eeuwóe
Z^erkbode
EEN voorzichtige SCHATTING
van EEN PREDIKANT
7 DECEMBER 1962
17e JAARGANG No. 23
„Ik worstel
en ontkom"
OFFICIEEL ORGAAN TEN DIENSTE VAN DE GEREFORMEERDE KERKEN IN ZEELAND
Redacteur: Ds. W. C. van Hattem, Herengracht 15, Terneuzen, Telefoon (0 1150) 22 48
MedewerkersJ. A. van Bennekom, Middelburg Dr. A. J. Boom, Vlissingen Ds. M. V. J. de Cxaene, Baarland
Drs. A. Elshout, Koudekerke Ds. A. Koning, WoerdenDr. P. C. Kraan, Vlissingen
Ds. J. v. d. Leek, Kapelle Ds. P. van Til, Middelburg Drs. J. Vlaardingerbroek, Ermelo
Ds. B. Wentsel, Brouwershaven Mej. F. A. Groot Nibbelink, Grijpskerke
Mevrouw C. van Zwedenvan Alkemade, Middelburg.
Abonnementsprijs
3,per halfjaar
bij vooruitbetaling
Advertenties
12 cent per mm.
Bij abonnement lager
Losse nummers 12 cent
Drukkers-Uitgevers
Littooij Olthoff
Spanjaardstraat 47
Middelburg, tel. 24 38
Giro no. 4 22 80
„CHRISTUS VOOR ALLES''
IN MEMORIAM
WILHELMINA
Prinses der Nederlanden
Met diepe ontroering heeft het Nederlandse volk het bericht van het over
lijden van Prinses Wilhelmina vernomen. Van Haar, die zo lange jaren
de kroon der Nederlanden droeg, doch daarin meer wilde zijn en was, dan
alleen maar de draagster der koninklijke kroon. Wij hebben haar leren
kennen als een mens, een moeder, die ten nauwste verbonden was met
haar volk, die lief en leed met ons deelde, doortrokken van een ware
bewogenheid en barmhartigheid.
Gedrongen door de liefde van Christus. Wiens belijdenis Haar dierbaar
was. heeft zij als een Moeder des Vaderlands temidden van ons verkeerd
en tot in Haar hoge ouderdom als een ware moeder, die het heil van haar
kinderen zoekt op Haar Heiland gewezen. Zo schreef zij nog Pasen van
dit jaar een kleine brochure over de verbondenheid in Christus van allen,
die in Hem geloven*) en eindigde Zij deze:
,,Want Christus zegt
..Ik en de Vader zijn Eén" Johannes 10 30
..Die Mij gezien heeft, die heeft de Vader gezien" Johannes 14:9,
Zo gaan wij Gods werkelijkheid zien.
Christus doet ons zien dat de mens, ondanks al zijn fouten en tekort
komingen, Gods kind blijft, door de verlossende kracht van Christus, die
iedere diepte van verlorenheid door Zijn Liefde herschept in de hoogte
van het kindschap van God.
Ik besluit met de bede, dat de zegen en de kracht van de Opstanding
levende werkelijkheid worde in ons hart en in ons bestaan".
Het is diezelfde kracht der Opstanding, die ons in deze voor ons Ko
ninklijk Gezin en ons volk zo droeve dagen vertroost met de woorden
van Hem, die de Opstanding en het Leven is
..Wie in Mij gelooft, zal leven, ook al is hij gestorven" Johannes 11 25.
v. H.
Verbondenheid", uitg. W. ten Have N.V., Amsterdam.
Naar aanleiding van het verschijnen
van de statistiekcijfers over 1961 heb
ben wij in een vorig nummer van de
Kerkbode er onze vreugde over uitge
sproken, dat nu eindelijk afgerekend
kan worden met de fabel, dat meer
doopleden onze kerken verlieten, dan
dat er doopleden uit andere kerken tot
de Geref. Kerken overkwamen. Het
bleek immers, dat er van de 2524 in dat
jaar ingeschreven belijdende leden er
niet minder dan 914 doopleden waren
van andere kerken, die in de Geref.
Kerken belijdenis des geloofs aflegden.
