Ramsey en Montini
Predikbeurten zondag 10 april 1966 (pasen)
Predikbeurten zondag 17 april 1966
giadde hoveiingenpröza van de meeste
andere fractievoorzitters, maar de
meeste lezers zullen daar wel anders
over denken. In ieder geval kan Neder-
horst nu leren, dat je als politicus van
een regeringspartij meer vliegen met
stroop dan met azijn vangt.
Vóór de kamerverkiezingen van het
volgend jaar is er voor de partijen nog
veel werk aan de winkel.
G. L. H.
Wie bovenstaande combinatie van
namen leest, zou kunnen denken, dat
we naast reclame in de televisie nu ook
al toe zijn aan reclame in de redactio
nele kolommen van de Kerkbode. In dit
geval dan b.v. van een Italiaanse wijn
firma, speciaal doende in het edele
vocht, dat Vermouth heet. Maar wie
de courant heeft bijgehouden en het
televisie-journaal heeft gevolgd, weet
wel beter. Ramsey is de aartsbisschop
van de Kerk van Engeland, die zetelt
in Canterbury en Montini is de eigen
lijke naam van de huidige paus in
Rome.
En we hebben kunnen vernemen, dat
deze beide hoge kerkelijke gezag
dragers elkaar te Rome hebben ontmoet
en elkaar de vredeskus hebben ge
geven. Dat betekent nog niet, dat het
tussen hun beide kerken nu allemaal
pais en vree is en zal zijn, maar er lag
wel in opgesloten, dat beide kerken
nauwer contact zullen onderhouden en
samen zullen nagaan, of de tegenstel
lingen niet te overbruggen zijn.
We hebben daarbij echter in woord
en beeld ook kennis kunnen nemen van
het feit, dat de reis naar Rome de
Engelse kerkvorst niet algemeen in
dank is afgenomen. Achter in het vlieg
tuig, dat hem naar het continent bracht,
zaten een vi'ertal geestelijken van de
Anglicaanse kerk, die in Rome hun jas
opensloegen en daarachter een wit
spandoek zichtbaar lieten worden met
de woorden: Ramsey, verrader van het
Protestantisme in Engeland! En bij hun
terugkeer naar Engeland droegen ze
een rouwband om de arm.
Zo heeft dus de tocht naar Rome een
niet mis te verstaan protest uitgelokt
binnen de Engelse kerk.
Gelet op de situatie binnen deze kerk
kan men zich evenwel noch over het
een noch over het ander al te zeer ver
wonderen. Het is met die kerk immers
wat merkwaardig gesteld.
Dat geldt al van haar geboorte. Ze
kreeg haar aanzijn, doordat koning
Hendrik VIII de band met de pause
lijke stoel in Rome verbrak en zich zelf
uitriep tot hoofd van de Kerk van
Engeland. En dit niet, omdat hij de
reformatorische leer aanhing (integen
deel, hij schreef zelfs een strijdschrift
tegen Luther en kreeg deswege van de
paus de eretitel van „verdediger des
geloofs"), maar omdat hij van de paus
niet gedaan kon krijgen, dat het huwe
lijk met zijn eerste vrouw hij ver
sleet er zes, van wie verschillende op
zijn bevel het leven op het schavot
eindigden ontbonden werd ver
klaard. Vandaar, dat de Engelse kerk,
hoewel de band met Rome doorgesne
den was, in de leer en in de eredienst
zuiver Rooms bleef. Bekend zijn de zes
bloed-artikelen, waarin de doodstraf
gesteld werd op elk verzet tegen de
leer van de transsubstantiatie, de onge
huwde staat van de geestelijkheid, de
oorbiecht en andere specifieke Roomse
leerstukken. Ook het verbod op het
lezen van de bijbel werd gehandhaafd.
Aanvankelijk was hier dus sprake van
een Roomse Kerk los van Rome (te
weten: de paus van Rome).
