Doorgaande Reformatie
of repeterende breuk
RONDOM DE ZAAK
VAN DER ZIEL
De ZENDING op de Gereformeerde Synode van Groningen
18e JAARGANG No. 8
30 AUGUSTUS 1963
OFFICIEEL ORGAAN TEN DIENSTE VAN DE GEREFORMEERDE KERKEN IN ZEELAND
Redacteur: Ds. W. C. van Hattem, Herengracht 15, Terneuzen, Telefoon (0 1150) 22 48.
„Ik worstel
cn ontkom'
MedewerkersJ. A. van Bennekom, Middelburg Dr. A. J. Boom, Vlissingen Ds. M. V. J. de Craene, Baarland
Drs. A. Elshout, Koudekerke Ds. A. Koning, Woerden Dr. P. C. Kraan, Vlissingen
Ds. J. v. d. Leek, Kapelle Ds. P. van Til, Middelburg Drs. J. Vlaardingerbroek, Ermelo
Ds. B. Wentsel, Brouwershaven.
t
Abonnementsprij s
3,per halfjaar
bij vooruitbetaling
Advertenties
12 cent per mm.
Bij abonnement lager
Losse nummers 12 cent
Drukkers-Uitgevers
Littooij Olthoff
Spanjaardstraat 47
Middelburg, tel. 24 38
Giro no. 4 22 80
J
Tussen de stapel post en tijdschriften,
die ons na onze vacantie verwelkomde,
troffen wij een afschrift aan van een
schrijven dat door een aantal kerke-
raadsleden van de Gereformeerde Kerk
van Groningen-Zuid (Vrijgemaakt) ge
richt was aan de leden dezer kerk. Hoe
wel dit schrijven al van zes juli dateert,
willen we er alsnog melding van maken
om de lezers op de hoogte te brengen
van de crisis die er in de vrijgemaakte
kerken is.
Wat is het geval Een vrijgemaakt
predikant, ds. v. d. Ziel van Groningen,
deed mee aan een samenspreking met
gereformeerden. De kerkeraad van Gro-
ningen-Zuid begon hierop een tucht-
procedure tegen genoemde predikant en
sprak uit, dat ds. v. d. Ziel schorsings-
waardig was. Om echter tot schorsing
te kunnen overgaan was het oordeel
van een genabuurde kerk noodzakelijk,
dit was de kerk van Groningen-Noord.
Het schrijven vervolgt dan
,,De kerkeraad van Groningen Noord
kon niet instemmen met het oordeel van
Groningen-Zuid.
Toen wendde de kerkeraad van Gro
ningen-Zuid zich tot de Classis. De
Classis van 27 juni was van oordeel,
dat de kerkeraad van Groningen-Zuid
het optreden van ds. van der Ziel niet
billijk heeft beoordeeld en heeft uitge
sproken
,,1) aan het verzoek van de kerkeraad
van Groningen-Zuid niet te vol
doen
,,2) de kerkeraad te adviseren dit niet-
kerkelijk optreden van Ds. van der
Ziel alsnog voor zijn rekening te
laten
,,3) de kerkeraad te adviseren de tucht-
procedure met Ds. van der Ziel te
beëindigen
,,4) de kerkeraad van Groningen-Zuid
te adviseren met Ds. van der Ziel
de achtergronden broederlijk door
te spreken".
Dit houdt dus in, dat de classis van
oordeel is, dat de kerkeraad van Gro
ningen-Zuid Ds. van der Ziel niet mag
schorsen, maar dat de achtergronden
die tot de conflictsituatie hebben geleid,
in een broederlijke verhouding moeten
worden doorgesproken.
Op de kerkeraadsvergadering van 2
juli jl. heeft Ds. van der Ziel uitgespro
ken, dat wanneer de kerkeraad het clas-
sisbesluit aanvaardt, en eerlijk wil uit
voeren, hij dat dan ook met de kerke
raad zal willen doen. Hij benaarstigde
zich in dezen de eenheid des Geestes te
bewaren (Efeze 4 3) door te trachten
overeenkomstig het Classisadvies
tot herstel van de vrede te komen en
samen met de kerkeraad een nieuw be
gin te maken.
