eeuwóe
3£erkbocle
Onze Ouderlingen
Boeken van de
bovenste plank
Hoe het zou kunnen
Vergadering Reformatie Rome
19e JAARGANG No. 21
27 NOVEMBER 1964
„Ik worstel
en ontkom"
OFFICIEEL ORGAAN TEN DIENSTE VAN DE GEREFORMEERDE KERKEN IN ZEELAND
Redactie: Ds. W. H. Gispen, Terneuzen; Ds. B. Wentsel, Brouwershaven; Ds. G. van Wilgenburg, Middelburg.
Correspondentie-adresLittooij Olthoff, Spanjaardstraat 47, Middelburg.
Medewerkers J. A. van Bennekom, Middelburg Dr. A. J. Boom, Vlissingen Ds. M. V. J. de Craene, Baarland
Drs. A. Elshout, Koudekerke Ds. W. Kats, Goes Ds. A. G. Kornet, Vlissingen
Dr. P. C. Kraan, VlissingenDs. G. S. Oegema, ArnemuidenDs. D. Ringnalda, Middelburg
Drs. J. Vlaardingerbroek, Ermelo.
Abonnementsprijs
3,50 per halfjaar
bij vooruitbetaling
Advertenties
15 cent per mm.
Bij abonnement lager
Losse nummers 15 cent
Drukkers-Uitgevers
Littooij Olthoff
Spanjaardstraat 47
Middelburg, tel. 24 38
Giro no. 4 22 80
j
Om en nabij het Woord.
Als wij groot nieuws hebben gehoord,
komen de tongen los. Dan komen de
pennen in beweging. Wij geven ons
commentaar op het nieuws. Maar na
een tijd is de rust weergekeerd. Dan
zijn de gesprekken verstomd.
En als het commentaar niet ver
stomtdan hebben wij te maken
met groot nieuws.
Kunt u zich voorstellen, dat Christe
nen nu al bijna 20 eeuwen lang com
mentaar leveren op Het Woord van
God Dat Woord werkt zó creatief,
dat het eeuwen lang de tongen in be
weging brengt. Dat Woord vraagt om
een weerwoord.
Liever nog om een antwoord Er
wordt om en nabij het Woord veel ge
schreven en gezegd. En wij willen pro
beren u een kort overzicht te geven van
eigentijdse commentaren op het grote
nieuws".
In de eerste plaats de uitgave van de
Vereniging tot verspreiding van de
Heilige Schrift ,,Het Woord". Men
zou kunnen denken, dat deze titel nogal
een hoge pretentie voert. Wie durft een
boek ,,Het Woord" te noemen
Wel, in dit boek wordt alleen het
Woord van God doorgegeven. Modern
en indringend. Het Woord wordt ge
sproken in woord en beeld.
Bert Bouman illustreerde deze prach
tig uitgegeven Bijbel. En zijn illustra
ties verraden de hand van een meester.
Wij mogen hem en de Vereniging
tot verspreiding van de Heilige Schrift
dankbaar zijn.
En wat is nu de bedoeling Dat u
deze uitgave toevoegt aan de vele bij
bels en boekjes bij u thuis Dan nog
zou 't een volkomen verantwoorde uit
gave zijn. Maar nog beter kunt u 1 X
of meerdere malen het bedrag van
8,ter hand stellen aan uw Evan
gelisatie-commissie. Die kan in dat ge
val ,,Het Woord" brengen, waar het
nieuw klinkt en ongehoord.
Dan verschenen er twee uitgaven in
de Rotonde-reeks. Een serie van de
Uitgeversfa. Callenbach in Nijkerk.
Het eerste is van de hand van Dr.
P. A. van Stempvoort. Het draagt de
titel God en Mens.
Wij kunnen dit boekje (107 paginas)
het best typeren met de opmerking, dat
het van A tot Z boeit. Het is indrin
gend en het biedt ongedachte perspec
tieven.
Uitgaande van het apocrieve boek
,,Het leven van Adam en Eva", geeft
het ons een originele, bijbelse visie op
de Mens, zoals die door God is be
doeld.
Wij willen schrijver, uitgever en le
zeres met dit boekje van harte geluk
wensen.
De tweede uitgave is ,,De dood
wordt overwonnen"
De auteur is Dr. A. A. van Ruler.
