r
HET HUIS VAN DE PASTOR
Predikbeurten zondag 21 Januari 1962
■I
dit antwoord werd ons onthouden. Zoals
met classicale verslagen meer het geval is.
In ieder geval hebben wij nu officieel ge
hoord, over welke punten het gaan zal.
Is dit een begin van synodale rapportage
aan onze kerkelijke pers Laat ons maar
afwachten. Erg optimistisch ben ik niet".
Verband van evangelisatiecommissies.
In de Piffksterweek zal op ,,Woudschoten"
te Zeist de jaarvergadering en conferentie
van het Verband van Geref. Evangelisa
tiecommissies worden gehouden. In de
morgenvergadering komt aan de orde een
voorstel om het Verband, gezien de ge
wijzigde omstandigheden, op te heffen.
Ds. W. Gispen van Schagen zal refereren
over: „Toneel in dienst van het Evange
lie" als onderdeel van het vraagstuk van
een moderne en aan de eigen tijd aange
paste verkondigingsvorm. Op de conferen
tie zullen refereren de heren Prof. Dr.
G. B. Wurth van Kampen over: „Het ge
bruik maken van de natuurlijke contact
mogelijkheden" en Kees van Hoboken, die
op de jeugddag die ditmaal tot onderwerp
heeft„Het groepswerk met de „oudere
jeugd" ook enkele dingen spelen zal. Het
onderwerp „Evangelisatie en toekomst
verwachting" zal eerst in discussiegroepen
aan de orde komen en dan in een podium-
gesprek.
Geref. Jeugdcentrum „De witte hei".
Tot directeur van het Geref. jeugdcentrum
„De witte hei" is benoemd als opvolger
van de heer Ad Kuiper, die 1 sept, met
pensioen gaat, Ir. J. Bulens te Hilversum,
die zijn benoeming heeft aangenomen. De
heer Bulens bezocht de Chr. H.B.S. te
's-Gravenhage, de Hogere Technische
school te Rotterdam en studeerde aan de
Technische Hogeschool te Delft, terwijl
hij aan de V.U. college liep in de paeda-
gogiek, psychologie en politiek. Hij was
o.m. twee jaar leraar aan de Chr. H.B.S.
en de Chr. Kweekschool, beide te Gorin-
chem, en is thans aan het Chr. lyceum te
Hilversum werkzaam als leraar wiskunde
en mechanica, terwijl hij ook schooldecaan
is. Hij was in Hilversum eerst voorzitter,
later adviseur van het Geref. jeugdver
band, richtte in Gorinchem het jeugdpar-
lement op, en is thans nog voorzitter van
de centrale van A.R. kiesverenigingen in
Hilversum.
Het is merkwaardig zoals in de laat
ste tijd van allerlei kanten aandacht
wordt gewijd aan de> grootheid, die wij
„het huis" noemen. Niet alleen archi
tecten en aannemers hebben belang
stelling ervoor, maar ook psychologen
en zelfs theologen zijn er mee bezig.
Dat komt doordat men hoe langer hoe
meer oog krijgt voor het verband tus
sen wat men gewoonlijk noemt „de
mens en zijn wereld".
Er is een tijd geweest, dat men ten
aanzien van de mens alleen geïnteres
seerd was voor zijn binnenzijde, zijn
innerlijk bestaan. De psychologie groef
in de diepte van het mens-zijn zo zocht
naar onbewuste achtergronden van zijn
bewuste leven. Daarom liet de entou
rage van zijn bestaan de psychologen
koud. En met de theologen was het
over het algemeen niet zoveel anders.
Ook die vonden de buitenkant „maar"
de buitenkanthet hart, de diepere ge
zindheid van de mens, daarop kwam
het maar aan.
Het objectieve verslagDe kerke-
raad voor algemene zaken te Scheveningen
heeft besloten de predikanten te verzoe
ken in het kerkeraadsverslag dat zij samen
stellen een objectieve weergave te geven
van de in de vergadering gevallen beslui
ten en daar niet eigen subjectieve opvat
tingen uit te dragen.
Giften en legaten. De kerk van
's-Gravenhage-West ontving een legaat
groot 46.000,te verdelen tussen kerk
en diaconie, plus een legaat van 28.445,
In 's-Gravenhage-Oost kwamen twee
giften in van 1000,voor het evange
lisatiewerk. In Watergraafsmeer werd
De originele pepermuntplant!
De originele KING pepermunt!
(Ingez. mededeling)
een legaat ontvangen van 1000,ter
wijl giften van 1000,inkwamen bij de
kerken van Dordrecht, Nijkerk, Rotter
dam-Kralingen en Vreeswijk. Giften
van 500,werden ontvangen te Amers
foort, Arnhem, Dordrecht, 's-Gravenhage-
O., Haarlem-N., Ouderkerk a. d. Amstel,
Rotterdam, Sprang, Velp en Vlaardingen.
