eeuwóe
3£erkbocle
De verkoopbaarheid
van het evangelie
Wat ziet U in
het Kerstfeest?
Onze Ouderlingen
19e JAARGANG No. 23
11 DECEMBER 1964
OFFICIEEL ORGAAN TEN DIENSTE VAN DE GEREFORMEERDE KERKEN IN ZEELAND
RedactieDs. W. H. Gispen, TerneuzenDs. B. Wentsel, Brouwershaven Ds. G. van Wilgenburg, Middelburg.
Correspondentie-adresLittooij Olthoff, Spanjaardstraat 47, Middelburg.
MedewerkersT. A. van Bennekom, Middelburg Dr. A. J. Boom, Vlissingen Ds. M. V. J. de Craene, Baarland
Drs. A. Elshout, Koudekerke Ds. W. Kats, Goes Ds. A. G. Kornet, Vlissingen
„ik worstel Dr. P. C. Kraan, VlissingenDs. G. S. Oegema, ArnemuidenDs. D. Ringnalda, Middelburg
en ontkom" Drs. J. Vlaardingerbroek, Ermelo.
Abonnementsprijs
3,50 per halfjaar
bij vooruitbetaling
Advertenties
15 cent per mm.
Bij abonnement lager
Losse nummers 15 cent
Drukkers-Uitgevers
l ittooij Olthoff
Spanjaardstraat 47
Middelburg, tel. 24 3^
Giro no 4 22 80
J
We schreven onlangs in dit blad een
artikel over de naam des Heren als
exportartikel. In aansluiting daarop wil
ik hier graag nog enkele gedachten
plaatsen over de verkoopbaarheid van
het Evangelie.
Er wordt hierover namelijk nogal wat
geschreven in deze zin, dat we ons als
kerk vooral moeite geven zullen om ons
aan te passen bij de moderne mens.
Men schrijft hierover minder in die
andere zin dat de moderne mens zich
zou hebben aan te passen bij het Evan
gelie, afschoon dit laatste bij de bestu
dering van de Schrift toch wel eens als
eis voor de dag kon komen.
Als onze Heer en Heiland ons, Zijn
broederen, in alles gelijk geworden is
behalve dan de zonde, wil dit allerminst
zeggen, dat Hij zich bij ons heeft aan
gepast, en met ons in alles gelijk op
doet. 't Is eer geheel anders, zodat de
Apostel Paulus schrijft ,,die gestalte zij
in u, die ook in Christus Jezus was".
En ,,zijt mijne navolges, gelijk ik
van Christus". Spreekt men hierbij van
aanpassing, dan is het zaak voor de
mens, voor de zondaar zich bij Christus
en bij Paulus aan te passen. Hier geldt
het bekendewandel maar stillekens
achter Hem aan.
Men kan het dan ook niet zo stellen
dat het moderne leven vooral daardoor
gediend zou zijn dat de kerk zich zoveel
mogelijk aanpast aan dit moderne le
ven. Men redeneert veelal zo dat koop
waar nog zo goed kan zijn, van de
beste kwaliteit, maar dat door de be
oefening van de kunst van etaleren de
verkoop stijgt. Reclame, reclame en nog
eens reclame stimuleert de verkoop.
Men ziet het aan de actie „Antwoord
'64". De advertenties hebben bijgedra
gen tot het slagen er van. Nu laat ik
daar dat er ook nog een spreekwoord
is als van goede wijn die geen krans
behoeft. Goede waar beveelt zichzelf
aan.
Alweer is het zo, dat er ook aan deze
zaak twee kanten zijn.
Maar vragen we naar de verkoop
baarheid van het Evangelie in onze tijd.
Hoe moet dit gebracht worden om ver
kocht te worden Beveelt het Evange
lie niet zichzelf genoegzaam aan Is het
niet aantrekkelijk genoeg
Nu wil ik voorop stellen, dat de
koop- en verkoopgedachte niet nieuw
is. Men vindt haar in zowel het oude
als nieuwe testament. Spreuken 17: 16
heeft het over kopen van wijsheid. Spr.
23 23 zegtkoop waarheid en verkoop
ze niet.
