ONZE KERKBODE
Wat volgt er nu?
jTxelaria
Prof. Dr. K. DIJK
Weekblad van de Gereformeerde Kerken in Zeeland
ZEEUWSE KERKBODE
TIENDE JAARGANG No. 51
Berichten en opgaven Predikbeur
ten tot Dinsdagsmorgens te zenden
aan de drukkers Littooij Olthoff,
Spanjaardstraat 47, Middelburg.
Hoofdredacteur: Dr C. Stam, Westwal 2, Goes, Telefoon 2563.
Redacteuren: Ds D. J. Couvée, Ds A. Koning, Ds Y. J. Tiemersma, Drs A. Verschoor.
Medewerker: Ds H. Veldkamp, Veldweg C 260i, Telefoon 884, Hattem.
Drukkers: Littooij Olthoff, Spanjaardstraat 47, Middelburg, Telefoon 2438, Giro 42280
VRIJDAG 17 JUNI 1955
Abonnementsprijs: ƒ3,per half
jaar (bij vooruitbetaling).
Afzonderlijke nummers 12 cent.
Advertentiën 10 cent per mm.
De Particuliere Synode van 8 Juni j.l.
benoemde als Commissie, die de zaken
van de Kerkbode aan een breed onder
zoek heeft te onderwerpen, de Redactie
met de Commissie van advies.
Deze Commissie hield reeds haar eer
ste vergadering, en kwam reeds tot en
kele besluiten, waarvan hier mededeling
volgt.
In de eerste plaats is overwogen, om
de Kerkbode meer dan tot nu toe, te ma
ken tot een orgaan, dat ook plaatsruimte
biedt voor plaatselijke berichten uit het
kerkelijk leven. Om de uitvoerbaarheid
daarvan vast te stellen, willen wij een
proef nemen. Van nu aan zullen wij pro
beren, om zo mogelijk één pagina daar
voor in te ruimen. De Kerken kunnen
haar berichten rechtstreeks opzenden naar
de drukkerijLittooij Olthoff, Span
jaardstraat 47, Middelburg. We hopen,
dat hiervan ook gebruik zal worden ge
maakt, en dat wij een aardige rubriek-
krijgen nieuws 'uit de Zeeuwse Kerken.
Nu gaat het om de medewerking van de
Kerken, om te zien wat hieruit groeit.
De Vereniging tot herstel van de ker
kelijke eenheid der Geref. belijders houdt
zo nu en dan in enkele plaatsen'gebeds
samenkomsten.
Ik durf niet schatten, welke omvang
deze Vereniging heeft. Het verlangen, dat
haar leden drijft, is ook buiten de kring
dezer vereniging aanwezig. De Geref.
Kerken hebben in haar meerdere verga
deringen geregeld uiting gegeven aan de
wens, dat de Geref. gezindte in ons land
tot meerdere zichtbare eenheid zou ko
men.
Zij hebben 't bij het uiten van een wens
niet gelaten. Er is ook voor gebeden, èn
er is gewerktEr is uitwisseling van ge
dachten geweest tussen Gereformeerden
en, Chr. Gereformeerden, en met verte
genwoordigers van de Geref. Bond. Dat
de resultaten totnogtoe vrijwel negatief
waren, doet niets af aan het feit, dat het
contact zoeken plaats vond. Daarnaast
hebben enkele plaatselijke gemeenten con
tact opgenomen, door een samenkomen
van kerkeraden, waarbij dan de kerkvra
gen in het middelpunt stonden, b.v. in
Kampen.
Men kan dus zeggen, dat de actie van
bovengenoemde Vereniging zeker niet de
enige poging is. Dit mag wel eens open
lijk worden genoemd. Bij sommigen be
staat de neiging, om wat de Kerk meer in
officiële weg doet, nogal te „verkleinen",
terwijl daartegenover alles, wat van meer
particulier initiatief uitgaat, hoog wordt
aangeslagen. Eer dat de Vereniging met
haar werk begon, waren de Kerken be
zig. Al jaren lang.
Nu is er over een gebedssamenkomst
in Utrecht een aardig verslag gepubliceerd
in de Utr. Kerkbode, van Ds J. Plomp.
Hij heeft die samenkomst eerst overzien.
