Uit de Gemeenten
Ik zie, ik zie
Prodikboarton zondag 15 oktober 1967
VOX POPULI.
De meeste indruk heeft op mij ge
maakt de uitzending van een discussie
tussen een aantal vooraanstaande figu
ren van de grote buitenlandse pers over
de atoomwapens. Ik weet niet meer
welke vereniging dit T.V. programma
verzorgde. Het verschil is over het al
gemeen niet geweldig.
Het rondetafel gesprek stond onder
leiding van de heer Hilterman. Ik moest
dus wel even iets overwinnen. Gelukkig
hield hij zich voorbeeldig op de achter
grond. Het gesprek tussen Amerikaan
se, Engelse, Franse, Duitse, Poolse en
Russische topjournalisten over een plan
van een zekere Prof. Noël-Baker de"
publieke opinie in de wereld te alarme
ren en daardoor te proberen de regerin
gen te weerhouden van het steeds ver
meerderen van atoombommen, biologi
sche en chemische wapenen, die in staat
zijn op hele werelddelen tegelijk alle
leven in een paar tellen te vernietigen.
In het gesprek werd twijfel uitgespro
ken aan de invloed die de publieke opi
nie uitoefenen kon.
Het prestige der regeringen, de macht
van de wapenfabrikanten en het oeco-
nomisch belang van deze helse arsena
len, die aan duizenden geleerden en aan
millioenen arbeiders werk gaven, leek
te groot.
Ook werd opgemerkt, dat de ontwa
pening der nucleaire machten slechts
dan geoorloofd zou zijn, als de span
ningen tussen de vijandige wereld
machten Oost en West, met als der
de factor China eerst zouden ver
dwijnen. Of tenminste zouden afzwak
ken.
Nu danken we de koude oorlog of
koude vrede hoe men het maar noe
men wil, aan het angst-evenwicht. Men
is zo bang voor eikaars verschrikkelijke
wapenen, dat niemand durft te begin
nen. En zo leven wij nog bij de gratie
van de angst.
Elke partij heeft zo veel over-kill"
(meer wapens dan nodig zijn om alle
leven op aarde te vernietigen) dat men
van weerskanten zijn verstand bewaren
zal. Dit verstand bracht een paar jaar
geleden de oplossing van de Cuba-
crisis.
Maar wat als men zijn verstand ver
liest En als minder verstandige lieden
ook in het bezit komen van dergelijke
wapenen en er hun lokale oorlogen mee
gaan beslechten Vandaar de anti-
proliferatie conferenties, d.w.z. tegen
uitbreiding van de atoomclub.
Vroeger vocht Veere tegen Middel
burg, Utrecht tegen Holland, Neder
land tegen België. Toen kwamen de
wereldoorlogen I en II.
De afmetingen werden steeds groter.
En de wapens steeds vreselijker. Bom
menwerpers legden in één nacht heel
Dresden in puin. Toen viel de eerste
atoombom op Hiroshima. Moet deze
ontwikkeling steeds zo doorgaan
Nederland is gelukkig een klein land.
Dat zei eens een Duitse officier in de
oorlog tegen mij, die me uit mijn cel
haalde, omdat hij zich in die nacht ver
veelde en een paar uur kletsen wou: het
is veel rustiger om in een klein land te
wonen, dan in een groot. Want kleine
landen doen niet aan wereldpolitiek.
Daarom hadden we Duitsland niet in
tweeën, maar in vieren moeten delen
landen als Denemarken, Zwitserland
enz. doen geen kwaad.
Maar Nederland zit in bondgenoot
schappelijke verbanden en is niet neu
traal zo als vroeger. Al hebben wij dan
zelf geen atoomwapenen, toch zitten
ook wij in de boot.
Wij zijn er hoofd voor hoofd bij be
trokken. Velen zijn- geneigd hun kop
in het zand te steken.
Ouderen denken het houdt nog wel
een jaar of tien-twintig. Maar dat mo
gen wij zeker als christenen niet zeg
gen. Ook niet denken
Men zegt „We kunnen de bom on
mogelijk gebruiken, maar ook onmoge
lijk missen". Dat heet dan „leven met
de bom".
