Igieeuwóe 3£erkbocle
Uit de Pers gepikte graantjes
Bij een benoeming
ZENDING en annexatie
HUMANISME
OFFICIEEL ORGAAN TEN DIENSTE VAN DE GEREFORMEERDE KERKEN IN ZEELAND
Redactie Ds. W. H. Gispen, Schagen Ds. B. Wentsel, Brouwershaven Ds. G. van Wilgenburg, Middelburg.
Correspondentie-adres Littooij Olthoff, Spanjaardstraat 47, Middelburg.
Medewerkers J. A. van Bennekom, Middelburg Dr. A. J. Boom, Vlissingen Ds. M. V. J. de Craene, Baarland
Drs. A. Elshout, Koudekerke Ds. W. Kats, Goes Ds. A. Koning, Woerden
Ds. A. G. Kornet, Vlissingen Dr. P. C. Kraan, Vlissingen Ds. G. S. Oegema, Arnemuiden
Ds. D. Ringnalda, Middelburg Drs. J. Vlaardingerbroek, Ermelo.
18e JAARGANG No. 34
13 MAART 1964
„Ik worstel
en ontkom"
Abonnementsprijs
3,50 per halfjaar
bij vooruitbetaling
Advertenties
15 cent per mm.
Bij abonnement lager
Losse nummers 15 cent
Drukkers-Uitgevers
Littooij Olthoff
Spanjaardstraat 47
Middelburg, tel. 24 38
Giro no. 4 22 80
Één van de laatste besluiten, maar
zeker niet 't minst belangrijke, dat onze
Generale Synode genomen heeft, is de
benoeming van Dr. G. Th. Rothuizen
tot hoogleraar van de Theologische
Hogeschool der Gereformeerde Kerken
te Kampen.
Hij is gekozen uit een tweetal. Tegen
over hem, liever naast hem, stond Dr.
A. Troost te Rotterdam. Met één stem
meerderheid kwam hij uit. de bus.
Een mooie stemmenverhouding. Nie
mand kan zeggen, dat de verkiezing een
farce was, omdat toch van te voren
reeds vaststond, wie met de palm ging
strijken. Blijkbaar hadden we hier met,
naar 't oordeel van velen, gelijkwaardige
candidaten te doen. Daarom is de uit
slag, zowel voor Dr. Rothuizen als voor
Dr. Troost eervol te noemen.
Ook onze Kerkbode wil hem van
harte feliciteren
Dit temeer, omdat Zeeland hem zo
goed kent. En hij Zeeland
Heeft hij de zilte Zeeuwse lucht niet
ingeademd van z'n jeugd af aan
Was Goes niet de eerste gemeente,
waaraan hij als predikant verbonden
was Al lag z'n werkterrein dan in
Den Helder en op 't ruime sop
Binden hem niet vele banden aan
Zuid-Beveland en Walcheren
Lokken de stille dorpen en de blonde
duinen ze storen zich aan geen mode.
ze blijven altijd maar blond hem
niet weer bijna ieder jaar
Nee, Zeeland wil niet achter blijven,
als 't er om gaat hem alle goeds te wen
sen, wanneer hij besluit de benoeming
te aanvaarden en straks de katheder in
Kampen te beklimmen.
Rothuizen in Kampen
De man die zo geheel en al doortrok
ken is van de sfeer der Universiteit, aan
de Hogeschool der Kerken.
'k Denk aan z'n Uithoornse periode.
Toen nog meer dan in z'n studenten
tijd, was de V.U. zijn Alma Mater.
De moeder, die hem voedde. Wat heeft
prof. Schippers veel voor hem betekend!
Sedert 20 januari 1957 trekt hij met
de studenten in Leiden op.
Dat dit meer vraagt dan de in daden
omgezette kreet,,'t bier is weer best
begrijpt een kind.
Z'n dissertatie ,,Tertius Usus Le-
gis" vormt 't klinkend bewijs van een
ontzagwekkend vermogen z'n energie
op de meest effectieve wijze te gebrui
ken. Want naast 't werk, dat iedereen
zo'n beetje van een studentenpredikant
verwacht (maar wie kan zich precies in
denken wat 't inhoudt?) lag daar z'n
Ik meen dat ik dit hierboven zetten
mag al lijkt het gevaarlijk, omdat men
zou kunnen denken aan koloniale poli
tiek zoals die metterdaad vaak is ge
voerd geworden Eerst de zendeling en
dan de koloniaal er achter aan. Ik meen
evenwel dat het juist is zending en an
nexatie te verbinden.