Kwam toen tot de gedachtedit zijn alle
maal mensen, die dat gescheiden kerkelijk
leven verschrikkelijk vinden en God wil
len bidden, daar een eind aan te maken.
Later kwam hij daar wat op terug, en
moest zich beperken tot het begrip: er is
alleen maar een Geref. gezindte.
De dienst der gebeden, waarin een Chr.
Geref. en een Geref. predikant voorgin
gen, was van dien aard, dat allen konden
meebidden. Er was verootmoediging, er
was belijdenis van schuld en er was hopen
op God.
Een volgende indruk, die hij opdeed,
was deze: het woord scheidt vooralsnog,
het gebed verenigt. En, zijn laatste indruk
Vervolgens is besloten, om geregeld een
Korte Schriftoverdenking op te nemen, en
voor het schrijven daartoe alle predikan
ten in Zeeland uit te nodigen. Dit moet
dan volgens een rouleringssysteem. Dit
vergt een korte tijd van voorbereiding,
zoals allen zullen begrijpen. Maar, we
gaan ook dit proberen, en rekenen op de
medewerking van alle predikanten.
Verder, zal de exploitatie lopen, dan
moeten er zijnabonné's. en adverteer
ders. De Drukkers zullen hiervoor de no
dige activiteit aan de dag leggen, en dan
hopen wij hier op een goede uitslag.
Willen de Kerkeraden ook zorgen voor
een geregelde en tijdige inzending van de
predikbeurten Er staan soms vraagte
kens achter een plaats, omdat men in Mid
delburg niet ruiken kan, wie er optreedt,
als b.v. de eigen predikant voor een elas-
sisbeurt elders is.
Dit is het begin.
Wat er verder nog te overwegen en te
veranderen valt, volgt later. Laat ons er
aan denken, dat de Kerkbode al sinds ja
ren het eigen orgaan der Zeeuwse Kerken
is. Met een geringe medewerking valt er
veel te bereiken. Als U familieberichten
hebt, meldt het aan Zeeland via de Kerk
bode. C. St.
was: Kerken met scheuren vormen een
droevig bezit.
Deze indrukken geven te denken.
Om bij het eerste te beginnen. Als er
gemeenschappelijke verootmoediging is en
schuldbelijdenis, en hopen op God, van
Gereformeerden, Chr. Gereformeerden en
Vrijgemaakten, dan zal toch de reden tot
verootmoediging voor héél de schare wel
duidelijk voor de aandacht gestaan heb
ben. Men kan daarbij toch niet „door het
luchtruim" zweven. En, als men gemeen
schappelijk schuldbelijdenis doet, dan
heeft men toch ook de verkeerdheid ge
meenschappelijk gezien. Men kan die over
en weer aanwijzen, en die schuld drukt
dan op zulk een wijze, dat men er onder
gebogen gaat, en deze last voor God
brengt.
De vraag is nuin hoever beantwoordt
de huidige kerkelijke toestand hieraan?
Het is al weer enige jaren geleden, dal
Prof. Wisse zich in deze geest uitliet:
„We kunnen wel met elkaar „vrijen",
maar niet trouwen".
Nu is vrijen zeker een aantrekkelijke
bezigheid. Maar, als het ergens „vrijen"
is, zonder dat „trouwen" ter sprake ko
men zal, dan moet dat vrijen toch maar
tot een minimum beperkt blijven, of beter
„geheel achterwege blijven". Kerkelijke
verliefdheid is toch wel een ietwat vreem
de romantiek.
't Is mogelijk, dat in de kring der Ver
eniging bovenbedoelde last zó zwaar ge
voeld wordt, dat men die niet langer dra
gen kan. Het wil mij voorkomen, dat dit
beslist het geval moet zijn, wanneer men
samenkomt, om deze last voor Gods aan
gezicht neer te leggen.
Maar, dan geeft de volgende indruk
toch wel wat moeite". Het woord scheidt
vooralsnog, het gebed verenigt. Ligt hier
niet een groot misverstand
Wat wordt hier met „woord" bedoeld?
Het Woord Gods
Dan rijst de vraag: waarin maakt het
Woord scheiding tussen de verschillende
kringen der Geref. gezindte? Is het niet
de eerste taak, elkander te overtuigen, dat
het Woord juist geen scheiding tussen ons
wil?
