DE KOUS AF
eeutuae J
MIJN COLLEGA
ZENDING
OFFICIEEL ORGAAN TEN DIENSTE VAN DE GEREFORMEERDE KERKEN IN ZEELAND
Redactie Ds. W. H. Gispen, Terneuzen Ds. B. Wentsel, Brouwershaven Ds. G. van Wilgenburg, Middelburg.
Correspondentie-adres Littooij Olthoff, Spanjaardstraat 47, Middelburg.
Medewerkers J. A. van Bennekom, Middelburg Dr. A. J. Boom, Vlissingen Ds. J. Bosman, Vrouwenpolder
Ds. M. V. J. de Craene, St. Laurens Ds. H. Eikelboom, Heinkenszand Drs. A. Elshout, Koudekerke
Ds. W. Kats, Apeldoorn Ds. A. G. Kornet, Vlissingen Dr. P. C. Kraan, Vlissingen
Ds. G. S. Oegema, Arnemuiden Ds. D. Ringnalda, Middelburg Drs. J. Vlaardingerbroek, Ermelo.
21e JAARGANG No. 28
19 JANUARI 1967
,.Ik worstel
en ontkom"
Abonnementsprijs
4,per halfjaar
bij vooruitbetaling
Advertenties
15 cent per mm.
Bij abonnement lager
Losse nummers 15 cent
Drukkers-Uitgevers
Littooij Olthoff
Spanjaardstraat 47
Middelburg, tel. 24 38
Giro no. 4 22 80
In nummer vier het decembernummer van ..Mededelingen van de Ver
eniging voor Calvinistische wijsbegeerte" treffen we een artikel aan met de
titel ,,Een overmoedige wetenschap" ondertekend met de initialen H. v. R.
(Prof. Dr. H. van Riesen naar we menen).
't Is een artikel dat ongemeen deugd doet hen die toch wel met énige
bezorgdheid, ofschoon nog niet met verontrusting, hetgeen nog wat anders is,
de uitingen van enkele gereformeerden beluisteren als deze bezig zijn met de
eerste tien hoofdstukken van Genesis.
H. v. R. laat ons niet in het onzekere omtrent de persoon, die hij in de eerste
plaats op het oog heeft als hij schrijft ,,De Heer heeft gezegd, dat indien we
niet als kinderen vertrouwen, we het Koninkrijk niet zullen beërven". Hij ver
volgt dan Ik roep Kuitert daartoe met alle ernst en broederlijkheid op. Wat
eigen kinderlijk vertrouwen betreft schrijft hij nog Wat mijzelf betreft, ik
wens te leven en te sterven bij de overtuiging, dat de Here ons in zijn Woord
niet voor de gek houdt.
De Schrift maakt ons duidelijk, dat hetgeen in Genesis staat, geschied is.
Prof. Van Riesen is met vele anderen zeer verontrust over het feit, dat velen
zich genesteld hebben in de leer van de nieuwe wetenschap. Overigens kunnen
we gerust zijn, omdat Gods Woord en de kerk des Heren nooit onder het juk
van de wetenschap zullen doorgaan. De Schrift zou ons zelf duidelijk moeten
maken, dat Genesis 1 een sage is en dat juist maakt ze ons niet duidelijk. Daar
mee is deze kous af en deze wetenschap weerlegd.
Ofschoon de verleiding groot is meerdere uitspraken van het artikel aan te
halen, zal ik dit niet doen. Wel wil ik er de aandacht voor vragen, dat in de
laatste tijd nogal wat critiek op Dr. Kuiter's voorslagen loskomt. Ik herinner
aan een gedegen artikel van Ds. Van Andel uit Rotterdam en van Ds. Oomkes
uit Kampen, welke laatste ook Prof. Rothuizen er bij betrekt. Nu laat ik in
het midden of Prof. Van Riesen en de andere theologen door deze artikelen
Dr. Kuitert in het traditionele straatje krijgen zullen. Ik betwijfel dit zelfs zeer.
't Is wel merkwaardig, dat thans als nimmer tevoren dit beknibbelen van het
geen tot op heden als waarheid gegolden heeft, plaats vindt.
Ook voorheen werd wel in deze richting gesproken en gevraagd, 'k Heb al
eens meer me uitgelaten over een gesprek dat jaren geleden in vertrouwelijke
sfeer heeft plaats gehad in de Westerkerkconsistorie tussen enkele studenten
en Prof. Dr. H. Bavinck, die daar aan ons vroeg of we mochten veronderstellen,
dat God zijn kerk gedurende twintig eeuwen heeft laten dwalen inzake de uit
legging van de eerste tien of elf hoofdstukken van Genesis.