Wat moeten wij anders
De mensen van dat ronde-tafel-ge-
sprek kwamen er kennelijk ook niet uit.
Al hadden zij veel waardering voor het
plan Noël-Baker om in de hele wereld
de publieke opinie te alarmeren en te
mobiliseren. Maar ik dacht niet, dat zij
er zelf veel verwachting van hadden.
Als eerst de angst voor elkaar kon
verminderen. Amerika is doodsbenauwd
voor Rusland. Veel meer dan b.v. Fin
land. En Rusland is doodsbenauwd
voor het Westen. Geen wonder, drie
keer werd het bijna doodgedrukt door
legers uit het Westen Napoleon
Wilhelm Hitier.
Die drie ervaringen plus de weten
schap, dat aan of vlak bij alle Russische
grenzen raketbasissen van de tegen
partij zijn aangelegd, houden de angst
er in en verbieden atoomontwapening.
En het Westen is bang, dat -het zonder
nucleaire macht een lammetje is tegen
over de wolf uit het Oosten.
Zo wordt de politiek beheerst door
angst.
Er zal dus wel eerst ontspanning
moeten komen in de dreiging en daar
door in de angst, wil de publieke opinie
iets bereiken bij de regeringen, die de
totale vernieling in hun macht hebben.
,,Vox populi" heet die poging van
Noël-Baker de stem van het volk.
Eigenaardige naam.
Want het is een onderdeel van een
oude Latijnse spreuk vox populi, vox
dei, d.w.z. de stem van het volk is de
stem van God.
Maar dat is niet waar
God heeft een eigen stem.
Vaak heel anders dan die van het
volk.
Maar in dit geval
Heel vroeger was er een monnik,
Peter van Amiëns, die met zijn kreet
,,God wil het" de duizenden om zich
heen verzamelde voor de eerste kruis
tocht. Het was als een infectie. Maar
een giftige infectie De vox populi was
de vox dei niet.
Maar als nu eens alle kerken, alle
christenen gingen roepen ,,God wil
het niet"
God wil niet, dat we ons verdedigen
met nuclaire (megatonnen) chemische
en biologische wapenen. Want dan ver
dedigen we niets meer. Het middel ver
nietigd het doel.
De atoomsplitsing kan vandaag ber
gen verzetten in het hart van de zee.
En meer dan bergen.
En wat kan het geloof vandaag
A. D.
c. Nazien boeken br. B. H. Lavooij.
Dit betreft de boeken deputaatschnp hulp
behoevende kerken classis, quacstoraat
classis, art. 17 K.O., collectes 1966, depu-
taatschap hulpbehoevende kerken provin
cie. Alle boeken zijn in opdracht van de
kerk van Middelburg nagezien en in orde
bevonden. Br. Lavooij ontvangt décharge
voor zijn gehouden beheer onder dank
voor zijn vele arbeid in deze.
d. Nazien boeken br. Duijvekot, pen
ningmeester evangelisatie classis. Dito,
dito.
8. Verhouding Art. 31.
Ds. Dondorp brengt verslag uit over het
onderzoek van de classicale commissie in
zake handelingen van kerken die bij de
scheuring betrokken waren. De kerk van
Vrouwenpolder wordt aangemoedigd het
contact met de gemeente van Art. 31 voort
te zetten. De andere1 kerken die daartoe
de mogelijkheid hebben worden verzocht
in overeenstemming met het advies van de
G. S. contacten met vrijgemaakte kerken
op haar gebied te gaan leggen.
9. Rapport P.S. 1967.
De Acta zijn reeds aan de kerken toe
gezonden. Ds. Oegema deelt nog mee, dat
br. Musch uit Breskens op 10 sept, is ge
ëxamineerd door de Classis Zeeuws Vlaan
deren en naar Art. 6 K.O. toegelaten om
te staan naar de Dienst des Woords en
der Sacramenten.