Intussen werd door een voorganger
van aartsbisschop Ramsey de be
kende Thomas Cranmer in het ge
heim de reformatie bevorderd. Hij wist
het zo ver te krijgen, dat aan de leken
ook de beker werd uitgereikt bij het
Avondmaal en dat aan de priesters het
huwelijk werd toegestaan. En even
later werd een algemeen gebedenboek
ingevoerd en een belijdenis aange
nomen, die beide duidelijk een reforma
torisch stempel droegen. Helaas moest
Cranmer hiervoor tijdens een korte re
actie ten gunste van Rome met zijn
leven boeten. Na hem zegevierde echter
de reformatie. De 39 artikelen van de
geloofsbelijdenis sluiten zich nauw aan
bij de Augsburgse Confessie het eer
ste en het belangrijkste belijdenis
geschrift van de Lutherse Kerk. Het
misoffer wordt daarin een godslaster
lijke fabel genoemd, de Heilige Schrift
de enige regel voor geloof en leven en
voor de priesters wordt het huwelijk
geoorloofd verklaard. De kerkinrich
ting is echter zuiver hiërarchisch. Ze
kent een geestelijkheid, die bestaat uit
bisschoppen, priesters en diakenen. Aan
de top staan de aartsbisschoppen van
Canterbury (de opperste kerkvoogd)
en van York. Wél wordt ook aan de
leken in de kerk zeggenschap toe
gekend. In de algemene kerkvergade
ring hebben niet minder dan 347 ge
meenteleden zitting. Wanneer dit men
sen zijn, die kerkelijk van-wanten-
weten, kunnen ze dus een behoorlijke
inbreng leveren bij besprekingen en be
sluiten. Vermeldenswaard is nog, dat
het Britse parlement de besluiten van
de kerkvergadering moet goedkeuren.
Hierbij kan het echter niets veranderen
in het voorgestelde. Het kan dit bij
niet-accoord alleen maar verwerpen
(maar dat kan het dan toch!).
Nu zullen we de geschiedenis niet
verder in details volgen. Slechts moet
worden opgemerkt, dat binnen de
Engelse kerk altijd spanningen zijn blij
ven heersen. En gezien het feit, dat ze
bewust een middenweg wil bewandelen
(in de leer reformatorisch, maar in
kerkinrichting en liturgie veelszins mid
deleeuws-Rooms) is dat niet te ver
wonderen. Men vindt er b.v. de Laag-
kerkelijke Partij en Hoogkerkelijke
Partij. En deze laatste is het nu, die
sterk katholiserende tendensen ver
toont. Eén van de grote mannen in
deze partij was de bekende Newman,
die in het midden van de vorige eeuw
de consequentie trok van zijn Roomse
gedachtengang en overging naar de
R.K. Kerk en het daar zelfs tot kardi
naal bracht. Ook in die tijd ging het
onder de nuchtere eilandbewoners soms
al Spaans toe. In de kerken, waar min
of meer stiekum roomse gebruiken ge
volgd werden bij de eredienst werden
invallen gedaan en werd de orde ver
stoord. ,,No popery!" geen papisterij
werd de leus, waaronder men te
velde trok.
In het jaar 1894 werd met mede
weten van de aartsbisschop van Can
terbury al een bespreking gevoerd tus
sen Anglicaanse en Roomse geeste
lijken. Ën een herhaling daarvan vond
plaats in de jaren 1921—1925. Beide
liepen echter op niets uit.
Maar nog steeds heeft het Anglo-
katholicisme sterke aanhang onder de
bisschoppen en de hogere geestelijkheid.
Van Roomse zijde is daarover wel eens
een beetje gelachen. Een Rooms blad
sprak uit, dat de verering van alles waf
„Rooms" is bij deze geestelijken zo on-
c.ritisch is, dat zij de slechtste ceremoni-
ele en populaire devoties van Rome
lenen, waaronder veel, die Rome zelf
graag kwijt zou willen zijn! Intussen
gaan deze Anglo-katholieke priesters en
bisschoppen rustig voort met hun ver
ering van het altaarsacrament, beelden,
schilderijen en relieken, met verkoop
van aflaten, aanroeping van Maria,
transsubstantiatieleer, biechtstoelprak
tijken en gebedsdiensten voor de do
den. Een herziening van het gebeden
boek in min of meer Roomse zin werd
door het Lagerhuis evenwel afgewezen.