Hierdoor kwamen we in het grensver
keer tot een positief doopleden saldo
van 441 en wil men daarbij nog de 208
uit de rubriek ,,geen lid" tellen, die als
dooplid werden ingeschreven zoals
de heer Fidder doet in het Centraal
Weekblad dan komt men zelfs tot
een positief saldo van 649.
Nu kan men van mening verschillen
of men deze 208 er wel of niet bij mag
tellen, feit is, dat bij de 1691 doopleden,
die onze kerken verlieten ook een aan
tal (326) overgingen tot ,,geen kerk".
Rekent men de 208 uit ,,geen kerk" er
dus niet bij, dan zou men met betrek
king tot het grensverkeer met de andere
kerken die 326 die tot ,,geen kerk"
overgingen ook van de 1691 moeten af
trekken om een volkomen zuiver beeld
ten aanzien van dit grensverkeer met
andere kerken te verkrijgen.
We komen dan tot de volgende cij
fers in 1961 vroegen 2132 doopleden
van andere kerken toegang tot de Ge
reformeerde Kerken en verlieten 1365
doopleden onze kerken met bestemming
andere kerken, maar dan is het positieve
saldo geen 441 en zelfs geen 649, maar
zelfs 767!
In het voorgaande artikel wezen wij
op de zinsnede uit de bij de statistiek
gegeven toelichting, waarin de volgende
zinsnede voorkwam
.Indien men wat dieper graaft en wil
weten waarom de aanwas van doople
den nog altijd door het verlies wordt
overtroffen, dan trekken vooral de Ned.
Herv. Kerk 293) en de rubriek ,,geen
kerk" de aandacht".
Op grond van het feit, dat een groot
aantal doopleden uit andere kerken ech
ter in de Gereformeerde Kerken belijde
nis aflegt, verklaarden wij het niet met
deze toelichting eens te kunnen zijn
voordat de cijfers op tafel gelegd wer
den waaruit bleek, dat er inderdaad
meer Geref. doopleden Hervormd wer
den dan omgekeerd. Helaas zijn deze
cijfers niet beschikbaar en kan men niet
een precieze uitspraak doen. Toch zijn
er ook dit jaar weer scribenten geweest,
die met voorbijgaan van het feit, dat
van de 2524, die als belijdende leden
werden ingeschreven er 914 doopleden
waren, in navolging van de toelichting
de 618 die als dooplid vanuit de Ned.
Herv. Kerk ingeschreven werden af
trokken van de 911 gereformeerde doop
leden, die Hervormd werden. Waarna
dan natuurlijk direct de vragen gaan
rijzen naar de oorzaken van dit inder
daad nogal grote verschil.
De vraag blijft echter klemmen of dit
verschil nu werkelijk zo groot is. Wan
neer wij ontdekken, dat van de 2524
belijdende leden er 1084 werkelijk be
lijdende leden in een andere kerk wa
ren, 914 dooplid waren en 526 geen lid,
dan zien we dat met aftrek van die 526
..geen lid", bijna de helft van hen, die
uit andere kerken als belijdend lid wer
den toegelaten dooplid was. Om precies
te zijn 54 was werkelijk belijdend lid
van een andere kerk en 46 °/c was doop
lid.
Gaan we nu volgens de wet van het
gemiddelde deze percentagecijfers toe
passen op de tabel herkomst en vertrek,
dan krijgen we het volgende beeld
Uit de Ned. Herv. Kerk werden 1151
belijdende leden ingeschreven. Indien
hiervan volgens bovengenoemde wet
slechts 54 werkelijke belijdende wa
ren en 46 doopleden, dan zouden er
dus geen 1151 hervormde belijdende le
den tot onze kerken zijn overgekomen,
maar 54 van 1151 - 622. Trekken
wij hiervan het aantal belijdende leden
af dat de Geref. Kerken verliet voor de
Hervormde Kerk (486). dan blijft een
positief saldo over van 136.
