eeuwóe
3£erkbocle
BIJ DE AANVANG
r
PSALMBERIJMING
c*ïY[editatie
KNIPSELS met kanttekeningen
RONDOM
EEN
16e JAARGANG No. 35
24 FEBRUARI 1961
OFFICIEEL WEEKBLAD TEN DIENSTE VAN DE GEREFORMEERDE KERKEN IN ZEELAND
Redacteur: Ds. W. C. van Hattem, Herengracht 15, Terneuzen, Telefoon (0 1150) 22 48
Medewerkers J. A. van Bennekom, Middelburg Dr. A. J. Boom, Vlissingen Ds. D. J. Couvée, Bennekom
Drs. A. Elshout, Koudekerke Ds. A. Koning, Oud-Vossemeer Dr. P. C. Kraan, Vlissingen
Ds. J. v. d. Leek, Kapelle Ds. P. van Til, Middelburg Mej. F. A. Groot Nibbelink, Grijpskerke
Mevrouw C. van Zwedenvan Alkemade, Goes J. Wattel, Gapinge.
Abonnementsprijs
3,per halfjaar
bij vooruitbetaling
Advertenties
12 cent per mm.
Bij abonnement lager
Losse nummers 12 ct.
Drukkers-Uitgevers
Littooij Olthoff
Spanjaardstraat 47
Middelburg, Tel. 2438
Giro no. 42280
v
">s
Bij het begin van mijn redacteur
schap, moge ik allereerst de uitgever
en de commissie van overleg hartelijk
danken voor het in mij gestelde ver
trouwen, door mij voor het redacteur
schap van de Kerkbode aan te zoeken.
Temeer verheugt mij dit aanzoek,
daar wij ik denk hierbij aan opname
van plaatselijk kerknieuws het niet
altijd geheel met elkaar eens zijn. We
hebben ook dit met elkaar doorgespro
ken en hopen in de loop des tijds tot
een oplossing te komen die iedereen
bevredigen kan.
Wat het werk van redacteur betreft,
de plaats van dr. Stam in te nemen is
zeker geen kleine zaak, we hopen op
uw aller welwillendheid. Een goede
samenwerking met alle medewerkers
waarvan de meesten mij in naam
slechts bekend behoort verder tot
het verlanglijstje van de redacteur, ho
pelijk zullen wij elkaar in de toekomst
beter leren kennen, ik stel mij tenmin
ste voor om zo af en toe eens samen
te vergaderen, opdat onze samenwer
king des te hechter mag worden.
Mogen wij zo tezamen onder Gods
zegen ons werk verrichten tot het heil
van Christus' Kerk.
v. HATTEM.
ii
Toen in 1949 een zakelijke overeen
komst gesloten zou worden tussen de
Kerken en de Stichting Geestelijke Lie
deren heeft het geruime tijd geduurd
alvorens een contract getekend kon
worden. -Aanvankelijk -weigerde -ds.
Hasper namelijk dit contract te onder
tekenen omdat hij niet bevredigd was
omtrent de verplichting die de Kerken
op zich namen. Na een onderhoud van
bijna vier uur met prof. Okma de
ontwerper van het contract ver
klaarde hij zich tenslotte bereid om het
contract met daarin de volgende zin
snede te ondertekenen „de Kerken
zullen aanbevelen, dat de psalmen vol
gens de psalmberijming 1949 bij de ere
dienst der Gereformeerde Kerken in
gebruik genomen worden, onder voor
behoud van de autonomie van de plaat
selijke Kerk". Het is nu dit „aanbeve
len" dat de ondertekening heeft opge
houden en dat in de loop der jaren tot
een struikelblok is geworden. Op grond
van dit „aanbevelen" voelt ds. Hasper
zich tekort gedaan en meent de Stich
ting van contractbreuk te kunnen spre
ken, daarom verscheen eerst de brochu
re „Doe Recht" nu gevolgd door een
„Nadere Verklaring".
