eeuwóe
3£erkbocle
Lijden aan de Kerk
r
cX)red
de gemeente
r
J
c~Uredeóberaad
vr
22e JAARGANG No. 9
7 SEPTEMBER 1967
,.Ik worstel
en ontkom"
OFFICIEEL ORGAAN TEN DIENSTE VAN DE GEREFORMEERDE KERK IN ZEELAND.
Hoofd-Redacteur Dr. A. DONDORP, Gapinge, Telefoon (0 1189) 4 70.
Redactie en medewerkers Ds. B. Wentsel, Brouwershaven J. A. v. Bennekom, Middelburg Dr. A. J. Boom, Vlissingen;
Ds. J. Bosman, Vrouwenpolder Ds. M. V. J. de Craene, St. Laurens Ds. H. Eikelboom, Heinkenszand
Drs. A. Elshout, Koudekerke Ds. W. H. Gispen, Terneuzen Ds. W. Kats, Apeldoorn Ds. A. G. Kornet, Vlissingen
Dr. P. C. Kraan, Vlissingen Ds. G. S. Oegema, Arnemuiden Drs. J. Vlaardingerbroek, Ermelo.
Dr. J. H. Becker, Nieuwerkerk.
Adres voor opgave advertenties en predikbeurten Littooij Olthoff, Spanjaardstraat 47, Middelburg.
Abonnementsprijs
4,per halfjaar
bij vooruitbetaling.
Advertenties
15 cent per mm.
Bij abonnement lager.
Losse nummers 15 cent.
Drukkers-Uitgevers
Littooij Olthoff
Spanjaardstraat 47
Middelburg, tel. 24 38
Giro no. 4 22 80
vJ
De Hete zal zijn volk zegenen met wede.
Psalm 29 11.
Prachtig wordt in deze psalm de natuur bezongen. Niet de vriendelijke, maai
de verschrikkelijke natuurde storm, het onweer en de tornado. Je hoort in
deze psalm als het ware de aarde kraken.
Maar het eigenaardige is, dat de dichter van dit zeer oude lied, de natuur
niet ziet als een onafhankelijke macht op zichzelf. Er bestaat niets op zichzelf.
Hij hoort in al dat geweld van storm en donder de stem van de Here. Zeven
keer dat is geen toevallig getalleest U in deze psalm ,,De stem des
Heren".
Maar deze stem zégt niets. Er is geen sprake (Ps. 19:4)Om de woorden
van de Heer te horen moet je niet in de natuur wezen, maar in zijn paleis
vers 9).
Alleen in de tempel wordt gesproken. Daar is het woord en het antwoord.
Daar zegt de Here: „Vrede". En daar zegt het volk „Ere".
Noch de natuur, noch de geschiedenis leveren ons die zegen des Heren op
„Vrede zij U".
De geschiedenis en de natuur zijn integendeel vol verschrikkelijk geweld.
Maar in het Evangelie van Jezus Christus zegt de vreselijke God: Vrede.
A. D.
A.s. zondag is het ,,jeugdzondag".
Laat ons bidden om een enthousiaste
start van het jeugdwerk, voor gezegen
de catechisatieuren. Moge het ook zo
zijn, dat vele jongeren de beslissing
kunnen nemen om naar de belijdenis
catechisatie te gaan. Laten wij de Heer
vragen hen bij die beslissing te helpen.
ZOLANG ER MENSEN ZIJN
OP AARDE
Zolang er mensen zijn op aarde,
zolang de aarde vruchten geeft,
zolang zijt Gij ons aller Vader,
wij danken U voor al wat leeft.
Zolang de mensen woorden
spreken,
zolang wij voor elkaar bestaan,
zolang zult Gij ons niet ontbreken,
wij danken U in Jezus' naam.
Gij voedt de vogels in de bomen,
Gij kleedt de bloemen op het veld,
o Heer, Gij zijt ons onderkomen
en al mijn dagen zijn geteld.
Gij zijt ons licht, en eeuwig leven,
Gij redt de wereld van de dood.
Gij hebt uw Zoon aan ons
gegeven,
zijn lichaam is het levend brood.