Dit boek (171 pag.) is één meesterlijk
commentaar op 1 Korinthe 15.
Commentaar op het Nieuws van de
opstanding der doden. Theologisch diep
doordacht en toch glashelder van taal
en stijl.
,,De overwinning op de dood." Het
is een thema, dat elke pastor kent. Elke
arts, elke verpleegde komt er mee in
aanraking. Elk mens wordt er mee ge
confronteerd. Zij allen mogen, als ze
dit boek lezen, weer opnieuw weten,
dat zij niet vechten voor een verloren
zaak.
Een rotonde" betekent niet, dat
deze schrijvers er omheen draaien. Maar
wel, dat zij zich gefascineerd bewegen
rondom één lichtend centrum. De echte
Mensenzoon, die de dood overwon.
De prijzen Respectievelijk 3,90
en 4,90. En toch beide even waarde
vol.
Op een heel ander vlak zie ik per
soonlijk de Phoenix Bijbel Pockets.
UitgaveW. de Haan. Standaard
boekhandel. Zeist-Antwerpen.
Deze serie draagt de titelZoals er
gezegd is
Voor mij liggen de deeltjes Jesaja
en Koningen en Kronieken. (Prijs per
deel ƒ3,75.)
Deze boekjes beginnen met meer dan
50 paginas bijbeltekst. In een prachtige
vertaling. Zonder vermelding van
hoofdstukken of pericopen. De tekst is
geplaatst als één onafgebroken gedicht.
Dan vindt u in beide deeltjes een groot
aantal foto's en reprodukties om het
woord met beelden te onderstrepen. En
dan komen dus de tongen los. Nu wil
de Phoenix-reeks ruim van opzet zijn.
De Bijbelboeken worden besproken en
van commentaar voorzien door Rooms-
Katholieken, Protestanten, Joods-libera
le en Mohammedaanse geleerden. Dit
is alles interessant genoeg.
Een schat van gegevens komt aan
't licht. Als ik het goed begrijp wordt
hier de bijbel gezien als een hoogst in
teressant en belangrijk boek. Met een
grote betekenis voor het denken van
de mens. Maar de Bijbel is méér voor
ons.
Wat moet ik over deze serie zeggen?
Dat het een zeer interessante serie is
Dat het belangrijk is te weten, hoe een
Joodse geleerde van naam de Bijbel ziet?
En tochal is 't nog zo belangrijk
wat er allemaal gezegd is over het
Woord van Godals het er op aan
komt, weet ik Wie het zegt.
En dat maakt mij ten aanzien van
wat anderen zeggen kritisch en voor
zichtig.
Om en nabij het Woord geven men-
Dr. J. C. A. van Loon opende deze
vergadering met te wijzen op de nood
zakelijkheid van diepere studie. Willen
wij tegenover Rome als reformatorische
christenen verantwoord zijn, dan zullen
wij de vernieuwingen binnen Rome niet
alleen moeten kennen, maar ook zullen
wij moeten onderzoeken in hoever deze
nieuwe geluiden Bijbels zijn. Waar we
vaststellen dat deze Bijbelse ondergrond
aanwezig is, zullen wij ons ook als re
formatorische christenen op deze waar
heden moeten bezinnen, in zover ze dit
niet zijn zullen we ze moeten afwijzen.
In de morgenvergadering kwam dan
prof. G. E. Meuleman aan het woord.
Deze spreker wees op het veranderd
klimaat binnen Rome. Het gezichtspunt
van ,,de historische bepaaldheid van de
theologie" heeft het binnen Rome mo
gelijk gemaakt, dat men ook daar zich
bewust geworden is van de beperktheid
waarmede men over de onfeilbaarheid
van verschillende dogma's mag en kan
spreken. Doordat de nieuwere theolo
gen, vooral in den beginne in Frankrijk,
opnieuw de Bijbel gingen lezen, zagen
zij ook in dat verschillende dogma's,
op z'n zachts uitgedrukt, niet goed ge
formuleerd waren. Zij gingen zelfs zo
ver dat zij tal van' zaken door de Re
formatie herontdekt, zoals de recht
vaardigheidsleer bij Paulus, onderschre
ven. Deze gang van zaken verontrustte
echter veel hoogwaardigheidsbekleders
zodat op de nieuwere theologie binnen
Rome 'n rem werd gezet. Toch zou
deze doorbraak definitief haar beslag
krijgen en wel doordat Johannes XXIII
'n concilie bijeen riep. Hieruit en hierop
bleek wat er binnen Rome leefde. Op
de vraag echter of dan zoveel veran
derd is, meende prof. Meuleman nega
tief te moeten antwoorden. Maakt het,
aldus spreker, veel verschil uit hoe men
het formuleert? Zolang Rome zegt dat
èn de Bijbel én haar leer met evenveel
recht onfeilbaar genoemd worden kun
nen wij niet met Rome in deze mee
gaan. Voor ons immers is alleen Gods
Woord onfeilbaar en niet de uitleg van
de kerk.
