eeuwóe
3£erkbocle
42975
Wereldhulpactie.
ORGELCONCERT
Om het gezag
van het Woord Gods
26 JULI 1963
18e JAARGANG No. 4
„Ik worstel
en ontkom"
OFFICIEEL ORGAAN TEN DIENSTE VAN DE GEREFORMEERDE KERKEN IN ZEELAND
Redacteur: Ds. W. C. van Hattem, Herengracht 15, Terneuzen, Telefoon (0 1150) 22 48.
MedewerkersJ. A. van Bennekom, Middelburg Dr. A. J. Boom, Vlissingen Ds. M. V. J. de Craene, Baarland
L)rs. A. Elshout, Koudekerke Ds. A. Koning, WoerdenDr. P. C. Kraan, Vlissingen
Ds. J. v. d. Leek, Kapelle Ds. P. van Til, Middelburg Drs. J. Vlaardingerbroek, Ermelo
Ds. B. Wentsel, Brouwershaven.
Abonnementsprijs
3,per halfjaar
bij vooruitbetaling
Advertenties
12 cent per mm.
Bij abonnement lager
Losse nummers 12 cent
Drukkers-Uitgevers
Littooij - Olthoff
Spanjaardstraat 47
Middelburg, tel. 24 38
Giro no. 4 22 80
Dit is de tijd waarin de oogst binnen
gehaald wordt. We hebben in 't voorjaar
wel gebeden, dat de Here zijn zegen aan
al het werk op het land wil geven, maar
vaak zijn deze weken critiek voor het
binnenhalen van de oogst.
Wij bidden met onze boeren, dat hun
werk gelukken mag.
Neen, beste lezers, dit is geen tele
foonnummer uit een onzer grote steden,
doch dit is een zielental. Het zielental
niet van één kerkgenootschap in een
bepaalde plaats of ressort, maar het
totaalzielental van alle protestanten in
België met inbegrip van de leden van
het Leger des Heils en de Pinksterge
meenten. Zonder deze beide laatsten
zou dit aantal namelijk 37662 zijn.
We ontlenen deze cijfers aan het
laatste jaarboek der Evangelische ker
ken in België. Een zeer lezenswaardig
en belangwekkend jaarboek. Het totaal
beeld van het Belgische protestantisme
ontvouwd zich bij het doorlezen voor
je ogen. We ontdekken, dat de Prot.
Evangelische Kerk (Herv. Kerk) in to
taal 13181 zielen telt, ongeveer een der
de dus het totaal aantal protestanten,
en dat hiervan 3515 woonachtig zijn in
het Vlaamse taalgebied, 4595 in .de
Brusselse agglomeratie en Brabaht en
4072 in het Franstalige gebied, terwijl
een duizental tot de Hongaarse Kerk
behoort.
De Belgische Zendingskerk telt 8529
zielen, resp. 595" in Vlaanderen, 1785
Brussel en omgeving en 6149 in Wal
lonië.
De Belgische Evangelische Zending
4710, respectievelijk 1785, 785 en 2167.
De Methodisten blijken in tegenstelling
met de voorgaande kerkgenootschappen
het sterkst in Vlaanderen en Brussel
vertegenwoordigd te zijn, de cijfers be
dragen hier 994, 1069 en 460. De Ge
reformeerde Kerken zijn slechts in
Vlaanderen en in de Brusselse agglo
meratie aanwezig, respectievelijk met
1191 en 423 zielen. De buitenlandse
kerken blijken eveneens in Vlaanderen
en Brussel het sterkst vertegenwoordigd
te zijn. Dit laatste spreekt natuurlijk
vanzelf, immers Brussel is de hoofdstad,
waarin de diverse buitenlandse geac-
crediteerden woonachtig zijn, terwijl
wat Vlaanderen betreft de grote haven
van Antwerpen het eerst voor vestiging
van buitenlandse kerken in aanmerking
komt. De getallen van de buitenlandse
kerken zijn Brussel 1320, Vlaanderen
1270 en Wallonië 985.