Volgens de kolom werden vervolgens
uit de Ned. Herv. Kerk 618 doopleden
toegelaten als dooplid, dit getal moet nu
echter vermeerderd worden met het aan
tal hervormde doopleden, dat belijdenis
in de Geref. Kerken aflegde, dus met
46% van 1151 529. Totaal aantal
hervormde doopleden dat toelating tot
de Gereformeerde Kerken vroeg wordt
dan 618 529 1147, dit verminderd
met de gereformeerde doopleden, die
naar de Herv. Kerk overgingen (911)
geeft een positief saldo van 236.
Natuurlijk geven bovenstaande cij
fers daar zij volgens de wet van het
gemiddelde berekend zijn -geen zui
ver beeld, doch naar wij aannemen wel
een zuiverder beeld. v. H.
KERKBODE REDACTEUREN
BIEDEN ONTSLAG AAN
Twee van de drie redacteuren van
de Leidse Kerkbode, t.w. de heer A.
Middeldorp en dr. G. Th. Rothuizen,
hebben blijkens een publicatie hunner
zijds in deze kerkbode midden novem
ber hun ontslag als redacteur aangebo
den. Naar de motieven voor deze ont
slagaanvrage kunnen wij slechts gissen.
Het lijkt ons anders niet teveel bezijden
de waarheid, wanneer deze beide broe
ders gezwicht zijn voor de reacties, die
gekomen zijn óp verschillende artikelen
van hun hand.
Nu kunnen wij ons indenken dat ze
ker niet iedereen de visie van deze broe
ders deelt, vooral niet wanneer zij en
dit vaak op felle wijze van leer trok
ken tegen bepaalde zaken, of de moed
hadden om vraagtekens te zetten, waar
het merendeel van ons uitroeptekens
plaatst. Dat zij daarbij wel eens de
plank missloegen behoeft geen verwon
dering te wekken. Ook in het redac
teurschap van een kerkbode geldt ,,wij
kennen ten dele".
Juist in dat ten dele kennen, waren
hun artikelen een heilzaam correctief op
een teveel in een zwart-wit schema re
deneren. We denken hierbij met name
aan wat zij beiden geschreven hebben
over het vraagstuk van oorlog en vrede
en de bewapening, waarin zij geenszins
afbreuk deden aan de noodzaak van de
bewapening, maar toch vraagtekens
stelden bij het al te gemakkelijk en van
zelfsprekend aanvaarden daarvan.
Het feit, dat op dezelfde fundamen
ten des geloofs en dat binnen de ene
gereformeerde belijdenis verschillende
visies op een practische uitwerking
daarvan mogelijk zijn behoort tot de
rijkdom van ons gereformeerde leven.
Wanneer er echter ten aanzien van
verschillende zaken geen vraagtekens
meer geplaatst mogen worden, dan zou
dat betekenen, dat ten aanzien van die
zaken slechts één visie recht van be
staan heeft, m.a.w., dat we duidelijk uit
de Schrift kunnen aflezen hoe we in
dezen te handelen hebben. Voorzover
ons bekend hebben beide broeders ech
ter geen enkel vraagteken geplaatst bij
zaken, die in het licht van de Schrift
ondiscutabel zouden zijn. Zolang het
MEDEDELING
AAN DE SCRIBA'S
In verband met de tijdige opname
van de predikbeurten worden de
scriba's der kerken vriendelijk ver
zocht om deze opgaven direct naar
de uitgever van de Kerkbode te zen
den en niet aan de redactie. Het
zelfde geldt voor de officiële stukken
der classes en de verslagen van deze
vergaderingen.
zaken betreft, die onder ons geen vol
doende zekerheid hebben, en waar we
wellicht wel eens te gauw een zekerheid
scheppen, daar is het heilzaam om ook
andere stemmen te horen. Pérsoonlijk
achten wij het dan ook een symptoom
van zeer bedenkelijke aard, wanneer
een gelijkgeschakelde" pers een koe
koek-één-zang laat horen. Juist waar
we als kerken pas aan het begin van
de doordenking van verschillende pro
blemen staan, en waar dan aan dit be
gin verschillende stemmen gaan zwij
gen, daar komt het nooit tot een eerlijk
doordenken en doorspreken van deze
zaken. Daarom spijt het ons zeer dat
deze beide redacteuren hun ontslag heb
ben aangeboden en eindigen wij met de
dank uit te spreken voor het feit, dat
zij ons en met ons ook vele anderen
er voor bewaard hebben om al te mak
kelijk ..natuurlijk" te zeggen èn voor
het feit, dat zij eerlijk soms moeilijk
te verteerbare vragen in ons midden
hebben neergelegd. v. H.
