l&eeuwóe3£erkbode
IN MEMORIAM GOD
Uit de vragen bij
Openbare Belijdenis
21e JAARGANG No. 27
12 JANUARI 1967
OFFICIEEL ORGAAN TEN DIENSTE VAN DE GEREFORMEERDE KERKEN IN ZEELAND
Redactie Ds. W. H. Gispen, Terneuzen Ds. B. Wentsel, Brouwershaven Ds. G. van Wilgenburg, Middelburg.
Correspondentie-adres Littooij Olthoff, Spanjaardstraat 47, Middelburg.
Medewerkers J. A. van Bennekom, Middelburg Dr. A. J. Boom, Vlissingen Ds. J. Bosman, Vrouwenpolder
Ds. M. V. J. de Craene, St. Laurens Ds. H. Eikelboom, Heinkenszand Drs. A. Elshout, Koudekerke
,.ik worstel Ds. W. Kats, Apeldoorn Ds. A. G. Kornet, Vlissingen Dr. P. C. Kraan, Vlissingen
en ontkom" Ds. G. S. Oegema, Arnemuiden Ds. D. Ringnalda, Middelburg Drs. J. Vlaardingerbroek, Ermelo.
f
Abonnementsprijs
4,per halfjaar
bij vooruitbetaling
Advertenties
15 cent per mm.
Bij abonnement lager
Losse nummers 15 cent
Drukkers-Uitgevers
Littooij Olthoff
Spanjaardstraat 47
Middelburg, tel. 24 38
Giro no. 4 22 80
vj
Het jaar 1966 is weer vertrokken. Met stille trom en gillende keukenmeiden.
Het laatste stof, dat het deed opwaaien kwam bij de rotjes vandaan. Met veel
begrip hebben wij elkaar aangekeken ,,A1 weer een jaartje ouder en alweer een
rimpel meer om weg te werken". Maar met het glas ging ook het hoofd van
Sammie weer omhoog. Kijk omhoog Sammie.
De kranten hebben voor het laatst hun best gedaan om ons het nieuws van
1966 in ie prenten. De foto's van het jaar staarden ons al wat kwijnend aan.
Bankovervallen waren aan de orde van de dag. De zwarte oude kous van onze
voorouders raakt weer in de mode. Hier en daar zie je al weer iemand graven.
Wij zullen twee eeuwen moeten wachten tot onze munten weer in Serooskerke
boven de grond komen.
Beatrix en Claus gingen een mist van rookbommen in. De bouwvakkers van
Amsterdam kwamen er enkele maanden later weer uit te voorschijn. Van Hall
liep met Molentjes tot Smallenbroek hem er van af hielp. Maar ook deze kreeg
een later klap van de molen te pakken. Nadat een horde van Telegraaflezers
hem in het nachtelijk duister van den Haag had opgespoord iets terzijde van
de rechte weg. verklaarde het partijconvent van de A.R. vervolgens de smalle
weg naar de Tweede Kamer voor Smallenbroek verboden. Van je broeders en
zusters moet je het maar hebben.
Op maandag 9 mei overleed Bisschop Bekkers, niet ten onrechte de Johannes
XXIII van de Nederlandse katholieken genoemd. Tot dusver was voor de
gemiddelde Nederlander protestant) een bisschop een wat geheimzinnige
figuur, gehuld in een dikke mist van wierook, die nooit naar buiten kwam, tenzij
hij vergezeld werd door zijn onafscheidelijke wijwater kwast. Gaf hij je een
hand dan moest je z'n ring kussen. Wat bijziend staarde hij de wereld in. Hij
las alleen maar de mededelingenblaadjes van de zusters van het Heilige Hart.
Op zijn eentje lustte hij wel graag een borrel, maar daarmee zette hij dan ook
tegelijk de hele kerk weer op sterk water.
