eeuwóe
3£erkbode
1561 - 19 61
Uit de wereld van School en Gezin
17e JAARGANG No. 17
27 OKTOBER 1961
OFFICIEEL WEEKBLAD TEN DIENSTE VAN DE GEREFORMEERDE KERKEN IN ZEELAND
Redacteur: Ds. W. C. van Hattem, Herengracht 15, Terneuzen, Telefoon (0 1150) 22 48
Medewerkers: J. A. van Bennekom, Middelburg; Dr. A. J. Boom, Vlissingen Ds. D. J. Couvée, Bennekom
Drs. A. Elshout, Koudekerke Ds. A. Koning, Oud-VossemeerDr. P. C. Kraan, Vlissingen
Ds. J. v. d. Leek, Kapelle Ds. P. van Til, Middelburg Mej. F. A. Groot Nibbelink, Grijpskerke
Mevrouw C. van Zwedenvan Alkemade, Middelburg.
r
Abonnementsprijs
3,per halfjaar
bij vooruitbetaling
Advertenties
12 cent per mm.
Bij abonnement lager
Losse nummers 12 cent
Drukkers-Uitgevers
Littooij Olthoff
Spanjaardstraat 47
Middelburg, tel. 2438
Giro no. 42280
VJ
Op de morgen van de tweede no
vember 1561 vond een soldaat van de
wacht van het kasteel te Doornik in
de Zuidelijke Nederlanden een pakje,
dat in de loop van de nacht over de
muur van het kasteel geworpen was.
Het pakje bleek na overhandiging aan
de bevelhebber Floris de Montigny een
brief te bevatten namens de burgerij
gericht aan de twee commissarissen van
de landvoogdes, die juist op het kasteel
verblijf hielden om een onderzoek naar
de .nieuwe religie" in te stellen. Daar
naast zat er nog een boekje in dat tot
titel droeg „Belijdenis des geloofs ge
maakt met een gemeen accoord door
de gelovigen, die in de Nederlanden
gevonden worden, de Nederlandse Ge
loofsbelijdenis met een inleidend drin
gend appèl op de koning, Philips II,
om toch kennis te nemen van deze be
lijdenis, om zodoende te bemerken, dat
de gelovigen slechts het volle zuivere
Evangelie van Jezus Christus willen
belijden en noch oproerkraaiers, noch
scheurmakers zijn.
November 1561de Nederlandse Ge
loofsbelijdenis wordt publiek en het is
vanuit de Zuidelijke Nederlanden dat
deze belijdenis,haar tocht door de ker
ken aanvangt om tenslotte in 1571 door
de Synode van Embden als belijdenis
geschrift der kerken te worden aan
vaard, en „om de eendrachtigheid in
de leer tussen de Nederlandse kerken
te bewijzen", ter ondertekening aan alle
ambtsdragers werd voorgelegd.
Een rijke erfenis viel de kerk ten deel
vanuit het land beneden de grote rivie
ren. Deze landstreek zelf echter deelde
helaas maar kort in deze rijkdom ten
gevolge van de contra-reformatie, de
Generaliteitslanden inclusief het
huidige Noord-Brabant en Limburg
zonken terug in de duisternis van vóór
de reformatie, en nog spreken we van
het „roomse zuiden". Maar weer wordt
het Evangelie er gehoord en wat meer
is er is een groeiende belangstelling
voor bij de Rooms Katholieke gelovi
gen. Men verlangt om meer kennis van
en begrip te krijgen voor het reforma
torisch belijden. Zo hebben zich bij
voorbeeld in Limburg spontaan hier en
daar gesprekskringen gevormd van
rooms katholieke en gereformeerde ge
zinnen om in een gesprek tot een beter
inzicht te komen in het geloof van „de
andere" kerk. Ook in Noord-Brabant
(Eindhoven) geschiedt hetzelfde.
We doen nog een greep uit de ge
beurtenissen in het Gereformeerd ker
kelijk leven in het zuiden gedurende de
periode 1960—1961
In Helmond verrees, nadat men 'vele
tientallen jaren gekerkt had in een
ouderwets, niet meer te handhaven,
kerkgebouwtje, „de Ark", een splinter
nieuw en aan alle eisen beantwoordend
kerkelijk centrum.