En wat is het dan dat ds. Hasper nu
nader verklaart Dit, dat het aanbeve
len niet in de gewone, gangbare zin van
het woord genomen moet worden. Daar
prof. Okma in het langdurige onder
houd hem zou hebben meegedeeld, dat
dit aanbevelen niet maar een lege term
zonder enige verplichting was, maar
dat het verstaan moest worden als een
„op algemene invoering gerichte actie
met de kracht en met de volle autori
teit, welke aan de generale synode te
genover de plaatselijke kerken toe
komt".
Ds. Hasper is van mening, dat prof.
Okma over dit onderhoud rapport moet
hebben uitgebracht aan het moderamen
van de synode, een rapport echter dat
tot op heden onvindbaar is, en waar
van de synode van Assen verklaarde
dat „dit stuk in werkelijkheid niet be
staat en niet heeft bestaan".
In zijn nadere verklaring stelt ds.
Hasper de mogelijkheid, dat wellicht dit
rapport dan per telefoon aan de praeses
der synode is uitgebracht en dat de
praeses dit voldoende heeft gevonden.
In ieder geval ds. Hasper blijft bij zijn
mening, dat van het onderhoud tussen
hem en prof. Okma hoe dan ook rap
port moet zijn uitgebracht.
Een tweede en veel belangrijker zaak
is dat ds. Hasper, onder ede afgelegde,
verklaring in deze zaak nu gesteund
wordt door eveneens beëdigde
verklaringen van twee getuigen, die bij
bovengenoemd onderhoud aanwezig
waren. Beiden verklaren, dat prof.
Okma inderdaad verzekerd heeft „dat
de Gereformeerde Kerken definitief de
Psalmberijming Hasper hadden aan
vaard en dat er van medewerking van
haar deputaten aan een andere berij
ming geen sprake zou zijn". Ook ma
ken zij melding van prof. Okma's ver
klaring, dat de synode deputaten zou
benoemen „die met de volle autoriteit,
welke in het kerkverband aan de Gene
rale Synode toekomt, de invoering door
de kerkeraden zouden stimuleren". Uit
deze beëdigde verklaringen horen wij
verder „De wilsovereenstemming tus
sen partijen werd dus verkregen na
ampele bespreking van het woord „aan
bevelen", nadat beide partijen een be
tekenis van het woord hadden aan
vaard, welke, zonder dat dit in de over
eenkomst nader was omschreven, een
daadwerkelijke en op spoedige algeme
ne invoering der psalmberijming in de
plaatselijke kerken gerichte bijzondere
en aanhoudenden activiteit der Gere
formeerde Kerken inhield". Van belang
is ook de slotverklaring, dat „aan het
„aanbevelen" in artikel 5 der concept
overeenkomst en in de definitieve over
eenkomst, welke daarop gevolgd is, een
betekenis werd gegeven, welke uitdruk
kelijk en bewust geen ruimte liet voor
de beperkte strekking, die bij het raad
plegen van woordenboeken daaraan
verbonden kan worden en later door
de juridische Raadsman der Kerken
daaraan verbonden is".
Afgezien van het feit, dat deze ver
klaringen wel wat heel erg aan de late
kant zijn, menen we toch dat het laat
ste woord in de „Psalterkwestie" nog
niet gesproken is. Wanneer hier ver
klaard wordt, dat aan de betekenis van
het woord aanbevelen uitdrukkelijk en
bewust een strekking gegeven is, die
afwijkt van wat we in de woordenboe
ken vinden, en wanneer dit onder ede
verklaard wordt, dan komt de hele zaak
in een nieuw licht te staan. Zowel de
juridische Raadsman der Kerken als
de arbiters zijn uitgegaan van de gang
bare betekenis van het woord, zij heb
ben dan ook niets geweten van déze
betekenis van het woord aanbevelen.
Nu echter wordt onder ede verklaard
door drie personen nog wel dat op
grond van deze betekenis alléén het
contract toen is ondertekend.