Paulus heeft het zelfs over de chris
ten als over een die gekocht is „Gij
zijt gekocht en betaald". In zijn Open
baring beveelt Johannes de gemeente
aan goud, witte kleren en zalf voor de
ogen te kopen. Jezus vertelt ons van
de koopman die alles verkocht om de
parel van grote waarde te kopen. En,
om hiermee te besluiten, is er bij Jesaja
die bekende uitnodiging tot het heil des
Heren (55:10): „O, alle dorstigen,
komt tot de wateren, en gij die geen
geld hebt, komt, koopt en eetja, komt,
koopt zonder geld en zonder prijs wijn
en melk". Men kan dus tot de koop-
en verkoopgedachte het Evangelie be
treffende geen bezwaar maken. Wat
echter wel het geval is zal duidelijk zijn.
We zien in de decembermaand hoe
zeer de verkoper er op uit is klanten te
trekken. We zien de sint-nikolaas- en
daarna de kerstuitstallingen zó inge
richt, dat ze de aandacht trekken van
jong en oud. Een bepaald patroon over
heerst bij beiden. En men suggereert
daarbij de gedachte, die overigens heel
het jaar domineert, dat de klant koning
is. Nu ben ik niet naïef genoeg hier in
te geloven en zeker wil ik het zo niet
gesteld hebben bij de verkoop van het
Evangelie, ofschoon sommigen toch die
kant wel uit schijnen te willen.
Als Paulus schrijft de joden een jood
en de grieken een griek, de barbaren
een barbaar, ja allen alles te zijn ge
worden, is hij niettemin heel streng wat
zijn koopwaar aangaat. Hij houdt vast
aan het onvervalst Evangelie. Hij is er
niet op uit mensen te behagen. Hij ver
vloekt zelfs de engel uit de hemel die
een ander Evangelie zou brengen dan
hetgeen hij, Paulus, bracht.
Neen, bij deze verkoopactie is de
klant geen koning. In die trant werkt
de Apostel niet als hij het Evangelie
aan de man probeert te brengen.
Mij dunkt dat dit nu ook voor ons
maatgevend is. De kerk des Heren kan
noch mag het Evangelie vervormen
door er b.v. de ergernis des kruises aan
te ontnemen. Paulus predikt Jezus
Christus als de gekruisigde en opge
stane al lacht Athene op de Areopagus
hem deswege uit.
Ik wil hiermee zeggen, dat er gren
zen zijn inzake de aanpassing en het
pasklaar maken van de evangelische
boodschap in onze tijd. Uiteraard heb-
I
Het was in het jaar 1950.
Ik woonde en werkte in de toen nog
bestaande Gereformeerde Kerk van
Makassar.
Java had Celebes „veroverd".
Sukarno toverde de R.I.S. (Verenig
de Staten van Indonesia) om in de R.I.
(Republiek Indonesia).
Er kwam dus een einde niet alleen
aan de zelfstandige „deelstaat" van de
Molukken (Ambon), maar ook aan die
van „Oost-Indonesia" met haar hoofd
stad Makassar.
President Sukarno deed er zijn zege
vierende intocht en liet onder meer een
luisterrijke „coktail-party" organiseren
in de paleistuin van de inmiddels weg
gejaagde president Sukawatti.
Ik moest mij daar present melden met
mijn Indonesische collega's.
Één voor één werden we door middel
van luidsprekers bij Sukarno ontboden
„ter kennismaking".
Gedurende 10 minuten mocht
(moest) ik converseren met Zijn Ex
cellentie.
Hij bleek mij een even diplomatieke
als charmante gesprekspartner te zijn.
Het liep tegen Kerstfeest en wij spra
ken over de godsdienstvrijheid.
Sukarno is Islamiet, maar ook Syn-
cretist, d.w.z. hij heeft geen bezwaar
tegen het overnemen van bepaalde ele
menten van de ene godsdienst door de
andere.
