eeuwóe 3£erkbocle
Weg met het Christendom
VJ
Van uit mijn raam
De betoverde bruidegom
ben het brood deó ievenó
Van de Orgelbank
Ar
22c JAARGANG No. 10
14 SEPTEMBER 1967
,.Ik worstel
en ontkom"
OFFICIEEL ORGAAN TEN DIENSTE VAN DE GEREFORMEERDE KERK IN ZEELAND.
Hoofd-Redacteur Dr. A. DONDORP, Gapinge, Telefoon (0 1189) 4 70.
Redactie en medewerkers Ds. B. Wentsel, Brouwershaven-? J. A. v. Bennekom, Middelburg Dr. A. J. Boom, Vlissingen;
Ds. J. Bosman, Vrouwenpolder Ds. M. V. J. de Craene, St. Laurens Ds. H. Eikelboom, Heinkenszand
Drs. A. Elshout, Koudekerke Ds. W. H. Gispen, Terneuzen Ds. W. Kats, Apeldoorn Ds. A. G. Kornet, Vlissingen
Dr. P. C. Kraan, Vlissingen Ds. G. S. Oegema, Arnemuiden Drs. J. Vlaardingerbroek, Ermelo.
Dr. J. H. Becker, Nieuwerkerk.
Adres voor opgave advertenties en predikbeurten Littooij Olthoff, Spanjaardstraat 47, Middelburg.
Abonnementsprijs
4,per halfjaar
bij vooruitbetaling.
Advertenties
15 cent per mm.
Bij abonnement lager.
Losse nummers 15 cent.
Drukkers-Uitgevers
Littooij Olthoff
Spanjaardstraat 47
Middelburg, tel. 24 38
Giro no. 4 22 80
v__
Joh. 6:48.
De wonderbare spijzigingeen paar broden en visjes voor duizenden mensen
had de Joden natuurlijk onmiddellijk herinnerd aan het wonderlijke mannadat
hun vaderen zovele jaren lang hadden gegeten in de woestijn.
Dat was inderdaad brood uit de hemel geweest. Maar het was.geen levend
brood, geen „brood des levens" geweest. Het voedde wel van dag tot dag,
maar je kwam er niet verder mee dande dood.
Tot grote ergernis van de joden stelt de Here Jezus zich boven de grote
Mozes en boven het wonder, dat deze gedaan had, door te zeggen, dat Hij
het echte brood uit de hemel was, dat niet alleen het lichaam een poos (je)
voeden kon, maar dat de mensen door de dood heen halen kon. „Ik ben het
levende brood, dat uit de hemel neergedaald is."
Maar dan moeten zij dat brood ook eten. Met andere woorden dan
moeten ze de Hete Jezus ook gelovig aannemen.
Hoe kun je iets intenser aannemen dan door het op te eten
Iets dat je in je zak steekt, blijft iets anders. Maar wat je in je mond steekt
wordt een deel van je zelf.
Dat brood moet om gegeten te kunnen worden echter eerst gebroken worden.
Daarom spreekt de Here Jezus over zijn vlees, dat gegeten en over zijn bloed,
dat gedronken moet wotden afzonderlijk. Op een verborgen wijze spreekt de
Here Jezus over zijn dood, opdat allen, die zijn vlees eten en zijn bloed drinken
niet verloren gaan, maar eeuwig leven hebben.
A. D.
EER UW MOEDER
Verdubbel het brood dat gij
aan uw moeder geeft
Draag haar, zoals zij u droeg
Moeite had zij en zorgen om u.
Toen gij na een dracht van
maanden geboren werd,
Droeg zij u verder op haar arm.
Haar borst was in uw mond,
maanden lang.
Zij heeft geen weerzin getoond
voor uw drek
Ze zei niet vol weerzin
wat moet ik doen
Zij bracht u naar school,
Ten tijde dat ge in het schrijven
werd onderricht
Iedere dag stond ze daar
Met brood uit haar huis.
Gij zijt een jongeling,
gij neemt een vrouw
Gij sticht een eigen huisgezin.
Maar gedenk degene,
die u eenmaal baarde
Gedenk de zorgen waarmee zij
u heeft grootgebracht.
