r
UIT Dl PERS
„ttet kindje dat niet begeerd werd"
Predikbeurten zondag 21 januari 1968
is laatst al een hele krant vol geschre
ven.
De gespreksleiding was bepaald in
goede handen, 't Forum woelde rake
gedachten los op een prettige manier.
Het cabaretgedeelte... Ds. W. H. Gis
pen... was met fijne en scherpe humor
gekruid en zéér mooi... maar... vroeg
iets andere sfeer
De conclusie is nog eens meer
mag de jonge mensen van W. Z. VI.,
die de plannen gesmeed hebben in de
vurige smidse van Ds. W. J. Musch...
stimuleren om de wind er in te houden.
Al met al is de „piep-in" geen „sliep-
uit" geworden in Breskens.
Omèr Giellièt,
Kapelaan R.K. Kerk te Breskens.
P.S. Men kan er altijd over correspon
deren met de Kapelaan
W. J. M.
Is de bijbel een open boek
II
In het eerste gedeelte van het artikel,
dat Ds. Heitink (Eist) schreef in de
Kerkbode der Classis Arnhem werden
hoofdzakelijk enkele indringende vra
gen gesteld. In het tweede deel wordt
een poging gedaan antwoorden te ge
ven. Van groot belang is m.i. wat hij.
in aansluiting aan Ds. Lammens (Heem
stede) zegt over het kerkelijke jaar en
over de vaste pericopen. Maar leest U
zelf
De ontoegankelijkheid van de bijbel ligt
aan ons Wij laten de bijbel niet uitspre
ken. Vaak plukken we er teksten uit, waar
we naar eigen inzichten mee aan haal
gaan. Vaak plukken we zo verward en
verstard in abstracte dogmatische voor
onderstellingen, of aan de vertrouwde
beelden van moeders kinderbijbel, dat we
bij al ons praten aan de bijbel zélf niet
toekomen. Zou dat misschien komen door
dat ons omgaan met de bijbel zo „lukraak'
en „losvast" is Ds. Lammens slaat hier
m.i. de spijker op de kop als hij schrijft
„Er zit in de manier, waarop wij met de
bijbel omgaan iets chaotisch. Onze hoog
geroemde vrijheid is geworden tot volsla
gen willekeur en het ergste is, dat we onze
ondeugden nog schrijven op rekening
van de Geest, alsof onze invallen
zijn invallen zijn. Zou er daarom van al
onze preken, catechisaties, gesprekken en
van ons vormingswerk zo weinig overko
men, omdat het met elkaar zo'n wirwar van
lijnen vormt, dat er geen enkel patroon in
te ontdekken valt?"
Er zijn hulpmiddelen in overvloed. Er
zijn met name na de oorlog talloze boeken
en boekjes geschreven, die de inhoud van
de bijbel op geheel nieuwe wijze aan ons
doorgeven. Dat is het probleem niet. Het
probleem is, hoe we dit alles zo kunnen
overdragen dat er een bijbels verantwoord
denk- en leefpatroon ontstaat. Dat kan
alleen, wanneer er voor prediking en cate
chese, voor godsdienstonderwijs, groeps
werk, clubs en verenigingen iets als een
„totaalaanpak" ontstaat.
Wanneer b.v. zondags in de kerk uit
Galaten gepreekt wordt, wanneer vader
zich thuis aan tafel als een echte doordou
wer door de wetten van Leviticus heen
werkt, terwijl de juffrouw op school in de
gelijkenissen zit, de dominee op catechisa
tie een hoofdstuk uit Openbaring behan
delt en in ander verband nog eens de kleine
profeten komen opdraven, dan kan het niet
anders of degene die dit allemaal moet
verwerken ziet op zeker ogenblik van de
bomen het bos niet meer. Het is een veel
heid van indrukken, waar uiteindelijk wei
nig van blijft hangen. Wat wij daarom
nodig hebben is een zekere integratie.
Ik ben het volkomen met ds. Lammens
eens, als hij schrijft dat die integratie op
geen andere manier mogelijk is dan door
herstel van het kerkelijk jaar. Zij het dan
ook dat we daarbij niet de schema's van
de oude kerk behoeven over te nemen.
