eeuwóe
^Cerkbode
„Assen"
Overpeinzingen van een koster
18e JAARGANG No. 12
27 SEPTEMBER 1963
OFFICIEEL ORGAAN TEN DIENSTE VAN DE GEREFORMEERDE KERKEN IN ZEELAND
Redacteur: Ds. W. C. van Hattem, Herengracht 15, Terneuzen, Telefoon (0 1150) 22 48.
MedewerkersJ. A. van Bennekom, Middelburg Dr. A. J. Boom, Vlissingen Ds. M. V. J. de Craene, Baarland
Drs. A. Elshout, Koudekerke Ds. A. Koning, Woerden Dr. P. C. Kraan, Vlissingen
Ds. J. v. d. Leek, Kapelle Ds. P. van Til, Middelburg Drs. J. Vlaardingerbroek, Ermelo";
"Ikwo"tel„ Ds. B. Wentsel, Brouwershaven.
en ontkom
Abonnementsprijs
3,per halfjaar
bij vooruitbetaling
Advertenties
12 cent per mm.
Bij abonnement lager
Losse nummers 12 cent
Drukkers-Uitgevers
Littooij Olthoff
Spanjaardstraat 47
Middelburg, tel. 24 38
Giro no. 4 22 80
OP DE GENERALE SYNODE
De vierde synodeweek zette in met
een bespreking van het deputatenrap-
port „advies inzake de leeruitspraak
Assen 1926", waarin geadviseerd werd
de binding aan de in Assen gedane
leeruitspraken op te heffen. Als voor
naamste overweging hiervoor lieten de-
putaten gelden, dat de probleemstellin
gen aangaande Genesis 2 en 3 verscho
ven zijn en dat sedert 1926 nieuwe ar
gumenten zijn aangevoerd om de tra
ditionele opvatting los te laten.
De commissie, die het deputatenrap-
port moest beoordelen overwoog echter,
dat een uitspraak niet wel mogelijk is
zonder nadere toetsing van deze ver
schuivingen en de nieuw aangevoerde
argumenten. Daarom stelde de .commis
sie voor om nogmaals deputaten te be
noemen, die zich zouden moeten bera
den over de vraag, of de ontwikkeling
van het Schriftonderzoek genoegzame
grond biedt om de binding aan Assen
op te heffen.
Het commissierapport wilde dus voor
alsnog niet tot opheffing van de binding
aan Assens besluiten overgaan. Niet om
dat de commissie het niet eerife was met
de conclusies van deputaten, maar om
dat zoals professor Polman zei deze
conclusies duidelijk geargumenteerd en
met de Schrift gesteund onder de ogen
van het kerkvolk gebracht konden wór
den. Het moest zo zijn, dat het eenvou
dige kerklid kon zeggen Ja, dit is in
derdaad wat de Here in Zijn Woord
bedoelt.
Hierover ontspon zich een levendige
discussie, niet minder dan tien sprekers
vroegen voor de eerste ronde het woord.
En zij bleken allen voor de opheffing
van de binding te zijn. Zo betoogde dr.
F. L. Bos, dat het fundament waarop
de stellingen van Assen rustten onhoud
baar is geworden en dat dit voldoende
is om de binding op te heffen. Wij moe
ten daarom, met handhaving van de be
doeling van Assen, constateren dat de
uitlegkundige probleemstelling verscho
ven is. Het uitlegkundig onderzoek mag
door een verouderde uitspraak niet be
lemmerd worden. Ook ds. van Enk uit
Veenendaal sprak in deze geest en leg
de er de nadruk op, dat naar zijn me
ning de uitspraak van Assen een uitleg
was geweest op uitlegkundig terrein.
Daarom moet de kerk Assen laten va
ren, niet om de belijdenis op losse
schroeven te zetten, maar vanwege de
vrijheid der exegese. Dr. Broek Roelofs
had als bezwaar tegen het deputaten-
rapport, dat zij ook in hun rapport de
gegevens van de niet-theologische we
tenschappen hadden betrokken. Ds.
M. Vreugdenhil sprak zijn vreugde er
over uit, dat deputaten de binding wil
len opheffen. Wij mogen niet allerlei
uitspraken buiten de belijdenis om doen,
dan worden we sectarisch. Daarom wil
de hij èn de binding opheffen èn een
nader onderzoek doen instellen naar de
historiciteit van Genesis 2 en 3. Ds.
Vellenga was het met dr. Broek Roelofs
eens, dat de resultaten van het niet-
theologisch onderzoek in het deputaten-
rapport niet thuis horen. Ook ds. W.