Met uitzondering van deze buiten
landse kerken, de Methodisten en de
Gereformeerden, blijken de kerken in
België het sterkst vertegenwoordigd te
zijn in de Brusselse agglomeratie en in
Wallonië. Namelijk 15236 in Wallonië,
11195 in Brussel en omgeving inclusief
de provincie Brabant slechts 1045
Vlaanderen 10231. Dit betekent, dat
het Belgische protestantisme voor on
geveer driekwart in het Franstalige ge
bied en in Brussel vaste voet heeft. We
kunnen het ook omdraaien en stellen
van het Belgische protestantisme heeft
slechts één kwart in het Vlaamse taal
gebied vaste voet gekregen. Dit wil ech
ter geenszins zeggen, dat er geen open
oor voor het Evangelie in dit gebied
zou zijn. Wie „Het wonder van Boe-
chout" gelezen heeft weet hoe juist in
Vlaanderen er vele mogelijkheden zijn
voor de Evangelieverkondiging. Hoe
juist hier open oren en hongerige har
ten zijn. Daarom zal de kerk in Vlaan
deren in staat gesteld moeten worden
om het Evangelie te kunnen brengen,
want, juist waar zoveel honger is naar
het Evangelie, daar vinden vaak de
sekten een wijde ingang.
Dit jaarboek doorbladerend sla je aan
het mijmeren over de vele mogelijkhe
den, die er in België zijn. Misschien,
dat we er wel eens te weinig bij stil
staan. Laten we ons slechts eens bepa
len tot de Gereformeerde Kerken al
leen met uitzondering van de steden
Brussel en Antwerpen, waar de Gere
formeerde Kerken reeds in de vorige
eeuw geïnstitueerd werden, zielental
reep. 435 en 297.
We zien dan
Bouchout, geïnstitueerd 1955,
zielental in 1962 419
Denderleeuw, geïnstitueerd 1953,
zielental in 1962 107
Gent, geïnstitueerd 1926,
zielental in 1962 19
Mechelen, geïnstitueerd 1933,
zielental in 1962 146
Totaal zielental 868
Deze cijfers geven inderdaad alle
aanleiding om van een wonder te spre
ken.
Wat het aantal predikanten betreft
men telt er 256, waarvan 6 legerpredi-
kanten, bij het aantal kerken en posten
dat er zijn, moeten door hen meerdere
posten bediend worden, waarbij slechts
op 91 plaatsen twee maal per zondag
dienst mogelijk is, op 204 plaatsen
wordt iedere zondag éénmaal dienst ge
houden, en tenslotte zijn er nog 44 pos
ten waar slechts één- of tweemaal in de
maand kerkdienst gehouden wordt.
Het aantal steden met meer dan
10.000 inwoners, waarin in het geheel
geen protestantse kerk gevestigd is be
draagt in het Franstalige gebied zeven.
In het Vlaamstalige gebied daarentegen
zijn het er twee-en-dertig. In een van
deze plaatsen, Lier met 28781 inwoners,
wordt evangelisatie gedreven door de
Gereformeerde Kerk van Boechout, zeer
tot ongenoegen van de kronikeur van
het in deze plaats verschijnende blaadje
de „Netenstad". Deze kronikeur laat
geen gelegenheid voorbijgaan om gif
tige aanvallen te doen tegen het Evan
gelisch Christendom, waarbij hij zich
niet ontziet om de eer en goede naam
van sommige evangelische christenen
aan te tasten, vooral br. Sluys uit Bou
chout moet het ontgelden. In Houtha
len 10.852 inwoners wordt evan
gelisatie gedreven door de Methodisten
gemeente uit Hasselt.
Zo levert dit „Jaarboek" vele wetens
waardige feiten op, die een mens aan
het denken zetten. Dat we „jaarboek"
tussen aanhalingstekens plaatsen vindt
zijn oorzaak in het feit, dat reeds ver
schillende jaren verstreken zijn sedert
het voorgaande jaarboek het licht zag
en dat pas weer in 1965 een nieuw
jaarboek naar men hoopt ver
schijnen zal.
Behalve bovenaangehaalde statisti
sche gegevens vindt U in het jaarboek
ook een opgave van alle kerken in alle
plaatsen met inbegrip van het Groot
hertogdom Luxemburg en de uren
van de aanvang van de dienst. Daarom
is dit jaarboek eigenlijk onmisbaar voor
alle schippers en voor alle vacantiegan-
gers.
Hoe gesterkt worden onze mede
gelovigen in België niet, wanneer zij
bemerken, dat anderen met hen mee
leven en hoe worden we zelf niet ge
sterkt om ver van huis, soms in een
klein gebouwtje midden in een r.k. om
geving, de eenheid te beleven met onze
evangelische medebroeders en zusters.
Deze week nog gaven wij het jaar
boek ter inzage aan kennissen, die met
vacantie gingen en ontdekten, dat er
veel meer evangelische kerkdiensten
waren in de omgeving waar ze naar
toe gingen, dan ze ooit vermoed hadden.
