r
Indrukken van
de elfde Kirchentag
PredlikbeurtGn zondag 29 september 1963
metDeut. 32:4a. Wegens vertrek naar
Baflo nam Ds. A. Treurniet te Utrecht
afscheid van O. en N. Bildtdijk met Ps.
134. Na bevestiging door zijn broer,
Ds. Th. Struys van Amsterdam, met 1 Cor.
4:1 en 2, deed Ds. W. Struys, gekomen
van Vriezenveen, intrede te Hoogeveen
met 1 Cor. 3 4 en 5. Na bevestiging
door zijn vader, Ds. G. Brinkman van
Kampen, met 1 Sam. 3 10, deed kand. G.
Brinkman, gekomen van Kampen, intrede
te Bakkeveen met Luc. 1415b. Na
bevestiging door Ds. J. D. B. v. d. Meulen
aldaar met Rom. 1 16 en 17, deed Ds.
J. A. A. de Boer, gekomen van Schiermon
nikoog, intrede met 1 Cor. 4 4b. Na
bevestiging door Dr. R. J. v. d. Meulen
van Scheveningen, deed kand. G. J. Ter-
laak, gekomen van Scheveningen, intrede
te Krimpen a. d. Yssel met Neh. 6:6.
Wegens vertrek naar Huizen (N.H.), nam
Ds. W. ten Kate afscheid van Holwerd
met Mare. 4 1320. Ds. G. v. Ziel
te Oosthem is voornemens 6 oktober in
trede te doen te Vriezenveen, na bevesti
ging door Ds. J. Jonker van Terzooi.
Ds. H. v. Heijst is voornemens wegens be
komen emeritaat 6 oktober afscheid te ne
men van Zwartemeer. Wegens vertrek
naar Curasao neemt Ds. J. Bakker a.s.
zondag afscheid van Midsland op Ter
schelling. Wegens vertrek naar O. en
N. Wetering zal Ds. C. A. Verhoog 6
oktober afscheid nemen van Winsum(Fr.).
Ds. A. Veldhuijzen is voornemens a.s.
zondag afscheid te nemen van Numans-
dorp, om 13 oktober d.o.v. intrede te doen
te Donkerbroek. Ds. G. H. Homans te
Beverwijk is voornemens 6 oktober intrede
te doen te Eindhoven, na bevestiging door
Ds. J. A. Tiemens van Ymuiden. Ds.
A. W. Meeder is voornemens 30 oktober
afscheid te nemen van 's-Gravenhage-Es-
camp wegens vertrek naar Ooltgensplaat,
waar Ds. J. Noordhof van den Bommel
hem zal bevestigen. Ds. H. W. H. van
Andel is voornemens in verband met zijn
benoeming tot actuarius in vaste dienst van
de generale synode, 3 nov. afscheid te ne
men van Utrecht-Oost. Ds. Joh. Heule
te Rotterdam-Zuid is voornemens 10 nov.
intrede te doen te Beverwijk. Ds. H. H.
v. Boggelen is voornemens 19 januari af
scheid te nemen van Genderen wegens ver
trek naar Meppel.
Ds, J, v, d. Berg te Ermelo, die reeds
geruime tijd ziek is, is vooruitgaande.
Prof. C. Kromminga, hoogleraar aan
het Calvin College te Grand-Rapids is
naar ons land gekomen in verband met zijn
studie en promotie aan de V.U. Prof.
Kromminga heeft zich tijdelijk metterwoon
gevestigd Swammerdamstraat 9 te Bad
hoevedorp.
Oostburg. Ds. van Mechelen nam
zondagavond 22 september afscheid van
zijn gemeente met een predikatie over
Zondag 52. Op 6 oktober a.s. hoopt Ds.
van Mechelen intrede te doen te Heinen-
oord.
Geesteren-Gelselaar. In verband met
een uitnodiging tot bijwoning van het af
scheid van een predikant van een naburige
kerk vroeg de kerkeraad zich af, of het
over en weer bezoeken bij dit soort ge
legenheden wel zinvol is. De vele officiële
afgevaardigden gaan op de duur de ge
meente om wie het toch gaat naar „ach
ter" drukken. De kerkeraad hoopt er met
zijn kerkelijke buren eens over te praten.