De kerkeraad heeft deze uitgestoken
hand niet willen aanvaarden, maar heeft
integendeel uitgesproken
,,dat hij voor zichzelf bewezen acht,
,,dat het Classisbesluit strijdig is met
,,Gods Woord, de Ned. Gel. belijde
nis en de Kerkenorde, en daarom
,,niet voor vast en bondig mag wor
gden gehouden".
Volkomen in strijd met het geldende
kerkrecht (art. 79 K.O.) heeft de ker
keraad gisteravond (5 juli) besloten Ds.
van der Ziel voor zijn ambtelijke arbeid
in onze gemeente te schorsen. Van de
56 ambtsdragers van Groningen-Zuid
waren er nog slechts 34 aanwezig, toen
dit diepingrijpende besluit werd geno
men 27 hiervan, dus nog niet eens de
helft van het totale aantal ambtsdra
gers, dreven dit onwettige schorsings
besluit door."
Het achttal ambtsdragers, dat dit
schrijven ondertekende maakt in het
slot gewag er van, dat het lijkt alsof
door het kerkeraadsbesluit een niet meer
te helen scheur door de gemeente ge
trokken is.
Zo zien we in de Vrijgemaakte ker
ken onder het motto van „doorgaande
reformatie" de ene crisis na de andere
ontstaan, eerder lijkt het ons echter een
repeterende breuk toe, waaraan geen
einde schijnt te komen.
De openheid om met anderen te wil
len spreken of naar hen te willen luis
teren wordt binnen deze kerken veelal
gehonoreerd op een wijze, die in onze
ogen allerminst evangelisch is en dit is
in hoge mate betreurenswaardig en ver
ontrustend. v. H.
Met volledige instemming nemen wij
hieronder een aantal knipsels over, die
in de kerkelijke pers verschenen naar
aanleiding van het bovenvermelde feit.
Ds. Boerkoel schrijft in de Bazuin
„We raken de kluts kwijt bij het le
zen van berichten over de zaak Ds.
van der Ziel in het hoge noorden. Eerst
vernamen we, dat hij door de kerkeraad
(vrijgemaakt) van Groningen-zuid
schorsenswaardig was verklaard, doch
niettemin niet geschorst werd. Nu ho
ren we, dat hij wel geschorst is. Een
dagblad vermeldde dat dit tegen het
advies van de classis en dat van de
particuliere synode is gebeurd. Een an
der dagblad beweert, dat de particuliere
synode nog oordelen moet, omdat de
kerkeraad bij haar tegen de uitspraak
der classis in appèl is gegaan. En ook
werd verteld, dat de schorsing door een
minderheid van de kerkeraad is uitge
sproken. Heeft hij daarbij ook, zoals de
kerkordening dat wil, de medewerking
ingeroepen van een zusterkerk Daar
over troffen wij geen syllabe aan in wat
we onder ogen kregen.
Het is een doolhof van gegevens,
waarin een buitenstaander geen weg
kan vinden.
Maar al die verwarring brengt aan
het licht, dat men in Groningen-zuid de
kluts kwijt is. De gemoederen zijn hevig
in beweging. Een aantal gemeenteleden
heeft er bij de medebroeders en -zusters
op aangedrongen, niet in de kapel te
kerken, waar Ds. van der Ziel zou op
treden, maar nu niet voorgaan mocht.
De dominees, die hem vervangen zou
den, werden dus geboycot. En de
(romp ?-)kerkeraad richt zich in een
brief tot de gemeente, waarin hij zijn
besluit toelicht en verdedigt.
We zouden ons met die, na lang
smeulen nu uitlaaiende brand niet be
moeien, als we niet overtuigd waren,
dat in dit conflict de vrijgemaakte ker
ken in een crisis zijn gekomen, die voor
de verhouding tot onze kerken wel eèns
verstrekkende gevolgen kan hebben.
We bedoelen nog niet zozeer, dat in
de metropool van het noorden enkele
honderden vrijgemaakten, die allang
niet meer met vreugde tot de vrijge
maakte kerk behoren, en elders in het
land, waar dit van anderen evenzeer
geldt, erop hebben zitten wachten, hoe
het de door hen gewaardeerde predi
kant zou vergaan, en die bij het door
drijven van het tegen hem aangespan
nen proces geneigd zijn, zich bij ons
te voegen.
