de OPBOUW
der gemeente
van de Vlaamse Gaai
VER OF NABIJ
vijftiende jaargang No. 5 Weekblad van de Gereformeerde Kerken in Zeeland vrijdag 31 juli 1959
MEDITATIE
ZEEUWSE KERKBODE
Hoofdredacteur: Dr C. Stam, Westwal 2, Goes, Telefoon 2563.
Berichten en opgaven Predikbeur- Redacteuren Ds A. Koning, Ds J. B, van Mechelen, Ds A, Schippers, Drs A. Verschoor Abonnementsprijs: 3,— per half-
ten tot Dinsdagsmorgens te zenden Medewerker: Ds D. J. Couvée, Bennekom. iaar (bli vooruitbetaling),
aan de drukkers Littooij Olthoff,Afzonderlijke nummers 12 cent.
Spanjaardstraat 47, Middelburg. Drukkers: Littooij Olthoff, Spanjaardstraat 47, Middelburg, Telefoon 2438, Giro 42280 Advertentiën 12 cent per mm.
Het spreekt toch haast vanzelf, dat
de eredienst wel in de eerste plaats aan
de orde komt, als het over de opbouw
der gemeente gaat. De ,,gemeenschaps"
gedachte wordt daardoor krachtig ver
sterkt. De „zonen en dochters" van
hetzelfde huis komen bijeen tot het
zelfde doel, en dat is de zegen te on
dergaan van de Vader. God daalt af,
en Hij is tegenwoordig, en wil het le
ven van Zijn Geest doen dóórdringen
in héél de gemeente. Daarom is en
blijft het gemeentelijk samenzijn van
groot belang.
Eer wij ons druk maken over wat
wij doen in de eredienst, is het nodig
om èn onszelf èn de jeugd er van te
doordringen God wacht ons daar en
wil Zijn genadewerk onder ons voort
zetten. Zijn heil wordt verkondigd en
bezongen, Zijn groet treft de gemeente,
Zijn zegen wordt de gemeente geschon
ken. Het is het uur van gebeden en
dankzeggingen.
Niemand moet komen aandragen
met de opmerking maarGod let
toch ook op ieder afzonderlijk Dit is
waar, maar in de eredienst gaat het om
iets anders. Om de beleving van de
rijkdom, te zijn opgenomen in Gods
bijzondere gunst. Daarin zit geen voor
treffelijkheid van onze kant, maar dat
is de voorkeur des Heren, die daarbij
spreekt.
Vanzelfsprekend hebben wij „vor
men" nodig voor de eredienst. Wij
kunnen dat niet op zijn beloop laten
om eens te kijken wat er van zo'n sa
menkomst „wordt". Alle eeuwen door
heeft de Kerk zich aan vormen gehou
den, zo goed als bij de eredienst in de
tempel, en het vergaderen in de syna
goge.
In de tempel was alles sterk aan de
priesterdienst gebonden. Sinds deze
dienst zijn vervulling vond in het werk
van Jezus Christus, is deze gebonden
heid voor ons vervallen. Wij vervullen
onze priesterdienst voornamelijk in het
brengen van de offerande der dankzeg
ging. Deze omspant het hele leven, en
het middelpunt vormtde eredienst.
Over deze laatste wordt veel gespro
ken en geschreven. Soms krijgt men de
indruk, dat wij een beetje last hebben
van het bewegelijke van de tijd. Er is
niets, dat het lang uithoudt. Andere
vormen komen naar voren en de drang
naar vernieuwing is sterker dan ooit te
voren.
Ook op kerkelijk gebied valt dat te
merken. Er moet zo'n beetje schomme
ling zijn, al brengt het ons nauwelijks
verder. Denk maar aan de vergader
methode van de generale synode. Tot-
nutoe één dag openbare zitting
maar wie zal zeggen hoeveel vergader-
dagen er bij de kommissie al opzitten
Er zal misschien in de eeuwen vóór
ons sinds de hervorming minder ver
anderd zijn in de Kerk dan de laatste
dertig jaar.
Nu kan er dadelijk worden opge
merkt maarde vorm van de ere
dienst behoort toch tot het „verander
lijke" van de tijd. 't Hindert toch niet,
als deze vormen plaats moeten maken
voor andere Dat is juist het teken
van leven in de Kerk.
Zeker behoort er iets bij de eredienst
tot hetgene dat teniet gedaan mag wor
den. Wie wel eens prekenbundels in
keek uit de tijd van de republiek, die
vond citaten uit latijnse en andere
schrijvers, en geleerde uiteenzettingen,
dat het je duizelt bij het lezen. Bedenk
dan, hoe het „volksonderwijs" in die
dagen er uitzag, en ieder voelt de
dwaasheid van zulk gedoe. Ook was
„de lengte" der preken als regel een
geducht slaapmiddel.