Daarom moet alles U aanbidden,
uw liefde heeft het voortgebracht,
Vader, Gij zelf zijt in ons midden,
o Heer, wij zijn van uw geslacht.
Huub Oosterhuis
Gezang 101 uit de proefbundel
van de Ned. Hervormde Kerk)
Vanaf 29 augustus komt de generale
synode van de gereformeerde kerken
bijeen in de Blije Werelt te Lunteren
voor een vergaderperiode van vier we
ken. Belangrijke punten op de agenda
van deze synode zijn o.a. de toelating
van de vrouw tot de kerkelijke ambten,
het oorlogsvraagstuk, de stichting van
een Raad van Kerken in Nederland, de
vraag of de binding aan de leeruitspraak
van de synode van Assen-1926 moet
worden opgeheven en de hulp aan ont-
wikkèlingslanden.
Van de 433 rapporten van deputaat-
schappen en brieven van kerkeraden,
classes, particuliere synodes en gemeen
teleden, die deze synode te behandelen
krijgt, hebben er rond tachtig betrek
king op de leeruitspraak van de synode
Assen-1926. Daarin werd destijds vast
gesteld, dat de boom „der kennis des
goeds en des kwaads", de sprekende
slang en de boom des levens in letter
lijke zin moeten worden opgevat en dus
zintuiglijk waarneembare werkelijkhe
den waren.
In 1964 stelde de synode van Gro
ningen vast, dat deze leeruitspraak niet
meer volledig kerkelijk functioneert en
zij vroeg zich af of de uitspraak terzijde
moest worden gesteld. De meerderheid
(8 leden, onder wie de professoren
Berkouwer, Gispen. Koole en Polman)
van een voor deze zaak benoemd studie-
deputaatschap adviseert de synode
thans de binding aan deze uitspraak op
te heffen, omdat uit het sinds 1926
voortgeschreden schriftonderzoek is ge
bleken, dat Genesis 2 en 3 een ge
schiedschrijving bevatten van zeer spe
ciale aard. Er is ook een minderheids
rapport ingediend door de emeritus
predikant J. Schelhaas Hzn, waarin
handhaving van de binding aan de ge
noemde leeruitspraak wordt bepleit.
UIT DE PERS
(Slot)
Prof. Thielicke.
c. Ethiek studeren» Uiterst belangrijk
is juist vandaag de nieuwere handboeken
van de ethiek door te nemen. Prof. Thie-
licke schreef een Theologische Ethiek in
drie delen. En zegt er van „ik probeerde
de mens en de werkelijkheid" van zijn we
reld te interpreteren en daarmee de ver
schillende gebieden van zijn bestaan af te
tasten de wereld van de eigen-wettelijk
heden en van de grenssituaties, de wereld
van politiek en economie, van seksualiteit
en kunstZo alleen meende ik de weg
die uit het dccetisme voert te kunnen vin
denZo hielp het werken aan de Ethik
bij het preken" (pag. 84). Naast het ge
noemde werk zijn te noemen boeken op
ethisch gebied vanS0e, van Oyen, Bon-
hoeffer, Brunner e.a. Het kennisnemen van
de in deze werken gestelde problemen kan
enorm helpen in het verstaan van onze
moderne samenleving. En dit geldt even
zeer andere theologische schrijvers, op
dogmatisch gebied bijv. Die moeten gele
zen en bestudeerd worden
Denk nu eens aan de geruchtmakende
ondertitel, welke dr. Söüe in haar boek
„Plaatsbekleding" lanceerde. Ik heb het
laatste halfjaar tenminste driemaal een
voorganger met kennelijk afgrijzen daar
iets over horen zeggen en las er ook een
nogal krenterig kerkbodeartikel overzon
der dat me ook maar één ogenblik duidelijk
werd wat met de God-is-dood-theorie nu
eigenlijk bedoeld wordt. Maar dit mag zo
nietNiet alleen laat zulke ondeskundig
heid een gevoel van ergernis in een men
senhart achter het legt ook een donkere
beklemming op de geester is iets ergs
aan de hand en je kunt het niet onderken
nen
Dank zij de etherleergang en verschil
lende publikaties is het nu wel wat duide
lijker geworden. Ds. M. P. van Dijk schreef
in 't Geref. Weekblad (juli 1966) een hel
der artikel er over. Daaruit
„Ook zij (dr. Sölle) spreekt van de dood
van God. Hiermee bedoelt zij dus Gods
bestaan niet te ontkennen (hier is dus geen
atheïsme), maar aan te geven dat wij God
niet meer zien, dat wij God niet meer te
genkomen op de straten van deze wereld,
ze bedoelt dat God volslagen onkenbaar
geworden is, de grote X naar Wiens aan
wezigheid we moeten raden en tasten.