Wat Jezus in Mattheüs 28 19 zegt
is koninkrijkstaai. Eerst dat uitzenden
tot al de volken dan ze tot het mede
discipelschap brengen en nu in de derde
plaats de annexatie door de doop als
merk- en veldteken ze op te drukken.
Jezus Christus als Heer der wereld
is er alleminst mee tevreden dat de vol
ken tot het medediscipelschap komen en
zo tot een zeker saamhorigheidsbesef
geraken en tot elkaar in gemeenschaps
betrekking staan als Zijn discipelen.
M.a.w. dat al de volken een band aan
Hem hebben.
Onze Here Jezus Christus zoekt ook
in Zijn duizelingwekkend hoge positie
van Machthebber over 't gans heelal,
irqmers hemel en aarde, niet Zijn eigen
eer, maar die des Vaders die in de he
melen is, en Hem heeft gezonden. Hij
is immers de Vorst uit psalm 2 en Ik
arbeid voor de pers. 'k Noem Sermo
en Horizon en de Leidse Kerkbode en
het Centraal Weekblad. Maar 'k zou
meer kunnen noemen.
Hebben ze op de Generale Synode
nu de volmaakte man ontdekt? 't Schaap
met de vijf poten
De zo straks genoemde uitslag van
de stemming wijst daar, dacht ik, niet
op.
En als ik 't goed heb aangevoeld, le
ven er, vooral ook in de kerken, nogal
wat aarzelingen ten aanzien van déze
broeder op deze plaats.
Hij zal aan een deel van onze aan
staande predikanten vooral de ethiek
moeten doceren. En op de duur zal hij
dus een geweldige invloed kunnen uit
oefenen op 't leven in onze gemeenten.
Hoe de Christelijke levensstijl zal zijn,
welk denken daaraan ten grondslag ligt,
zal, menselijkerwijze gesproken, voor
een niet te verwaarlozen deel, mede be
paald worden door 't onderwijs, dat hij
geeft.
Vandaar, dat ik straks sprak over de
belangrijkheid van dit Synodebesluit.
Men zegt, dat Rothuizen een modern
mens is. En dat is waar.
We kunnen ook zeggen dit vogeltje
zingt zoals 't gebekt is. Niet iedereen
herkent dan terstond de melodie. Om
dat 't oor dikwijls ingesteld is op een
andere wijze van zingen.
Maar wie deze man, zij 't van uit de
verte, in z'n ontwikkelingsgang gevolgd
heeft, moet tot de eerlijke erkenning ko
men, dat hij, met al 't flitsende van z'n
spreken en schrijven, het fundament
steeds weer poogt vast te houden.
Hij waait waarachtig niet met alle
winden mee. Hij wil Gereformeerd zijn
en schaamt zich daar niet voor In een
veranderende wereld handhaaft hij
steeds weer 't oude adagium Christus
Rex. Christus is Koning.
'k Herinner mij, dat in z'n tweede
gemeente Uithoorn iemand, die
't heel moeilijk had met de wijze, waar
op hij de Boodschap bracht, zei Maar
één ding staat vast, hij heeft de Here
Jezus lief.
Als dat waar is (en ik ben er van
overtuigd, dat 't waar is hebben wij
alle vertrouwen.
Bij zo iemand, die in de eerste plaats
discipel, leerling van Christus wil zijn,
moet het onderwijs in de ethiek, op de
duur, in goede handen blijken te zijn.
ProficiatProfessor
G. v. W.
Die Vorst met zoveel macht bekleed, zal
Gods besluit aan 't wereldrond doen
horen. Welnu, dat wil dan zeggen dat
het Hem gaat om God, om de Drie-
enige God, om de Vader, de Zoon en
de Heilige Geest. Vandaar een bepaald
teken als annexatiebewijs en een be
paalde formule doop en doopsformule.
Medediscipelschap houdt in he't dragen
van Christus' merk- en veldteken, zoals
de Nederlandse geloofsbelijdenis in art.
34 van de heilige doop zegt.