's-Gravenhage-West. De wijkraad
van wijkgemeente V heeft benoemd tot
catechete mej. T. de Jong, theologisch kan
didate werkzaam op de stichting „Bloemen-
daal" te Loosduinen.
Oosterend (Fr.). De gemeente be
stond j.l. maandag 75 jaar. De gemeente,
die thans 314 zielen telt, heeft een kerk
gebouw dat momenteel in restauratie is en
uit 1902 dateert. Boven de hoofdingang
staat als tekst Zach. 13 7b, naar men zegt
de tekst, waarover de latere bekende Am
sterdamse predikant, Ds. H. C. Sikkel, toen
te Hijlaard, preekte, toen hij de ambten
instelde. Bekende predikers vindt men on
der hen, die deze kerk hebben gediend.
We noemen Prof. Dr. J. Ridderbos, Ds.
P. Ch. v. d. Vliet (later te Utrecht) en
Ds. F. Guillaume, die enkele jaren geleden
emigreerde.
Pieterzijl. De classis Kollum heeft
gunstig beschikt op het verzoek te Pieter
zijl tot kerkinstituering over te gaan. De
leden ressorteerden onder Burum.
Ouderlingenconferentie. De Ouder
lingenconferentie in de classis Delftland
zal plaats vinden op 24 oktober a.s. te
Delft. Als referent treedt op Dr. G. P.
Hartveld van Delft met het onderwerp
„Kerk en Pinksterbeweging".
Giften en legaten. Te Hilversum
kwam een gift in van 5000,waarvan
4000,voor de kerk en de rest voor
verschillende doeleinden. Voor de nieu
we kerk te Sittard kwam een gift in van
5000,en één van 500,voor het
Avondmaalstel. Bij het zilveren jubileum
van de kerk van Bennebroek kwam een
gift in van 1000,waarvan de helft
voor het jeugdgebouw en de andere helft
te verdelen tussen kerk en diaconie.
In Heerenveen werd een legaat ontvangen
groot 1000,voor de kerk.
Geref. jeugdraad neemt niet deel aan
Oecumenisch congres. De Nederlandse
Gereformeerde jeugd zal officiéél aan
staande zaterdag niet aan het Oecumenisch
jongerencongres in Utrecht deelnemen. Dit
heeft de Nederlandse Gereformeerde Jeugd
raad besloten. In dit overkoepelend orgaan
der gereformeerde jeugdverenigingen heers
te namelijk geen eenstemmigheid op dit
punt.
Dr. K. A. Schippers, voorzitter van de
Gereformeerde Jeugdraad ziet twee belang
rijke factoren die voor de jeugdraad door
slaggevend waren. Een daarvan is dat er
een diepgaand meningsverschil blijkt te be
staan in alle geledingen van het gerefor
meerde leven, zodra de kwestie oecumene
ter sprake wordt gebracht. Iedere jongere,
die enigszins meeleeft met zijn of haar
kerk, weet dat er een duidelijke tweespalt
ontstaat zodra het „voor of tegen de aan
sluiting bij de Wereldraad van Kerken"
aan de orde komt. In de kringen van de
fervente voor- en tegenstanders wordt met
spanning gewacht op de bespreking van
het rapport, dat in de gereformeerde sy
node zal worden uitgebracht. Velen den
ken met zorg terug aan de oorlogstijd toen
een diepe scheur door de Gereformeerde
kerken trok. Moesten wij bij deze gang
van zaken gaan deelnemen aan het congres
in Utrecht, zo vraag Dr. Schipper zich af?
Het is voor de gereformeerden een le
vensbelang dat ze gemeenschappelijk tot
een beslissing komen, aldus Dr. Schipper.
Ons bestaan als kerk, onze wordingsge
schiedenis, onze bijdrage aan de kerkge
schiedenis in Nederland zijn hiermee in
het geding.
De tweede factor, het niet tot overeen
stemming komen van de diverse verenigin
gen, toont overduidelijk, aldus Dr. Schip
pers, dat deelname aan dit congres van de
gereformeerden niet gewenst is.