Van die karikatuur zijn wij dank zij Bekkers wel voorgoed genezen. Zelden
sprak de kerk zo tot de verbeelding van de buitenkerkelijken dan via deze bis
schop. Hij heeft ons allemaal wat te zeggen gehad en is menselijkerwijs gespro
ken te vroeg uitgepraat.
Maar het meest opzienbarend gebeuren van 1966 was ongetwijfeld het over
lijdensbericht van God zelf, dat door enkele theologen ijverig werd verspreid
en dat gretig de voorpagina's van de kranten haalde.
Hamilton en Altizèr stonden aan zijn sterfbed. Dorothee Solle mocht zijn
laatste woorden noteren, die onmiddellijk een tweede druk haalden.
De V.P.R.O. wijdde er een uitgebreide teach-in aan, waarin iedereen onder
leiding van Prof. Sperna Wieland naar hartelust over Hem mocht roddelen.
Het over de doden niets dan goeds ging hier niet op. Intussen had de V.P.R.O.
te vroeg gejuicht. Onmiddellijk na deze weinig plechtige begrafenis dreigde zij
zelf ter ziele te gaan en begon ze de laatste Vrije geluiden uit te blazen. Via
advertenties werden verre familieleden uitgenodigd om bij haar sterfbed te
verschijnen om als nieuw-bloed donors op te treden.
Iemand schreef God mag dan dood zijn, de Vereniging van vrijzinnigen
is goddank nog springlevend.
Voor sommigen betekende het bericht van de dood van God ongetwijfeld
een opluchting. Eindelijk werden zij volwassen en konden zij hun gang gaan.
Aan hun moeizame puberteit kwam nu een abrupt einde. Anderen verloren de
moed. Konden de mensen de wereld wel aan Wat moest er van de aarde
terecht komen als God er Zijn Hand niet meer voor in het vuur wou steken
Wie zou er nu een einde maken aan de koude oorlog, het beest in de mens tem
men. de atoomkracht voorgoed vernietigen Anderen stelden hen gerust. Wij
zouden het wel klaren. Was er al geen Kerstbestand in Vietnam, ook al werd
dat dan SO maal officieus geschonden en rekenden de onvermijdelijke statistici
uit, dat al 1.000.000 kinderen in Vietnam het slachtoffer van de oorlog waren
geworden. Geen zorg en geen nood. Volgend jaar wordt alles beter. Met veel
schade en schande zullen wij ongetwijfeld wijs worden. God is nog net op tijd
overleden. Straks was Hij toch overbodig. Hij heeft in ons zijn voortreffelijke
opvolgers.
U zult wel begrijpen dat dit ironie is. Maar omdat het niet helemaal zeker is,
dat U dit inderdaad door hebt, zeg ik het er toch maar even bij. Want ik schrijf
dit natuurlijk ook met een soort van bloedend hart.
Het jaar 1966 was een verschrikkelijk jaar. Er werd naar hartelust gebom
bardeerd en honger geleden. De beste foto van het jaar werd weer een oorlogs
foto. Het nieuws was al bij voorbaat oud nieuws oorlogen en geruchten van
oorlogen- De theologen trokken zich daar niet veel van aan. Zij concludeerden
na ingespannen peinzen, dat er voor God toch eigenlijk geen werk meer was
in deze gemoderniseerde wereld en dat Hij er beter aan deed zichzelf terug te
trekken voordat wij Hem gingen ontslaan.
Haastig werd de necrologie van 1966 aangevuld met Zijn naam. Hadden de
wonderen van het Nieuwe Testament het al niet lang afgelegd tegen de mid
delen van de moderne techniek. De lammen en blinden moesten nog maar even
wachten. Zij kwamen zo aan de beurt.
Wie nog geen dertig jaar was en al aan kanker leed, mocht nu al zijn mon
digheid bewijzen door op tijd met de dood klaar te komen. Is leven iets anders
dan existeren op de rand van het niets Een dans op een koord, gespannen
tussen twee nulpunten.