Dit merk- en veldteken bewijst dat
Jezus Christus de volkerenwereld an
nexeert voor het koninkrijk Gods. Dit
is een annexatie die niet zoals in poli
tieke zin veelal het geval is, wat vreemd
is, wil verbinden, maar wat elkaar eigen
is geworden door het medediscipelschap.
Vandaar ook deze volgorde dat het
medediscipelschap vóóraf gaat en vóór
op staat. De kerk doopt niet, behoort
dit althans niet te doen, wie van dit
medediscipelschap geen belijdenis nog
deed. Pas daarna doet ze het, want de
annexatie is geen gedwongene, niet een
door list of geweld afgeperste, doch
door de werking des Heiligen Geestes
verkregen.
De dienstknechten van Jezus Chris
tus gebruiken geen geweld, omdat hun
Koning door een vrijwillig volk gediend
wil worden. Dit is ook een gezonde op
vatting als we slechts letten op politieke
annexaties die in de loop der eeuwen
zovele mislukkingen hebben laten zien.
Telkens trachtten geannexeerde volken
weer._a.an de klem te ontkomen opstand
en ontevredenheid was aan de orde van
de dag. Bloedvergieten was het gevolg.
Zo is deze annexatie door de zending
volbracht niet, omdat ze gaarne en vrij
willig wordt aanvaard, 't Is een vrijwil
lige inlijving tot één rijk een zich vrij
willig stellen als tot één kudde beho
rend, onder één Herder. Zo wil Jezus
Christus al de volken geannexeerd heb
ben onder het bestek van het Koninkrijk
Gods. Dat is het doel van het ,,gaat
dan heen, en maakt al de volken tot
Mijn discipelen, hen dopende in de
naam des Vaders en des Zoons en des
Heiligen Geestes".
Tot zover wat Matth. 28 19 zegt
ons rest nu nog één aspect na te gaan
namelijk het lerende hen onderhouden
hetgeen Ik u bevolen heb".
Brouwershaven B. WENTSEL.
IN EIGEN GELEDEREN
De welwillende lezer wil er wel erg
in hebben dat we hier in vragende vorm
spreken. We zouden niet graag iemand
uit onze Geref. kring van positief kiezen
voor het humanisme willen beschuldi
gen. Wat we echter ook niet zouden
willen doen is iemand van de vatbaar
heid voor humanistische strevingen of
beïnvloeding uitsluiten. We zullen ons
vast niet mogen verbeelden, dat we als
Gereformeerde belijders der waarheid
immuun zijn voor de besmetting met de
tijdgeest. Ja, die tijdgeestik schrijf het
woord hier met zekere reserve neer, om
dat het zo goed als in onbruik geraakt
is. De tijdgeest Och, ben je daar nu
zo bang voor
De tijdgeest Och ja, Da Costa
schreef een boekje dat nogal stof opge
jaagd heeft „Bezwaren tegen de geest
dezer eeuw". Kijk, dat bedoel ik nu.
Ik kan me niet voorstellen dat een
van onze theologen, dominees die aan
de weg timmeren of hoogleraren aan
onze hogescholen zich opmaken zouden
om een dergelijk geschrift in onze da
gen uit te geven.
Wie onze heeft nu nog wat tegen de
geest dezer twintigste eeuw
We doen immers veeleer ons best
deze geest in het gevlei te komen. We
zijn er allerwege op uit ons aan te pas
sen bij de moderne hedendaagse mens.
Zoals we in afwijking van ons voor
geslacht liefst niet achteraan komen als
het de dames- of de herenmode betreft,
zo willen we dit al evenmin in ons
eigentijdse leven. Lieden van de nacht-
school gescholden te worden mij
dunkt daar is louw kans op in onze tijd.
Daarvoor staan we met te velen voor
aan in de intellectuele sector. We kun
nen dit dankbaar vaststellen zonder
hoogmoedig te worden, want ware het
anders, kwamen we nog op allerlei ge
bied achteraan, we zouden ons hebben
te schamen nu God ons zo overvloedig
genade en ere heeft gegeven.
Maar er is ook een andere kant aan
deze dingen. Men kan er soms zorg
over hebben of we niet te veel naar de
wereld kijken en op haar gelijken. Daar
is b.v. het woord „medemenselijkheid"
het moet het oude „naaste" vervangen,
althans verduidelijken, meer nadruk
geven.