Schouten uit Utrecht sloot zich hierbij
aan en merkte verder op, dat in Assen
Schriftuitleg en Schriftgezag door el
kaar speelden. Verder vroeg hij zich af
of de binding aan Assen feitelijk al niet
losgelaten is en gaf als zijn mening te
kennen, dat een chaos geschapen zou
worden indien deze synode besloot om
de binding aan Assen te handhaven.
Ds. Vogel uit Geleen was de mening
toegedaan, dat Assen niet meer fun
geerde in het geloof van de gemeente
en drong aan op terugnemen van de
leerbesluiten. Ds. Kamper uit Wierden
zag graag dat het gehele probleem niet
alleen door onze kerken bezien werd
maar in groter verband, hij dacht dat
dit nu één van de zaken was, die op
de Oecumenische Synode van de Ge
reformeerde Kerken in de wereld be
handeld moest worden. Prof. Nauta
kon het ook niet erg eens zijn met het
voorstel van de commissie, het commis
sierapport kwam hem onbevredigend
voor. Ds. van Loo had de indruk, dat
deputaten en commissie geen overleg
met elkaar gepleegd hadden. Wel was
hij met de commissie van mening dat
de argumenten door deputaten aange
voerd niet getoetst waren. Naar zijn
mening waren deputaten nog niet klaar
met hun arbeid en hij wilde dan ook
adviseren, dat zij hun arbeid voortzet
ten.
Prof. W. H. Gispen één der deputa
ten legde hierop een verklaring af. Hem
was namelijk wel eens gevraagd hoe hij
zijn handtekening onder dit rapport had
kunnen zetten. Als zwaarste overwe
ging gold voor hem. dat nu twijfel ge
trokken is of de binding aan de leer
uitspraak van Assen gehandhaafd moet
blijven, de synode voor een dilemma
staat. Of de binding moet worden op
geheven öf anders moet de kerk bereid
zijn, desnoods met tuchtmaatregelen op
te treden tegen een ieder, die van deze
leeruitspraak afwijkt. Hij vroeg zich af
of daarom handhaving van de besluiten
van Assen metterdaad heilzaam zou zijn
voor het heil der kerken.
Hierna nam prof. N. H. Ridderbos
namens deputaten het woord en vroeg
waarom de commissie geen overleg met
deputaten had gepleegd nu haar mening
zo afweek van die van deputaten. Ver
volgens zette ook nog prof. Berkouwer
de meningen van deputaten uiteen.
Prof. Polman, namens de commissie
sprekend wees er op, dat het nog niet
van het opheffen van de binding gezien
moest worden als een beleidskwestie.
De commissie wilde voordat tot ophef-
Uit de Gereformeerde Kerkbode voor
de Classes Barendrecht en Dordrecht
knipten we de volgende mijmeringen
van ,,de koster". Als we goed zijn in
gelicht dan tekent deze „koster" zijn
naam met de initialen J. H. R.
„Ook mijn vrouw, samen met zeven
andere zusters der gemeente, leest een
dames-weekblad. Alleen om de brei-
patronen, zegt ze, maar niemand gelooft
dat natuurlijk. En het is schande om te
zeggen, maar het is een neutraal blad.
Om er een beetje oog op te houden kijk
ik er ook wel eens in. Het is wél anders
dan de „Heraut" vroeger, waarmee ik
als ik mijn aanleg naga bij wijze
van spreken al van de wieg af moet zijn
opgegroeid. Maar nu dat damesweek
blad. Wat weet een koster toch weinig
van de wereld af Zou ik, zonder dat
blad, ooit geweten hebben wat een
tiener-idool is Er had een stuk in ge
staan over een zekere Cliff Richard die
zo mooi moet kunnen zingen, veel
mooier nog dan een andere plaatjes
afgod Elvis Presley. Dit dan volgens
de schrijfster, want ik zou er echt geen
verschil in maken allemaal mooie jon
gens met haren waar ik een kapper in
zou willen jagen en met een stem als
een fles slaolie. Dat laatste kunnen ze
natuurlijk ook niet helpen, maar dan zou
ik me er toch maar liever een beetje
mee achterbaks houden. In het volgen
de nummer een gloeiend-verontwaar-
digd ingezonden stuk van een zeven
tienjarige Cliff Richard was „niks" en
Elvis Presley was „knal", en hoe
iemand toch wagen durfde aan haar
idool te komen
Dat noemen ze „fans", zei mijn vrouw
wereldwijs. Zulke mensen hebben een
speciaal juffertje om dagelijks hun
vrachten fanmail open te snijden.