sen hun visie op de vragen van hun
eigen tijd.
Zo komt Ds. H. J. Spier in gesprek
met .Mormonen in Opmars". Een uit
gave van J. H. Kok, Kampen. Prijs
1,75.
Ds. Spier werd geboeid door de
Heiligen van de laatste dagen". Waar
om groeien zij zo snel Wat is het ge
heim van hun Amerikaans paradijs
Wat is er waar van hun polygamie
Wat moeten we denken van het Boek
van Norman
Een boeiend gesprek is het gewor
den. Over een groep mensen, die een
nationalistisch Amerikaans paradijs wil
len vestigen.
Het is ook een bewogen, pastoraal
gesprek geworden. En Ds. Spier heeft
aan zijn lange lijst van publicaties weer
één toegevoegd, dat evenals de an
dere waard is om gelezen te worden.
En dan tenslotte ontvingen wij een
voortreffelijk boek ter recensie van Dr.
J. Rinzema ,,Man en Vrouw schiep Hij
hen'jUitg. ,,De Graafschap", Aalten.
Prijs 6,90.
Een boek, u begrijpt het al, over hu-
welijksvragen, sexuele problemen, ge
boorteregeling etc. Er worden veel van
zulke boeken geschreven. Veel goede
boeken ook. Maar het is en blijft zo
bitter hard nodig. Uit dit boek van Dr.
Rinzema proef ik de pastorale bewo
genheid. Hij wil jonge en oudere men
sen helpen in de vele vragen, die soms
uit angst of uit geremdheid nooit wor
den gesteld.
Nog steeds blijven deze vragen ver
zwegen. Nog steeds durven te weinig
mensen over deze dingen vrijuit te spre
ken.
Daarom, hartelijk dank, Dr. Rinze
maWij hopen dat uw boek vele her
drukken beleeft. Wat ons betreft is het
dat waard.
W. H. G.
Na de middag sprak dr. L. A. Hart
man. Spreker pleitte voor meer samen
werking tussen r.k. en ref. christenen
met behoud van eigen signatuur. Op
het gebied van recreatie, industrialisa
tie; jeugdzorg enz. zou men elkaar meer
moeten ontmoeten en men zou in deze,
voor wat personen en gebouwen aan
gaat, zo lucratief mogelijk moeten wer
ken. Spreker dacht hierbij in het bij
zonder aan Zeeuws Vlaanderen. Ook
werd door de heer Hartman en anderen
de gedachte gesuggereerd of dit alles
niet lag op de weg van het bureau ,,het
Zuiden". In ieder geval, aldus spreker,
de ondervinding door dit bureau opge
daan zou zeker 'n grote hulp zijn voor
het tot stand komen van contacten.
Verschillende vragen werden, zowel
door prof. Meuleman als door de heer
Hartman, beantwoord. Goed vier uur
werd deze leerzame vergadering geslo
ten door' ds. de Craene.
M. V. J. d. C.
II
Hoe kort het was en hoe gezellig.
Maar het korte en het gezellige hebben
het leerzame van de ouderlingen-confe
rentie in Middelburg niet verdrongen.
Een vergadering hoeft heus niet lang
en vervelend te zijn om er wat van op
te steken. Op hun conferentie weten
de ouderlingen van opschieten. Het zal
ook wel niet door hen zijn, dat kerke-
raads- en classisvergaderingen dikwijls
zo nodeloos gerekt worden.