In dit verband werd mij toen door
Z.Exc. gevraagd „Wat ziet U in het
Kerstfeest
Het moest in die enkele minuten
uiteraard allemaal wat vluchtig gaan,
maar toch kreeg ik rustig de kans een
antwoord te geven, waarover wij nog
even konden doorpraten „Excellentie
Voor mij is het Kerstfeest de onthulling
van het Levensgeheim met een hoofd
letter L"
„Wat ziet U in het Kerstfeest
Ik vond het toch wel fijn dat juist
deze vraag mij destijds door een Staats
hoofd gesteld werd en dan nog wel
door een Islamiet.
Sukarno mag dan zijn die hij wil,
maar zijn vraag deed mij even interes
sant en als prettig aan.
Bovenstaand antwoord deed hem en
kele seconden voor zich uit zien, waar
na zijn tweede vraag kwam „Hoe dat
zo
Wat ik toen precies gezegd heb, weet
ik natuurlijk niet meer en dat is voor
mijn lezers nu ook echt niet belangrijk.
Maar bij de herinnering aan dit voor
ben we te maken met de mens van onze
eeuw, maar met de mens die hetzelfde
verloren schepsel is van alle eeuwen.
We hebben te maken met de mens die
in Adam viel, en alleen in Jezus Chris
tus, de Christus der Schriften, gered
kan worden.
Het heil voor de mens, de zondaar,
is voor alle tijden gelijk, omdat de Hei
land voor alle tijden dezelfde is. Jezus
Christus is gisteren en heden Dezelfde
en tot in eeuwigheid. Daaraan veran
dert noch enig mens, noch een engel
ook maar iets. Nu zal men zeggen dat
deze dingen vanzelf spreken, maar
neen, d.i. helaas zo niet. Meer dan een
offert aan de verkoopbaarheid van het
Evangelie de onveranderlijk er van op.
Terwille van een bekoorlijke en uitlok
kende uitstalkast dreigt de echtheid van
het artikel te worden vervalst.
Oudtijds schreef men dan dat de ba
zuin een onzuiver geluid gaf.
In de moderne tijd zegt men het weer
anders, maar waakzaamheid is vereist.
Op dit terrein is de klant geen ko
ningmaar Jezus Christus van Wien
de klant onderdaan moet willen zijn
zonder meer.
Brouwershaven B. WENTSEL.
mij toch wel onvergetelijk gesprekje
denk ik nu Je behoeft nog geen Isla
miet, geen Mohammedaan te zijn om
te ragen „Wat ziet tl in het Kerst
feest
Het is heerlijk deze vraag te mogen
beantwoorden, want als wij dan gaan
spreken over „de onthulling van het
Levensgeheim"maak ik mij sterk dat
er hier in het Westen, ook in Zeeland,
velen zijn, die met Sukarno vragen
„Hoe dat zo
Tal van mensen zien de zin van het
leven (met 'n kleine t) niet meer.
Zij vragen: „Waarvoor leef ik eigen
lijk nog en „Waartoe voed ik mijn
kinderen op „Zal de mens-van-
morgen nog wel kunnen leven
Wordt men dit vragen moe, dan
raakt het echte „leven" juist daardoor
ten énenmale zoek.
Dan wordt het levens^euoe/ deca
dent.
Het levens geluk wordt een fata mor
gana.
De levens kunst verstaat men dan
niet meer.
Dit is doodsgevaarlijk, want gaat dit
alsmaar zo door, dan „leeft" men per
saldo niet meer, maar dan wordt men
geleefd.
Zo is de massa-mens, deinend door
de Amsterdamse Kalverstraat en door
de Middelburgse Lange Delft, queue
makend voor de publieke vermakelijk
heden en min of meer stuurloos mee
zeulend in de tredmolen van onze ge-
industrialiseerde, gemechaniseerde ar
beidsmaatschappij, zo onevenwichtig en
oververzadigd deze nu éénmaal gewor
den is.
Men „bestaat" dan nog wel, maar dit
is dan ook alles, want zo kent men het
„Levensgeheim" niet meer.
Wie geleefd wordt, existeert en méér
niet.
Hij „leeft" dan alleen in biologische
zin, wat een hond ook doet. Hij bestaat
en parasiteert maar zo wat in het stof
wisselingsproces.
