plaats
van samenkomst Tholen, Verenigingsge
bouw, Brugstraat, aanvang 7.30 uur
26 maart voor de Classis Zierikzee, plaats
van samenkomst Zierikzee, in het Ned.
Herv. Verenigingsgebouw, 't Vrije, aan
vang 8 uur
27 maart voor de Classis Goes, plaats van
samenkomst Goes, in de Oosterkerk aan
de Bergweg, aanvang 7.30 uur
2 april voor de Classis Middelburg, plaats
van samenkomst Middelburg, in de Ge-
tuigeniskerk aan de Adr. Lauwereijsz-
straat, aanvang 8 uur
3 april voor de Classis Zeeuws-Vlaande
ren, plaats van samenkomst Oostburg,
Herv. Kerkcentrum, aanvang 's middags
2 uur.
Tot bijwoning van deze samenkomsten
worden hierbij uitgenodigd alle correspon
dentes en medewerksters van het VZT
FEUILLETON
door
HERMAN DE MUINCK
13)
Vader zeide, dat ik mij niet ongerust behoefde te ma
ken. Hij was alleen intens moe en was bij een specialist
in Utrecht geweest, die hem had geadviseerd, rust en- af
leiding te zoeken, het liefst in het buitenland.
Ik schrok geweldig en vroeg, of het ernstig was. Hij
antwoordde „Neen. Lucie, in hoofdzaak zijn mijn ze
nuwen van streek". Hij zei, van plan te zijn, het .advies
op te volgen. Over ruim een week wilde hij vertrekken,
in elk geval naar Zuid-Frankrijk, mogelijk ook naar
Spanje hij dacht zelfs over Algiers en Marokko. In de
zaak was alles geregeld. Van Stralen werd mededirecteur
en zou de zaken behartigen. En voor zijn andere zaken
zou notaris Verwey als zaakwaarnemer optreden. Hij
hoopte spoedig opgeknapt te zijn en kwam dan naar huis.
„En ik dan, papa vroeg ik, geheel in de war.
„Daar zit ik juist mee, meisje. Je kunt hier niet alleen
blijven, 'k Wilde „Hondemastate" tijdelijk sluiten en de
meiden ontslaan. Alleen Janus blijft, om toezicht te hou
den."
„Laat mij met u meegaan, vader," smeekte ik. „Wat
hebt u er aan, alleen naar het buitenland te gaan
„Maar ik ga niet alleen," antwoordde vader. „Je weet,
dat mr. Feyten verleden week met pensioen is gegaan
Ja, de kantonrechter. Hij heeft in Holland een vriend,
evenals hij vrijgezel. Ik ben op zijn voorstel ingegaan, om
met zijn drieën naar het buitenland te gaan."
Hij zag zeker mijn schrik en ontsteltenis, want heel
zacht zei hij „Ik vind het naar voor je, kind, maar je
kunt in die omstandigheden natuurlijk niet mee en je kunt
hier ook niet alleen blijven."
„Maar wat moet ik dan vroeg ik schier wanhopig.
,,'k Heb er over gedacht naar tante Suze te schrijven
en haar te vragen, of je daar enkele maanden mag logeren
tot ik weer terug ben. Je hebt daar oom en tante en de
drie nichtjes. En je bent in Den Haag. Vlakbij Schcve-
ningen. Je hebt dan behoorlijke afleiding en ik behoef
me niet ongerust te maken. Ik weet, dat je goed geborgen
bent."
Ik antwoordde niet. Vader moet onmiddellijk gemerkt
hebben, dat ik voor zijn idee heel weinig of niets voelde,
want hij stond op, kuste mij, zoals elke morgen, als hij
vertrok en zei. heel kort„Dat is, dunkt me, de beste
oplossing. Denk er nog maar eens over na. Dan zal ik
vanavond oom Jochem en tante Suze schrijven. Tot ziens."