Van Prof. zijde werd me onlangs opgemerkt, dat dit geen argument is. Ik
kan daar wel inkomen, als ik denk aan het veranderde wereldbeeld en dus ook
aan Copernicus en Galileï. Maar om nu te zeggen dat de kous af is, lijkt me
wel heel kras. Misschien wel, misschien ook niet. Ik weet het nog zo niet,
maar vraag me wel af waar komen deze ideeën toch vandaag aan de dag van
daan Oorspronkelijk lijken ze me niet. Wat een Herv. bonds-dominé onlangs
tegen zijn Geref. collega zei namelijk dit, dat wij nu aankomen dragen met
ideeën die zo een vijftig jaar geleden uit de liberale hoek gepresenteerd en
door al wat Gereformeerd heette, werd afgewezen, lijkt me juist, ook al had
Prof. Bavinck van een ander blijkbaar toen al wel weet.
Wat me in verband met de aanhangige vragen trof was hetgeen ,,De nieuwe
Catechismus" van Rome over deze zaken leert, als het over de z.g. oerverhalen
uit het begin van de Bijbel gaat hoe deze uiteindelijk niet bedoelen bepaalde
historische feiten te vermelden.
Wij weten, dat zij geen beschrijving zijn van losse historische feiten. Ze
gaan dieper. In symbolische verhalen wordt de kern van heel de mensen
geschiedenis beschreven, ook van die welke nog komen moet. Adam, hij is
de mens, Kaïn, hij staat in de krant en hij kan te zien zijn in ons eigen hart,
Noach en de Babelbouwers, wij zijn het zelf. Aldus deze catechismus, die
uiteraard waarheden voordraagt die elke protestant ter harte zal nemen.
Ook Rom. 5 komt ter sprake Op het eerste gezicht lijkt het of Paulus in
die passage vooral nadruk wil leggen op het feit, dat door één mens de zonde
in de wereld is gekomen. Maar dit echoën van het woord „één", waarbij Paulus
uitging van het toenmalige wereldbeeld, is een literaire vorm, niet de boodschap.
Ja, zie eens als het nu daarheen moet kom ik heel, heel dicht bij Prof. v. R.
te staan met zijn „de kous is af" en ben ik met hem bang, dat een leerling van
Kuitert straks zal schrijven „dat het onbelangrijk is of de Heer waarlijk is op
gestaan. Op wetenschappelijke gronden valt te bewijzen, dat dit niet kan".
Nu versta men Prof. v. R. wel deze beweert niet, dat Dr. Kuitert deze dingen
zo stelt, maar waarschuwt hem met alle ernst en broederlijkheid. En ik dacht,
dat we dit elkaar mogen en moeten doen, omdat we geroepen zijn elkaar te
helpen en te schragen bij het bewandelen van de wegen, die God ons doet gaan
door Schrift en historie. Al met al dacht ik, dat de kous nog niet af is, maar
dat we nog steeds druk aan het breien zijn een bezigheid, waarbij we nog al
eens plegen één of meer steken te laten vallen. We mogen dan alleen maar
hopen en bidden, dat God ons mensen geeft, die bekwaam zijn om de gevallen
steken weer op te halen.
Brouwershaven
B. WENTSEL.
Kirinda, 15 december 1966.
Beste familievriendenkennissen en
belangstellenden
Van onze goede voornemens om u
wat vaker en wat korter te schrijven is
niet veel terecht gekomen. Ook hier ab
sorbeert het leven je volkomen. Al is
het dan geen televisie of beatleshow
waar we onze tijd aan kwijt raken, hij
slaat wel stuk tegen de vele klusjes die
het brousse-leven oplevert. Indien u de
artikelen van de heer Baas in de zen
dingsbladen van de afgelopen maanden
hebt gelezen, weet u er iets van. U
moet ons daarom niet beklagen noch
bewonderen. We krijgen vaak brieven,
waarin men uitdrukking geeft aan der
gelijke gevoelens dat wij zoveel zouden
opofferen, ons zoveel zouden ontzeggen
om in Rwanda te werken. Elet ligt er
maar aan hoe u 't bekijkt. Indien u
meent niet buiten uw Kalverstraatje,
Bijenkorfje of terrasje te kunnen of
uw wekelijks uitgaansavond je niet te
kunnen missen, ja dan zou 't wat moei
lijk worden u hier thuis te voelen. Niet
dat wij daar geen plezier in hadden,
integendeel, maar waarom zou men er
niet buiten kunnen En daar tegenover
staat, dat er hier weer zoveel andere
boeiende zakeP zijn die de volle mens
opeisen. Het leven in de brousse, niet
romantisch, maar gewoon leefbaar.