De zondagse eredienst is dé plaats, waar
het Woord geopend wordt. Daar ligt het
scharnierpunt, waar alle verdere omgang
met de bijbel rond gegroepeerd kan wor
den, zonder hier natuurlijk een wet van te
maken. Dat betekent vaste schriftlezingen
en vaste thema's voor alle zondagen van
het jaar, hoe gruwelijk vervelend dit ook
is voor ons als predikanten, die de woord
bediening bij voorkeur aan eigen subjec
tieve tekstkeuze ophangen en de gemeente
daar eerst tijdens de dienst van op de
hoogte stellen. Daarbij is een concours-
hippique van stok- en pa'radepaardjes vrij
wel onvermijdelijk. Langs de weg van het
kerkelijk jaar wordt de gemeente opge
bouwd vanuit de volheid van de bijbel, en
sluiten we ons aan bij een goede wijd
verbreide kerkelijke traditie.
Dan kan het b.v. niet meer voorkomen,
wat volgens zeggen in een bepaalde bad
plaats gebeurde, dat op vier achtereenvol
gende zondagen door gastpredikanten
tweemaal werd gepreekt over „de storm
op zee" en tweemaal over „de zee was
niet meer", wat voor strandliefhebbers nu
ook weer niet zo'n. blij vooruitzicht is.
Rond deze zondagse thema's worden de
schriftlezingen voor de huisdienst geplaatst,
waarbij school, catechese en clubwerk zich
kunnen aansluiten. Op deze manier is de
kans veel groter, dat we ons het bijbelse
denken eigen kunnen maken.
Dit alles is niet nieuw. Op verschillende
plaatsen wordt met dit soort plannen ge-
experimenteerd. Er worden banden gelegd
tussen kerk- en huisdienst, tussen cateche
se en jeugdwerk. Er zijn voldoende hulp
middelen, op liturgisch terrein, maar ook
op het terrein van de catechese, waarbij
ik b.v. denk aan het boek van Dr. v. d.
Werf, „Oefeningen in het leerhuis". Het
Nederlands Bijbelgenootschap werk hier
samen met de Internationale Bijbelbond.
Zij kondigen weer een nieuwe jaargang
getijdeleesgidsen aan (advent 1967advent
1968 x) met schriftlezingen en een korte
toelichting voor elke dag, terwijl in over
weging wordt gegeven de kerkdienst en
't bijbellezen thuis via dit schema in relatie
tot elkaar te brengen, waardoor èn de
prediking èn het bijbellezen meer aandacht
krijgen.
Dit zijn allemaal goede pogingen. Wie
er in de praktijk mee werkt, zal steeds
meer behoefte voelen aan één grote con
ceptie, waarin in een gezond evenwicht
van gebondenheid en vrijheid toch zo iets
als een keten van vele schakels ontstaat,
die ons dichter brengt bij het ene doel
Een gemeente, die werkelijk leeft uit het
Woord. Naar mijn bescheiden mening is
dit een oecumenisch vraagstuk van de
eerste orde.
Eist G. H.
Voor geïnteresseerden Een jaargang
getijdeleesgidsen vier afleveringen, kost
f 2,Adres Int. Bijbelbond, Tiulland 7,
Doorn.
IV
Heel kort ontroerde ik.
Zij was toch mijn kind
Maar onvermurwbaar greep ik daarna de deurknop en ging weg. Mijn boerentrots
was sterker dan mijn vaderliefde. En toch wanneer ik later op het land liep,en aan
haar dacht, kon er zo'n ontzettend verlangen naar haar in mij opkomen, dat ik naar
haar toe had willen gaan, om het weer goed te maken, maar gedurig weerhield mij
het verschrikkelijke, dat zij mij had aangedaan. Af en toe bemerkte ik, dat er achter
mijn rug over dit geval geroddeld werd. Brokstukken van gesprekken die ik opving
en plots werden afgebroken als ik in de omgeving kwam, wezen er op.
Nooit heb ik haar meer gesproken, één keer meende ik op grote afstand haar te
ontwaren, doch waarschijnlijk zag zij mij ook, want zij keerde om en ging terug. En
nooit is zij meer op de hoeve geweest, nooit meer bij mij, want ik, ik, ik had haar
de toegang ontzegd.
