eeuwóe
3£erkbode
GEMEENSCHAPPELIJK
GODSGELOOF i
V.
Van de wijde, ruige Heide
16e JAARGANG No. 42
14 APRIL 1961
OFFICIEEL WEEKBLAD TEN DIENSTE VAN DE GEREFORMEERDE KERKEN IN ZEELAND
Redacteur: Ds. W. C. van Hattem, Herengracht 15, Terneuzen, Telefoon (0 1150) 22 48
Medewerkers J. A. van Bennekom, Middelburg Dr. A. J. Boom, Vlissingen Ds. D. J. Couvée, Bennekom
Drs. A. Elshout, Koudekerke Ds. A. Koning, Oud-VossemeerDr. P. C. Kraan, Vlissingen
Ds. J. v. d. Leek, Kapelle Ds. P. van Til, Middelburg Mej. F. A. Groot Nibbelink, Grijpskerke
Mevrouw C. van Zwedenvan Alkemade, Goes J. Wattel, Gapinge.
Abonnementsprijs
3,per halfjaar
bij vooruitbetaling
Advertenties
12 cent per mm.
Bij abonnement lager
Losse nummers 12 ct.
Drukkers-Uitgevers
Littooij Olthoff
Spanjaardstraat 47
Middelburg, Tel. 2438
Giro no. 42280
Wanneer de apostel Paulus in Athe
ne komt, dan lezen wij in Handelingen
17 dat zijn geest in hem geprikkeld
werd, toen hij zag, dat de stad zo vol
afgodsbeelden was. In de prachtige
verklaring van de Zwitserse predikant
Walter Lüthi zegt deze, dat de geprik
keldheid van Paulus niets uitstaande
heeft met jalouzie, onwetendheid of
bekrompenheid, maar dat in deze ge
prikkeldheid van de apostel het mede
lijden en het erbarmen meespreekt met
deze hoogstaande en geleerde Athe-
ners, die het ene waarop het aankwam
niet kenden ,,zij kennen de God van
de Bijbel niet, wat betreft de ene ware
God, de Vader van Jezus Christus, de
ene Opgestane, de ene Verlosser van
schuld, de ene Overwinnaar op de ver
gankelijkheid, zijn zij onwetend".
En deze God gaat Paulus in Athene
verkondigen als de enige God. Paulus
zegt niet jullie geloven allemaal in
God, maar hij roept op tot bekering...
en enige mannen sloten zich bij hem
aan.
Het gaat in Paulus' prediking en
daarom in de christelijke verkondiging
om God of de goden. Niet één God
die zich in en onder vele vormen laat
dienen, maar de ene God, die zich in
Jezus Christus geopenbaard heeft en
die gezegd heeft er is geen God buiten
Mij, en wiens Zoon zegt niemand
komt tot de Vader dan door Mij.
Hiermede vervalt elke gelijkschake
ling van de godsdiensten der wereld,
als allen gericht op hetzelfde doel en
als allen dienst aan dezelf.de God. We
horen de uitdrukking nogal eens de
laatste tijd we hebben immers allemaal
dezelfde God.
Maar is dat waar Zijn we inder
daad allen kinderen van één Vader
Romeinen 1 vertelt ons waar we met
ons godsgeloof van nature uitkomen
bij de vervanging van de majesteit van
de onvergankelijke God door wat lijkt
op het beeld van een mens, van vogels,
van viervoetige- en kruipende dieren,
bij het niet te verontschuldigen zijn
maar niet bij het Hem als God verheer
lijken of danken. (Men leze hierover
eens het boekje van prof. dr. J. H. Ba-
vinckReligieus besef en christelijk
geloof.)
Is de God van de Bijbel buiten Chris
tus om onze God, is de god die men
buiten Christus om zoekt en aanbidt
God Neen, hij is slechts een product
van ons eigen denken, hij is één der
goden, maar niet de God van de Bij
bel. Daarmee komt de slogan, dat we
toch allemaal op één of andere wijze
God dienen te vervallen. Ware dit zo,
waarom zouden we dan zending drij
ven, dit zou dan slechts van een zekere
hoogmoedigheid getuigen van mensen,
die een hogere en betere vorm van re
ligie brachten, wat meer beschaafd en
NA CHESMAN EICHMANN.