Lettend op dit alles is het dus geen
wonder, dat bisschop Ramsey nu naar
Rome kwam en een vredeskus met de
paus wisselde. Maar evenmin kan het
verbazing wekken, dat de geestelijken
in hun witte hemden met hem meereis
den en aan hun ongenoegen over de
geste van de aartsbisschop uitdrukking
gaven. Zij zullen behoord hebben tot de
Laagkerkelijke Partij, die meer de pro
testantse vleugel vertegenwoordigt en
daarom in de aartsbisschop een ver
rader zien. En de prelaat zal goed doen
aan de gevoelens, die op zulk een spec
taculaire manier uitdrukking vonden,
aandacht te schenken bij verdere stap
pen op het oecumenische pad. Hij weet
nu in elk geval, dat hij in Rome niet
namens zijn gehele kerk gesproken en
gehandeld heeft.
R. de V.
(Leidse Kerkbode).
In de nieuwe woonwijk Middelburg
Zuid werd een Gereformeerde Vrou
wenvereniging opgericht. We zijn erg
blij met deze nieuwe vereniging en
wensen haar Gods zegen toe.
Er zijn nog vele plaatsen in Zeeland
CLASSIS MIDDELBURG.
Middelburg (Hofpleinkerk) 9.30 uur Ds. Wessel.
2.30 uur Ds. Van Wilgenburg.
5 uur Ds Joosse.
(Noorderkerk) 9 uur Ds. Van Wilgenburg.
(Getuigeniskerk, Adriaen Lauwereijszstraat)
9.30 uur Ds. Joosse.
5 uur Ds. Wessel.
Plan Zuid (Gemeenschapsruimte Schoolgebouw
Rentmeesterlaan 241) 10.15 uur Ds. Van Wilgenburg.
Gasthuiskerk (Dienst voor belangstellenden) 7.30 uur Ds.
Van Wilgenburg.
Arnemuiden 10 en 2.30 uur Ds. Oegema.
Domburg 10.30 uur Ds. Meijer te Meliskerke, Geloofs-
lijdenis, 2.30 uur Ds. Kornet.
Gapinge 9.30 en 2 uur Ds. Spoelstra.
Grijpskerke 10 en 2.30 uur Ds. Den Hengst.
Koudekerke 9.30 en 2.30 uur Ds. Elshout.
Meliskerke 9.15 en 2.30 uur Ds. Meijer.
Ooslkapelle vrijdag 7 uur Ds. Van Duinen.
10 en 2.30 uur Ds. Van Duinen.
Serooskerke 10.15 en 2.30 uur Ds. Van Wou we.
St. Laurens 10 uur (Openbare bel., Voorber. H. Av.) en
2.30 uur (Paaszangdienst) Ds. De Craene.
Souburg 9.30 en 2.30 uur Ds. Brederveld.
Veere 10 en 2.30 uur Ds. Streefkerk.
Vlissingen (Johanneskerk) vrijdag 8.45 uur Ds. Kornet.
(St. Jacobskerk) 9 uur (Openb. belijdenis) Ds. Kornet,
(Johanneskerk) 5 uur Ds. Kornet.
Vrouwenpolder 9 uur Ds. Van Wouwe, 7 uur Ds. Meijer.
Westkapelle 9.30 en 2.30 uur Ds. Pontier.
CLASSIS ZEEUWS-VLAANDEREN.
Aardenburg 10.45 uur Ds. Hoogerwerf, 3 uur Ds. Musch.
Axel 10 en 3 uur Ds. Heemskerk.
Breskens 10 uur Ds. Musch, 6.30 uur Gem. dienst in de
Herv. Kerk.
Hoek 10 en 2.30 uur
Schoondijke vrijdag 7.45 uur Ds. Hoogerwerf.
9.30 en 2.30 uur Ds. Hoogerwerf.
Sas van Gent 7 uur Ds. Gispen.
Terneuzen 10.30 uur Ds. Gispen, 4.30 uur Ds. Berger.
Oostburg 10 en 3 uur Ds. Paksy.
Zaamslag 10 en 3 uur Ds. Den Boer.
Zoutespui 10 uur Ds. Berger, 3 uur Ds. Gispen.
CLASSIS GOES.
Baarland 10 en 2.30 uur Cand. Baljet te Krommenie.
Borssele 10 en 2.30 uur Ds. Jansen.
Colijnsplaat 10 uur Ds. Van Rheenen, 2.30 uur Ds Verschoor
te Vlissingen.
Driewegen 10.30 uur Ds. Coumou te Haarlem
2 uur Ds. v. d. Veen.