10. Vacaturebeurten worden voor het
gehele jaar 1968 geregeld. Het rooster voor
de ruilbeurten over oktober en november
wordt voorgelezen.
11. Rondvraag Art. 48 K.O. Oostka-
pelle dankt de classis voor haar afvaardi
ging bij de intrede van Ds. Hartholt en
voor de hulp tijdens de vacature ontvan
gen. Serooskcrke vraagt of een ouderling
die preekleest de groet aan het begin van
de dienst mag uitspreken. De classis ziet
hier geen enkel bezwaar in. Grijpskerke
dankt de classis voor belangstelling bij de
ingebruikneming van het nieuwe kerkge
bouw.
12. Persoonlijke rondvraag. Ds. P. C.
Meijer dankt voor ontvangen gelukwens,
Ds. Hartholt voor belangstelling bij zijn
intrede.
13. Vaststelling volgende vergadering.
Donderdag 9 november n.m. 7.30 uur. Mo-
deramen Ds. Van Til, praescs Ds. Oege
ma, assessor Ds. Den Hengst, scriba I
Ds. P. C. Meijer, scriba II.
14. Vaststelling persverslag. De korte
notulen worden gelezen en vastgesteld.
15. Sluiting. Nadat Ds. P. C. Meijer is
voorgegaan in dankgebed sluit Ds. Oegema
de vergadering.
In opdracht der classis,
J. C. STREEFKERK, scriba II.
(vervolg van pagina 2)
Den Hengst, scriba I Ds. Streefkerk,
scriba II.
3. Notulen. De aan de kerken toegezon
den notulen van de vorige vergadering
worden vastgesteld, ook die van de classis
contracta gehouden 9 mei 1967.
4. Mededeling gevoerde corresponden
tie. Ds. Meijer van Meliskcrke rapporteert
5. Instructies.
a. De kerken van Domburg en West-
kapelle vragen vacaturebeurten voor 1968.
b. De kerk van Vlissingen maakt be
zwaar kenbaar in verband met heffingen,
die de P.S. heeft opgelegd, nadat de be
grotingen van de kerken voor 1967 al wa
ren vastgesteld. De boekhouder van Vlis
singen, br. Marijs, geeft een toelichting op
deze instructie vanuit de moeilijke finan
ciële positie van de kerk van Vlissingen.
De instructie wordt naar Vlissingen terug
gewezen.
c. De kerk van Middelburg verzoekt de
datum van de Dankdag te verschuiven
naar de tweede woensdag van november.
Op voorstel van Ds. Elshout wordt be
sloten een commissie te benoemen, die
deze zaak zal onderzoeken. In deze com
missie worden benoemd de predikanten
Den Hengst en Wessel en ouderling S.
de Visser van Gapinge.
6. Ingekomen stukken
a. Geref. Stichting bejaardenzorg. Uit
nodiging tot bijwoning van het slaan van
de eerste paal voor het tehuis te Middel
burg. Ds. Oegema heeft de classis verte
genwoordigd.
b. Van Geref. Kerk Vlissingen. Over
afvaardiging en instructie.
c. Van A.K.B. controlelijst over gehou
den collectes tot 31 augustus 1967.
d. Depp. F.A.K.A. Reeds aan de ker
keraden toegezonden.
e. Open brief van br. D. Tom uit Am
sterdam. Voor kennisgeving aangenomen.
f. Handelingen P.S. Zeeland 1967.
7. Rapporten
a. Zending. Ds. Streefkerk rapporteert
over de uitbreiding van het werk op Mid
den Java met name naar aanleiding van
het rapport over 1966 van de kerken in
Indonesië ontvangen. Er is een bijzonder
grote toeloop naar de kerken. Op ons ter
rein van Blora werden 102 mensen ge
doopt, terwijl er 128 in dooponderricht
zijn. Ook Ruanda krijgt aandacht bij dit
verslag. De kerken van de classis zenden
hun bijdragen trouw op. Ds. Meijer van
Meliskerke vraagt de aandacht der kerken
voor het Idenburgfonds, herinnert aan het
besluit der classis de kerken te adviseren
20 cent per ziel per jaar voor het werk
in Suriname te geven. Aan de kerk van
Middelburg wordt verzocht een classicale
zendingssamenkomst te willen organiseren.
b. Evangelisatie. Meegedeeld wordt,
dat het rapport over het zomerwerk ter
volgende vergadering zal worden uitge
bracht.