Medemenselijkheid dat ons in de
buurt van het humane en van het hu
manisme brengt. Of hier geen gevaar
aanwezig is Ik dacht van wel. Ik meen
zelfs dat we moeten oppassen niet de
tweede tafel der wet als het grote ge
bod te gaan zien. Die tweede tafel op
de practijk der godzaligheid te betrek
ken meer dan de eerste.
In het verslag van dr. Kuitert over
het openhartig gesprek met het bis
schopspaar Robinson trof me een zin
als deze, dat het bij het christendom en
het christen-zijn eigenlijk zou zijn be
gonnen om „de onthulling van het
medemenselijk zijn als de clou van het
mens-zijn terwijl dan over Jezus Chris
tus niets meerders en hogers te zeggen
valt dan „Hij is een andere naam voor
de ware humaniteit".
Ja, ja, kijk zo komt er ruimte voor
liet humanisme in de kerk en het Chris
tendom. Zo wordt dan Jezus Christus
onttroond als Middelaar en Verlosser
als een verzoening van onze zonden.
Als we de zaak zo menen te dienen, zo
gaan bijschaven, raken we haar kwijt.
We moeten oppassen ons christelijk ge
loof niet aan te passen bij het humanis
me. Men kan ook al te verdraagzaam
zijn
Ik wijs in dit verband op een boekje
van ds. Van Minnen Geloven Ik las
hier een recentie van die me toch wel
even deed schrikken. „Mijn grote be
zwaar tegen het boekje van dr. Van
Minnen is echter, dat het christelijk ge
loof hier te veel in het horizontale vlak
is getrokken. Het christelijk geloof is
practisch niet anders dan humanisme...
Is het inderdaad juist wat de schrijver
in het eerste hoofdstuk beweert, dat „de
zin van het geloof niet anders is dan
heb uw naaste lief als uzelf En het
doel „een betere wereld voor ieder
een" „Naastenliefde de solutie van
alle problemen." Kan men b.v. zo ge
makkelijk zeggen, als de schrijver doet,
dat ons gedrag het komen van de heil
staat heeft te dienen en dat de godde
lijke opdracht aan ons is, de wereld tot
een paradijs te maken
Aldus deze recensent. Nu geloof ik
niet, dat dr. Van Minnen voor het hu
manisme kiest. Hij bespreekt dit in zijn
boekje, maar dat een dergelijke recen
tie mogelijk is, duidt er toch wel op hoe
gemakkelijk we naar buiten de indruk
geven kunnen wat al te veel van mede
menselijkheid te spreken en het daarvan
te verwachten dan van wat in de eerste
plaats nodig is, n.l. de liefde tot God.
Nog altijd gaat aan de tweede tafel de
eerste vooraf.
En als we van medemenselijkheid
spreken ligt hierin toch zeker ook de
belijdenis van onze medegeschapenheid
door God en wat al even sterk spreekt,
ook wel het feit dat we als christenen
onze naaste opwekken zullen tot een
medediscipelschap dat Jezus Christus
erkent als Heer.
Mij dunkt, dat op deze dingen is te
letten vooral ook nu de Herv. synode
de aanspraken van het humanistisch
verbond bij de overheid wil bevorderen.
Dit wel niet om zelve voor het huma
nisme te kiezen, doch vanwege de idee
van een overheid die zonder meer ver
draagzaam moet zijn.
Al met al wilde ik wel graag het feit
onderstrepen dat we nooit bij de tweede
wetstafel kunnen komen zonder de eer
ste te passeren.
Brouwershaven B. WENTSEL.
1. Overdracht van werk:
Gelezen in class, verslag Barendrecht.
dat br. R. de benoeming tot kerkvisi-
tator heeft aangenomen benoemd tot
kerkvisitator br. K. G. te R.
Lijkt me voor navolging vatbaar ter
ontlasting van al te druk bezette do
minees.
2. Gelezen in kerkbode over Evangelisatie:
Op een avond, dat het knap vroor, had
den we te doen met een dronken man,
die op zijn kousen op straat liep. Het
bleek, dat hij zijn schoenen verkocht
had om aan sterke drank te komen.
Kommentaar kun je ook echt mee te
doen hebben
3. Aanbeveling van kollekte gelezen in
kerkbode
Deponeren in „Kerkje en bussen" bij
de uitgang. Laten de „briefjes" er maar
uitsteken en het „geklik-klak" van