Meteen was hij vertrokken. En daar zat ik nu. Ik voelde
niets voor zijn voorstel en wilde hem dat vanavond zeg
gen. Nu ja, ik ken de familie in Den Haag, maar meer
ook niet. Oom Jochem was wel op de begrafenis van
mama, maar toen kwam er van een gesprek natuurlijk
niets. En wat er dan nog gezegd werd, betekende al even
min iets. Ik ben die avond ook nog een uurtje bij oude
Lena geweest. En wc gingen al vrij vroeg naar bed, om
dat oom des morgens zeven uur naar huis terug moest.
Neen, het lokt mij helemaal niet aan, daar te gaan lo
geren, wie weet voor hoe lang
Maar wat moet ik dan Ik heb uit vaders woorden wel
begrepen, dat hij het zó wil. Hij heeft al besloten. Moet,
mag ik dan ongehoorzaam zijn En wat zou dat dan nog
betekenen Ik weet immers niet, waar ik heen moet
Het liefst bleef ik thuis. Of bijvoorbeeld bij de Fottema's.
Maar ik ben er wel zeker van, dat vader dat niet wil.
Hij heeft al besloten Kee en Adri te ontslaan en Janus
als huisbewaarder te laten blijven
Met een diepe zucht stond Lucie op, liep naar de ves
tibule, waar haar dikke mantel hing, want het werd al
fris, sommige dagen koud weer en fietste naar West-
gouwe, naar de pastorie, in de hoop, de dominé aan te
treffen. Dat was het geval. En in de stilte van de studeer
kamer sprak zij met hem.
„Het is intussen middag geworden. Het is somber
novemberweer. Het regent. Ik heb de lamp op het bu
reautje van moeder, waarbij ik zit te schrijven, aange
stoken. En nu mijn dagboek vervolgen.
Ik ben naar de pastorie geweest en heb met dominé
het geval besproken. Hij kan wel begrijpen, dat ik er niets
voor voel, voor weken, misschien wel maanden naar oom
en tante in Den Haag te gaan. Een gezin, dat zich om
godsdienst niets bekommert. O, hij twijfelde er niet aan
zij zouden mij mijn gang wel laten gaan en vrij zeker niet
willen beïnvloeden, maar je was toch maar in een milieu,
al was het dan familie, naaste familie, waarin je alleen
kon praten over alledaagse dingen.
Dominé zou mij een adres in Den Haag geven, waar
ik kennis kon maken en zo nu en dan een tweede tehuis
kon vinden. Zijn vrouw zou die mensen over mij schrij
ven die Haagse' mevrouw was een oud-vriendin van haar.
Want dominé zag ook geen andere oplossing voor-
het geval. Het was duidelijk, dat vader reeds een beslis
sing genomen had en ik had te gehoorzamen.
O, moedertje, o, moedertje, wie had dat enkele maanden
geleden kunnen denken We waren zo gelukkig met el
kaar. En wij verstonden elkaar in alles zo goed. En nu
ben ik alleen. Neen, toch niet. Ik heb God tot mijn troost."
HOOFDSTUK VII.
„Morge, mevrouw Van Adrigem."
Heieen kwam opgewekt de kamer binnen, waar haar
moeder bij de ontbijttafel op haar zat te wachten. Haar
man was, zoals bijna elke morgen, al naar het departe
ment en Lucie was naar school verdwenen.
„Hermien komt onmiddellijk," kondigde Heieen aan,
om dan direct daarop te vragen „Een belangrijke brief?"
Want mevrouw Van Adrigem las een brief, die de
morgenpost gebracht had. Zij las die al voor de tweede
maal.
„Eh, wat heb je Wat vraag je
„Ik zei, dat Hermien direct komt en vroeg, of u een
belangrijke brief had ontvangen. Dat laatste zal wel, want
u hebt meer aandacht voor de brief dan voor uw oudste
dochter, die gisteravond
„Belangrijk, belangrijk Ja en neen. Van oom Albert
uit Schouwenburg."
„Wat heeft die in vredesnaam te schrijven Ik kan
me niet herinneren, dat er ooit een brief van hem gekomen
is, tenzij papa
„We krijgen een logé. Misschien wel voor lang. Oom
Albert
„Een logé? Morgen, mama." (Hermien was juist bin
nen gekomen en had de woorden van haar moeder ge
hoord.) Een logé. Oom Albert?" (Wordt vervlogd)