Moge zij nimmer een blaam
op u werpen
Moge zij nimmer haar armen
opheffen tot God;
Moge God nimmer een klacht
van haar horen.
Naar de vertaling van een
Egyptisch gedicht door
Bertus Aafjes.
Het Islamitische tijdschrift Muslim
News" heeft fel gereageerd tegen de
massa-bekeringen in Indonesië. Het
vraagt zich af hoe het Christendom
zulke gevaarlijke veroveringen heeft
kunnen maken en geeft als antwoord
door de Indonesische regering zelf en
door de zorgeloze en lusteloze houding
der moslims. ,,De regering moet aan
deze activiteiten van deze zendingen
perk en paal stellen", aldus Muslim
News".
,,Alle moslim-organisaties moeten tot
elke prijs aan de christelijke uitdaging
het hoofd bieden, ervaren godsdienstige
leiders zenden naar streken waar chris
telijke zendingen met succes werken,
bibliotheken en scholen oprichten. Ook
moet christelijk godsdienstonderwijs aan
niet-christelijke studenten worden ver
boden. Alleen dan kan deze sluipende
beweging in de kiem gesmoord wor
den."
Dit' opzienbarende artikel wordt on
verkort in het septembernummer van
het Zendingsblad weergegeven.
Laat ons bidden voor onze regering
en volksvertegenwoordiging, die teza
men vaak zeer moeilijke en ingrijpende
beslissingen moeten nemen moge het
overleg en de besluiten zijn tot heil van
ons volk,met name van hen, die geen
werk hebben. Laten wij ook vragen om
een groot verantwoordelijkheidsbesef
en diepe bewogenheid voor het heil van
andere volken, met name van arme vol
ken en dat alles in de naam van
de Heer
We bidden om voedsel voor Soemba.
In sommige streken van Soemba, in
het bijzonder van West-Soemba, is de
oogst niet tegengevallen. Maar in Oost-
Soemba en in enkele gebieden van
Midden- en West-Soemba is de schaar
ste niet slechts gebleven, maar nog ver
ergerd. Laten we de Heer bidden om
uitkomst. Hij kan zijn zegen geven over
alles wat ondernomen wordt om tot
verbetering van deze toestand te gera
ken.
Zaterdagmiddag 26 augustus kwam in
vergadering bijeen de Kring van Geref.
organisten in Zeeland. In de gloednieuwe
kerk aan de Kcrklaan te Arnemuiden. Deze
vergadering stond onder leiding van dhr.
T. Fraanje. Na de huishoudelijke zaken
begaven we ons als organisten naar boven,
naar de speeltafel, v/aar collega De Jong
en Fraanje ons begeleiden bij het zingen
van de nieuwe Psalmberijming en uit de
119 Gezangen.
Dit was weer eens anders dan het ge
wone gangetje in onze kerkdiensten. Op
verschillende wijze begeleiden ze ons. Dit
is voor ons als organisten en als gemeente
nodig om fris te blijven en te studeren.
Na de koffie-pauze, die door een twee
tal dames uit ons midden werd verzorgd,
kwam dhr. B. C. Wijnands uit Bennekom
aan het woord met dia's over „Verleden
en heden" van onze orgelbouw. Dit is
vakwerk, met welk een nauwkeurigheid en
zorg zijn deze dia's genomen. Dan kijken
we als organisten eens achter het orgel
front en dat is heel hard nodig. Dit moes
ten alle kerkeraden en orgelcommissies eens
kunnen zien, want vele orgelfabrikanten
vertellen maar halve waarheden Dus ons
advies is neem een adviseur, het kost heus
geen kapitalen en als kerk sta je sterker.
Dhr. Wijnands is vakman op beide ter
reinen en goed wijn behoeft geen krans.
Wat bezitten we ook in onze Zeeuwse
provincie een orgelprachtlaten we hier
zuinig en trots op zijn.