In Valkenswaard staat kerkbouw
voor de deur. De gemeente van Sprang
omvat voortaan Waalwijk niet meer,
daar thans in Waalwijk ee$ nieuwe ge
meente is geïnstitueerd.
Eindhoven zag in december 1960 zijn
eerste kerkgebouw geopend worden,
waarin zowel de Ned. Herv. Gemeen
te, als de Gereformeerde Kerk bijeen
komen kan en inmiddels is in juli j.l.
de eerste steen gelegd voor een tweede
gebouw, waarvan beide kerken gebruik
gaan maken.
Sittard is druk bezig met het uitwer
ken van het Baandert projecteen
prachtig voorbeeld van levend christen
dom in de gemeente aldaar. Een tweede
kerkcentrum gaat dit worden in deze
Limburgse plaats.
De gemeente van Heerlen werd dit
jaar met 27 personen uitgebreid, die
van „buitenaf" tot de Gereformeerde
Kerk overkwamen. Ook in tal van an
dere kerken deden rondom Pasen men
sen belijdenis, die niet in onze kerken
gedoopt waren, of er in opgegroeid.
Verder ontplooit het werk zich rondom
de gebouwtjes in Waubach en Terwin-
selen, waarin niet alleen kerkdiensten
gehouden worden, maar ook jeugdwerk
etc. gedaan wordt.
Voorts is er allerwege een groeiende
belangstelling voor de bijbel zich aan
het ontplooien, in beide provincies
wordt dan ook hard gewerkt aan de
voorbereiding van bijbel-colportage ar
beid.
Dan zijn er nog de activiteiten van
„Bureau het Zuiden", waartoe onder
meer de lectuurverspreiding valt. De-
putaten voor dit bureau konden binnen
het tijdsbestek van één jaar een dui
zendtal abonnementen op „Onderweg"
verstrekken aan Evangelisatiecommis
sies in het zuiden. Het bureau heeft het
plan om de liturgie van de a.s. radio
dienst op de Hervormingsdag eveneens
voor verspreiding aan de Ev. commis
sies aan te bieden. En niet tot de zui
delijke provincies alleen blijft de arbeid
van dit bureau beperkt, zelfs tot in Bra
zilië toe vonden brochures vanuit Eind
hoven hun weg.
Zo ontplooien de kerken der Refor
matie in het zuiden een grote activiteit,
zo zijn er tal van activiteiten, maar
helaas moest aan enkele kerken dit jaar
worden meegedeeld, dat de steuntoe-
lage voor het evangelisatie- en kerke-
werk verminderd moest worden, bij ge
brek aan middelen.
Terwijl er gewacht wordt op de
boodschap der vrije genade, moet de
kerk haar activiteiten beperken wegens
gebrek aan middelen.
1961 in de „Welvaartsstaat" tekort
aan middelen
1561 in de „Politiestaat" de Inquisi
tie geboorte der Nederlandse Geloofs
belijdenis „welke belijdenis wij bereid
zijn met ons bloed te verzegelen", zoals
in het appèl op de koning werd vermeld.
Dankbaarheid vervult ons hart voor
die rijke belijdenis, die 400 jaar geleden
in die Zuidelijke Nederlanden geboren
werd, zullen we dan nu ons hart toe
sluiten voor hen die in deze streken
wachten op het licht en de rijkdom der
verlossing Laten wij onze dankbaar
heid voor deze belijdenis tonen in de
aanstaande collecte voor de Evangeli-
Dondevdagavond. Vandaag even
naar het ziekenhuis geweest, hoewel ik
het meest in het begin van de week
doe. Maar een paar dagen na de ope
ratie wil ik graag altijd even een kort
bezoek brengen, 't Viel mee, ze maakte
het uitstekend enze was blij. Na
tuurlijk ook, omdat het nu weer voorbij
was, waar ze zo tegenop had gezien,
maar vooral hierom,, dat ze de laatste
preek, die ze gehoord had, had mee
genomen.
Ja, ze moest naar het ziekenhuis. Dat
was echter een familiegeheim. Ik wist
het niet en stellig wist het ook niemand
buiten de familie. Ik hoorde het pas,
toen ze al in het ziekenhuis was opge
nomen en al geopereerd was. Maar tot
de dag van haar opname was ze dan
ook lopend patiënte en zo was ze de
laatste zondag ook heel gewoon te kerk
geweest.