Verder was er schriftlezing, gebed
en dankzegging en psalmgezang. Zeg
dus maar de elementen, die wij nu nog
kennen alleen de methode van gebruik
verschilt. In dat opzicht moet de Kerk
steeds met haar tijd meegaan.
Als u teruggaat naar de oude syna
goge, dan vindt u al weer dezelfde on
derdelen in de dienst.
Gebed, schriftlezing, uit wet, profe
ten en psalmen, en een korte toespraak.
Denk aan het optreden van Jezus van
Nazareth in de synagoge, en later van
Paulus op de zendingsreizen. Op uit
nodiging van de leider kregen zij het
woord. Er heerste dus orde. De psal
men, bij de diensten in gebruik, zijn
nog bekend.
Alweer wij gebruiken andere „vor
men" dan in de synagoge. Maar, de
wezenlijke punten van de eredienst blij
ken een eeuwen-oude historie te heb
ben.
In de oude christelijke Kerk vinden
wij het haast niet anders. Gebed,
schriftlezing, gezang, homilie, waarbij
de eucharistie een grote plaats innam.
Misschien schrijf ik nog wel eens over
bijzonderheden uit die tijd. Het is de
moeite waard, door ernstige studie zich
daarin te verdiepen.
Merkwaardig, zelfs bij het Rooms-
Katholicisme treffen wij in de eredienst
de orde van ellende, verlossing, dank
baarheid. Schriftlezing, gezang en pre
diking. Helaas heeft de offerande alles
overvleugeld. Maar, er zat toch wel zó
veel in de dienst, dat de reformatoren
daarvan gebruik maakten bij de op
bouw van het kerkelijk leven.
Onze eredienst steunt op de historie
der eeuwen en grijpt terug naar een
vér verleden.
Hoeveel er naar de vorm mag zijn
veranderd, het wezenlijke bleef. De
Wet, het evangelie, het lied, het gebed
en de dankzegging, de verkondiging en
sakramentsbediening, het heeft de
eeuwen door stand gehouden. Nog niet
zo lang geleden heb ik er eens op ge
wezen, dat meerdere sakramentsbedie
ning op praktische bezwaren stuit. Per
soonlijk zou ik graag aan het sakrament
een grotere plaats zien ingeruimd.
Maar, wij schijnen de formulieren ter
inleiding zó geweldig te vinden, dat
tengevolge daarvan „het eigenlijke",
het genieten van de tekenen als zegel
op het Woord, zo min mogelijk ge
schiedt. Minstens 4 X per jaar, stond
er in de Kerkorde is het niet een beetje
beschamend, vooral wanneer wij het
begin van Handelingen lezen
Afgedacht hiervan, kunnen wij, de
eeuwen door, een doorlopende lijn in
de eredienst vinden. Voor het ambtelijk
element in de eredienst heb ik meer
malen een pleidooi gevoerd. Dat be
hoef ik nu niet te herhalen. Wat mij
betreftin mijn jeugd lazen de
ouderlingen. Goed, dat ze het weer
doen, als dat op 't ogenblik gewenst
is. Men late zo gauw mogelijk de ge
meente zelf de belijdenis zeggen, liefst
zingend. Dat klinkt altijd meer ordelijk
dan samen spreken. Verder zou ik hét
principiële van de samenkomst der ge
meente zó in gesprek willen brengen,
dat alle jongeren het verstaanGod
spreekt daar Zijn volk aan. Houdt dat
liefst in de ambtelijke sfeer. De ver
gader-techniek van deze tijd heeft daar
niet zo heel veel mee te maken. En
pas op voor vragen als waarom moet
dit nu zo Inderdaad waar staat in
de Bijbel, dat wij in de morgendienst
de wet moeten lezen Waarom moet
altijd de katechismus aan de orde blij
ven Waaromzal de dominee
voorlezen, als de juffrouw van de kleu
terschool het véél beter kan
En zo gaat u maar voort. Of liever
houdt er mee op, en leer van de les
der eeuwen. Tegenwoordig blijft er
niet veel meer „staan", straks wordt dat
wel anders. Als wij maar vasthouden
aan wat „de dienst" is God zet Zijn
heilshandelen voort.
Dat blijft hét punt van overdenking.
C. St.
ver van U
nabij God
Psalm 73 :27, 28.
In de woorden ver en nabij ligt een diepe tegenstelling.
Wat kunnen we als mensen soms ver van elkaar af leven
Terwijl we dicht bij elkaar moesten staan.
Je bent leden van eenzelfde gemeente en toch mijlen ver van
elkaar misschien
Als familie-leden.
Als buren.
Als man en vrouw kan 't wel zijn naar het uiterlijk vlak bij
elkaar levend, en toch zo ver van elkaar heen levend
En daardoor is er zo veel eenzaamheid in het leven, te midden
van veel drukte misschien.