Tranen biggelden de oude man over de wangen en het was als doorleefde hij dit
alles opnieuw tot in de finesses.
Weer likte hij aan de lippen voor hij vervolgde „Morgenochtend is het één en
twintig jaar geleden dat ik 's morgens vroeg, toen ik mij klaar maakte om naar de
kerk te gaan, opgebeld werd. Het was het ziekenhuis in Middelburg en de hoofd
zuster vertelde, dat 's nachts mijn dochter was binnengebracht en dat de bevalling
niet naar wens verliep en dat de doktoren het nodig hadden geoordeeld, de familie
te waarschuwen en te verzoeken te komen. Het was of het hart in mij stilstond.
Want toen op dat moment voelde ik toch dat het mijn dochter was. Maar gelijk
kwam weer de aanklager bij mij op, die haar van allerlei slechte dingen beschuldigde.
Maar toch won toen de liefde het'en nadat ik mij vlug had aangekleed, reed ik op de
fiets naar het ziekenhuis. Maar ik kwam te laat. Zij leefde nog wel, maar lag in
coma. Het leek mij toe dat zij even bij kennis kwam toen ik binnentrad, want een
heel kort ogenblik rustten haar ogen op mij en het leek of zij mij herkende. Ik zag
dat er "een blijde glans op kwam, maar misschien kan ik mij ook vergist hebben. Van
de verpleegster die bij haar was, hoorde ik dat ik grootvader was geworden en dat
er wel een klein, maar toch naar het scheen een gezond meisje geboren was. En
dat was jij. Maar ik haatte het kindje. Was zij niet de oorzaak vandal het leed, dat
over mij gekomen was En terwijl ik hierover dacht kwam er een diepe zucht over
de bijna bloedloze lippen van mijn dochter en zij was gestorven.
Een wilde smart greep mij aan. Niet in de eerste plaats om hetgeen ik mis had
gedaan, maar om het leed, dat God mij te dragen gaf. Opstandig mopperde ik aan
het sterfbed, dat God eerst mijn vrouw en daarna mijn dochter weggenomen had,
terwijl mijn schoonzoon aan de overzijde van de Noordzee was, en ik opgescheept
werd met een baby waar ik niet voor zorgen kon. Ook de oude huishoudster niet,
die alles bij mij thuis verzorgde.
En toen ik terug reed op de fiets naar de boerderij, overwoog ik wat ik met je
zou aanvangen. Want ik wilde onder geen voorwaarde voor je zorgen. Ik haatte je.
Je was een kind in overspel verwekt en mocht niet in mijn omgeving zijn. Merkte de
mensen dat dit voor mij onmogelijk was, of had ik ondoordacht hier iets over gezegd
Of begrepen de mensen dat dit kleine kindje mij niets deed Ik weet het niet, maar
enkele dagen na je geboorte, toen je nog in het ziekenhuis was, kwam er een ver
pleegster op de hoeve die vroeg of zij met een vriendin die bij haar inwoonde, voor
jou mocht zorgen.
„Tante Alie en tante Marie," zei het meisje zacht.