De Theol. Hogeschool te Kampen ont
ving een legaat van 5600,uit Maas
sluis.
Dat begint tegenwoordig anders te
worden. Een mens is niet alleen ziel,
maar ook lichaam. En vooral via dat
lichaam „bevindt hij zich" of „woont
hij" ergens. Er is tegenwoordig een
psychologie van „het wonen" en van
„de woning". Een mens, zo heet het
„bewoont zijn wereld". Dat wil o.m.
zeggen zijn bijzondere mens-zijn zet
op de ruimte, waarin hij zich bevindt,
waarin hij leeft, zijn stempel. Hij en
zijn huis, zijn woning, zijn op de een
of andere manier verbonden. Men zou
zelfs kunnen beweren zeg me hoe uw
huis, uw woning er uit ziet en ik zal
u zeggen, wie ge zijt.
En dat geldt nog meer, als men dat
begrip „huis" nog wat ruimer neemt
dan alleen de woonruimte met wat zich
aan meubilair enz. daarin bevindt, als
men daarbij ook denkt, zoals b.v. de
bijbel dat doet, aan het huisgezin, aan
die kring van mensen die daar wonen.
Vooral in die zin verstaan is iemands
„huis" een stuk van zijn leven, met zijn
persoonlijkheid in diep en innig ver
band staande, van hem zelf eigenlijk
niet los te denken.
Dat kan men van elk mens zeggen
maar hier zouden we dit speciaal eens
in het licht willen stellen met betrek
king tot de pastor. Het is niet toeval
lig, dat wij het begrip „pastorie" heb
ben, „pastorie", dat is het zelfde als
wat hier en daar vroeger wel heette het
„dominees-huis". Een dominee, een
pastor moet natuurlijk ook ergens wo
nen, hij moet voor zich en zijn gezin
een verblijf hebben. Maar hoe komt het
dat vele gemeenten vooral vroeger
trouwens nu ook nog wel aan
een eigen pastorie toch wel grote waar
de hechtten. Dat was omdat een pastor
een pastorie moest hebben om echt pas
tor te kunnen zijn. Er moest een huis
wezen, waar niet alleen de pastor en
zijn vrouw en kinderen onderdak kon
den vinden en als gezin konden wonen,
maar waar pastor en gemeente, ge
meente en pastor elkaar konden ont
moeten. Het was het huis van de pas
tor maar het was ook huis van de ge
meente. Het was alsof men als gemeen
te het gevoel had hier ook zekere rech
ten te hebben, niet maar alleen inzover
het het eigendom van de gemeente was,
maar ook inzover men er vrij kon in en
uitgaan met zijn vragen, zijn zorgen,
zijn moeilijkheden, om daar raad te vra
gen en geholpen te worden en er zoiets
van een geestelijk tehuis te vinden.
Niet elke pastorie beantwoordde aan
dat ideaal. En tegenwoordig zijn er
predikanten, die het eigenlijk prettig
vinden, als ze maar geen eigenlijke
„pastorie" hebben maar gewoon privé
een huis kunnen huren Want dan
heeft men ook niet de „last" van een
min of meer vanzelfsprekende aanloop.
Daar is iets in dat zich wel verstaan
laat. Een dominee en zijn huisgezin
hebben ook behoefte aan hun eigen le
ven, aan wat men met een vreemd
woord wel noemt „privacy".
Als je heel de dag als pastor voor
andere mensen beschikbaar moet zijn,
verlang je er ook wel eens naar, als je
thuis bent, met je vrouw en kinderen
alleen gelaten te worden. En in dat
verlangen is ook iets rechtsmatigs. Een
dominee heeft net als ieder ander mens
een huis, een woning nodig als een
sfeer, waar hij eens even helemaal ge
woon zichzelf kan zijn.
Maar intussen zat er in die idee van
„de pastorie" in de min of meer ouder
wetse zin van dat woord toch ook iets
heel moois. En als wij dat helemaal
kwijt raakten zou. dat toch voor pastor
en gemeente beiden een verlies beteke
nen. Een pastor zonder pastorie, met
al wat aan gevoelswaarden in dat be
grip besloten ligt, is toch eigenlijk geen
echte, althans geen volledige pastor.
Zijn huis, juist zijn huis, biedt hem als
pastor voor zijn pastorale werk bijzon
dere mogelijkheden. Men spreekt te
genwoordig weieens van een „exempla
risch voorleven van het heil". Iets daar
van hoe weinig misschien dan ook
moest het toch zijn wat de zin van de
pastorie uitmaakt.