Deze middag hadden vele collega's de
reis naar Arnemuiden ondernomen. Maar
de algemene indruk was, dit hopen we nog
eens te zien. Dit moet je echt gezien heb
ben. Dhr. Wijnands heeft ons meegenomen
naar de ateliers van zo'n orgelbedrijf en
dan kun je dus het allereerste begin zien
van de constructie en houtsoorten en wat
er allemaal verder behoort, van toets tot
hoofdpijp in het H. W. Dit is bizonder
interessant om zo'n hele bouw te kunnen
zien, tot de avond van ingebruikname toe.
Nogmaals, we hebben hiervan niet al
leen genoten als collega's organisten, maar
ook ontzettend veel van geleerd. Aan zo'n
middag denk je vaak nog eens terug.
Na zo'n vergadering ga je als organisten
weer met nieuwe moed en krachten aan
het werk, om als „speellieden en zangers"
te mogen meewerken aan de schone ere
dienst van onze Heer in onze Kerken
Kringcorrespondent, P. Th. v. B.
Ik zit nogal eens eenzaam voor mijn
raam uit te kijken en geniet dan van de
gezelligheid die de haven vooral dezer
dagen ons biedt, 't Is een prachtig beeld
van de genietende vacantiegangers al
die bootjes en scheepjes af en aanva
rend. Bovendien op en neer bewogen
door het water bij eb en vloed.
Welk een kracht schuilt er in dit wis
selende water. Zoveel ton aan scheeps-
ruimte wordt zo maar alsof het niets is,
opgetild: Naar omhoog dan dalen gaat
vanzelf, hoewel het water ze dan toch
ook maar draagt.
Waarom ik hier de aandacht voor
vraag Och ja, ik noch gij kennen die
bootgenieters. Zij kennen ook ons niet.
In de kerken ziet men ze niet. Jammer
Zouden zij die hier havenen zich heel
niet bezorgd maken over de uiteindelijke
havenplaaats die ze tegengaan We
gunnen ze van harte een blijde vacantie
op onze wateren, maar tevens zouden
we ze graag weten onderweg naar de
haven der begeerte van Gods vromen.
Brouwershaven B. WENTSEL.
Dit zou een mooie, aantrekkelijke en
trekkende titel zijn geweest voor vroe
gere gerenomeerde sprekers op winter-
lezingen, zoals ze tegenwoordig onbe
kend zijn. 't Was ook nu nog een pak
kend opschrift van een oud-geref. pred.
te Ede over een vertaling van Hooglied
4 9 volgens de vertaling van het
N.B.G. Eigenaardig genoeg, want het
mag niet volgens deze dominé, die zei,
dat Christus volgens deze vertaling te
gen zijn bruid zegt dat zij Hem beto
verd had. We lezen wel in de Bijbel,
aldus ds. v. d. Poel, dat Simson, Salomo
en andere Bijbelheiligen betoverd zijn,
maar dat Christus betoverd is, is er
naast." Waar dit van Simson, Salomo
e.a. Bijbelheiligen staat heb ik zo da
delijk- niet kunnen vinden. Alleen Gal.
3 1 volgens welk vers Paulus aan de
Galaten vraagtwie heeft U betoverd
Maar al goed Hooglied 4 9 dan
De kanttekeningen van de Statenverta
ling schrijven bij „Ghij hebt mij 't herte
genomen, mijne zuster, o Bruyt ghij
hebt mij het hert genomen". Of mijn
herte ghij genomen, of berooft, of ge-
wondert, T. W. door liefde, siert Jesai
62 5. Het Hebreeuwse woord betekent
,,Ghy hebt mij gehert, of onthert. De
sin is Ghij hebt mijne gunst ende liefde
verworven, niettegenstaande uwe veel
vuldige gebreken". Hier moet men na
tuurlijk al dadelijk begrijpen dat „hert"
niets te maken heeft met het hert uit
Psalm 42 1maar hart betekent. In
tussen is het zeggen Ghij hebt mij gé-
hert of onthert, nu niet bepaald taal van
vandaag. Stel je voor, dat je zo iets te
gen je bruid zegt.
Dr Chr. Aalders vertaalt gij hebt
mijn hart getroffen, hetgeen de bijge
dachte wektdoor een pijl van Amor.