Natuurlijk we kunnen zeggen „de
arbitrage-uitspraak is gevallen en daar
mee is voor ons de zaak afgedaan",
doch in het licht van bovenstaande ver
klaringen zal geen christenmens en
geen kerk dit ooit mogen zeggen. Als
deze verklaringen waar zijn en we
willen toch niemand lichtvaardig van
meineed beschuldigen dan zijn we
op zijn minst verplicht om weer te gaan
spreken, op zijn minst want dan gaat
de vraag klemmen of wij niet verplicht
zijn om aan het Psalter 1949 die plaats
in onze kerken te geven, die het krach
tens de overeenkomst van 1949 toe
komt. Afgezien van de vragen of we
er dan zo gelukkig mee zullen zijn en
wat anderen wel zullen zeggen.
Terneuzen v. HATTEM.
LEED EN LIEFDE VAN DE TOORNENDE HEILAND
En nadat Hij hen, zeer bedroefd over de verharding
van hun hart, rondom zich met toorn had aangezien,
zeide Hij tot de mens: Strek uw hand uit! En hij
strekte haar uit en zijn hand werd weder gezond
Mark. 35.
Markus tekent ons meermalen Jezus innerlijke bewogenheid een me
laatse ziet Jezus met barmhartigheid bewogen bij een dove, die moeilijk
sprak zuchtte Jezus de rijke jongeling kreeg Hij lief en bij een andere
gelegenheid vraagt Jezus diep zuchtende in Zijn geestWaartoe begeert
dit geslacht een teken
Hier de toornende Heiland. Dat lijkt maar gevaarlijk. Hoe gemakkelijk
mengt zich drift onder onze toorn of wordt toorn een uiting van zelf
handhaving Jezus kent de heilige toorn.
Waarom U kent het verhaal. In een synagoge een man, met een
hand, die waarschijnlijk tengevolge van een ziekteproces - niet ge
voed en machteloos werd. Wat een last en schade Jezus' tegenstanders
worden door de feiten gedwongen Jezus' macht tot genezen te erkennen.
Maar nu spitsen ze zich op de vraag Zou Jezus vandaag, op sabbath
die hand genezen Niet omdat ze die stakker van een man graag de
genezing gunden. Neen de fitters redeneren Die dorre hand brengt de
man niet in levensgevaar. Geneest Jezus vandaag, dan is daarmee ge
geven gerede aanleiding tot een aanklacht bij het SanhedrinJezus
schendt de sabbath.
Maar zie Jezus spitst zelf het geval toe door. de man in het middel
punt der belangstelling te plaatsen en dan te vragen Is het geoorloofd
op de sabbath goed te doen (iemand te helpen) of kwaad te doen een
leven te redden of te doden (zoals zij begeerden Jezus te doen. Wat een
sabbathsoverpeinzing Moordplannen
Dan kijkt Jezus hen één voor één aan, heel de kring rond, als een per
soonlijk beroep op ieders geweten. Maar niemand verblikt of bloost. Geen
oog wordt neergeslagen. Huil harten zijn harder dan een keisteen.
Vandaar Jezus' toorn Heilige toorn. Tegen zoveel verharding zo
danige moordlust en dat jegens hem, onschuldig Godslam
Maar de toorn is gemengd met onuitsprekelijke droefheid. Jezus lijdt
onzegbaar veel. Zijn hart is weeken schreit van smart over zoveel zonde
macht zo sterke verharding van het hart.
Hun moordplannen, Jezus welbekend doorpriemen zijn hart.
Maar, hoe bitter de Heiland ook lijdt, hoe diep de droefheid Zijn ziel
ontroert, onze borg gaat voort op de weg der voldoening. Hij draagt de
smart om onze zonden. Enheelt de hand van de ongelukkige on
danks de boze blikken ondanks de moordlustop de sabbat. En
zo vervult de lijdende Heiland voor Zijn volk de liefdewet plaats-
bekledend.