Natuurlijk, daar wonen in die pasto
rie heel gewone mensen. Die dominee
is een mens, wien niets menselijks
vreemd is. En van zijn vrouw en kin
deren geldt dat natuurlijk ook. Pasto
riebewoners zijn geen halve heiligen.
En de gemeente moet ook niet van de
pastoriebewoners verlangen of ver
wachten, dat ze dat zijn. En toch zou
het van heel groot belang zijn, als juist
in een pastorie bij al de gebreken, die
de mensen ook daar hebben, toch eens
iets van het mooie van het echte chris
tenleven zou worden gezien, als dat
huis van de pastor toch eens iets, hoe
gebrekkig dan ook, had zoal niet van
een heiligdom dan toch wel van een
„Heim", een geestelijk thuis, een om
geving, waar niet alleen de gewone be
woners, maar ook de mensen die daar
komen en gaan iets beleven van die
echte rust en geborgenheid, waar een
mens van deze tijd soms zo sterk naar
hunkeren kan, omdat hij ze zelf vaak
zo weinig bezit, een rust en geborgen
heid, waarvan de gemeenschap met
Christus en de stille dienst van Hem
het geheim is.
Ik schrijf dit artikel naar aanleiding
van een opstel, dat ds. E. de Jong van
Winterswijk, die zoveel mooie contac
ten met Duitsland onderhoudt, mij
stuurde van de hand van een geestver
want theoloog, met wie hij daar in aan
raking is gekomen, dr. R. Bohren, over:
Die Hauskirche J. Ch. Blumhardt (De
huisgemeente van J. Ch. Blumhardt).
Het tekent ons dat merkwaardige huis,
dat tegelijk een huisgemeente was, van
de bekende pastor bij de gratie Gods,
Blumhardt Sr. eerst in Möttlingen en
later in Bad Boll. Heel Blumhardts pas
torale arbeid was om zijn huis gecon
centreerd. Zijn huis ook in de zin
van zijn gezin, zijn vrouw en zijn kin
deren was het middelpunt, het
brandpunt er van. De mensen kwamen
naar Möttlingen en later naar Bad Boll
niet om daar eens even een pastor een
ogenblik te spreken, maar om daar een
tijdlang een geestelijk thuis te vinden.
En de grote zegen van Möttlingen en
van Bad Boll was, dat ze inderdaad dat
daar vonden.
Nu weet ik het heel goed, niet ieder
pastor is een Blumhardt, en van niet
elke domineesvrouw mag men eisen,
dat zij zal zijn wat de vrouw van Blum
hardt was, en van de kinderen in een
domineesgezin kan je in doorsnee niet
verwachten, dat ze allen zich zo in de
pastorale taak van hun vader betrok
ken zullen weten, als dat met Blum
hardts kinderen het geval was.
En toch heeft dat artikel van dr.
Bohren me sterk aangesproken. En het
zou voor heel wat pastoriebewoners wel
van waarde zijn, als ze het eens konden
lezen (het komt voor in Evangelische
Theologie Heft 7 1961). Want nu, ge
lukkig, van allerlei kanten ook bij onze
predikanten weer gezocht wordt naar
eerherstel van het pastoraat, wordt hier
toch wel herinnerd aan een kant er van
die misschien weieens extra aandacht
van ons mocht hebben.
Er zijn, gelukkig, nog wel pastorieën,
die werkelijk die naam verdienen. Een
aantal jaren geleden logeerde ik eens
in zo'n pastorie op een van de eilanden
benoorden Groningen. En 'k heb nog
altijd een dankbare herinnering aan dat
heel bijzondere milieu en aan wat ik
CLASSIS MIDDELBURG.
Middelburg (Hofpleinkerk) 9.30 uur Ds. Boonstra,
Bed. H. Av.
2.30 uur Ds. Ytsma, Bed. H. Av.
5 uur Ds. Boonstra, Dankz. H. Av.
(Noorderkerk) 9.30 uur Ds. Ytsma, Voorb. H. Av.
5 uur Ds. Van Til.
(Nederlandse Hervormde Kerk, 't Zand) 8.45 uur
Ds. Van Til.
Collecte Evangelisatie in eigen stad.
(Rusthuis, Branderijmolengang) 10.15 u. Ds. v. Til
Bed. H. Av.
Gasthuiskerk (Dienst voor belangstellenden)
7.30 uur Ds. Van Heesen
Arnemuiden 10 en 2.30 uur Ds. Brederveld te Helmond
Domburg 10 uur Ds. Elshout, 2.30 uur Ds. Homburg.
Gapinge 9.30 en 2 uur Ds. Van Heesen.
Grijpskerke 9.30 en 2.30 uur Ds. Vlaardingerbroek.
Bed. H. Av. en Dankz.
Koudekerke 9.30 en 2.30 uur Ds. Brederveld.