Dit zal wel de meest vruchtbare inzet
zijn voor elke samenkomst, waarin de
Geref. kringen elkaar ontmoeten. Het
Woord wil de scheiding niet, maar de sa
menbinding onder één Herder
Zegt menzeker, dat is zo
Maar, het door mensen gesproken
„woord", dus: de verklaring van „hét
Woord", brengt de scheiding. Dan kan ik
deze opvatting niet zo belangrijk vinden.
Want, op het terrein der „verklaring"
zijn wij gekomen op het terrein der secun
daire waarden. Daar is verscheiden ac
centuering mogelijk. Maar, accents-ver-
schillen zijn nimmer reden tot een vol
strekt gescheiden leven. Kan men een an
dere accentuering dan de „eigene" niet
verdragen, dan moet men aan samenkom
sten tot het gebed voor de eenheid niet
beginnen. Want, het zal nooit gebeuren,
dat alle Gereformeerden het accent pre
cies hetzelfde leggen. Dat gebeurt in onze
eigen kerkelijke kring evenmin. Wanneer
het niet de uitgesproken bedoeling is, om
elkander in accentsverschillen, zelfs in be
paalde beschouwingen, te verdragen, dan
is elk samenkomen om te roepen om een
heid, een beweging, die van te voren on
vruchtbaar moet worden genoemd. Daar
om stellen wij de vraag': wat volgt er nu?
nadat men gebeden heeft, zich concreet de
schuld heeft voorgesteld, enz. Want, het
gebed maakt de verantwoordelijkheid gro
ter, als wij toch in een bestaande toestand
berusten. Elke deelnemer aan zulke sa
menkomsten heeft zich af te vragen, wel
ke taak hij nu moét vervullen in eigen
kringom daar het vereiste inzicht te
brengen. Als dat uitblijft, dan moet men
van het vervolg geen al te grote verwach
tingen koesteren. En, wanneer iemand
dan in eigen kring stuit op verkeerd be
grip, of.... onwil, dan zal daaruit het
concrete schuldbegrip bij hem enige wij
ziging ondergaan. Dan wordt het duide
lijk, waarom de gescheidenheid blijft, en
wie daarvoor het meest aansprakelijk is.
Dit is geen „zoekerij", maar één der
eerste vereisten, als wij de dingen ernstig
nemen.
Daarbij zou ik de Gereformeerden in
die Comité's in overweging willen geven,
om zich de toevoeging „synodaal" niet te
Beginnen bij Jeruzalem.
Hoevelen nemen het de predikant van
vandaag kwalijk, die zoveel minder scherp
en zonder de naam van Euodia of Synty-
che te noemen, op plaatselijke of alge
mene misstanden wijst op zijn eigen kan
sel.
Dat is: op de plaats, waar hij van
Godswege werd gesteld als 'n wachter
om, als hij „het zwaard ziet komen", „op
de bazuin te blazen, zodat het volk ge
waarschuwd wordt". Wee de zwijgende
wachterHet bloed van het ongewaar-
schuwde volk komt over hem!
Paulus trok tegen partijschap en on
tucht in Korinthe openlijk te velde en
liet geen twijfel waar hij die op het oog
had, ook al werd zulk 'n brief eveneens
buiten Korinthe gelezen. Het is dan ook
niet zó vreemd, dat twee andere brieven
juist aan déze zedelijk gezonken, maar
opgeblazen gemeente spoorloos verdwe
nen zijn
Wanneer in ónze tijd 'n predikant, in
het besef dat hem „van het bloed van
het volk rekenschap" zal worden ge
vraagd, openlijk het steeds meer om zich
heen grijpend overspel en de al talrijker
en afschuwelijker echtscheidingen als
zonde en oordeel Gods signaleert, en pre
cies als de apostel spreekt, niet alsof er
gens op de maan zulke zonden worden
gevonden, heel „objectief" en vooral niet
erg duidelijk, maarInderdaad, men
spreekt van hoererij onder hier en nü
dan is het wel gebeurd, dat hij werd aan
geklaagd. Dan keurde men dit soms af
als het schandaliseren van eigen gemeen
te! Er konden eens Hervormden of an
deren in de kerk zijn geweest
Alsof dié het eigenlijke schandaal, dat
van de gesignaleerde zonde, niet reeds
lang zouden weten
En alsof de kansel zo „publiek" zou
zijn als het „ingezonden stuk" dat straks,
liefst anoniem, in de „neutrale" krant te
gen hém verschijnt!