Daarom willen wij dit jaarboek har
telijk bij U aanbevelen en U dringend
vragen er zelf eens een te bestellen, U
steunt èn het evangelisch Christendom
in België èn U doet U zelf een dienst.
Het besteladres is br. J. K. Overbee-
ke, Koningin Elizabethstraat 27, Wil
rijk, Antwerpen.
Niet naar België of Luxemburg zon
der in het bezit te zijn van het Jaarboek
der Evangelische Kerken in België.
Vraagt U of we naar aanleiding van
dit jaarboek misschien nog opmerkingen
of wensen hebben, dan antwoorden we:
één, we zouden namelijk graag zien,
dat in het volgend jaarboek weer een
kaart werd opgenomen, dit is namelijk
voor de vacantieganger iets handiger,
dan dat hij nu de reeks namen langs
moet gaan en daarbij misschien aan de
dichtsbijzijnde, kerk voorbijgaat omdat
hij niet weet, dat bijvoorbeeld Cochenee,
met zijn 260 inwoners, niet eens zo ver
van zijn vacantieverblijf ligt. Dus broe
ders in België, graag weer een kaart
in uw jaarboek. v. H.
Behalve bij br. J. K. Overbeeke kan
men het Jaarboek ook in Nederland be
stellen en wel door overschrijving van
8,50 op girorekening van ds. D. J.
Suurmond, Woerdlaan 16 te De Meern
(Utr.).
Wie terug schrikt voor de hoge prijs
bedenke, dat de uitgave van dit boek
werk voor de kleine protestantse ge
meenschappen in België een hoge last
betekent, een last, die lichter wordt
naarmate de oplage gaat stijgen. U kunt
daaraan meehelpen en tegelijk zo daad
werkelijk medewerking aan de versprei
ding van het Evangelie in België.
In de Kerkbode van 12 juli schreven
wij het een en ander naar aanleiding
van wat de secretaris van de Hervorm
de Synode, ds. Landsman, in Hervormd
Nederland had geschreven over het ge
zag van een herderlijk schrijven. Ds.
Landsman stelde in zijn artikel dat
we in dezelfde kerkbode overnamen
dat een herderlijk schrijven geen for
meel gezag heeft. Prof. Herman Rid
derbos is door deze opmerking van ds.
Landsman gerust gesteld. Hij meent na
melijk uit het schrijven van hem op te
mogen maken, dat een dergelijk schrij
ven niet zulk een verstrekkend gezag
heeft als bijv. dr. Berkhof dit zou wen
sen.
Wij kunnen dit volledig met prof.
Ridderbos eens zijn, anderzijds echter
wijst ds. Landman in zijn artikel er op,
dat een herderlijk schrijven het Woord
van God bij de mens brengt, zodat deze
het wel moet aanvaarden als een woord
dat van Godswege tot hem gesproken
wordt.
Onze conclusie luiddeenerzijds
wijst ds. Landsman de justitionele leer-
tucht af (geen formeel gezag, geen
wet), anderzijds spreekt hij van een
woord dat zo duidelijk en krachtig is,
dat men het wel moet aanvaarden.
Hierop stelden wij, dat als dit laatste
waar is inderdaad het gelijk aan de kant
van prof. Berkhof zou liggen, immers
ongehoorzaamheid aan een herderlijk
schrijven, waarin het woord van God
tot de mens gebracht wordt, die zich
daaraan wel gebonden moet achten, is
niet anders dan ongehoorzaamheid aan
het woord van God.
Hier hebben we nu onzes inziens te
doen met de kern van het probleem, dat
noch door prof. Ridderbos, noch door
ondergetekende is aangeroerd, doch
waar het uiteindelijk bij ieder Herder
lijk schrijven om zal gaan. Namelijk om
het gezag van het Woord Gods.
Prof. Ridderbos is gerustgesteld, om
dat ds. Landman zegtgeen formeel
gezag en geen wet.
Wij stelden als het waar is wat
Landsman zegt, dat heeft Berkhof ge
lijk, maar we vergaten daarbij, dat dit
nu juist de hele kwestie is, waarom al
les draait, namelijk om het gezag van
het Woord van God.
