eeuwóe
3Cerkbode
SYNODALIA
Korte aantekeningen
18e JAARGANG No. 26
17 JANUARI 1964
„Ik worstel
en ontkom"
OFFICIEEL ORGAAN TEN DIENSTE VAN DE GEREFORMEERDE KERKEN IN ZEELAND
Redacteur: Ds. W. C. van Hattem, Herengracht 15, Terneuzen, Telefoon (0 1150) 22 48.
Medewerkers J. A. van Bennekom, Middelburg Dr. A. J. Boom, Vlissingen Ds. M. V. J. de Craene, Baarland
Drs. A. Elshout, Koudekerke Ds. A. Koning, Woerden Dr. P. C. Kraan, Vlissingen
Ds. G. S. Oegema, Arnemuiden Drs. J. Vlaardingerbroek, Ermelo Ds. B. Wentsel, Brouwershaven
Ds. G. van Wilgenburg, Middelburg.
t
Abonnementsprijs
3,per halfjaar
bij vooruitbetaling
Advertenties
12 cent per mm.
Bij abonnement lager
Losse nummers 12 cent
Drukkers-Uitgevers
Littooij Olthoff
Spanjaardstraat 47
Middelburg, tel. 24 38
Giro no. 4 22 80
De synode van Groningen heeft haar
zittingen hervat, ditmaal echter niet in
Groningen zelf, maar in de landelijke
omgeving van Lunteren, waar zij bijeen
is in De Blije Werelt, een hotel en con
ferentie-oord. Het is de eerste maal, dat
de synode op deze wijze samenkomt en
de voordelen zijn vele. Zo is de ver
gaderruimte stukken beter, een kerkge
bouw is nu eenmaal geen vergaderzaal,
en ook de afgevaardigden hoeven niet
meer naar hun logiesadressen te trekken
daar zij nu allen in hetzelfde gebouw
zijn ondergebracht. Het wordt nu wer
kelijk een samen optrekken. Ook behoe
ven geen logiesadressen meer gezocht
te worden, wat in de tijd van de kleine
behuizingen ook niet altijd eenvoudig is.
Staan er nu tegenover al deze voordelen
geen nadelen Ook die zijn aangevoerd,
zo waren er wanneer de synode in een
bepaalde plaats vergaderde er altijd een
zestigtal gezinnen, die door het onder
dak verschaffen aan synodeleden, met
de synode meeleefden. Ook was er mak
kelijker gelegenheid voor de leden der
plaatselijke kerk om eens binnen te wan
delen en op de tribune" de arbeid der
synode gade te slaan. Toch heeft het
ook in Lunteren niet aan belangstelling
ontbroken. Elke dag waren er wel en
kele broeders en zusters, die van hun
belangstelling blijk gaven aanwezig. De
vergadertijden zijn in Lunteren dezelfde
als in Groningen, d.w.z. van negen tot
negen onderbroken door tweemaal an
derhalf uur voor de maaltijden en twee
maal een kwartier voor koffie en thee.
Soms wordt het wel eens wat later,
maar in de regel stoppen de vergaderin
gen toch om negen uur. Maar dan nog
kunnen niet alle synodeleden zich in de
ruime lobby van het hotel in een makke
lijke zetel vleien, of gaan ping-pongen
of biljarten of schaken, want na nege
nen worden er nog wel commissie-ver
gaderingen gehouden. Vooral het mode-
ramen heeft weinig tijd tot ontspanning,
elke avond na de vergadering brandt het
licht in de moderamenkamer en wordt
weer druk vergadert over het program
ma van de volgende dag en worden de
moderamenzaken afgedaan. Toen we in
Lunteren aankwamen op maandag 6 ja
nuari was het moderamen al druk aan
het vergaderen en toen we 's avonds
laat nog even gingen wandelen verga
derde het nog. Bij onze terugkeer keken
we van buiten zo in de helderverlichte
moderamenkamer, waar de broeders
juist hun laatste stukken wegborgen en
toen zagen we hoe aan de vooravond
van de voortzetting der zittingen deze
vijf mannen zich bogen in gebed. Het
maakte een diepe indruk op ons en gaf
ons het blijde gevoel dit worden weer
goede dagen.
Het zijn ook goede dagen geworden
want ondanks het feit, dat de meningen
wel eens uiteengingen was de geest pri
ma. Ondertussen ontvingen we de zesde
en zevende aanvulling op het agendum,
dus er is wel werk aan de winkel. En
er is ook al heel wat werk verzet.