Wel laat God Zich vertegenwoordigen
door de mens Jezus van Nazarethin Hem
zien we wie God is, in Hem komen we
God weer tegen en begrijpen we iets van
Zijn bedoelingen. Hij vertegenwoordigt
God bij de mensen".
De kritiek op het schrijven van dr. Sölle
moet zich heel ergens anders op richten
dan op de nare ondertitel van haar boek
dat ze het plaatsbekiedend offer van Chris
tus ontkent.
Maar 't is duidelijkna Auschwitz heb
ben ontelbaar velen ook in de kerk
moeite met Gods Vaderlijke Hand van
zondag 10 van de catechismus. En de pre
diking moet in die nood voorzien. Daarop
ingaan.
Het is mijn overtuiging dat kerkeraden
voor zaken als deze de ogen wijd open
zullen moeten hebben in de toekomst
hun predikanten gelegenheid tot studie ge
ven waar mogelijk ze stimuleren de pri-
vatissima (werkgroepen van predikanten
die onder leiding van een hoogleraar bij
tanken) door onze theologische opleidin
gen ingesteld, te volgen. De zaak is het
waard
De zondagse kerkdiensten zijn van on
voorstelbaar belang
En alles moet door allen gedaan worden
dat ze aan het hoge doel beantwoorden.
Opdat niet beschaamd worden zij die Hem
verwachten A. B.
Onlangs heeft zich een groep gere
formeerden gevormd met het doel om
zich te beraden op het benauwde vraag
stuk van de oorlog nu en morgen en
om „onze mensen" op te wekken tot
ditzelfde beraad.
Het blad „Regelrecht", dat als onder
titel voert„Evangelische oriëntaties",
heeft een apart nummer (april-mei) be
steed aan deze zaak met artikelen van
Prof. J. Verkuyl, Mr. Dr. de Gaay
Fortman e.a.
De eerstgenoemde schrijft, dat de
groep, genaamd Vredesberaad, bij el
kaar gebracht is door het besef, dat de
beangstigende ontwikkeling van kern
wapens, radiologische en chemische wa
pens roept om nieuwe ethische bezin
ning en om nieuwe beslissingen...
Ze zijn van mening, dat men de rea
liteit van deze moderne oorlogstechniek
niet meer tegemoet kan treden met de
onderscheidingen van de traditionele
ethiek van oorlog en vrede en dat nieu
we bezinning nodig is vanuit de hoofd
som van het Evangelie en de Wet
Gods... En dat gevraagd moet worden
of wij niet moeten komen tot een ander
politiek beleid. Tot nieuwe vormen van
politiek denken en handelen.
In een breedvoerig schrijven heeft de
groep zich gewend tot onze synode.
Het stuk loopt uit in een verzoek aan
de synode, samengevat in acht punten.