Ja, elke predikant gaat toch wel ge
bogen onder het juk van de onvoldaan
heid. Er moet meer gebeuren, er moet
anders gewerkt worden. Zo, dat vrije
tijd niet als gestolen tijd gezien wordt
Naar welk systeem kan een predikant
intensief en prëttïg'wërken Jaren gé-
leden gaf Dr. Gunning in Pniël een
week-agendum voor predikanten. Van
Dr. Gunning is bekend, dat hij elke
morgen om vijf uur opstond. De meeste
dominee's zullen niet zo matineus zijn.
Maar ze kennen de beauty-sleep ook
niet. Wie van hen maakt slaap-uren
vóór middernacht Ze nemen vaak de
halve gemeente mee naar bed. En dan
juist nog de slaaprovende helft. Neen,
het is een pastor niet kwalijk te nemen,
dat hij zijn aurora wel iets later gesteld
heeft dan z'n parochianen. Ze verwach
ten toch ook van hem, dat hij „uitge
slapen" zal zijn.
Ook Prof. Dijk geeft een schema in
z'n boek „De dienst aan de Kerk-
jeugd". Het ziet er soepel en gezellig
uit
„Maandagmorgen lichte studie-arbeid,
uitgestelde correspondentie, begin
met het preekwerk.
Maandag-middag bezoeken in de ge
meente, 5-6 catechisatie.
Dinsdagmorgen preekstudie.
Dinsdagmiddag bezoeken in de ge
meente.
Dinsdagavond: 7—10 catechisaties.
Woensdagmorgen preekstudie.
Woensdagmiddag bezoeken in de ge
meente.
Woensdagavond lcerlceraad of andere
vergadering.
Donderdagmorgen preek- en andere
studie.
Donderdagmiddag bezoeken in de ge
meente.
Donderdagavond thuis of elders voor
ontspanning.
Vrijdagmorgen studie.
Vrijdagmiddag idem.
Vrijdagavond huisbezoek of vergade-
ring.
Zaterdagmorgen studie.
Iedere dag wel een verrassing, die om
een oplossing vraagt. Laatst hoorden
we via de Wereldomroep dat in een
plaatsje in Nederland de hele dag de
waterleiding defect was. Men had tank
wagens laten aanrukken om in de nood
te voorzien. Tjonge, dat is nieuws. Van
hier uit kun je dan zeggen waar ma
ken de mensen zich druk over. We zit
ten hier soms dagen zonder water en
daar passen we zelf een mouw aan. Dit
is maar een simpel voorbeeld, maar u
voelt het andere leefklimaat. Bij u komt
de tankwagen voor de deur, wij treffen
zelf onze voorzieningen. Dat is nu het
boeiende. We kweken zelf onze groen
ten. Nu zijn we geen allround kwekers.
Het komt dus wel eens voor dat onze
tuin twee maanden lang alleen maar sla
oplevert. We eten dan al die tijd iedere
dag sla. Vindt u dat erg Wij niet, we
zijn al lang blij dat de sla het in ieder
geval zo goed doet. Verder ben je
vracht- en ambulancerijder, grossier, in-
en exporteur voor Kirinda, uitvoerder,
koffieplanter, veefokker. Het is een
boeiende zaak en het mooiste is wel het
kontakt met de mensen om je heen. Je
bent hier in grote mate afhankelijk van
elkaar. Je leert elkaar accepteren en
waarderen, je leert eikaars gewoonten
kennen, je helpt elkaar waar mogelijk.
Er zijn zaken die een Bayarwanda
veel handiger oplost dan wij en omge
keerd wil hij van ons toch ook graag
wat leren.
Er zijn er ook onder u die de zaak
geestelijk soms wat overtrekken. Dat is
u niet kwalijk te nemen. Publikaties in
zendingsbladen werken dat ongewild
in de hand. Zoveel bekeerlingen hier,
zoveel dopelingen daar. Wat een rijke
zegen, echt daar zijn we dankbaar voor.
Maar we moeten ook nuchter zijn en
achter de inhoud gewoon een vraag-
Zaterdagmiddag preekrepetitie.