Hebben dominees óók fans vroeg
ik de volgende morgen aan onze domi
nee. Krijgt U óók wel eens fanmail
Als je het t.v. en rn.dio-programma na
gaat, zou je het wel eens gaan denken,
zei de dominee een beetje zuur, maar
ik geloof toch wel dat het verschijnsel
onder ons sporadisch is. En fanmail
Nee hoor, wél eens een brief van een
broeder, die het met de preek niet eens
was. Ik zie het al gebeuren je hebt ge
preekt, en na afloop verdringt zich de
fing aan de binding kon worden over
gegaan eerst de aangevoerde argumen
ten getoetst hebben.
Daar er- bij het verschil in conclusie
tussen commissie en deputaten wat be
treft het opheffen van de binding dui
delijk werd, dat een gesprek tussen de
putaten en commissie wel vereist was,
kWatii èr een abrupt einde aan de be
sprekingen, daar het rapport eerst weer
werd terug verwezen naar de commissie
voor nader beraad met deputaten.
Op de voortgezette zittingen van deze
synode, in januari a.s., zullen we dus
weer over de leerbesluiten van Assen
hebben te handelen. Hoewel het jammer
is, dat dit rapport niet in eenmaal kon
worden afgehandeld, is de winst van
de nu gevoerde discussies toch wel deze,
dat het gevoelen der synode ten aan
zien van de uitspraken van Assen dui
delijk openbaar geworden is. Duidelijk
is gebleken dat men over het algemeen
veel voelt voor opheffing van de bin
ding aan deze leerbesluiten. Niet omdat
men het Schriftgezag wil ondergraven
of de belijdenis op losse schroeven wil
zetten, maar omdat het gaat om de vrij
heid van exegese om de Schriftuitleg.
Het resultaat van deze bespreking zal
dan ook zeker naar wij menen van in
vloed zijn op de nadere besprekingen,
die commissie en deputaten met elkaar
zullen hebben.
Duidelijk werd ook, dat geen der sy
nodeleden maar ook iets voelde voor
aantasting van het gezag der Schrift,
dit gezag blijft ten volle gelden. De
vraag is echter hoe moet deze gezag
hebbende Schrift worden uitgelegd.
Daar gaat het om in 1963, terwijl het
jeugd vóór de deur van de consistorie
kamer dominee, mag ik alstublieft uw
handtekening Zou u de punten van
vanmorgen nog even willen opnoemen?
Ziet u, ik leg er een album van aan.
Dominee, zou u niet eens een plaatje
willen laten opnemen van een catechi
satieuurtje bij u Dan kunnen we dat
bij onze vriendjes laten draaien, en dan
kunnen ze horen dat „die bij hén" toch
maar pet is.
Maar toen werd de dominee ineens
ernstig dacht je dat het goed voor een
dominee was om er óók fans op na te
houden Man nog toe, het is voor ons
tóch al zo'n toer om zalig te worden.
Die onmetelijke schat in dat onooglijke
aarden vat, weet je wel Ik denk dat
de duivel zich met plezier als postbode
zou opwerpen om in hoogsteigen per
soon ons alle fanmail aan huis te be
zorgen
Daar moest ik toch echt even naden
ken. Onze dominee om maar iets te
noemen maakt véél werk van, maar
erg weinig drukte óm zijn preek. Als
iets gewoon is, dan zégt hij het ook ge
woon. Onze gemeente waardeert hem
wel, al dalen zijn papieren wel iets, om
dat hij nooit de aandacht van anderen
trekt. Daar is hij ook te weinig onbe
scheiden voor. Laatst verdwaalde er
na jaren nog eens een hoorcom-
missie in onze kerk. Oók alleen omdat
een collega in de buurt griep gekregen
had. En, voldeed het u nog al vroeg
ik later aan de heren. Och, zeiden ze,
hij brengt Gods Woord, nietwaar
Ik had altijd gedacht, dat dat het hoog
ste compliment was, maar zo scheen het
niet bedoeld te zijn
Eigenaardig, ik moet als koster zijnde
nogal eens wat heen en weer lopen.