Maar vooralhier is de richting, die
de vrijgemaakte kerken zullen inslaan,
in het geding. Zullen ze eigenwijs voort
gaan op het enge pad van de doorgaan
de reformatie, van de afwijzing van elk
gesprek met andere kerkformaties in het
hoogmoedige besef, dat zij alleen de
ware kerk zijn, tot welke ieder zich moet
bekeren Óf zal er meer openheid,
meer bereidheid komen om samen met
alle heiligen, met alle belijdende ker
ken, de breedte en lengte, de hoogte en
diepte te verstaan van de liefde van
Christus die de kennis te boven gaat
Het is waarschijnlijk, dat er een
principiële beslissing zal vallen. Naar
de éne öf naar de andere kant. Een
keuze tussen secte en echte kerk. Daar
om leven we mee."
Ds. Vreugdenhil voegt in „Waarheid
en Eenheid" daaraan toe
„Misschien mag ik zover het verhaal
van Ds. Boerkoel wat aanvullen. De
medewerking van een zusterkerk is in-
gegeroepen, maar die zusterkerk wilde
niet aan de schorsing van Ds. van der
Ziel mee doen. We raken daardoor de
kluts nog meer kwijt.
Maar ik neem het artikel van Ds.
Boerkoel niet over om het recht te zet
ten, maar om mijn instemming te betui
gen. Onze kerken gingen in 1942 zeer
beslist in het sectarische spoor. Zij wen
den zich hoe langer hoe meer van dat
sectarische spoor af en hoe langer hoe
meer wordt het in onze kerken erkend,
dat niemand, hoe dan ook, gebonden
mag worden aan de besluiten van 1942,
1944, vervangingsformule, enz. Maar
de vrijgemaakte kerken die in 1944 al
thans zo recht-oecumenisch waren, dat
ze een sectarische uitspraak niet wilden
erkennen.
De Here ontferme Zich over hen."
Zijn onze ogen open gegaan
Ds. Reeskamp schrijft in de Gronin
ger Kerkbode over de schorsing van
Ds. v. d. Ziel
„Intussen werd Ds. v. d. Ziel ge
schorst in dezelfde zaal waar WIJ hem
in 1944 ook geschorst hebben in de be
diening van zijn ambt. Het is alsof wij
zodoende krachtdadig herinnerd wor
den aan ons eigen verleden
Boven dit artikel staat„de geschie
denis herhaalt zich. Niet voor honderd
Generale Zendingsdeputaten hebben
ook ditmaal een uitgebreid rapport uit
gebracht aan de generale synode van
De Gereformeerde Kerken, die in Gro
ningen vergadert. Het rapport licht de
synode uitvoerig in over de gang van
het zendingswerk in de twee laatste
verslagjaren.
Hoe belangrijk het werk is, dat aan
de generale zendingsdeputaten is toe
vertrouwd, mag blijken uit het feit, dat
deputaten elke keer weer met hogere
begrotingen moeten werken. Voor de
twee volgende jaren wordt per jaar
709.000,— begroot.
Lezing van het rapport geeft echter
de overtiiiging, dat deze gelden goed
worden besteed. Allerlei zaken passeren
de revue. Te veel om in volledigheid op
te sommen. Van veel van de hun op
gedragen taken, stellen deputaten voor
om het werk voort te zetten.
Deputaten delen mee, dat ze door een
zo efficient mogelijke wijze van werken
er in geslaagd zijn om het aantal „vrij
gestelden" te beperken. Ze vertellen
van de mogelijke samenwerking tussen
de theologische scholen van Jogjakarta
en Malang in één Theologische Hoge
school. Ze vermelden de plannen, die
er zijn om te komen tot één theologische
opleiding voor het gehele gebied van
de Kleine Sunda-eilanden. Ook aan de
Theologische Hogeschool in Djakarta
besteedden deputaten hun aandacht
uit het rapport blijkt, dat hier ongeveer
110 studenten stonden ingeschreven,
terwijl in 1961, en 1962 20 studenten
hun studie voltooiden. De Theologische
School in Makassar blijkt te klein te zijn
om te voldoen aan de vele aanvragen.