Nicuwcrkerk.
1. Diensten op 15 oktober: daar de
vraag tot mij kwam om op deze zondag
in Yerseke het H. Av. te komen bedienen,
en de kerkcraad dit goed vond, is er voor
die dag voorziening gezocht voor hier
en ook gevonden, maar let op de wijziging
in aanvangsuren half elf en kwart over
vijf.
2. Giftenonder dank ontvangen een
gift voor de kerk van 10,Een paar
dagen laetr werd mij elders 10,ter
hand gesteld. Het is een bewijs, dat men,
hoewel verhinderd op te gaan naar de kerk,
toch met de gedachten vertoeft bij het huis
Gods. God zegene u zelf en uw. gaven
Nu ik dit schrijf (9-10-'67) is mij nóg
15,als gift overhandigd. Tezamen
35,Onder dank en... ter navolging!
CLASSIS MIDDELBURG.
Middelburg (Hofpleinkerk) 9.30 uur Ds. Wessel,
Bediening Heilig Avondmaal.
2.30 uur Ds. Joosse, Bediening Heilig Avondmaal.
5 uur Ds. Wessel, Dankzegging.
(OOSTKERK) 9 uur Ds. Dondorp.
Getuigeniskerk (Adriaen Lauwereijszstraat) 9.30 uur
Ds. Joosse, Bediening Heilig Avondmaal.
5 uur Ds. Joosse.
Plan Zuid Gymnastiekhal bij schoolgebouw)
9 uur Ds. Van Wilgenburg.
5 uur Ds. Den Hengst te Grijpskerke.
(Rusthuis, Branderijmolengang) 10.45 u. Ds. Wessel,
Bediening Heilig Avondmaal
Arnemuiden 10 en 2.30 uur Ds. Schaafsma, Rotterdam
Domburg 10 uur Ds. Tevel te Zwijndrecht,
3.30 uur Ds. Hartholt te Oostkapelle.
Gapinge 10 en 2.30 uur Ds. Dondorp.
Grijpskerke 10 en 2.30 uur Ds. Streefkerk te Veere.
Voorbereiding Heilig Avondmaal.
Koudekerke 9.30 en 2.30 uur Ds. Meijer te Meliskerke.
Meliskerke 10 en 2.30 u. Ds. De Craene te St. Laurens
Oostkapelle 10 en 2.30 uur Ds. Hartholt.
Serooskerke 10 en 2.30 uur Ds. Den Hengst.
St. Laurens 10 en 2.30 uur Ds. Van Wouwe te
Serooskerke.
Souburg 10 en 2.30 uur Ds. Brederveld.
Veere 10 en 2.30 uur Ds. Elshout te Koudekerke.
Vlissingen 9 en 10.45 uur Ds. Kornet,
4 uur Ds. Brederveld.
Vrouwenpolder 10 en 2.30 uur Ds. Slingenberg, Goes.
Westkapelle 9.30 uur 2.30 uur Ds. Tevel te
Zwijndrecht.
CLASSIS ZEEUWS-VLAANDEREN.
Aardenburg 10 uur Ds. Paksy, 3 uur
Axel 11 uur Ds. Zwaan te Zaamslag,
5 uur Ds. Verbeek te Hoek.
Breskens 9.30 uur Dhr. Noorloos, 5 uur Ds. Noorloos.
Hoek 10 en 2.30 uur Ds. Verbeek.
Sas van Gent 11 uur Ds. Gispen (Ned. Herv. Kerk).
Schoondijke geen opgave ontvangen.
Terneuzen 10 en 4.30 uur Ds. Berger.