Dr. Schippers zegt nog Zo zijn wij dan
buitenstaanders geworden. Utrecht is im
mers geen „woeste plaats" in de eenzaam
heid. Integendeel, het congres staat midden
in de publieke belangstelling. Het werpt
een schaduw over de bijeenkomst, dat een
deel van de christenjeugd althans offi
cieel, ontbreekt. Er zullen ongetwijfeld ge
reformeerde jongeren zijn, maar zij zijn
daar zonder hun organisaties. Ook dat
staat in de publieke belangstelling. Wij
zijn niet klaar voor de ontmoeting met de
anderen, aldus Dr. Schippers.
Een mondige kerk.
Om alle misverstand te voorkomen,
men moet niet denken, dat heel de kerk
mondig is. Anders zou ze immers geen
volkskerk zijn. Bedoeld is met dit op
schrift dat men zich telkens verwondert
over de levendige wijze waarop vooral
veel jongeren aan de besprekingen deel
nemen. Echt bijbelse uitingen kan men
regelmatig horen.
Een mondige kerk dat zijn Chris
tenen die hun mond gebruiken om
de naam van Jezus te noemen.
Ook in ander opzicht kan men spre
ken van een mondige kerk. Er kwam
vanzelf een stroom van kritiek los op
de kerk zoals ze als instituut zichtbaar
is. Op predikanten, op de Kirchenlei-
tungen, op heel het apparaat dat in
Duitsland ook verhoudingsgewijs vele,
vele malen groter is dan bij ons in Ne
derland.
Een Duits dagblad schreef dat de
Kirchenleitungen heel wat werk zullen
hebben om aan de wensen en verlan
gens van de mondige kerk, van de kerk
die niet langer haar mond houdt, tege
moet te komen. En dat zal ze toch moe
ten. In onze discussiegroep, en dat zal
in de meer dan 90 andere ook wel het
geval geweest zijn, werden harde woor
den over de Konfirmation (op 14-jarige
leeftijd, een Einsegnung die vaak een
Aussegnung is) gesproken. Men zal nu
moeten tonen dat men werkelijk naar
het kerkvolk luisteren wil.
Nog in andere zin wil ik iets zeggen
over de mondige kerk. Er wordt in
Duitsland zwaar geëxperimenteerd en
we kregen er een en ander van te zien
en te horen.
Men wil namelijk bevorderen, dat de
kerkdienst meer wordt dan een preek
door één man plus een omlijsting waar
in dan ook de gemeenteleden een rol
mogen spelen. Hoofdzakelijk dan door
mee te zingen. In de eerste plaats wordt
men getrofffen door het gemeenschap
pelijk hardop bidden van het Onze Va
der. Dat gaat niet machinaal. Neen, het
is al net als het geestelijke leven de
een is een stapje verder dan de ander.
De enkeling gaat niet onder, maar geeft
eigen stem en klank aan het gebed. Met
name treft ons dat ook in het gemeen
schappelijk opzeggen van de geloofs
belijdenis. Het zingen er van, wat men
in Nederland wel aantreft, ervaar ik
persoonlijk als een ondergaan in de me
nigte. Bovendien kan ik me het maar
moeilijk indenken wat dat is zingen en
belijden tegelijk. Maar hier spreekt men
gemeenschappelijk de belijdenis. Hier
is én de gemeenschap én de enkeling
aan het woord. Nu is men in de laatste
tijd verder gegaan. Men laat zich leiden
door twee gedachten. Een gemeente die
's zondags haar mond weinig gebruikt
in de kerk, doet dat ook niet, of loopt
althans gevaar het niet te doen, als ze
van maandag tot zaterdag kerk-aan-het-
front is. Daarom moet er nog meer een
levendige deelname aan de kerkdienst
zijn. De tweede gedachte is deze De
kerk moet in haar kerkdienst gebruik
maken van de moderne gespreksmetho-
de en van de moderne muziek. Is er na
1800 geen goede muziek meer waardig
om in de kerk gebruikt te worden
Wanneer is het kerkorgel alleen-zalig
makend verklaard Is Jezus Christus
niet Heer van alles en moet ook niet de
moderne muziek dienstbaar gemaakt
worden aan de komst van Zijn Rijk
Het was goed dat we in de inleiding
tot de Kirchentag hierover iets gehoord
hebben. Uitdrukkelijk werd daar ook
gezegd dat men niet moet denken dat
de moderne vormen van kerkdienst be
doeld waren als een regenworm om
mensen van buiten de kerk in te hen
gelen.