Maar is dit het „leven", waartoe
God de mens „bijna goddelijk" (Psalm
8) gemaakt heeft
U weet beter.
Een mens is echt „mens". Nee, niet
door zijn biologisch bestaan, maar door
zijn relatie met de eeuwige Levensbron,
naar Wiens beeld hij geschapen werd
en Die „het eeuwige in zijn hart heeft
gelegd.
Dit ware „leven" van de mens ging
verloren.
Toen kwam de „Dood", d.w.z. het
los-van-God-zijn.
De mens werd „vlees", ontluisterd
BERICHT.
De Zeeuwse Kerkbode zal niet verschijnen
in de Kerst- en Nieuwjaarsweek.
Het nummer van 18 december zal in groot
formaat verschijnen. Dit nummer zal de
predikbeurten tot en met 3 januari bevat
ten. Kopy en opgave predikbeurten moeten
uiterlijk maandag 14 december in ons bezit
zijn. Alles wat later ingezonden wordt,
kan niet meer worden opgenomen.
De Uitgevers.
III
Er waren toch wel heel weinig domi-
nee's op de ouderlingen-conferentie. Ja,
de zaterdag-middag kunnen ze als een
excuus aanvoeren. Maar in elke classis
fungeert het ruil-systeem. Vroeger was
het een testimonium paupertatis (vrij
vertaald men werd als een stumper
bekeken), als je eens een halve zondag
in de maand ging ruilen. Nu is het rui
len gebracht onder de noemer betere
werk-verdeling. En op de classis Mid
delburg ligt heel de pastorale taak al
op de helling. Maar het blijkt, dat dit
scheepje nog al heel wat lekkage ver
toont en van kwartaal tot kwartaal op
de helling blijft. Wat zal 'het kunnen
varen, als het maar eerst in volle zee is!
Ik heb maar enkele collega's ontdekt.
Och, soort trekt soort. En je wilt ook
nog graag, dat je eigen classis een bes
te beurt maakt. Was nu eens niet het
geval. Wel was in het land der blinden
één-oog koning. Ik bedoel we kon
den de vergelijking met andere classes
glansrijk doorstaan. Uit de classis Goes
was er ik durf niet te schrijven
onder meer Ds de Craene, die een
zeer vriendelijke groet kreeg van de
St. Laurens broeders. Misschien voel
den ze het aan we krijgen hem wel
We hebben Ds Kornet voor vol ge
nomen. Wat we maar enigszins konden
vragen, hebben we op hem afgeschoten.
Als je ook weet, dat de spreker op een
of ander gebied een expert is, moet je
daar ook alle profijt van trekken. Zo'n
kans heb je niet elke dag.
Dankbaar en voldaan kom je van
zo'n conferentie thuis. Je heb een groot
aantal broeders gezien. Daar is de ker-
keraad maar een klein comité bij. Hoe
meer ouderlingen, hoe meer vreugd.
Wat was dat een zwartgallige domi
nee, die na een kerkeraadsvergadering
tegen zijn vrouw zei nu zijn mijn te-
gen-partijders nog vermenigvuldigd
Er was nl een besluit gevallen om het
getal ouderlingen met vier uit te brei
den. Hoe kon die man dat zeggen
Maar ja, je hebt wonderlijke dominee's.
En soms ook wonderlijke situaties.
G. S. O.
mens, klein, zwak, vergankelijk, sterfe
lijk, maar ook onwillig, onverschillig je
gens God en medemens, vol zelfzucht,
egoïsme, angst, leugen en liefdeloos
heid.
„Vlees" Zo heet de mens, die het
Levensgeheim verspeeld heeft door zijn
vervreemding van de Levensbron.
Maarnu gaan we het Kerstfeest
tegemoet.
Wat zien we er in
Wij zien in de kribbe van Bethlehem
het Levensgeheim opnieuw onthuld,
want uit de stille, heilige nacht is de
morgen der opstanding geboren.
Wij willen hierover in een volgend
artikeltje nog wel graag iets meer schrij
ven.
Dus Tot de volgende week, tot de
Kerstfeest
D. RINGNALDA.