Zo weet je maar nooit, hoe het pre
cies gesteld is met al die mensen, die
daar vóór je zitten. Waar zijn ze mee
bezig Welke zorgen hebben ze Wel
ke onrust knaagt er aan het hart
Deze zuster had er gezeten met de
gedachte nog tweemaal 24 uur en dan
is het al gebeurd. Dan bén ik volstrekt
hulpbehoevend. En het mag dan geen
operatie zijn als laatste redmiddel, zo
iets van „d'r op of er onder", maar dat
je dan met andere gedachten in de kerk
zit en naar de preek luistert als wan
neer alles gewoon is, laat zich verstaan.
Gelukkig was alles goed gegaan en
ze was al weer aardig present. Ze had
zich ook met grote gemakkelijkheid aan
satie-arbeid in Brabant en Limburg op
dat het worde 1961 Geen tekorten
voor het werk in het Zuiden.
v. H.
V.T.H.V.D.K.E.D.G.B.
Het is echt niet eenvoudig om zon
der je te vergissen de bovenstaande let
ters in de goede volgorde snel achter
elkaar te zeggen. Toch is aan de goede
volgorde heel wat gelegen, want achter
deze letters gaat schuil de Vereniging
tot Herstel van de Kerkelijke Eenheid
der Gereformeerde Belijders. Inderdaad
een helemond vol, maar een mond die
vol is van de goede volgorde. Immers
wie kerkelijke eenheid wil beginne
„thuis", en „thuis" wil voor ons Gere
formeerde volksdeel immers nog altijd
zeggen bij de Gereformeerde Gezindte,
bij allen, met wie wij samen op dezelf
de belijdenis staan. Voor deze eenheid
ijvert bovengenoemde vereniging reeds
een aantal jaren. Wie kennis wil ne
men van het streven en de vorderingen
dezer vereniging, wekken wij daarom
op om komende zaterdag (28 oktober)
naar de Westerkerk in Utrecht te gaan,
waar door ds. Chr. W. J. Teeuwen en
ds. B. J. F. Schoep (vrijgem.) gespro
ken zal worden over „Situatie en Pers
pectief". De middagvergadering, waar
op deze predikanten zullen spreken be
gint om twee uur en de morgenverga
dering om half elf. v. H.
EEN GETUIGE SPREEKT
Elders in dit nummer vindt U een
advertentie van de Ring van Mannen-
verenigingen op Walcheren, waarvoor
op 7 nov. de heer Spaans uit Rijswijk
hoopt te spreken over het onderwerp
„Van beklaagde tot getuige". Daar de
heer Spaans afkomstig is uit de r.k.
kerk en tot de kerken der Reformatie
overgekomen, willen wij niet nalaten
te wijzen op het belangrijke woord, dat
deze getuige te zeggen heeft. Mogen
vooral zij, die nog menen, dat we steeds
dichter bij Rome komen te staan en
dat de verschillen, die er zijn, te ver
waarlozen zijn, deze avond bezoeken.
v. H.
de behandeling kunnen overgeven, om
dat ze zich in Gods weg wist. En, ver
trouwde ze mij toe, daartoe was de
laatste preek, die ze gehoord had, het
middel in Gods hand geweest. Die
preek had ze meegenomen naar het
ziekenhuis en naar de operatiekamer.
Ze had de preek helemaal opgegeten
en er veel vertroosting in gehad. Ze
keek me aan en vroeg heel directdo
minee, preekt U altijd zo
Zie, dat is nu een vraag, die je een
beetje verlegen maakt. Wat moet je
daar nu op antwoorden Naar mijn
eigen mening was die laatste preek ze
ker geen uitschieter, het zal wel heel
gewoon geweest zijn. Ik behoor tot de
vaste sterren en ik heb geen enkele
aanleiding op een bepaalde zondag
„hoorders" te verwachten.
Na enige aarzeling, want een tikje
verlegenheid had ik toch heus te over
winnen, heb ik daarom maar gezegd,
dat zij dat zelf het best zou kunnen be
oordelen. Want ze was een trouwe
kerkganger. Maar ze bleef er bij, deze
preek was een uitzondering, ver boven
de middenmaat. Deze preek had ik
voor haar gemaakt. Er was geen franje
bij, het was alles eten en daarom had
ze hem dan ook opgegeten, helemaal.