Zie het als een Messiaans teken. Hier is profetie Zie ik maak alle
dingen nieuw. De Heiland profeteert met de daad het rijk der heerlijk
heid, waar niemand zal zeggen Ik ben moe of ik ben ziek. Waar de in
Christus' ontslapen grijsaard beërfteeuwige jeugd.
Yerseke J. E. BOOY.
CITATEN-PARADE
Ter afwisseling van de „grote" arti
kelen met kanttekeningen ditmaal een
bloemlezing van korte citaten, waarbij
we onze kanttekeningen beperken tot
het opschrift.
OVEREENKOMST
„De schaamteloosheid die ons ontzet in
de wijze waarop een Russische filosoof
die van de partij-lijn is afgeweken, door
zijn collega's wordt overladen, vindt zijn
parallel in de wijze waarop bepaalde
katholieke instanties op de veroordeling
van een bepaald schrijver kunnen aan
dringen. De ontstellende onwaarachtig
heid in de zelf-beschuldigingen van de
veroordeelde marxist vindt zijn pendant
in de onderwerping die het kerkelijk ge
zag eist bij de veroordeling van een ge
schrift, zonder dat de auteur zich kan
verdedigen of zelfs de gronden van de
veroordeling verneemt. Er zijn veroor
delende verklaringen van de sowjet-
academie en veroordelende verklarin
gen van de pauselijke academies, die,
bij weglating van de persoonsnamen en
van de termen marxisme en katholicis
me, niet meer van elkaar te onderschei
den zijn."
(Prof. Delfgaauw in
rk. blad „Ter Elfder Ure")
DOPERS KERKBEGRIP
dominee Van Dijk gaat aan twee
dingen voorbij, en dat zijn
1. de exclusivistische geest in onze ker
ken
2. de wijziging in de houding van de
broeders, die ons in 1944 loslieten.
De exclusivistische geest, die naar mijn
mening ook uitkomt in de doperse ge
tinte interpretatie van de belijdenis aan
gaande de kerk, werkt kerkontbindend.
Ik wilde wel, dat ds. Van Dijk daar
eens oog voor kreeg.
Juist in eigen kerk worden tengevolge
van deze verkeerde geest de broeders
losgelaten. Zeker, u blijft nog wel
„broeder", maar duidelijk laat men u
merken dat u wordt beschouwd als be
keringsobject of als een ongehoorzame
die uit de kerk gepreekt moet worden,
en die in geen geval geschikt wordt
bevonden voor het ambt."
(Ds. A. van der Ziel vrijgem.
in „Contact")
WERELDGELIJKVORMIGHEID
BIJ EEN DICHTE BIJBEL
„Ook t.a.v. de benoeming van prof.
Kamphuis kan nu toch wel gezegd wor
den, dat de sombere profetieën dienaan
gaande geheel bewaarheid worden.
Zelfs het welwillend staan tegenover
samenspreking wordt gekwalificeerd als
verstoring der onderlinge verhoudingen.
Samenspreking met eigen broeders
wordt botweg geweigerd. De een geeft
zelfs geen antwoord, terwijl de ander
een boos neen laat horen.
Hoe vindt u dit nummer
Zo staat te lezen in hetzelfde blad.
Het antwoord, dat men zelf geeft is
De Reformatie geeft schriftuurlijke voor
lichting.
Mijn antwoord is de voorlichting, die
Schilder en Kamphuis hier geven ademt
een geest van wereldgelijkvormigheid.
Zelfs wanneer deze beide scribenten re
den hadden voor hun boosheid, zouden
ze zich nog moeten haasten, deze zaak
met hun brs. in orde te maken, nu hier
zo goede gelegenheid geboden wordt.
Schriftuurlijke voorlichting
Schilder en Kamphuis, ge hebt hier de
Bijbel dicht gelaten."
(Mr. Dr. J. Meulink in „Contact")
(vervolg op pag. 2)