Hij vermeldt de omschrijving van
Kohier „machst mir Herzklopfen" en
„makest mij heart beating", welk laat
ste wel heel modern klinkt, 't Wil zeg-
jV.
Op regelmatige tijden worden de
volgende rubrieken opgenomen in
ons blad
Meditatie Kroniek algemeen
kerkelijk actueel) Samenspraak
(gesprekken met de lezers)
In en om de wandelgangen van
het parlement Interviews met
bekende en onbekende mensen
Onderwerpen van sociale aard
Jeugd (over en voor de Jeugd)
Kerkmuziek en zang T.V.~
rubriek Uit de Pers
Zeeuwse Historische figuren
Wat gebeurt er in de R.K.-, Ned.
Herv.~ en andere Kerken
Kerkelijke Nieuwsdienst
Feuilleton Officiële kerkelijke
berichten Boeken-recensies
Berichten van het Zendingsfront
gen, dat de bruid de bruidegom Chris
tus hartkloppingen bezorgt, hetgeen Ds.
v. d. Poel ook wel niet zal liggen.
Nu is het merkwaardig, dat we bij
het door „hart" vertaalde woord in het
Hebreeuws te maken hebben met een
woord dat slechts hier, d.w.z. éénmaal
in de Bijbel voorkomt, hetgeen de ver
taler voorzichtig zal maken.
Of Ds. v. d. Poel zijn Bijbel nagezien
heeft op de Hebreeuwse tekst Dat
mag immers wel, want het heeft de Here
nu eenmaal niet behaagd ons een Bijbel
in 't Hollands te geven, noch in dat van
de zestiende, noch in dat van de twin
tigste eeuw. De vertalers van het
N.B.G. hebben overgezet „gij hebt mij
betoverd", en dit verwekte de ergernis
van Ds. v. d. Poel.
Is zijn toorn billijk ontstoken op deze
vertalers, die op de gehouden samen
komst van allerlei leleke bedoelingen
werden beschuldigd Ik meen van niet;
als ik toch oudere vertalingen, Frans
en Engels, nasla, tref ik in zo ongeveer
1700 reeds de vertaling aan van „rati",
hetgeen inderdaad zoveel is als betove
ren. Dus nieuw is de nieuwe vertaling
in 't geheel niet. Dr. Menge in zijn
Stuttgatter Bijbelvertaling uit 1928
spreekt ook van „bezaubert".-Tenslotte
vermeld ik dan de Suid-Afrika vertaling
uit 1934 „U het mij hart gesteel".
De vermelding van een en ander moge
duidelijk maken dat de zaak der over
zetting van dit éénmalige woord niet zo
eenvoudig is en op onderscheiden grond
geschiedt zonder zekere dogmatische
voorkeur zoals Ds. v. d. Poel vertalers
in de schoenen schijnt te willen schui
ven. Ik meen echter wel te begrijpen
wat deze dominé parten gespeeld heeft,
nl. de onderscheiden betekenis van het
woord betoveren.
„Door toverij in zekere toestand bren
gen" is de eerste zin ervan „dat ding
lijkt wel betoverd". Ja, zo verstaan is
er geen betoverde Christus.
D.i. er inderdaad naast. Figuurlijk
echter wil „betoverd" zeggen op on-
weerstaandbare wijze bekoren, in hoge
mate boeien. Het tegenwoordige deel
woord betoverend is vrijwel tot bn ge
worden. Misschien denkt iemand nu
wel van me man, sloof je niet zo uit
met dit allemaal na te pluizen.
'k Meen dat het toch wel deugd doet
ter verdediging van de verworpen ver
taling ten overstaan van een paar dui
zend mensen die niet beter kunnen we
ten en nu wellicht de nieuwe vertaling
om vermeende verkeerde reden verwer
pen. Ik kan best hebben dat men de
Statenvertaling de voorkeur geeft, maar
men doe dit dan niet met dergelijke
hulp die m.i. misleidend en dus ver
werpelijk is. Als de Bruidegom Chris
tus van zijn bruid zegt, dat ze in hoge
mate behoorlijk voor Hem is nu dan
verblijdt zich de christ-gelovige hier
over. Of niet soms
Brouwershaven B WENTSEL.