Geersdijk 10 uur Ds. Verschoor, 2.30 uur Ds. v. Rheenen.
Goes (Westerkerk) 10 uur Ds. Coumou te Haarlem.
5 uur Ds. Jansen.
(Oosterkerk) 9 uur Ds. Jansen.
5 uur Ds. Coumou.
's-Gravenpolder 10 en 2.30 uur Ds. De Jong te Den Haag.
Heinkenszand 10 en 2.30 uur Ds. Eikelboom.
Kamperland 10 uur Ds. Radder, Openbare belijdenis,
6 uur Ds. Radder, Paasdienst.
Kapelle 10 en 5 uur Ds. Juch.
Kruiningen 10 en 2.30 uur Ds. v. d. Hauw te Roosendaal.
Lewedorp 9.15 en 2.30 uur Ds. Hoekstra.
Nieuwdorp (Herv. Kerk) vrijdag 5 uur Ds. Goedendorp.
9.15 en 3.45 uur Ds. Goedendorp.
Wemeldinge 10 en 2.30 uur Ds. Hoogkamer.
Wissenkerke 10 en 2.30 uur Ds. Van Til te Middelburg.
Wolphaartsdijk 10 en 2.30 uur Ds. Bouwknecht.
Ycrseke 10 en 2.30 uur Ds. Booy.
Voorm. Geloofsbelijdenis, namiddag Voorber. H. Av.
CLASSIS THOLEN.
Anna Jacoba Polder 10 en 2.30 uur Ds. Torenbeek.
Bergen op Zoom 10 en 5 uur Ds. v. d. Stoel, Voorb. H. Av.
Hoogerheide (Schapdreef 21) 9.45 en 4 uur
Krabbendijke vrijdag 5.30 uur Ds. Fidder.
9.30 uur Ds. Fidder, 2.30 uur Ds. Juch.
Oud-Vossemeer 10.30 uur 3 uur Ds. v. d. Stoel.
Poortvliet 10 uur Leesdienst, 2.30 uur Cand. v. d. Wcij.
Rilland-Bath 9.30 en 2.30 uur Ds. Sloot.
Tholen 9 uur Cand. v. d. Weij te Amsterdam, 5 uur Ds.
Torenbeek.
11 april 10 uur Paaszangdienst.
CLASSIS ZIERIKZEE.
Brouwershaven 10 en 2.30 uur Ds. Wentsel.
Brruinisse 10 en 5 uur Ds. Den Heeten.
Haamstede 10 uur Ds. Hoogsteen, 5 uur
Nieuwerkerk 10.30 en 5 uur Ds. Becker.
Oosterland 9 uur Ds. Becker, 3 uur Ds. Slingenberg.
Scharendijke 10 en 2.30 uur Ds. Scholing.
Zierikzee 10 en 6.30 uur Ds. Nawijn.
Zonnemaire 10 en 2.30 uur Dhr. Jansina.
CLASSIS MIDDELBURG.
Middelburg (Hofpleinkerk) 9.30 uur Ds. Van Til.
2.30 uur Ds. Joosse.
5 uur Ds. Van Wilgenburg.
(Noorderkerk) 9 uur Ds. Joosse.
(Getuigeniskerk, Adriaen Lauwereijszstraat)
9.30 uur Ds. Van Wilgenburg.
5 uur Ds. Van Til.
Plan Zuid (Gemeenschapsruimte Schoolgebouw
Rentmeesterlaan 241) 10.15 uur geen dienst.
Gasthuiskerk (Dienst voor belangstellenden) 7.30 uur
geen dienst.
Arnemuiden 10 en 2.30 uur Ds. Bakker te Doorn.
Domburg 10 uur Ds. Wielenga te Wassenaar, 2.30 uur Ds.
Brederveld.
Gapinge 9.30 en 2 uur Ds. Boot, Bed. H. Av.
Grijpskerke 9.30 en 2.30 uur Ds. Den Hengst, Bed. H. Av.
Koudekerke 9.30 en 2.30 uur Ds. Elhout.
Meliskerke 10 en 2.30 uur Ds. Hoogerwerf te Schoondijke.
Oostkapelle 10 en 2.30 uur Cand. Brouwer.
Serooskerke 10 en 2.30 uur Ds. Meijer te Meliskerke.
St. Laurens 10 en 2.30 uur Ds. De Craene.