Het vorig jaar gonsde het in de lij
densweken alom van de naam van de
moordenaar Chesman.
Dit jaar, wéér in de lijdensweken,
gonsde het van de naam van de massa
moordenaar Eichmann.
En precies als toen, gingen er ook
nu weer stemmen op om de onmens, die
geen mens ontzag, althans niet ter dood
te brengen, liever helemaal niet te be
rechten. Had men hem niet beter kun
nen laten lopen Waarom na zoveel
jaar dat allemaal weer opgehaald
wat dies meer zij, maar de grond voor
de zending, de grond voor het hele
apostolaat zou weggevallen zijn, zou er
zelfs nooit geweest zijn. De Bijbel ech
ter leert ons anders de mensen dienen
niet allemaal dezelfde God. en het gaat
niet in alle religies om de ene God
het gaat om God of om de (af)goden.
In dit licht van de Heilige Schrift
kunnen we het niet begrijpen, dat men
zo makkelijk spreekt over dezelfde God
waarom het dan toch maar zou gaan.
En zo kunnen wij meer dingen niet be
grijpen, ik denk in dit verband aan het
Internationaal Christelijk Vakverbond,
waarvan verwacht wordt dat het op
het komende congres in Parijs een prin
cipiële uitspraak zal doen en zo nodig
een statutenwijziging aanbrengen,
waardoor het I.C.V. een vakbeweging
voor gelovige arbeiders wordt. Dit alles
kan gebeuren omdat men van I.C.V.
zijde van mening is, dat men op grond
van het gemeenschappelijke Godsgeloof
en de daaruit voortvloeiende mensop
vatting met vertegenwoordigers van an
dere religies kan samenwerken. Hier
mee zal dan het I.C.V. officiëel gewor
den zijn een internationaal vakverbond
van gelovige arbeiders, waardoor het
mogelijk is om het -reeds zittende
Boeddhistisch hoofdbestuurslid te hand
haven en niet-christelijke belijders in
dergelijke functies te verkiezen. Getui
ge de artikelen in rooms katholieke
bladen juicht men van K.A.B. zijde
deze stap toe, er wordt zelfs gesproken
van een verruimd missionair denken
waartoe nu perspectieven geopend zijn.
Hier echter ontgaat ons ten ene male
het missionaire element, wanneer men
immers samenkomt op basis van het
zelfde Godsgeloof dan houdt elke mis
sionaire activiteit op, is bij voorbaat
lam geslagen.
Wij begrijpen heel goed, dat het
I.C.V. hier voor grote moeilijkheden
staat, wij begrijpen ook, dat men al die
mensen die zich tot het I.C.V. wenden
terwijl zij Mohammedaan, Boeddhist
enz. zijn, niet los mag laten. Wij kun
nen slechts ons verheugen, dat er van
de Christelijk Sociale beweging een
dergelijke invloed uitgaat, maar wij
kunnen geen vrede hebben met de voor
gestelde oplossing. Op deze wijze laat
men niet alleen de ,,C" los, maar wordt
deze ,,C" verloochend, omdat men wil
uitgaan van hetzelfde Godsgeloof, dat
er volgens de Schrift niet is. Laat ik
het heel scherp stellen mogen een
Christen, die met een niet-Christen wil
samenwerken op basis van „we dienen
toch dezelfde God" ontkent daarmee
de enigheid van Gods openbaring in
Christus en stelt het geloof in Christus
op één lijn met het geloof in de Allah
dér Mohammedanen of het Nirwana
der Boeddhisten.
v. H.
Wilde men Chesman met zijn ,,paar
moorden slechts", wil men Eichmann
met zijn millioenen moorden, alles kwijt
schelden, misschien om Christus' wil
Ik heb niet gelezen, dat iemand, wie
ook, Christus daarbij te pas bracht. We
luisteren wel, ontroerd, aesthetisch ont
roerd althans, naar de Matthaus-Pas-
sion en babbelen onder het genot van
een verversing" nog wat na over de
tenor, die dit jaar „in topvorm" was,
of over de hobo, die ditmaal toch 'n
keer wat onzuiver klonk, doch, dat
Christus zelf die eens zal komen om
,,al Zijn en mijn vijanden in de eeuwi
ge verdoemenis te werpen", zelfs maar
in onze gedachten rijst en dan n.b. als
Rechter, daarvoor hebben wij Hem te
veel verzoet, versuikerd tot iets zó on
bijbels, liefs, dat geen zonde of heilig
heid, laat staan Gods rechtin zicht
komen.