(Mozarthof) 9.30 uur Ds. Gispen,
19 uur Ds. Berger Welkomsdienst)
Oostburg 10 uur Ds. Noorloos, 3 uur Ds. Paksy.
Zaamslag 10 en 3 uur Ds. Zwaan.
Zoutespui 10 en 3 uur Ds. Oegema te Arnemuiden.
CLASSIS GOES.
Baarland 10.30 en 2.30 uur Ds. De Kleer, Scheveningen
Borssele 10 en 2.30 uur Ds. Pontier te Vlissingen.
Colijnsplaat 11 en 4 uur Ds. v. d. Bos te Pijnacker.
Driewegen 10 en 2.30 uur Ds. v. d. Veen.
Geersdijk 10 uur Gez. dienst met de Hcrv. Kerk,
2.30 uur Ds. Richel te Heemstede.
Goes (Westerkerk) Vredeszondag) 10 u. Ds. Jansen,
5 uur Ds. De Bruijne.
(Oosterkerk) 9 uur Ds. De Bruijne, 5 uur Ds. Jansen
's-Gravenpolder 10 en 2.30 uur Ds. Kramer, Nieuwdorp
Heinkenszand 10.30 en 2.30 uur Ds. Eikelboom.
Kamperland 10.15 uur Ds. Groenenberg te Den Haag,
3 uur in de Geref. Kerk gemeenschappelijke dienst
met Herv. Kerk, Ds. Groenenberg, Liturg en Ds.
Van den Ban, predikatie.
Kapelle 10 en 5 uur Ds. Juch.
Kruiningen 10 en 2.30 uur Ds. v. d. Molen.
Lewedorp 9 uur Ds. Eikelboom te Heinkenszand,
2.30 uur Ds. De Bruijne te Goes.
Nieuwdorp 10 en 2.30 uur Ds. Van Til te Middelburg
Wemeldinge 10 en 2.30 uur Ds. Noordhof.
Wissenkerke 10 uur Gez. dienst in de Herv. Kerk.
Voorganger Ds. De Bruijne te Goes,
4 uur Ds. Noordhof te Wemeldinge.
Wolphaartsdijk 10 en 2.30 uur Ds. v. d. Berg.
Yerseke 10 en 2.30 uur Ds. Becker te Nieuwerkerk,
Bediening Heilig Avondmaal.
CLASSIS THOLEN.
Anna Jacoba Polder 10 en 2.30 uur Ds. Torenbeek.
Bergen op Zoom 10 en 5 uur Ds. v. d. Hauw te
Roosendaal.
Halsteren 3.30 uur Ds. v. d. Hauw te Roosendaal.
Hoogerheide (Schapendreef 21) 9.45 en 3.30 uur
Ds. v. d. Stoel, Bed. H. Av. en Dankzegging.
Krabbendijke 9.30 en 2.30 uur Ds. Groenveld te
Vlissingen, Bed. H. Av. en Dankzegging.
Oud-Vossemeer
Poortvliet 10.30 en 2.30 uur Ds. Van Halsema te
Gorinchem.
Rilland-Bath 10 en 2.30 uur Ds. Schelhaas, Amsterdam
Tholen 9 uur Ds. Van Halsema te Gorinchem,
5 uur Ds. Dragt te Tilburg.
CLASSIS ZIERIKZEE.
Brouwershaven 10 uur Leesdienst, 4.30 u. Ds. Scholing
te Scharendijke.
Bruinisse 10 en 5 uur Ds. Poppe te Naarden.
Haamstede 10 en 5 uur Ds. Meijer te Souburg.
Nieuwerkerk 10.30 uur Dhr. Jansma te Zonnemaire,
5.15 uur Ds. Torenbeek te Anna Jacoba Polder.
Oosterland 10 en 3 uur Ds. Sloot te Rilland-Bath.
Scharendijke 9.30 en 2.30 uur Ds. Scholing.
Zierikzee 10 en 6.30 uur Ds. Nawijn.
Zonnemaire 9 en 2.30 uur Dhr. Jansma, Voorb. H. Av.
n