Zou dat ver zijn van elkander niet ontzaglijk veel te maken
kunnen hebben met het ver zijn van God
Want dat kan ook zo ontstellend zijnwat kunnen we als
mensen soms ver van God af leven
En misschien ook wel uiterlijk niet zo zichtbaar kerkelijk alles
in orde, en toch zo ver van God.
Dat is uite*raard ons aller kwaal van nature ver van God,
eeuwig ver.
En zie nu, hoe de genade-macht van Christus alles kan ver
anderen.
Gij, die eertijds verre waart, zijt nu nabij geworden, door het
bloed van Christus.
Wat 'n verandering
Nu nabij.
Nabij de Here.
En dan begint er in ons hart wat te veranderen.
Dat hart van steen wordt een hart van vlees, d.w.z. levend, ge
voelig, werkzaam.
En dan is voor ons dit het eerste, het hoogste nabij God te zijn.
Mij aangaande, het is mij goed nabij God te zijn, zegt de
dichter van psalm 73 (zie vers 28).
En dan wordt ook de tegenstelling diep gevoelt van'ver of nabij.
die verre van u zijn, gaan te gronde, ook het bondskind,
tot wie de Here in Zijn trouw nabij was gekomen, maar dat over
speling God verlaat. (Zie vers 27.)
En nu werkt dat ver af zijn of dat nabij zijn ten aanzien van
de Here zich uit in heel het leven.
Door genade is er bewogenheid gekomen, liefde.
Dan gaan we dicht bij elkaar staan, dan wordt in het gebed die
en die betrokken, dan is er het liefdevol vermaan, dat vasthouden
van elkander
En anders dan is er dat koude hartdat harde oordeel over
elkaar.
Dan is er dat kwaaddenken en kwaadspreken over elkaar, in-
plaats van het in liefde gaan tot elkander. Uiterlijk nabij, inner
lijk ver.
Dat ver weg zijn het loopt niet goed af. En die verre
van U zijn, gaan ten gronde.
Daartegenover het is ons zo goed nabij God te zijn, en daardoor
ook nabij elkander. Want genade maakt alles nieuw, en anders,
en heerlijk
Nieuwerkerk (Z.)
Dr J. H. BECKER.
Dat Zeeuws Vlaanderen druk ker
ken gebouwd heeft na de laatste oorlog,
zal niemand kunnen ontkennen. Axel,
Breskens, Hoek, Oostburg en Schoon-
dijke bouwden nieuw, Terneuzen ver
nieuwde, Schoondijke, Aardenburg en
Oostburg bouwden of verbouwden aan
haar jeugdgebouwen. Hiermede zijn alle
activiteiten op bouwgebied niet volledig
weergegeven.
De maand augustus is echter de
maand van Zoutespui. Voor iemand,
die getrouw de Zeeuwse Kerkbode
volgde, is dit in zo verre geen nieuws,
dat men weten kan, dat er in Spui ge
werkt wordt. In de provincie liet men
zich niet onbetuigd. Bijna ƒ5100,—
werd spontaan bijeengebracht om Spui
te helpen. Sedert het afscheid van Ds
Pestman is de geef-activiteit geslonken,
maar uit de classicale kerken wordt toch
nog van 5 kerken een collecte verwacht,
ja met spanning verwacht, want in
augustus moet men afrekenen en
7000,— kunnen neerleggen. Er is dus
kennelijk nog tekort, geen geweldig be
drag meer, 1900, maar het is mis
schien mogelijk nog een klein zetje te
geven om de zozeer gehoopte finish
van 7000,— te halen.
Het gironummer van de Boerenleen
bank te Terneuzen (t.b.v. Kerkbouw
Zoutespui) is 151219. Giro van Boek
houder is 633183 t.n.v. Geref. Kerk
(voor de post te adresseren Axel).
Het is de moeite waard kennis te
nemen van het resultaat der bouwacti
viteit te Spui. Ik moet dit N doorgeven
naar verslag van een geïnteresseerde
derde, want als laatste predikant-in-
actie ben ik het land van Cadzand uit
getrokken om wat uit te rusten. Ik kan
niet te ver weg, om bij eventueel voor
komende gebeurtenissen desnodig pre
sent te kunnen zijn.
Daarom leef ik in de buurt, incognito.
Het kost moeite om een vreemde, die
men ontmoet, niet in het Duits aan te
spreken men wordt in elk geval 8 van
de 10 maal in. de taal der Oosterburen
aangesproken. Ik zou mij daarom in het
Ahrdal of langs de Rijn kunnen wanen,
ware het niet dat langs ons kampeer
terrein soms mannen trekken, nieuws
gierig kijkend of enkel maar geïnteres
seerd voor de arbeid in het zweet des