Waaróm het Lam Gods werd ge
slacht, dat het zeven horens heeft en
ook de Leeuw uit Juda is, wie van de
in Zijn Naam gedoopten weet daar nog
van
Wat vergéven veel hedendaagse lie
den toch gemakkelijkomdat er
voor hun luchthartig besef eigenlijk
niets meer te vergeven valtOmdat
men zelf niet meer wéét van zonde en
schuld of van de hoge prijs van Gol
gotha, daarom pleit men zo gauw voor
.ontoerekenbaarheid"
Dergelijke mensen, die enkele of mil
lioenen slachtoffers hebben gemaakt,
zijn immers zélf het slachtoffer van hun
aanleg, hun erfmassa, hun milieu, van
de tijdsomstandigheden En al begeert
vermoedelijk niemand, behalve nog het
restant nationaal-socialisten, Eichmann
helemaal schoon te wassen, het wordt
door menigeen betreurd, dat het proces
is doorgezet, dat hij wel zeker ter dood
veroordeeld zal worden. Oog om oog
en tand om tand, is toch volkómen uit
de tijd Ja, heeft Jezus niet juist daar
tegenover Zijn gezaghebbend ,,maar
Ik zeg u" geplaatstwederstaat de
boze niet, hebt uw vijanden lief"
Wat een misverstanden
Alsof Jezus daar op de berg sprak
niet tot zijn discipelen, hoe die zich in
hun particuliere leven hadden te gedra
gen, maar als zou Hij zich richten tot
overheden, tot rechters, tot legeraan
voerders of tot politinele handhavers
van de maatschappelijke orde. Tot hen,
die volgens Paulus ,,het zwaard" dra
gen, niet voor de statie, 'n sierdegen
of eresabel, doch 'n dodelijk zwaard en
,,niet tevergeefs" Niet voor nie
mendal Immers staat de overheid „in
dienst van God, als toornende wreek
ster voor hem, die kwaad bedrijft".
Daarom vat ik ook niet recht, dat
zelfs een goed gereformeerd collega als
ds Chr. W. J. Teeuwen van Diemen
in zijn meestal goed klinkend Klokke-
torentje, het proces tegen Eichmann
betreurt. O, allerminst uit sentimenta
liteit, of omdat hij geen begrip voor
de grote rechtwraak van Israël" zou
hebben.
Maar ,,Wat als louter juridische
aangelegenheid naar zedelijke maatsta
ven bedoeld is en wat als zodanig door
ieder mens, die er zedelijke begrippen
op na houdt zal worden verstaan, kan
wel eens een storm van antisemitisme
gaan ontketenen. Daarom zien wij dit
proces met een zekere angst tegemoet".
Het is dus geen sympathie met de
vergasser, doch liefde tot de Joden, die
hem zo doet schrijven. Echter, hoewel
ook ik niet uitgesloten acht, dat hier of
daar één of meer onverlaten weerom
hakenkruisen op synagogen meniën
gaan, of dat op sommige plaatsen in
Europa antisemitische leuzen of daden
worden gepleegd, het lijkt mij onjuist
om uit angst" voor mogelijke, maar
allerminst onvermijdelijke gevolgen, het
recht niet zijn loop te laten hebben.
Omgekeerd, het wil mij voorkomen,
dat heel de wereld thans de gelegenheid
krijgt een schaduw op te vangen van
het komend Goddelijk eindgericht
Duidelijker nog dan in Neurenberg,
waar de zelf zo schuldige Russen hun
haat wilden koelen op soortgenoten.
Neen, beste collega Teeuwen, men
gaat altijd het veiligst, wanneer men,
ook de overheid, blind voor de toe
komst, ziet op het gebod Gods van
Romeinen 13:4, Genesis 9 6 en Mat-
theüs 26 52.
Daar is voorts de Duitse bondskan
selier Adenauer, die om weer andere
gevolgen, het proces te Jeruzalem met
vrezen en beven naderbij zag komen
een golf van anti-Germanisme.