Zo stonden dan op het program drie
kerkdiensten, waarin dan meer de mon
digheid van de kerk in deze tijd tot
uiting moest komen 'k heb er een bij
gewoond, waarvan het karakteristieke
was een preek in dialoogvorm. Een pre
dikant begon met de preek en van de
andere kant kwamen er dan allerlei vra
gen en tegenwerpingen. Voor mijn ge
voel zat er wel iets in. De twijfel die in
je eigen hart opkomt, krijgt als het ware
vorm en gestalte als een ander ze uit
spreekt. Het was ook wel een Bijbelse
preek, al ontbrak hier wel weer de han
tering van de sleutelmacht. Het blijft
dan allemaal zo objectief, de mens
wordt niet voor de beslissing gesteld.
Wat in wezen toch ook niet liefdevol
is. Wat me meer trof was de liturgie.
Mensen een zestal belijden in
niet-klassieke termen hun schuld en de
genadeverkondiging is er zo werd
gezegd dank zij het Lam, dat onze
zonden van eigengerechtigheid en on
gerechtigheid, van ons Farizeïsme en
van ons tollenaar-zijn wegneemt.
De liturgie is soms zelfs heel wat bij-
belser dan de onze. Ik denk nu aan ons
gezang 10:6, een zo slappe vertaling,
neen, een bewerking van het Duitse
origineel, dat men zich afvraagt hoe dat
vers in een bundel van Kerken die zich
Gereformeerd noemen, terecht gekomen
is. We moeten ons dan maar weer
troosten dat onze alt-reformierte broe
ders het wel Bijbels zingen.
Waardering en kritiek.
In dit en het voorgaand artikel is zo
veel mogelijk getracht u een beeld te
geven van de Kirchentag, een beeld
voor verbetering en aanvulling vatbaar,
omdat men onmogelijk alles kan mee
maken.
Er was voor een Nederlander zoals
gebleken is nog al wat te waarderen.
Het zou werkelijk geen overbodigheid
zijn, indien men in Nederland ook zo
iets kreeg.
Dat gaat natuurlijk zo maar niet,
maar we hebben in Nederland een be
hoorlijke traditie als we denken aan de
activiteiten van het ambt der gelovigen
sinds het Réveil. Want de Kirchentag
is daaruit opgekomen en ze leeft nog
altijd daaruituit het algemene pries
terschap. Om de term van Luther te
gebruiken.
Het is daarom dat we zo schuchter
zijn met onze kritiek. Die hebben we
natuurlijk, waarvoor zijn we anders
„Gereformeerd" Ik zet dat laatste tus-
CLASSIS MIDDELBURG.
Middelburg (Hofpleinkerk) 9.30 uur Ds. Boonstra,
Bed. H. Av.
2.30 uur Ds. Van Til, Bed. H. Av.
5 uur Ds. Boonstra, Dankzegging.
(Noorderkerk) 9.30 uur Ds. v. d. Stoel, Bergen op
Zoom.
5 uur geen dienst.
„Ontmoetingskerk" (Oosterscheldestraat) 8.45 uur
Ds. Van Til, Voorber. H. Av.
5 uur Ds. v. d. Stoel.
Collecte Evangelisatie in eigen stad.
(Rusthuis, Branderijmolengang) 10.15 uur Ds. v. Til,
Bed. H. Av.
Gasthuiskerk (Dienst voor belangstellenden) 7.30 uur
Ds. Meyer te Meliskerke.
Arnemuiden 9.30 en 2.30 uur Ds. Oegema,
Bed. H. Av. en Dankz.
Domburg 10 en 2.30 uur Ds. Van Wouwe.
Gapinge 9.30 en 2 uur Ds. Boot.
Grijpskerke 10 en 2.30 uur Cand. Drs. Dekker, Kampen
Koudekerke 9.30 en 2.30 uur Ds. Elshout.
Meliskerke 10 en 2.30 uur Ds. Meyer.
Oostkapelle 10 uur Ds. Gommer, 2.30 uur Ds. Fidder
te Krabbendijke.
Serooskerke 10 en 2.30 uur Ds. v. d. Bom.
St. Laurens 10 en 2.30 uur Ds. Van Ulden.
Souburg 9.30 en 2.30 uur Ds. Bohlmeyer te Arnhem.