Zie, dat zijn nu van die dingen, die
je klein maken en dankbaar. Geloof
me, echt klein, want dat ik die morgen
zo'n bizonder stuk werk had geleverd,
is natuurlijk ongerijmd. Bovendien wist
ik van haar persoonlijke toestand niets
af. Daar was dus geen kruimeltje roe-
mensstof.
Maar wel dankensstof. We zijn niet
meer dan dienstknecht. Het is God de
Here zelf, die door zijn Woord en
Geest tot de zielen komt en het brengt,
waar het wezen moet. Deze .zuster had
dit Woord nodig en het was haar teer
kost, ze mocht het opsluiten en mee
nemen.
Ze voelde zich ook wankel, want al
was het alles dan niet zo ernstig, er
wordt toch aan het boompje geschud,
als het koffertje voor het ziekenhuis
moet worden klaar gemaakt. Daarom
stond haar oor zo open en nog meer,
stond het hart zo open. Daarom had ze
zich aan het Woord kunnen vastgrij
pen.
Want als het goed is, moeten we
luisteren met het hart. Ogen en oren
zijn maar hulpmiddelen, die we wel
niet kunnen missen, maar het komt op
het hart aan.
Als het hart niet spreekt, boeien de
dingen niet, ook de dingen van het ge
wone leven niet.
Als ik een paar boeken besteld heb
en ze komen straks thuis, dan zal ik
die boeken heel anders bezien dan
iemand, die er geen belangstelling voor
heeft. Ik kijk er ook heel anders naar,
echt een beetje verliefd. Dat komt, om
dat ik met mijn hart kijk.
Zo moeten we ook met het hart luis
teren, dan luisteren we veel scherper,
al is het misschien, dat we een gehoor-
apparaatje nodig hebben. We moeten
ook met het hart zien, dan worden
brood en wijn bij het avondmaal ons
veel mooier enliever.
Goede ogen en oren is een kostelijke
gave Gods, maar een levend hart is
meer. Als het hart door de Geest van
God is aangeraakt, als we onze armoe
de hebben leren kennen, als er honger
en dorst is, dan zullen we eten en drin
ken van het brood en water des levens.
En dan maakt het niet zo heel veel ver
schil, welke preek de dominee houdt, al
mag hem natuurlijk de eis gesteld wor
den, dat hij altijd geeft, wat hij heeft.
Dan maakt het ook geen verschil, of
het vrije stof is of een catechismus-
preek, want het is de Here zelf, die in
zijn Woord tot ons komt en het doet
indalen in dat dorstige hart.
Dan kan het best zijn, dat God ons
wel eens in bizondere wegen leidt. Het
is waarlijk zo ongermijd niet, dat mijn
zuster, vóór zij naar het ziekenhuis
moest, helemaal openstond voor wat
God haar door zijn Woord te zeggen
had.
Maar, met alle bescheidenheid, als
zulke bizondere vertroosting tot de uit
zonderingen behoort, hebben we dan
niet veel gemist Want ik preek toch
heus iedere zondag hetzelfde, 't Is al
tijd hetzelfde Woord, het is hetzelfde
brood, dezelfde boodschap van genade
en verzoening.
Laar er daarom veel gebed zijn, dat
we die boodschap horen, niet alleen
met het oor, maar ook met het hart.
K.-B. v. d. L.
MIJLPALEN VOOR HET
CHRONDERWIJS
Mijlpalen die zijn er dit najaar
in ons gewest nog al wat geweest of
op til. Ik noem voor de vuist weg de
opening van een nieuwe lagere school
in Nieuwdorp en een Chr. Uloschool
in Zierikzee, het gouden jubileum van
de Chr. school in Westkapelle, het
eeuwfeest van de Chr. school in Wis-
senkerke, een zelfde jubileum van de
Vereniging tot bevordering van het
Chr. onderwijs in Vlissingen. En als
landelijk gebeuren het tiende Nat. Chr.
Schoolcongres in Amsterdam met als
hoofdthema de verhouding tussen de
moderne cultuur en de Chr. school.
Nu moeten we met die mijlpalen
voorzichtig zijn. De strijd van onze va
deren heeft op zichzelf voor ons geen
normatieve waarde. We kunnen dank
baar bij „die vaderen" verwijlen, maar
we kunnen niet met hen blijven leven.
UIT HET DAGBOEK
VAN EEN PREDIKANT