O.a. wordt aan de synode verzocht
uit te spreken, dat elke oorlogsvoering,
die inhoudt het verwoesten van bevol
kingscentra en het onleefbaar maken
van gehele gebieden een misdaad is te
gen God en tegen de mensheid
dat het willen instaan voor de zaak
van gerechtigheid en vrede op aarde
naar christelijke overtuiging niet met
een dergelijke totale oorlogvoering in
overeenstemming valt te brengen en
er daarom bij de Nederlandse rege
ring op aan te dringen, af te zien van
het bezitten, van het beheren en van
het op eigen grondgebied toelaten van
kernwapenen
Bovendien de kerken uit ons kerkver
band te verzoeken zo mogelijk nog in
1967 een week van gebed om vrede en
van vredesberaad te beleggen, dit opdat
Op regelmatige tijden worden de
volgende rubrieken opgenomen in
ons blad
Meditatie Kroniek algemeen
kerkelijk actueel) Samenspraak
(gesprekken met de lezers)
In en om de wandelgangen van
het parlement Interviews met
bekende en onbekende mensen
Onderwerpen van sociale aard
Jeugd (over en voor de Jeugd)
Kerkmuziek en zang T.V.-
rubriek Uit de Pers
Zeeuwse Historische figuren
Wat gebeurt er in de R.K.-, Ned.
Herv.- en andere Kerken
Kerkelijke Nieuwsdienst
Feuilleton Officiële kerkelijke
berichten Boeken-recensies
Berichten van het Zendingsfront
openhartige voorlichting, bijbelse bezin
ning, broederlijke uitwisseling bij ver
schil van inzicht gepaard ga met het
samen zoeken van de christelijke ge
dragslijn in de huidige situatie.
Uit het artikel van Mr. Dr. de Gaay
Fortman over oorlog, politiek en leger
neem ik de volgende cijfers over
„De technische ontwikkeling geeft ons
een angstig gevoel. Wij weten niet waar
het op uit zal draaien. De reden voor onze
bezorgdheid schuilt voornamelijk in de
enorme toename van de vernietigingsmoge
lijkheden. Met name door de toepassing
van de atoomsplitsing en de kernfusie is
de vernietigingskracht ontzagwekkend toe
genomen. Het onderstaande staatje wijst
dit duidelijk uit.
1945: zwaarste „gewone" bom 11 ton
TNT
1945 eerste atoombom 20.000 ton TNT
1954 20 megaton H-bom 20.000.000 ton
TNT.
In 1961 werd een waterstofbom van 57
megaton op Vova Zemblad tot ontploffing
gebracht.
Wie bedenkt dat in de tweede wereld
oorlog de totale gebruikte bommenlast een
vernietigingskracht van 3 megaton had
en toen waren er alleen al bij het bom
bardement op Dresden 35.000 doden en
12.000 gewonden moet wel ontsteld ra
ken van 'onze huidige vernietingsmogelijk-
heden.
Amerika en de Sowjet-Unie bezitten
beide een enorme „overkill", d.w.z. hun
bommen kunnen vele malen de gehele
aardebevolking doden. Uit militair-strate
gisch oogpunt is niettemin de grens van de
bewapeningswedloop nog niet bereikt."
De Gaay Fortman concludeert
„De mensheid kan thans collectief zelf
moord plegen. Dit betekent, dat wij thans
leven in een geheel nieuwe situatie. Het
oorlogsvraagstuk zal dan ook geheel op
nieuw doordacht moeten worden. Om met
Einstein te spreken„Een nieuwe denk
houding is nodig wil de mensheid voort
bestaan."
Evenals Prof. Verkuyl probeert de
Gaay Fortman aan die nieuwe denk
houding gestalte te geven.
„Aan de orde komen dan de gevaren
van het vertrouwen op de bom, van het
ideologisch denken en de onverdraagzaam
heid, van de enorme tegenstellingen tussen
rijk en arm in de wereld, van rassendis
criminatie en bevoogding.
En hij tracht een weg te vinden waarop
op een nieuwe manier conflicten kunnen
worden uitgevochten, ontwapening kan
worden gerealiseerd, en het leger strijd
macht kan zijn, niet in dienst van de oor
log, maar ten dienste van de vrede."
Toen ik dit alles in Regelrecht las
moest ik denken aan zo menig gesprek
met mijn vriend Brillenburg Wurth. Hij
is tot op zijn ziekbed bezig geweest met
deze problemen. Hij heeft er onder ge
leden, dat zijn opvatting zo weinig
weerklank vond in onze kerken. Wat
zou hij blij en dankbaar zijn geweest
met dit „vredeberaad".
Tenslotte geef ik een citaat door van
Barbara Ward uit haar „Ben ik mijns
broeders hoeder