Hebt ge zijn ,,Kopf" wel eens aan
dachtig bekeken Het is precies die
van een slimme vos, hoe heel anders
dan die van de schijnbaar zo grimmige
boxer Churchill, die net als deze hon
densoort altijd weer per slot goedig en
speels, meevalt
De Heer Adenauer, ofschoon vrij
van zelfs maar de geringste nazi-smet,
toch allereerst Duitser, heeft juist nü
ontdekt, dat er twee slachtoffers zijn
van Hitier de Joden enhet Duit
se volkdat intussen zelf eerst
Hitier op het schild heeft geheven en
zijn terreur toch altijd nog iets beter
heeft overleefd
O, als Hitier eens had gezegevierd,
wat zouden deze Duitse „slachtoffers"
over ons hebben geheerst
Indien de rechters, naar Gods eigen
Woord „goden" zijn indien het juist
is, dat toen Pilatus Christus veroor
deelde, de Almachtige zelf rechtsprak,
dan meen ik, dat de nu na zóveel jaren
tóch nog uit zijn hol opgehaalde Eich
mann, hier niet maar de toevallige
prooi is van wilde bloedwraak, doch
terecht staat voor de menselijk meest
objectieve rechtbank voor oor en oog
der ganse wereld.
O, het is en blijft nog slechts een
flauwe schaduw.
Maar, zowel in de reeks objectieve
maatregelen ter bescherming als ter
verdediging van de verdachte, als in
het door de televisie nooit tevoren zó
openbare, wijst het heen naar het enig,
voluit rechtvaardig gericht, waarbij
ieder tegenwoordig zal mogen, zal moe
ten zijn. Niet slechts journalisten uit
aller heren landen, niet slechts „het
jonge Duitsland", dat de oorlog niet
heeft meebeleefd, maar heel de mens
heid zal kunnen zien en horen hoe dit
keer recht gezocht wordt in een we
reldmisdaad.
In Eichmann gaat het immers niet
maar om deze arme dwaas, die zelfs
nü nog niet beseft wat hij misdaan
heeft en het tegendeel van berouw
toont, maar om een kluwen zonde, zó
groot als misschien nooit saamgebald
werd gezien en die thans reeds op aar
de, zonder hartstocht, voor ieders oog
en oor ontward en berecht wordt.
Eeuwen en eeuwen vóór Christus
reeds beloofde de Here „Ik zal zege
nen wie u zegenen, en wie u vervloekt
zal Ik vervloeken. Hebben wij het niet
opnieuw bevestigd gezien, toen Hitier
in vlammen opging, Goebbels zich zelf
dood schoot en Goering met syncali
zich vergiftigde Wij zullen het op
nieuw zien, wanneer de multimoorde-
naar Eichmann „entlarot wird", ont
maskerd, ontschild, schil na schil en in
hem heel het verdoemelijk Nazi-dom
Menigmaal wordt op aarde géén
recht gedaan. Vraagt de verdrukte zich
vertwijfeld af of God dan geen recht
doet.
Grijpen wij nü dan de geboden ge
legenheid aan om met open ogen te
zien, met handen te tasten, niet maar
de bevestiging van de wat platte volks
ervaring loontje komt om zijn boontje,
doch de vervulling van hetgeen waar
toe de Here zich aan Abraham ver
bond wie it vervloekt zal Ik vervloe
kenen, staan wij althans aan die
•vloek niets in de weg.
Maar de bergrede dan hebt uw vij
anden lief Bidt voor degenen, die u
vervolgen
Alsof niet dezelfde officier van jus
titie, die zonder enig haatgevoel de
misdadiger „achtervolgt", alsof niet de
zelfde rechter, die de kindermoordenaar
ter dood verwijst, niet zou kunnen, niet
zou moeten bidden om vergiffenis voor
de veroordeelde door de Allerhoogste.
Dezelfde rechercheur, dezelfde in
specteur van politie, die zich als chris
ten in zijn privé-leven bij het ondergaan
van strikt-persoonlijke belediging, heeft
te gedragen naar Jezus' voor heel zijn
kerk geldend voorschrift„wie u een.
slag geeft op de rechterwang, keer hem
ook de andere toe", zou die niet de
plicht hebben, de roeping van Gods
wege, om uw kind tegen een aanrander
te beschermen, desnoods met de revol
ver
Maar natuurlijk
Want hogere en lagere overheden
zijn „door God ingesteld, in dienst van