De grootvader knikte en ging verder
Hoewel maanden voorbij gingen had ik je nog nooit gezien. En de oorlog woedde
onverminderd en met hevigheid voort. De geallieerden waren in Frankrijk geland en
drongen steeds verder op onze grenzen aan. Het grootste gedeelte van België was
bezet, toen op een middag grote zwermen zware bommenwerpers boven Oostkapelle
kwamen, die naar het zuiden afzwenkten en de dijken van Westkapelle bombardeer
den. Ook op twee plaatsen in Vlissingen en bij Veere werden bressen in de zeewering
gemaakt en het zeewater overspoelde ons mooie eiland. De boerderij waar ik in
woonde, lag vlak bij het vroon en zo hoog, dat het water ons niet bereiken kon,
maar dorpsgenoten en andere mensen die alles wat zij bezaten, door het water over
spoeld zagen, vluchtten naar hogere gedeelten en veel kwamen ook bij ons en
vonden onderdak in ons huis en toen dat vol was in de schuren. Honderden waren
het, waaronder veel inwoners van Westkapelle. En pas na weken kwam de bevrij
ding. Ontzettende uren hebben we door bombardementen en beschietingen meege
maakt. En de scherven van de ontploffende granaten en andere projectielen maakten
slachtoffers en veel beschadigingen. Weer zweeg hij. Beleefde hij het oorlogsgeweld
en de verschrikkingen er van opnieuw
Nog steeds staarde het meisje zwijgend naar haar grootvader. Zij had nooit anders
geweten, dan dat haar ouders tijdens de oorlog waren omgekomen, maar dat zich
voor het sterven van haar moeder zulke tragische omstandigheden hadden voorge
daan, was haar nooit meegedeeld. En met angst in haar hart over de verdere ont
knoping van dit verschrikkelijk verhaal, bleef zij in afwachting van wat er verder
komen ging, stil voor zich uitstaren. Doch opeens scheen het of de spanning te groot
werd, want zij stootte, vast besloten om alles te weten hoe schokkend het ook zou
zijn en welk een smart het haar misschien zou geven, om bekend te zijn met haar
afkomst, uit„En hoe ging het verder
Weer keek de oude man op en weer scheen het dat hij uit het verleden terug
keerde. Opnieuw schraapte hij de droge keel en vervolgde zijn verhaal „Doordat
er een verplichte evacuatie kwam voor geheel Walcheren van-mensen die door het
water werkeloos geworden waren en naar andere plaatsen in Zeeland en Noord-
Brabant moesten, verdwenen ook van de hoeve de verdrevenen, die daar tijdelijk
een onderkomen hadden gehad. Zodoende bleef ik op de duur alleen met de oude
huishoudste achter. Jou had ik nog nooit gezien, je intereseerde me niet, maar bij
geruchten had ik vernomen, dat je het bij de twee oud-verpleegsters goed maakte.
(Wordt vervolgd)
CLASSIS MIDDELBURG.
Middelburg (Hofpleinkerk) 9.30 uur Ds. Joosse,
Bediening Heilig Avondmaal.
2.30 uur Ds. Van Wilgenburg,
Bediening Heilig Avondmaal.
5 uur Ds. Joosse, Dankzegging.
(OOSTKERK) 9 uur Ds. Kornet te Vlissingen.
Getuigeniskerk (Adriaen Lauwereijszstraat)
9.30 uur Ds. Van Til, Bediening Heilig Avondmaal.
5 uur Ds. Van Til, Dankzegging.
Plan Zuid Gymnastiekhal bij schoolgebouw)
10.15 uur Ds. Van Wilgenburg.
5 uur Ds. Kornet.
(Rusthuis, Branderijmolengang 22) 10.45 uur Ds.
Joosse, Bediening Heilig Avondmaal.
Arnemuiden 10 en 2.30 uur Ds. Helderman.
Domburg 10 uur Ds. De Bruijne te Goes,
2.30 uur Ds. Oegema.
Gapinge 10 en 2.30 uur Ds. Dondorp,
Bediening Heilig Avondmaal en Dankzegging.
Grijpskerke 10 en 2.30 uur Ds. De Craene, St. Laurens
Koudekerke 9.30 en 2.30 uur Ds. Den Hengst te
Grijpskerke.
Meliskerke 10 en 2.30'uur Ds. Groeneveld, Vlissingen.
Oostkapelle 10 en 2.30 uur Ds. Hartholt.
Serooskerke 10 en 2.30 uur Ds. Elshout te Koudekerke
St, Laurens 10 en 2.30 u. Ds. Bosman, Vrouwenpolder
Souburg 10 en 2.30 uur Ds. Brederveld.
Veere 10 en 2.30 uur Ds. Van Woude, Serooskerke.
Vlissingen (Petruskerk) 9.30 en 5 uur Ds. Meijer te
Meliskerke.
(Huishoudschool, Paauwenburg) 10.45 u. Ds. Meijer
Vrouwenpolder 10 en 2.30 uur Ds. Streefkerk te Veere
Westkapelle 10 uur Ds. Oegema,
2.30 uur Ds. De Bruijne te Goes.