NIEUWE PSALMBERIJMING
Naar ons wordt meegedeeld heeft
het moderamen van de synode der i
Gereformeerde Kerken de termijn
voor inzending van critiek op de
„Proeve van een nieuwe psalmberij
ming", die aanvankelijk gesteld was
op uiterlijk 1 januari 1963 met drie
maanden verlengd, zodat deze ter-
mijn thans geworden is uiterlijk
i 1 april 1963.
i Het adres van de deputaten voor de
psalmberijming, aan wie op- en aan
merkingen moeten worden gestuurd J j.
isDr. P. G. Kunst, Victorieplein
31a te Amsterdam.
UIT HET DAGBOEK
Maandagavond. Vandaag weer bij
het graf gestaan, 't Was niet een leven,
in de knop gebroken, maar een leven,
dat zich tot volle rijpheid had ontplooid.
En toch ontroert het graf mij altijd.
Vreemd is dat, want eigenlijk is er niets
gewoner. Elke dag worden er graven
gedolven en overal ter wereld. Wij zou
den het dan eigenlijk heel gewoon moe
ten vinden, maar dat doen wij toch niet.
Het graf blijft ons altijd vreemd, wij
raken er nooit mee verzoend.
Op een stille herfstdag hebben wij
onze broeder ten grave gedragen. Nee,
gelukkig niet een jong, geknakt leven.
Dit leven was volgroeid en had zich
ten volle kunnen ontplooien. Hij mocht,
naar het woord der Schrift, zijn kinde
ren en kleinkinderen zien, hij mocht een
zaak opbouwen en hij heeft het geloof
behouden en zo was er ook veel. om
voor te danken.
Maar toch was het ook weer zo triest.
Als dan het hoogtepunt bereikt is en
wij van de vrucht van onze arbeid le
ven kunnen, dan komt ook het einde,
dan komt de dood en snijdt het leven
af. Dan vergaat alle schoonheid en
keert de mens weer terug tot het stof.
Deze miezerige herfstdag was er een
beeld van. In de oprijlaan naar het graf
toe lag een dikke laag afgevallen blade
ren, die wij onder de voet vertrapten.
Dat was het blad. waar wij in de lente
zo blij tegen aan hadden gekeken. Toen
was het de juichende, stralende lente.
die ons spreekt van het jonge, ontlui
kende leven, maar nu was alle heerlijk
heid weg. Het waren kale, naakte tak
ken, daar boven ons hoofd en wat die
takken in het voorjaar als een juichende
kroon hadden gedragen, was nu ge
worden tot slijk, waarin onze'voet bijna
uitgleed.
Zo vergaat alle schoonheid, ook van
het mensenleven. De stralende, blijde
jeugd wordt straks ouderdom en dan
is het met de heerlijkheid gedaan. Dan
vergaat de mens tot stof en keert hij
weer tot zijn aarde, waaruit hij geno
men is.
Maar toch is de herfst ook weer zo
triest niet, als het lijkt. Tot op zekere
hoogte kan ik zelfs de herfst nog beter
waarderen dan de lente. Want hoe blij
de meimaand ook is en hoe het dan al
les ook spreekt van de belofte van het
nieuwe, jonge leven, het is toch nog
niet meer dan belofte. En ik vind de
vrucht toch altijd nog mooier dan de
bloesem.
Wie dicht bij de natuur leeft, weet
ook wel, dat die kale takken levende
takken zijn. Als wij goed toezien, zien
wij nu al de knoppen zitten, die straks,
als de zon weer klimt, open zullen bre
ken en dan is het jonge leven er weer.
Dan beleven wij weer onze stralende
meidagen, dan bloeit het weer en juicht
het weer en lachten wij het jonge leven
weer toe.
Zo mogen wij als christelijke kerk