Wanneer we de eerste week in Lun
teren overzien, dan valt ons bladerend
in de afgewerkte stukken op, dat er zelfs
nog meer gedaan is dan we dachten. Zo
besloot de synode de wenselijkheid uit
te spreken om de emeritaatsgrens van
70 op 65 jaar te brengen en om de
kerken aan te raden niet binnen de vier
jaar op een predikant een beroep uit te
brengen. Besloten werd om twee waar
nemers te benoemen, die zich op de
hoogte zullen stellen van de stichting
Gemeentetoerusting" en die van hun
bevindingen aan de volgende synode
verslag uit zullen brengen. Zodat de
synode nader geïnformeerd wordt over
de motieven, doelstellingen en activitei
ten van deze stichting. De oorzaak van
dit besluit ligt in een vraag van de ker-
keraad van Eindhoven om te onderzoe
ken of het gewenst en mogelijk is de
actie van deze stichting in kerkelijke ba
nen te leiden. De synode was terecht
van mening, dat dit niet dan na zorg
vuldige bestudering van de werkwijze
en het doel der stichting zou kunnen
gebeuren.
De grotere zaken die aan de orde
kwamen waren het rapport frequentie
avondmaalsviering, het rapport van de
commissie uitvoering besluiten predi
kantstraktementen, het rapport oecume-
niciteit en pluriformiteit en plaats diake
nen.
Van deze vier werden drie onder
werpen aangehouden. Alleen in de zaak
uitvoering besluiten predikantstrakte
menten kwam het tot besluitvorming.
Ten aanzien van dit punt waren er drie
meningen. De eerste was om alles te la
ten bij de bestaande toestand en dat een
kerk, die hulpbehoevend werd door de
verhoging van het predikantstraktement
zich moet vervoegen bij de classis om
steun, vervolgens bij de P.S. en tenslot
te bij Generale Deputaten Hulpbehoe
vende Kerken. Daarnaast een voorstel
van verstrekkende aard, namelijk ophef
fing van de deputaatschappen hulpbe
hoevende kerken en hiervoor in de
plaats te doen komen deputaten onder
linge steunverlening, echter niet met
drie potjes, classis, part. synode en gen.
synode, doch met slechts één centrale
pot. De aanvragen om steun zouden wel
via classis en particuliere synode gaan,
doch de uitkeringen zouden centraal
geschieden. Deze oplossing zou naar
onze mening de meest billijke zijn. Er
zijn immers classes waar men practisch
geen hulpbehoevende kerken heeft, ter
wijl daartegenover er enkele zijn, die
vele hulpbehoevende kerken hebben.
Uitkeringen uit een centrale pot zouden
dan ook betekenen, dat alle kerken sa
men aangeslagen werden voor de gene
rale kas en zo de lasten meer billijk ver
deeld zouden zijn. Daartussen in was
nog een voorstel dat half oude regeling
en half gezamelijk dragen voorstelde.
Dit werd verworpen. Hierna volgde de
stemming over alles of niets", d.w.z.
bij het oude blijven of centraliseren. De
voorstanders van de oude regeling wa
ren met één stem in de meerderheid.
Dus de centralisatie gaat nog niet door.
We schrijven nog niet, omdat we van
mening zijn, dat in de toekomst hiertoe
zeker zal moeten worden overgegaan.
Hoewel de synode in haar zittingen
in Groningen reeds besloten had om de
diakenen tot de meerdere vergaderingen
toe te laten, was de afvaardiging naar
de classes nog niet geformuleerd. Men
wilde namelijk een maas open laten in
de kerkorde, opdat wanneer het moeilijk
zou zijn naar iedere classisvergadering
een diaken af te vaardigen de kerken
dit na konden laten. Ook nu kon nog
geen overeenstemming over de formu
lering verkregen worden.
Ook ten aanzien van het rapport fre
quentie avondmaal liepen de meningen
zozeer uiteen, dat dit na nieuwe bespre
kingen opnieuw ter tafel zal komen.
Bijna een hele dag werd gewijd aan
het rapport oecumeniciteit. Waarbij
voor- en tegenstanders van aansluiting
bij de Wereldraad van Kerken hun me
ningen gaven, niet minder dan 17 spre
kers voeren hierover het woord. Ook
hier zullen eerst nieuwe besprekingen
tussen deputaten en de commissie ge
houden worden voordat het opnieuw ter
tafel komt wat inmiddels als u dit
leest naar alle waarschijnlijkheid al ge
schied is.
Op al deze onderwerpen hopen we
in een volgend nummer uitvoeriger te
rug te komen. U hebt nu in ieder geval
een overzicht van het geheel der be
sprekingen.