Meliskerke 11 en 4 uur Ds. Verschoor.
Oostkapelle 10 en 2.30 uur Ds. Gommer.
Woensdagav. 7.30 uur Ds. Lammens voor de jeugd
Serooskerke 10 en 2.30 uur Ds. Van Wouwe.
St. Laurens 10 en 2.30 uur Ds. Vos te Wassenaar.
Souburg 9.30 en 2.30 uur Ds. Bohlmeijer.
Veere 10 en 2.30 uur Ds. Streefkerk.
Vlissingen 9.30 en 5 uur Ds. Homburg.
Bed. H. Av. en Dankz.
Vrouwenpolder 10 en 2.30 uur Kand. Pilon.
Westkapelle 10 uur Leesdienst, 2.30 uur Ds. Elshout.
CLASSIS AXEL.
Aardenburg 10 en 3 uur Ds. De Vries, Voorb. H. Av.
Axel 10 en 3 uur Ds. Van Leeuwen.
Breskens 10 en 3 uur Ds. Pontier te Vlissingen.
Hoek 10 en 2.30 uur Ds. Verbeek.
Schoondijke 9.30 en 2.30 uur Ds. Van Bottenburg.
Terneuzen 10 en 3 uur Ds. Van Hattem.
Oostburg 10 en 2.30 uur Ds. Van Mechelen.
Sas van Gent (zaaltje Nederlands Hervormde Kerk)
7 uur Ds. Van Leeuwen.
Zaamslag 10 en 3 uur Ds. Den Boer.
Zoutespui 10 en 3 uur Ds. v. d. Hoorn te Lunteren.
CLASSIS GOES.
Baarland 10 en 2.30 uur Ds. De Craene.
Borssele 10 en 2.30 uur Ds. v. d. Veen, Bed. H. Av.
en Dankz.
Colijnsplaat 10 en 2.30 uur Ds. Hindriks te Rotterdam,
Bed. H. Av. en Dankz.
Driewegen 9.30 en 2 uur Leesdienst.
Geersdijk 10 en 2.30 uur Ds. Van Aller.
Goes (Westerkerk) 10 uur Ds. Jansen.
5 uur Ds. Kats, Zondag 13b.
(Oosterkerk) 9.15 uur Ds. Kats.
5 uur Ds. Jansen, Zondag 14.
Collecte hulpbeh. kerken in classis en provincie.
's-Gravenpolder 10 en 2.30 uur Ds. Radder.
Heinkenszand 10 en 2.30 uur Ds. Heiner.
Kamperland 9.30 en 2.30 uur Ds. Ringnalda, Overveen
Kapelle 10 en 2.30 uur Ds. Van der Leek.
Kruiningen 10 en 2.30 uur Ds. Koolstra.
Lewedorp 9.15 en 2.30 uur Ds. Oegema.
Nieuwdorp 10 en 2.30 uur Ds. Goedendorp.
Namiddag Voorber. H. Av.
Wcmeldinge 10 en 2.30 uur
Wissenkerke Ds. v. d. Heiden.
Wolphaartsdijk 10 en 2.30 uur Ds. Mintjes.
Yerseke 9.30 en 2.30 uur Ds. Booy.
CLASSIS THOLEN.
Anna Jacoba Polder 10 en 2.30 uur Ds. Haverkamp.
Bergen op Zoom 9.30 en 5 uur Ds. Flinterman te
's-Gravenhage.
Hoogerheide (Schapendreef 21) 9.45 en 4 uur Ds.
Van der Stoel.
Krabbendijke 9.30 en 2.30 uur Ds. Fidder.
Oud-Vossemeer 10 en 2.30 uur Ds. Koning.
Voorber. H. Av.
Poortvliet 10 uur Leesdienst, 2.30 uur Ds. Van Egmond
Rilland-Bath 10 en 2.30 uur Cand. den Heeten te
Rotterdam.
Tholen 10 en 5 uur Ds. Van Egmond.
CLASSIS ZIERIKZEE.
Brouwershaven 10 en 2.30 uur Ds. Wentsel.
Bruinisse 9 en 3 uur Ds. Moens te Heerlen.
Haamstede 10 en 3 uur Ds. Boerma.
Bed. H. Av. en Dankz.
Nieuwerkerk 10 en 3 uur Ds. Becker, Voorb. H. Av.
Oosterland 10 en 2.30 uur Ds. Visscher, em. pred. te
Zwijndrecht.
Scharendijke 10 en 2.30 uur Ds. Offers te Sittard.
Zierikzee 10 en 5 uur Ds. Tiemersma, Voorb. H. Av.
Zonnemaire 10 en 2.30 uur Ds. Huyser.
Bed. H. Av. en Dankz.