Souburg 9.30 en 2.30 uur Ds. Meijer.
Veere 10 en 2.30 uur Ds. Streefkerk, Bed. H. Av.
Vlissingen (St. Jacobskerk) 9 uur Ds. Oegema,
(St. Jacobskerk) 5 uur Ds. Verschoor, Afscheid.
Vrouwenpolder 10 uur Ds. Verschoor, 2.30 uur Ds. Oegema
Westkapelle 9.30 uur Ds. Brederveld, 2.30 uur Ds. Kornet.
CLASSIS ZEEUWS-VLAANDEREN.
Aardenburg 10 en 3 uur Cand. Noorloos te Visvliet.
Axel 10 en 3 uur Ds. Heemskerk.
Breskens 10 en 3 uur Ds. Musch.
Schoondijke 10 en 2.30 uur Ds. Maaskant.
Sps van Gent 1 uur Ds. Berger.
Terneuzen 10 uur Ds. Berger, 4.30 uur Ds. Gispen.
Oostburg 10 en 3 uur Ds. Paksy, Bed. H. Av. en Dankz.
Zaamslag 10 en 3 uur Ds. Den Boer.
Zoutespui 10 en 3 uur Ds. Scholing te Scharendijke.
CLASSIS GOES.
Baarland 10 en 2.30 uur Cand. Van Ginkel te Hilversum.
Borssele 10 en 2.30 uur Ds. Hoogkamer.
Colijnsplaat 10 en 2.30 uur Ds. Keur, Scheveningen.
Driewegen 9.30 en 2 uur Ds. v. d. Veen.
Geersdijk 10 en 2.30 uur
Goes (Westerkerk) 10 uur Ds. Koolstra.
5 uur Ds. Kramer te Oosterbeek.
(Oosterkerk) 9 uur Ds. Kramer.
5 uur Ds. Koolstra.
's-Gravenpolder 10 en 2.30 uur Ds. Van Rheenen.
Heinkenszand 10 en 2.30 uur Ds. Meijer te Meliskerke.
Kamperland 10 en 2.30 uur Ds. Radder, Bed. H. Av.
Kapelle 10 en 5 uur Ds. Beukema te Rotterdam.
Kruiningen 10 en 2.30 uur Cand. Torenbeek te Den Ham.
Lewedorp 9.15 en 2.30 uur Ds. Hoekstra.
Nieuwdorp (Herv. Kerk) 10.30 en 3.45 uur Ds. Goedendorp
Wemeldinge 30 en 2.30 uur
Wissenkerke 10 en 2.30 uur Dhr. Boonstra te Dordrecht.
Wolphaartsdijk 10 en 2.30 uur Ds. Noordhof, Den Bommel.
Ycrseke 10 en 2.30 uur Ds. Booy, Bed. H. Av. en Dankz.
CLASSIS THOLEN.
Anna Jacoba Polder 10 en 2.30 uur Ds. Torenbeek.
Bergen op Zoom 10 en 5 uur Ds. v. d. Stoel, Bed. H. Av.
en Dankzegging.
Hoogerheide (Schapendreef 21) 9.45 en 4 uur Ds. Krabbe
te 's-Gravenhage.
Krabbendijke 9.30 en 2.30 uur Ds. Vos te Baarn.
Oud-Vossemeer 10 en 3 uur Ds. Van Zuylen te Rotterdam.
Poortvliet 10 uur Leesdienst, 2.30 uur Ds. Van Halsema.
Rilland-Bath 9.30 en 2.30 uur Ds. Sloot.
Tholen 9 en 5 uur Ds. Van Halsema te Gorinchem,
Voorbereiding H. Av.
CLASSIS ZIERIKZEE.
Brouwershaven 10 en 2.30 uur Ds. Wentsel.
Bruinisse 10 en 5 uur Ds. Wielemaker te Joure.
Haamstede 10 en 5 uur Ds. Den Heeten, Voorber. H. Av.
Nieuwerkerk 10 en 5 uur Ds. Becker, Voorber. H. Av.
Oosterland
Scharendijke 10 en 2.30 uur Ds. Jurgens te Vries.
Zierikzee 10 en 6.30 uur Ds. Eikelboom te Heinkenszand.
Zonnemaire 10 en 2.30 uur Dhr. Jansma.