Zoals uit de pers u bekend zal zijn
verzond de synode ook een schrijven
aan de VARA in verband met het pro
gramma ,,Zo is het toevallig ook nog
eens een keer".
Over dit onderwerp is in alle bladen
al zoveel geschreven en er is al zoveel
over gezegd, dat we er niet op ingaan,
doch volstaan met het afdrukken van
het waardige schrijven van de synode
aan deze omroepvereniging. Een schrij
ven waarop inmiddels een gunstige re
actie van de zijde der VARA ontvan
gen werd.
We willen nu dit verslag beëindigen
met het noemen van enkele punten, die
nog een onderwerp van bespreking zul
len vormen. Allereerst de bovenbenoem-
de grotere zaken en dan de ontwerp-
brochure „Gezinsvorming", de doop van
niet-wettig geadopteerde kinderen, ter
wijl ook nog een bespreking wacht over
„Assen 1926". Stuk voor stuk gewich
tige punten, die veel studie en gebed
vragen, ook van de gemeenteleden.
v. H.
BRIEF VAN DE GENERALE SYNODE
AAN HET BESTUUR VAN DE
VARA
Hooggeacht Bestuur
In de vergadering van de Generale Sy
node van de Gereformeerde Kerken in Ne
derland kwam heden ter sprake de televi
sie-uitzending, die onder het motto „Zo
is het toevallig ook nog eens keer" op
zaterdag 4 januari jl. onder uw auspiciën
werd uitgezonden, en in brede kringen van
het Nederlandse volk tot protesten heeft
geleid.
Na kennisneming van de tekst van deze
uitzending is de Generale Synode van oor
deel, dat ook de kerken niet mogen zwijgen
nu langs zo publieke weg, door middel van
een communicatiemiddel, dat zich richt tot
het gehele Nederlandse volk, een parodie
werd gegeven van het christelijk geloof,
waarbij over de Wet van God, het Gebed
bij NIET gezongen Psalmen in 1963.
Als organist van de Geref. kerk te
Wolphaartsdijk heb ik reeds vele jaren
ieder jaar een register bijgehouden van
de Psalmen en Gezangen, welke wel
ke niet zijn gezongen. Omdat dit tot
heden alleen voor onze plaatselijke kerk
gold, heb ik deze niet verder gepubli
ceerd, dan in het maandblaadje van
onze kerk. Het vorige jaar heeft daarop
een uitzondering gemaakt, omdat onze
predikant Ds. B. Mintjes ongeveer het
gehele jaar heeft dienst gedaan als le-
gerpredikant. Als gevolg daarvan zijn
in genoemd tijdvak 37 verschillende pre
dikanten en idem 2 candidaten voor ons
opgetreden. Dit geeft dus wel een meer
dan plaatselijke weergave van de zang
in onze kerken. Het is mijn bedoeling
meer belangstelling op dit toch ook wel
belangrijk onderdeel van onze Eredienst
te vestigen, en onze mensen beter de
Psalmen te leren kennen, die, helaas,
dreigen op de achtergrond te geraken.
Als organist krijgen wij daartoe bijna
nooit een kans. Ons orgelspel is haast
het enige om de gemeente daarvoor
warm te krijgen. Wanneer wij deze ge
gevens in ons blad „Organist en Ere
dienst" plaatsen, bereiken wij enkel
onze organisten, met mogelijk nog een
uitzonderlijke liefhebber van zang en
spel. Komt het in de Zeeuwse Kerk
bode, dan komt het onder de aandacht
van predikanten, leraren van middel-
bare- en hoofden/onderwijzers van de
lagere scholen, benevens van leiders van
verschillende verenigingen, die mogelijk
gedrongen worden om de rijke schatten
in onze Psalmen, zowel van woord als
melodie, verder uit te dragen. Wellicht
kan dit eenvoudig werk bijdragen tot
verheffing van onze Eredienst, tot
meerder lof aan onze Koning.
De eerste 5 Psalmen worden zeer weinig
gezongen, hoewel de melodiën niet moeilijk
zijn, bij nadere beschouwing vallen zij wel
mee.
Van Ps. 8 geldt zowel wat betreft woord
als melodie „Een gouden kleinood".
Ps. 9 en 15. Hoewel weinig bekend, zijn
deze zonder veel moeite te zingen.
Ps. 182021. Eveneens zijn deze meio
des Heren en het Evangelie van Jezus
Christus op zo'n wijze werd gesproken, dat
ieder christen zich daardoor in zijn diepste
religieuze overtuiging gekrenkt moest ge
voelen.