Het is jammer, dat die 1.000.000 kleine Vietnameesjes nog niet konden lezen,
want dan zouden ze getroost door de God-is-dood-theologen zich blijmoedig
laten overdekken door de milde napalmregen. Het waren gelukkig de mondige
menséri die het ons aandeden. Elke granaatexplosie was tenslotte toch niet meer
dan een korte storing in de puberteit van onze wereld. Ons wereldbeeld is ein
delijk gesloten. God kan er niet meer tussen komen. Wij prijzen de cansaliteit
zalig, die ons brengt van de wieg naar het graf.
Zo is Jezus Christus opnieuw in 1966 gekruisigd door overpriesters en
schriftgeleerden. Alle eeuwen door sterft God aan onze hoogmoed en onze
haat. Alle eeuwen door zoeken wij de weg van schade en schande, van kennis
van goed en kwaad weer op, om Zijn zegenende handen te ontlopen. En om
ons heen sterft de schare, die aan onze wetten nog niet toe is, die geen begrip
kon opbrengen voor onze diepzinnigheden, voor wie het ,,God-is-dood" eerder
een noodkreet dan een leus is.
Goddank, terwijl de theologen bezig waren God op een nette wijze te be
graven door Hem op Zijn laatste lauweren ter ruste te leggen, kwam het Kind
voor wie geen plaats was in de herberg niet, in de wereld niet, in ons hart
niet en in de theologie nog minder. Terwijl wij hartstochtelijk elkaar onze
mondigheid aanprezen en oplegden, werd God klein als de minste der mensen.
Hij nam de wereld serieuzer dan de theologen. Maar Hij werd dan ook niet
voor niets geboren in een rijk, dat door de laarzen van de soldaten van Augus
tus uit de grond was gestampt.
Zijn komt was inderdaad het overlijdensbericht van God. Een zwaard zal
door uw ziel gaan. Een kruis hangt op uw schouder. Met heel het gewicht van
onze wereld leunen wij nog steeds op Hem. Maar zonder het te willen weten.
Zijn komst was ook de doodsteek voor de valse goden, die wij hadden bedacht,
waarvan wij met het jaar afhankelijker werden, de goden van het geweld, de
sex, arrogantie, de verblinding, de diepzinnigheid en de angst.
In het Sjaloomnummer van 10 september 1966 staat een indrukwekkend
artikel van Piet Reckmann ,,God is dood, maar ondertussen". Ik citeer er
enkele dingen uit.
,,De oplosser van alle problemen, die wij nog niet aan kunnen of willen (wat
vaak hetzelfde is), degene, die alle nood van ons afneemt, de God, die alleen
maar onze verootmoedigingen wegens menselijke nietigheid en zondigheid in
ontvangst kan nemen, de oppermachtige, die ons in deze konkrete wereld
plaatst om ons vervolgens te zeggen dat het hem daarom niet gaat, doch om
de hemel, het hiernamaals, het eeuwige, in plaats van het tijdelijke leven
die God is dood. Maar ondertussen mogen wij met blijdschap konstateren, dat
Camilo Torres, de Columbiaanse priester-vrijheidsstrijder niet dood is, ook al
is hij vele malen gefusilleerd. Hij verrijst in een ontembaar verlangen naar
menselijkheid. Maar ondertussen leeft Jezus Messias voort in allen, die zich
niet laten ringeloren door het geweld van het zogenaamde realisme, door de
feiten van het „nu eenmaal" menselijke egoïsme, de onbetrouwbaarheid van
Kommunisten - zolang ze althans niet een konsumptiepeil, gelijk aan het onze
bereikt hebben de sacrosanctie van kerkorden, de dwingelandij van de be
staande orde, het schema van de wereld, waarop zij hun gedrag weigeren af te
stemmen omdat die wereld je ware nog niet is. Kerk-voor-de-wereld of geen
kerk."