Dan overkomt het je wel eens, dat je
een stukje mist. De tekstlezing b.v. Dat
is bij onze dominee geen bezwaar je
vist die zó uit de preek weer op. Maar
laatst was die griep-collega er een keer,
en toen was ik er wél bij, dat hij zijn
tekst voorlas, maar met de beste wil
kon ik in die preek niet meer terug vin
den
Waar sta je eigenlijk over te suffen?,
vroeg de dominee opeens. Hoorde je
niet wat ik zei
Zei U dan wat
Ik zeials ik mijn ambtsjubileum mag
beleven, hoop ik dat te vieren op de
Mookerhei.
DE KOSTER.
in 1926 ging om het gezag van Gods
Woord.
ZENDING.
Een ander lijvig rapport, dat deze
week aan de orde kwam was het Zen
dingsrapport. Ook bij de behandeling
hiervan traden vele sprekers op. Eén
van de vragen waarop door meerdere
sprekers werd teruggekomen, was die
of de strategie van het Zendingswerk
niet moest worden herzien, in verband
met de verbeterde betrekkingen met
Indonesië. Hierdoor wordt veel van de
Zending gevraagd en de vraag komt
op of het wel gewettigd is om naast
Indonesië ook nog aandacht te blijven
besteden aan andere zendingsterreinen.
Wordt het werk zo niet teveel versnip
perd. Anderen bestreden deze gedachte
fel. Vooral ds. Vreugdenhil, deze zou
het zeer betreuren indien nu de Paruba
taken minder aandacht zouden krijgen.
Tijdens de behandeling van dit rap
port was behalve deputaten en ds. Rich
ters ook een gedeelte van de staf van
het Zendingscentrum aanwezig. Een'
spontaan applaus beloonde ds. Richters
voor de enorme arbeid door hem ver
zet. Behalve het applaus echter ontving
hij een pracht-geschenk. De Synode
besloot namelijk in te gaan op het voor
stel van deputaten om over te gaan tot
het treffen van voorbereidingen tot het
benoemen van een adjunct-directeur
van het Zendingscentrum. Hierdoor
krijgt ds. Richters de handen meer vrij
om dat werk dat zijn volle aandacht
hebben moet ten volle te kunnen be
hartigen.
Professor Bergema en ds. Richters
rapporteerden verder over hun jongst
leden aan Indonesië gebrachte bezoek
en getuigden van de vele open deuren
en prachtige contacten daar gevonden.
Duidelijk bleek de grote zegen die op
het Zendingswerk rust. Zelfs na de ja
ren, waarin normaal contact met Indo
nesië onmogelijk was, bleek, dat de
Here zijn werk daar had voortgezet.
De ontvangst die de beide broeders in
Indonesië ontvingen was allerhartelijkst.
Men sprak niet van gasten, maar men
zeiU hoort bij ons, U bent één van
ons.
Het was een goede dag toen wij het
zendingswerk mochten bespreken.
VARIA.
Deze vierde synodeweek is de laatste
geweest van deze zittingsperiode der
synode, 20 september ging zij uiteen,
om in januari 'haar zitting te hervatten.
Vele grotere en kleinere zaken hielden
ons deze week nog bezig. Ds. van Wou-
we bracht een rapport uit over het drei
gende predikantentekort, we willen daar
nu niet op ingaan, maar hier in het vol
gend nummer op terugkomen.
Er werd gesproken over de psalm
berijming, over de nieuwe gezangbun
del, die eerstdaags in druk verschijnt.
Over Evangelisatie onder studerenden.
Hier werd de naam van het deputaat-
schap gewijzigd in geestelijke arbeid
onder de studenten. Deze arbeid is na
melijk èn van karakter veranderd èn
uitgebreid. Niet alleen het evangelisatie
werk onder de studenten valt hieronder,
maar ook de geestelijke verzorging van
de eigen studenten. Een zeer belangrijk
rapport, waarom we ook nog terug ho
pen te komen was dat van deputaten
voor het Fonds Algemeen Kerkelijke
Arbeid (FAKA). We willen er nu al
leen dit van zeggen het was voortref
felijk.
Zo zijn de synodezittingen voorlopig
afgesloten. De leden zijn weer naar
huis en aan het werk in hun gemeente
af en toe nog onderbroken door com
missievergaderingen het leven in de
kerk gaat door. Maar de synodezittin
gen hebben ons dit geleerd, de Here
gaat door met Zijn werk. Vele rappor
ten waren ter tafel, maar door alles
heen scheen het licht van Zijn genade.
Het licht waarin wij zien, dat het Chris
tus is, die Zijn Kerk veraf en dicht
bij in stand houdt en nog dagelijks
toedoet tot de gemeente van hen, die
gered worden. v. H.