Ook de kerken, die van God de opdracht
hebben ontvangen het Woord van God en
het Evangelie van Jezus Christus aan de
wereld door te geven, dienen hun ernstig
protest tegen bovengenoemde uitzending in.
Zij hebben kennis genomen van een in
de pers verschenen bericht, dat het uw
bedoeling niet is geweest, de diepste ge
voelens van een deel van het Nederlandse
volk te krenken, maar deze mededeling is
voor hen temeer een teken van de geeste
lijke vervreemding tussen hen, die voor
bedoelde uitzending verantwoordelijk zijn
of daarmee instemmen, en dat deel van ons
volk, dat terecht vaii oordeel is, dat het
de eer van God te na komt, wanneer uit
spraken en woorden, welke de Bijbel ge
bruikt met betrekking tot God en de Here
Jezus Christus, worden toegepast op het
televisiebeeld.
In verband hiermee zouden de kerken
het op prijs stellen, wanneer u met het oog
op de goede verhoudingen binnen ons Ne
derlandse volk uw medewerking wilt ver
lenen om de genoemde geestelijke ver
vreemding zoveel mogelijk in te perken.
Zij doen u daarom het verzoek aan een
vertegenwoordiger van de kerken gelegen
heid te geven namens de kerken voor uw
zender een christelijk getuigenis te geven
van de motieven, waardoor zij zich over
de bedoelde uitzending zo bezwaard ge
voelen.
Tot vermijding van misverstand merken
zij op, dat het niet de bedoeling is voor
uw zender een polemiek tegen u te openen,
waardoor u op uw beurt zich gekrenkt
zoudt kunnen gevoelen, doch veeleer om
voor uw luisteraars positief uiteen te zet
ten, uit welke geloofsachtergrond het pro
test en de bezwaren tegen uw uitzending
zijn geboren.
Gaarne zien wij een spoedig antwoord
op ons verzoek tegemoet.
diën bruikbaar, zij hebben recht op meer
aandacht.
Ps. 23. Zeldzaam, zowel in woord als me
lodie, maar dan zingen in de oude kerk-
toonaard (verhogingen weglaten).
Ps. 29. Een prachtige stuwende melodie
Ps. 30 (wijze 139), 31. Geef hen meer
plaats in onze Eredienst.
Ps. 3537. Beide mooie melodie, zie bij
37 de treffende woorden.
Ps. 45. De melodie van deze Koningspsalm
is niet gemakkelijk, zij is ten volle enige
oefening waard woord en melodie ge
ven een schoon geheel.
Ps. 47 en 49. Twee schone psalmen, waar
om gaan deze in het vergeetboek
Ps. 50. Weinig bekend, wel zijn woord en
melodie (de laatste niet direct gemakke
lijk) enig mooi.
Ps. 54. Melodie Gezang 17. Waarom
worden deze woorden niet gewaardeerd.
Ps. 55. Onbekend, zeldzaam schone melo
die, niet moeilijk.
Ps. 57. Onbekend, iets moeilijker melodie,
daarom niet te versmaden.
Ps. 6970. Waarom voor deze zo weinig
belangstelling
Ps. 74—75—78. Idem.
Ps. 80. Sedert jaren niet gezongen. Één
van onze schoonste melodiën. Is het om
de woorden, dat deze Psalm zo onbe
kend is
Ps. 81. Bekende mooie melodie. Is deze
Psalm te conservatief of te kinderlijk,
vers 12?
Ps. 83. Woord en melodie zijn niet aan
trekkelijk, hier is m.i. enige reden voor
verwaarlozing. Ik durf te beweren, dat
ik in 54 jaar deze geen 4 keer heb be
geleid.
Ps. 85. Opmerkelijk, dat 85 zo weinig is
gezongen, anders voor ons een bekende
geliefde Psalm.
Ps. 88. Geheel onbekend bij bepaalde
toestanden zijn de woorden zeer ge
schikt, daarbij komt een mooie melodie.
Ps. 91. Verdient meer belangstelling, zowel
voor woord als melodie.
Ps. 94. Vroeger jaren bij ons bekend en
geliefd, i.z. vers 6.
Ps. 102. Idem, tegenstellingde eeuwige
God de vergankelijke mens.
Ps. 110. Bedroevend dat deze heerlijke
Messiaanse Psalm bijna aan de vergetel
heid is toegewezen.
Ps. 115. Werd vroeger gaarne en veel ge
zongen laten woord en melodie niet
worden versmaad.
Ps. 117. Waarom wijst de thermometer bij
deze Psalm 0 graden Woord en toon
zijn echt verwarmend