Het referaat van Ds Kornet was een
gewijd, een echt-bijbels woord. Geen
preek en geen meditatie. Maar hij las
met ons het Woord Gods en liet ons
telkens weer ontdekken, dat het licht
van de Bijbel zo helder vallen kan en
vallen moet over onze ambtsweg. Ambt
betekent opdracht, en naar de opdracht
is ook de begaafdheid. Het' is van God,
het is uit Christus, het is door de Hei
lige Geest, dat wij het werk kunnen
doen. „We moeten radicaal breken"
zegt Professor Thielicke ,,met de
vervloekte voorstelling, dat succes en
mislukking, dat vrucht en oogst zouden
afhangen van onze menselijke activiteit,
van fantasie, energie en intelligentie,
kortom van onze prestatie. Daarom
moet de kerk er zich ook voor wachten
een druk bedrijf te worden, en de
ambtsdragers moeten oppassen geen
godsdienstige bedrijfsleiders te worden
zonder volmacht, wier eigen geestelijk
bezit is verdord."
We hoorden op de conferentie, dat
het begaafd-zijn met Gods Geest het
geheim moet zijn van onze ootmoed en
van onze moed. We hebben niets van
ons-zelf. ,,Be-gaafd" wat we heb
ben, wat we mogen doorgeven, moeten
we eerst ontvangen, wordt ons door
een Ander toevertrouwd. En dit moet
ons voor elke zelf-verheffing bewaren.
We mogen nooit ons ambtswerk als ons
eigendom beschouwen. Ons er nooit
mee identificeren. Niets is van ons. Al
les is geschenk, genade.
G. S. O.
Ds. C. B. Bavinck is in Doorn een
half-timer". Dit is een mooie uitkomst
voor de gemeente in het Utrechtse, die
te veel zielen telt om behoorlijk door
één predikant te worden geweid, doch
te weinig om er twee te hebben. En
ook de verkondiging van het Evangelie
onder Israël is ermee gebaat.
Maar dat hij zijn pastoraat in Doorn
niet als bijbaantje opvat, blijkt onder
meer uit zijn zorg voor het catechetisch
onderwijs. Vermoedelijk wel met zijn
collega, Ds. J. Kuiper, heeft hij een plan
ontworpen tot eerherstel van de cate
chisatie.
Het zal ons niet ontgaan zijn, dat
dit onderwerp van verschillende kan
ten tegelijk, maar onafhankelijk van
elkaar, ineens aan de orde is gesteld.
Het is niet zo, dat catechiserende en in
kerkelijke bladen schrijvende dominees
de hoofden bij elkaar hebben gestoken
en afgesproken hebben, dat ze nu eens
samen de lezers zullen inlichten over
het onbevredigende van die lesuren.
We mogen het ons evenmin zo voor
stellen, dat ze, aan het begin van het
winterseizoen, zich met de pen achter
het oor gekrabd hebben: waar zullen
we het nu eens over hebben Neen,
het dook zo maar op. Het is zelfs de
vraag, of het boekje van de gebroeders
Rienks er de stoot toe heeft gegeven.
De Drents-Overijsselse, de Gronin
ger, de Leidse voorlichtingsorganen,
„Waarheid en Eenheid", en mogelijk
nog andere, hebben de vork genomen
om de altijd in gevaar van broei ver
kerende hooiberg eens uit jelkaar te
halen.
In het bijzonder stimuleerde Doorn
daartoe. Het „plan-Bavinck", als we
het zo betitelen mogen, werd gewikt en
gewogen. Het is ook nogal ingrijpend.
We geven even de hoofdlijnen aan.
Als introductie op het ontwerp laat
Doorn als haar mening weten, dat het
van alle kanten scheef zit met de cate
chisatie. De jeugd toont te weinig be-
langsteling; de ouders moedigen deze
niet aan en sanctioneren de meest be
spottelijke redenen voor verzuim; veel
predikanten maken er maar weinig
werk van, wat dan weer zijn weerslag
heeft op de jeugd en bij haar de thermo
meter van de interesse nog dieper doet
dalen.
Het streven naar verbetering van
deze onloochenbaar trieste toestand
krijgt vervolgens "gestalte in het voor
nemen, heel de catechisatiestof te com
primeren in een leergang van vier
jaren. Ds. IJ. K. Vellenga van Meppel
kan dit moeilijk als een .eerherstel"
aanmerken Maar dan let hij meer op
de kwantiteit van het aantal van acht
cursussen, dan op de kwaliteit van de
vier.
De inkrimping brengt mee, dat de
jongeren beneden de zestienjarige leef-