CLASSIS ZEEUWS-VLAANDEREN.
Aardenburg 10 uur Ds. Musch, 3 uur Ds. Nooiioos.
Axel 10 en 3 uur Ds. Heemskerk.
Breskens 9.30 uur Ds. Noorloos. 5 uur Ds. Musch.
Hoek 10 en 2.30 uur Ds. Gispen, Bed. H. Avondmaal
en Dankzegging.
Sas van Gent 11 uur Ds. Berger.
Schoondijke 10 en 2.30 uur
Cand. Van Sintc Maartensdijk te Rotterdam.
Terneuzen 10 uur Ds. v. d. Ree te Fijnaart,
4.30 uur Ds. Berger.
(Mozarthof) 9.30 uur uur Ds. Paksy.
Oostburg 10 en 3 uur Ds. Warnink te Slikkerveer.
Zaamslag 10 en 3 uur Ds. Zwaan, Bed. H. Avondmaal
en Dankzegging.
Zoutespui 9.30 en 3 uur Ds. Berger te Terneuzen.
CLASSIS GOES.
Baarland 10.30 en 2.30 uur Ds. Richel te Heemstede.
Borssele 10 en 2.30 uur Ds. Slingcnberg te Goes.
Colijnsplaat 10 en 2.30 uur Ds. Blokland,
Bed. Heilig Avondmaal en Dankzegging.
Driewegen 10 en 2.30 uur Ds. v. d. Veen.
Geersdijk 10.30 cn 2.30 uur Ds. De Jong te Den Haag
Goes (Westerkcrk) 10 uur Ds. Heuzeveldt.
5 uur Ds. Jansen.
(Oosterkerk) 10 uur Ds. Jansen.
5 uur Ds. Heuzeveldt.
's-Gravenpolder 10 en 2 uur Ds. Groenenberg te
Den Haag.
Heinkenszand 10 en 2.30 uur Ds. Eikelboom.
Kamperland 10 cn 2.30 uur Ds. Poelman, Voorber.
Heilig Avondmaal.
Kapelle 10 en 2.30 uur Ds. Juch.
Kruiningen 10 en 2.30 uur Ds. v. d. Molen.
Lewedorp 9.15 en 2.30 uur Ds. Meijer te Souburg.
Nieuwdorp 9 en 2.30 uur Ds. Kramer, Bediening H. Av.
Wemeldinge 10 en 2.30 uur Ds. Noordhof.
Wissenkerke 10.30 en 2.30 uur Ds. v. d. Elskamp te
Bennekom, Voorber. Heilig Avondmaal.
Wolphaartsdijk 10 en 2.30 uur Ds. v. d. Berg.
Yerseke
CLASSIS THOLEN.
Anna Jacoba Polder 10 en 3 uur Ds. Torenbeek.
Bergen op Zoom 10 en 5 uur Ds. Tom, Harderwijk.
Halsteren 5 uur Ds. v. d. Stoel.
Hoogerheide (Schapcndreef 21) 9.45 en 3.30 uur
Ds. v. d. Stoel, Bed. H. Av. en Dankzegging.
Krabbendijke 10 en 2.30 uur Cand. de Vries te
Amsterdam.
Oud-Vossemeer
Poortvliet 10 en 2.30 uur Cand. Boonstra, Dordrecht.
Rilland-Bath 10 en 2.30 uur Ds. Pontier té Vlissingen.
Tholen 10 en 5 uur Ds. Van der Loo te Sliedrecht.
CLASSIS ZIERIKZEE.
Brouwershaven 10 cn 2.30 uur Ds. Wentsel.
Bruinisse 9 en 5 uur Dhr. Blokland te Roosendaal.
Haamstede 10 en 5 uur Ds. Boeyenga te Rijswijk.
Nieuwerkerk 10 en 3 uur Ds. Becker, Voorb. H. Av.
Oosterland 10.30 en 3 uur Dhr. Blokland te Roosendaal
Scharendijke 10 uur Ds. Nawijn te Zierikzee,
2.30 uur Ds. Scholing.
Zierikzee 10 en 6.30 uur Ds. Nawijn.
Zonnemaire geen opgave ontvangen.
si