Zaterdagavond 6.30 7.30 uur cate
chisatie, verder thuis."
Geen vinger, geen speld tussen te
krijgen. Als er nu maar niet was de post
onvoorziene bezigheden. Je moet er
maar steeds op berekend zijn, dat het
prachtig-opgezette schema tuimelen
kan. Wie met levend materiaal werkt,
kan ongedachte wendingen, kan leuke
en minder leuke verrassingen verwach
ten.
Er zal systeem moeten zijn. Ik lees
in een wijk-blaadje over een predikant,
die gemakshalve geprobeerd heeft z'n
bezoeken naar de aard ervan alfabetisch
te registreren. Ze worden in zijn noti
ties door afkorting zo aangegeven.
A.b. is ander bezoek (niet nader te be
noemen of onder te brengen), b.b. is
bezoek van bezochten en beproefden,
c.b. is condoleantie-bezoek, d.b. is be
zoek in verband met doop. e.b. is eerste
bezoek (kennismaking). E.b. is Evan
gelisatie-bezoek, f.b. is felicitatie-be
zoek. g.b. is groot of gezins-bezoek
(particuliere, niet ambtelijke visite),
h.b. is huisbezoek (met ouderling), i.b.
is informatie-bezoek, k.b. is kraambe
zoek, l.b. leerlingen-bezoek (in verband
met catechisaties), m.b. is bemiddelings-
bezoek, o.b. is bezoek van ouden van
dagen, p.b. is herderlijk bezoek (in ver
band met moeilijkheden in geloofsle
ven), r.b. is regelings-bezoek (organi
satie, verenigingsleven, enz.), s.b. is
snipper-bezoek of staande bezoek (even
aanwippen), t.b. is tuchtbezoek, v.b. is
vermaningsbezoek, w.b. is gesprek in
winkel of kantoor of zaak met gemeen
teleden. z.b. is ziekenbezoek.
U merkt er blijven nog een paar
letters beschikbaar. Daar kan nog een
nieuw soort bezoeken voor opduiken.
Zal er dan, behalve een letter van het
alfabet, ook nog tijd beschikbaar blijken
te zijn
Och, je bent een systeem-mens of je
bent het niet. Het papier is zo gedul
dig. Zaterdagmiddag, naar het schema
van Prof. Dijk preekrepetitie. Is er
dan steeds al wat om te repeteren We
zullen het hopen.
G. S. O.
teken durven zetten. Die vraagteken
maakt u en ons niet moedeloos, want
wij weten dat God het toch doen zal
hoe en wat dat is Zijn zaak.
U moet vooral niet denken dat we hier
iedere dag over de Here Jezus lopen te
vertellen. We proberen wel iedere dag
als een echt vrolijk Christen onder de
mensen te leven. Dat doet u in Neder
land ook als het u ernst is uw buurman
iets van de blijdschap van het Christen
zijn te tonen. En dan weten we dat
God alle dingen doet medewerken ten
goede, indien wij Hem liefhebben. Hier
in de heuvels van Rwanda en bij u in
de straat, dat maakt geen enkel verschil.
En nu wilt u natuurlijk weten hoe 't
met het jeugdwerk gaat. Dat is begrij
pelijk. Ik heb al op m'n kop gehad dat
ik er te weinig over schrijf. Nu is dat
ook niet zo gemakkelijk. U moet zich
namelijk realiseren dat de mensen hier
leven als bij ons in de tijd van Bonefa-
cius. Dat hooguit sinds 50 a 60 jaar de
Westerse beschaving bezig is door te
dringen. Onvoorstelbaar wat deze men
sen te verwerken krijgen, wat ze opge
drongen krijgen ook. Denkt u alleen
maar eens aan de diverse kerkformaties
die zijn geïmporteerd Rooms, Angli-
kaans, Presbyteriaans, Methodist, Bap
tist, Adventist, Pinkstergemeente. Aan
het onderwijssysteem, het regerings
systeem, de medische verzorging etc.
etc. Een ieder probeert er op zijn wijze
iets nuttigs van te maken. Een dokter
opereert, een verpleegster verpleegt,
een leraar geeft les, een bouwer bouwt,
maar wat doet nu een jeugdwerkconsu
lent Jeugdwerk, u kunt dat overal in
alle toonaarden lezen, is een zaak van
de jongeren zelf. Het is een koud kunst
je om hier een jeugdbeweging uit de
grond te stampen en met dikke cijfers
te zwaaien. Iedereen marcheert wel