Die God wiens hulp alleen maar een noodhulp mocht wezen, die diende als
onze eerste hulp bij ongelukken, totdat wij zelf weer op eigen benen konden
staan, die de gaatjes mocht vullen, die wij telkens weer in onze wereld lieten
vallen is dood. Niet sinds 1966, maar sinds kerst. Toen kwam Hij voorgoed
naar de wereld. Hij gaf een heel leven en Hij vroeg een heel leven. Hij werd
de Heer.
Daarmee is intussen niet alles gezegd. Evenmin als God in de wereld kwam
om onze rol over te nemen (Hij werd mens, opdat wij het weer zouden worden),
evenmin mogen wij proberen om Zijn rol te spelen. Dat is immers het vitium
originis, de oerzonde, de permanente verleiding, die zich als een listig gecamou
fleerde slang bij onze deuren ophoudt totdat wij er in trappen.
Als Jezus zegt, dat wij ons kruis op ons moeten nemen, dan mogen wij daar
niet van maken, dat wij Zijn kruis van Hem moeten zien over te nemen.
Wij mogen van onze nood niet langer een deugd maken, maar wij zullen
voor eeuwig vergaan, als wij God verhinderen om van onze nood Zijn deugd
te maken.
Jezus de Messias verrijst telkens weer in een van de zijnen. Hij keert alle
eeuwen terug in de gestalte van de minsten onder de mensen. Hij leent Zijn
stem aan de armen en verliest Zijn gezicht voor de hongerigen.
Maar eenmaal zal duidelijk worden, dat Hij het ook zonder ons had gekund,
maar Hij wilde dat goddank niet (en dat noemen wij genade) -als Hij voor
goed vergezeld van een complete nieuwe aarde onder ons terugkeert.
Tussen al onze doodsberichten staat Hij op. sterker dan ooit. Geen discipel
zal Hem kunnen stelen om Hem voor zichzelf te houden, geen gerucht laat
zich verspreiden tot op de jonge dag.
Elke keer als wij met de herders naar Bethlehem gaan zal het tegen het
nieuwe jaar gaan lopen. H. E.
(IV)
2. Gelooft gijen belijdt gij.
(a) DoopAvondmaal.
Wij komen hiermee tot de tweede
reeks vragen, in dit formulier vervat.
Het gaat over de twee sacramenten.
Op het ene zien we terug de doop.
Naar het andere zien we uithet
Avondmaal.
Gelooft gij Gods vevbondsbelofte in
uw doop
Dat wordt ons eerst gevraagd.
En wat is er nu veel misverstand, veel
strijd over de doop.
Toch is dit duidelijk er komt geloof
in God aan te pas. Niets minder dan
geloof in de drieënige God.
Wat Hij ons beloofd heeft. Om
het verbond te beleven zal er nodig zijn
kennis van zonde, van verlossing en van
dankbaarheid. Ons antwoord zal ook
moeten zijn dat wij nu met Gód in het
verbond treden, waarmee God al lang
was begonnenGelooft gij nu zelf
ook Gods verbondsbelofte, van toen,
van dat uur, toen de doop u werd toe-
bediend
En belijdt gij, de toegang tot het hei
lig Avondmaal wagende
Dat is het tweede, dat hier wordt op
gemerkt. Toegang gevraagd tot het
andere sacrament.
Is dat wel zo Of, wordt het vaak
niet gezien als meer een vrucht van de
geloofsbelijdenis, een gevolg.
,,Je doet belijdenis. En dus heb je
nu ook recht op het avondmaal." Maar
wie vraagt nu echt toegang Toch, ook
hier wil ik het opmerken ook bij het
avondmaal komt geloof te pas. Ook dat
kennen van die drie onze zondigheid
de Zaligmaker dienen van God.
Nog korter kan ik het samenvatten
over het reinigend en verzoenend bloed
van Jezus, spreekt de doop, spreekt het
avondmaal.
Gelooft ge dat
Belijdt ge dat
Dan trekt Jezus mij tot zijn des ster
ker dan ik het begeer
Nieuwerkerk J. H. BECKER.