Bijzondere aandacht had ook de Evan
gelisten-school in Magelang, waar meis
jes worden opgeleid voor allerlei kerke-
werk in Indonesië. Een personele band
procent. Het ene feit lijkt nooit als twee
druppels water op het andere. De schor
sing in een kerk, die nog leefde bij de
pluriformiteit der kerk, is niet zo ernstig
als een kerk, die samenvalt met Gods
kerk. En zo zijn er nog wel enkele din
gen. Maar laat ons ons daar niet blind
op staren. In grote lijnen herhaalde zich
de geschiedenis.
Ook toen ging het ten diepste om de
belijdenis, om de handhaving daarvan.
Om de waarheid. Om de zuiverheid der
prediking, ook toen was er het eikaars
taal niet meer verstaan. Ook toen ver
trouwenscrisis, wantrouwen. Ook toen
afglijden naar ordekwesties, zoals in de
vorige eeuw
Zo gaat de procedure van der Ziel
ook in dit opzicht ons aan De anderen
veroordelend, niet in de gaten hebben
dat wij onszelf veroordelen. En onze
vaderen. Hoeveel strijd is er niet ge
weest in de kerken van de afscheiding.
Men heeft elkaar in de naam des He
ren in de ban gedaan. En dat alles om
der wille van de waarheid. Of in een
kerk dan alles maar tolerabel is. Waar
achtig niet. Daar zijn grenzen. En om
dat deze grenzen niet functioneerden in
de hervormde kerk, ontstonden afschei
ding en doleantie. Om des gewetens wil.
Maar wij trekken die grenzen, in ons
absolutisme, steeds weer te eng. En dan
zitten wij in het systeem. En dan moet
er iets gebeuren. En als God ons dan
verder leidt in de geschiedenis en wij
kijken terug dan zijn die kwesties
klein geworden. Of ze zijn helemaal op
gelost. Maar wij hadden geen geduld
om te wachten op Zijn leiding.
Ik zal wel oppassen om de vrijmaking
alleen van dit standpunt te bezien. Maar
dat dit een belangrijk aspect is, staat
voor mij vast. En dat gaan wij ook wel
zien. De gereformeerde kerken zijn in
het overwinnen van deze ziekte bedui
dend verder dan de vrijgemaakte gere
formeerde kerken. Door schade en
schande wordt men wijs. Groeie deze
wijsheid ook bij onze broeders en zus
ters aan de overkant. Zo zullen wij naar
elkaar toe groeien".
met de Theologische School in Kota
Baru (West Irian) bestaat er niet meer,
sinds Ds. K. A. Schippers repatrieerde.
Hoe de band met deze school zal wor
den bestendigd, blijft nog een vraag
van de toekomst. Hetzelfde geldt van
de positie van Dr. IJ. Feenstra, die tij
delijk werd ter beschikking gesteld van
de Theologische School te Ndoungé,
maar die bestemd is voor de theologi
sche faculteit in oprichting in de Congo.
De christelijke kweekschool op Sumba
had de aandacht van deputaten. Gezien
echter het feit, dat deze school niet los
te maken is van het geheel van het
christelijke onderwijs op Sumba hebben
deputaten in een aanvullend rapport
voorgesteld, de mede-verantwoorde
lijkheid voor deze school over te dragen
aan Sumba-deputaten. Korte verslagen
geven deputaten over hun bemoeiingen
ten aanzien van het werk van de Paru-
ba-commissie en de Sumatra-Makassar-
commissie. Over het contact met allerlei
zendingsinstanties in Nederland worden
mededelingen gedaan, alsmede over de
„thuisfrontwerkers", die in dienst van
deputaten hun werk verrichten. Zoals
te doen gebruikelijk krijgen ook de fi
nanciën bijzondere aandacht. De voor
stellen, die het rapport besluiten, bevat
ten niet veel nieuws. Ten aanzien van
het Paruba-zendingswerk stellen depu
taten voor om het streven voort te zet
ten om de zendingstaken of -terreinen
zo spoedig mogelijk te verdelen onder
de verschillende zendende Kerken.
Intussen is het nodig geworden om
op het prachtige uitgevoerde gedrukte
rapport een aanvulling te geven, waarin
deputaten enkele actuele zaken aansnij
den. Zij delen mee, dat in de ontwer
pen, die de integratie van de Interna
tionale Zendingsraad en de Wereld
raad van Kerken uitwerken, rekening is