Daarom kan prof. Ridderbos gerust
zijn als hij ds. Landsman hoort zeggen,
dat een herderlijk schrijven geen for
meel gezag heeft, daarom kunnen wij
opmerken, dat als Landsman ten aan
zien van het gezag van een herderlijk
schrijven stelt, dat het als woord van
Godswege tot de mens komt, dat dan
natuurlijk Berkhof gelijk heeft. Maar
we raken de kern niet, en de kern van
het betoog van ds. Landsman is volgens
ons helaas deze een herderlijk schrij
ven komt als een woord van Godswege
tot de mens, maarhet heeft geen
formeel gezag, het is geen wet. En
daarom is hier naar onze mening niets
anders in het geding, dan het gezag van
Het eerstvolgend nummer verschijnt
VRIJDAG 9 AUGUSTUS.
De kopy voor dit nummer dient vrijdag
2 augustus op de drukkerij te zijn.
De uitgevers.
door Piet van Egmond in Serooskerke
Het jaarlijkse orgelconcert dat door de
Stichting Orgelcentrum in de Gereformeer
de kerk van Serooskerke wordt georgani
seerd, zal plaats vinden op woensdag 31
juli a.s.
Ditmaal wordt het concert gegeven door
Piet van Egmond, organist van de Prin-
sessekerk te Amsterdam.
Piet van Egmond geniet een grote be
kendheid door zijn wekelijkse orgelbespe
lingen voor de NCRV en heeft zich ove
rigens ook èn door zijn improvisatietalent
èn door een uitgebreide concertpraktijk in
binnen- en buitenland een naam verworven.
het Woord des Heren.
Wanneer de Hervormde synode een
herderlijk schrijven doet uitgaan en
wanneer dan de secretaris van deze sy
node schrijft, dat het woord wat de sy
node hier spreekt wel aanvaard moet
worden als een woord, dat van Gods
wege tot de mens komt, en dan in het
zelfde artikel opmerkt, dat dit toch geen
formeel gezag heeft, dan is het enige
dat we helaas kunnen concluderen, dat
hierbij het gezag van Gods Woord op
het spel staat.
Of een herderlijk schrijven is een
pastoraal woord, door mensen gespro
ken, die menen de Schrift na te spre
ken, maar het mis kunnen hebben, öf
het is een woord dat van Godswege tot
de mens komt. Beide kan niet. Ds.
Landsman echter wil het het laatste la
ten zijn, zonder er echter de consequen
tie aan te verbinden, dat het dan ook
als woord van Godswege tot de mens
gesproken bindend gezag moet hebben.
Daarmee zijn we dan bij de vraag ge
komen wat is het gezag van Gods
Woord en op deze vraag lijkt het ant
woord te luiden niet bindend.
Daarom herhalen we, wat we reeds
een vorig maal schreven, dat we ons
dan toch meer bij het gevoelen van dr.
Berkhof thuis achten ook al zijn we
het ten aanzien van wat er in herderlijk
schrijven over de kernwapenen staat
beslist niet met hem eens dan bij het
betoog van ds. Landsman. Als immers
een herderlijk schrijven als een woord
van Godswege tot ons komt, dan heeft
het bindend gezag, waar men dit ont
kent, daar valt het gezag van dit
Woord. v. H.
(vervolg)
Deputaten voor de algemeen diaco
nale arbeid hebben op advies van de
Sectie Wereldhulpactie besloten om de
collecte- opbrengst in verband met de
ramp in Perzië naar verhouding van de
benodigde bedragen te verdelen over de
opbouw en verdere hulp te Esmatabad
èn de projecten van de Armeense kerk.
Voor Esmatabad was 492.065,50
nodig en voor de Armeense kerk
200.000,— (1 ƒ3,60). In totaal
werd voor Perzië 695.860,44 aan col
lecten en giften ontvangen. Na aftrek
van de noodzakelijke onkosten (3,5
ging dit bedrag in zijn geheel naar Per
zië. De lezer met een goed geheugen zal
zich herinneren, dat er bij het vragen
van de collecte sprake van was, dat zo
nodig een deel van de collecte gebruikt
zou worden voor de slachtoffers van de
typhoonramp in Hong Kong. Aanvan
kelijk was voor deze ramp in principe
reeds een bedrag van 82.080,— uit
getrokken. De realisering van deze hulp
was echter afhankelijk gesteld van een
positief advies van onze Gereformeerde
contactpersonen in Hong Kong. Onze
adviseurs vonden een hulp onzerzijds
niet noodzakelijk. Er bleek voor dit doel
voldoende hulp aanwezig te zijn.
Het meeleven van de kerken met de
getroffenen in Perzië was zeer verheu-