Veere 10 en 2.30 uur Ds. Streefkerk.
Vlissingen 9.30 en 5 uur Ds. Verschoor.
Vrouwenpolder 10 en 2.30 uur Ds. Bosman.
Westkapelle 9.30 en 2.30 uur Ds. de Jongh.
CLASSIS AXEL.
Aardenburg 10 en 3 uur Ds. De Vries.
Axel 10 en 3 uur Cand. Juch, Voorber. H. Av.
Breskens 10 en 3 uur Ds. Den Boer, Bed. H. Av. en
Dankzegging.
Hoek 10 en 2.30 uur Ds. Verbeek.
Schoondijke 9.30 en 2.30 uur Ds.' Grafe te Zuid-
Beierland.
Terneuzen 10 en 4.30 uur Ds. Van Hattem.
Oostburg 10 en 3 uur Ds. Kornet te Vlissingen.
Sas van Gent (zaaltje Nederlands Hervormde Kerk)
7 uur
Zaamslag 10 en 2.30 uur Ds. Visscher, Zwijndrecht.
Zoutespui 10 en 3 uur Ds. Van Leeuwen te Axel,
Bed. H. Av.
CLASSIS GOES.
Baarland 9.30 en 2.30 uur Ds. de Craene.
Borssele 10 uur Leesdienst, 5 uur Ds. Mintjes.
Colijnsplaat 10 en 5.30 uur Ds. Van Rheenen.
Driewegen 9.30 en 2 uur Ds. v. d. Veen.
Geersdijk 10 en 2.30 uur Ds. Van Aller.
Goes (Westerkerk) 10 uur Ds. Flinterman, 's-Graven-
hage.
5 uur Ds. Jansen, Zondag 12b.
(Oosterkerk) 9 uur Ds. Jansen.
5 uur Ds. Flinterman.
Collecte voor 't Prot. Chr. Streekziekenhuis te Goes
's-Gravenpolder 10 uur Leesdienst, 5 uur Ds. de Craene
Heinkenszand 10 en 2.30 uur Ds. Kats.
Kamperland 9.30 en 4 uur Ds. Radder.
Kapelle 10 en 2.30 uur Ds. de Regt te Nieuwendijk.
Kruiningen 10 en 2.30 uur Ds. Stam te Fijnaart.
Lewedorp 9.15 en 2.30 uur Ds. Hoekstra.
Nieuwdorp 10 en 2.30 uur Ds. Mintjes.
Wemeldinge 10 en 2.30 uur Ds. Hoogkamer.
Wissenkerke 10 en 2.30 uur Ds. v. d. Heiden.
Wolphaartsdijk 10 en 2.30 uur Ds. Goedendorp.
Yerseke 9.30 en 2.30 uur Ds. Booy.
CLASSIS THOLEN.
Anna Jacoba Polder 10 en 2.30 uur Ds. Haverkamp.
Bergen op Zoom 9.30 en 5 uur Ds. Tissink, Bodegraven
Hoogerheide (Schapendreef 21) 10.30 en 4 uur Ds.
Huyser te Zonnemaire.
Krabbendijke 9.30 uur Ds. Fidder, 2.30 uur Ds Gommer
te Oostkapelle.
Oud-Vossemeer 10 en 3 uur Cand. Ubbels, Amsterdam
Poortvliet 10 uur Leesdienst, 2.30 uur Ds. v. Egmond.
Rilland-Bath 10 en 2.30 uur Ds. Donner, Scheveningen
Tholen 10 en 5 uur Ds. Van Egmond.
Voormiddag Openbare belijdenis des geloofs.
CLASSIS ZIERIKZEE.
Brouwershaven 10 en 2.30 uur Ds. Wentsel.
Bruinisse 10 en 5 uur Ds. den Heeten.
Haamstede 10 en 5 uur Ds. Boerma, Bed. H. Av. en
Dankzegging.
Nieuwerkerk 10 en 5 uur Ds. Becker.
Oosterland 10 uur Leesdienst, 3 uur Ds. Becker.
Scharendijke 10 en 2.30 uur Ds. Scholing.
Zierikzee 10 en 5 uur Ds. Brederveld.
Zonnemaire 10 en 2.30 uur Ds. v. d. Elskamp te
Bennekom.
IHflB