Daarom te meerde ogen van Gods
volk moeten wijd geopend voor het ge
richt Gods, dat bij Jeruzalem begint
Gods oordelen worden niet daarin al-
laten aanleunen. Zij zijn niet synodaal,
daarom behoren zij zich zo niet voor het
publiek te presenteren. Dergelijke dingen
verhelderen niet, maar laten de spannin
gen juist bestaan, en veroorzaken een on
nodige prikkeling. Alleen wie goed onder
scheidt, kan .ook goed onderwijzen.
We wachten met belangstelling af, dat
van deze Vereniging de nodige stappen
worden gedaan, onder indruk van het ge
bed, dat men in sommige kringen het ver
zet zal willen opgeven, en het aangezicht
der broeders zal willen zien. Dit zou een
rijke vrucht betekenen, en daarin zou een
belangrijk vervolg op het genomen initia
tief op te merken zijn. C. St.
Deze week mocht Prof. Dijk zijn ze
ventigste verjaardag vieren. Wij willen
ook in onze Kerkbode hem met dit feit
nog hartelijk gelukwensen.
Prof. Dijk behoorde aan heel het land.
Hij heeft alle jaren van zijn actieve loop
baan, zowel als predikant en later als
Hoogleraar, gewoekerd met zijn tijd en
zijn gaven. Al zijn arbeid werd gedragen
door liefde voor het Gereformeerd begin
sel, en hij mocht een activiteit aan de dag
leggen, op velerlei terrein, waaraan wij
dankbaar gedenken. Voor alles, wat God
ons in zijn persoon en arbeid geschonken
heeft, zij Hem de eer toegebracht.
Prof. Dijk, als straks de tijd van rust
voor U zal zijn aangebroken, dan zal dit
zeker zijneen werkzame rust. Moge het
U gegeven zijn, dat wij U nog menig jaar
in ons midden behouden, waarin U zien
moogt, dat het Gereformeerde leven zijn
eigensoortige ontwikkeling blijft behou
den, waaraan U zelf zoveel kracht gewijd
hebt! C. St.
lereerst openbaar, dat er in dc straat van
Formosa of in Saigon weer geschoten
wordt, of dat de aarde gebeefd heeft in
Japan. Zulke ieder en daarom niemand
diep rakende tegenheden aan te wijzen en
vromelijk te erkennen in uitstekend-ge
honoreerde „tijdredenen", zijn soms niets
dan goedkope verootmoedigingen-voor-'n-
uur. Als 'n regen over rechtvaardigen en
onrechtvaardigen laten we zulk 'n stroom
van algemene bericht-gerichten over ons
heen gaan. Waarbij ieder zich zelf toch
weer tot de rechtvaardigen rekent.
Doch dat ónze kerken uiteen gescheurd
liggen om ónze verwatenheiddat wij In
donesië kwijt zijn en dreigen er ook met
ons zendingswerk uit verdreven te wor
den dat de werfkracht van vele onzer
gemeenten nul is ten spijt van veel tam
tam van geëvangeliseer, dat zijn gerich-
ten die óns gereformeerden direct raken.
Raken ze ons ook?
Dat ze ons ook reeds zéér concreet op
het lijf vielen in de toenemende vervlak
king van velen, in de afschuwelijke ver
hardingen van niet weinigen, in de be
paalde verwildering van sommigen, in de
afval van vele gedoopten, in de steeds
verder om zich heengrijpende zucht naar
genot en afkeer van 'n groot gezin en
plicht, bij gehuwden en verloofden
Wie tabel 5 op blz. 302 van het Jaar
boek bestudeert, ziet voor ogen, dat velen
onze kerken uitlopen, niet enkel naar al
lerlei andere kerken, maar 307 personen
in 1953 braken met alle kerk en boven
dien 364 personen het niet eens de moeite
waard vonden te verklaren waarheen ze
liepen
En deze statistiek is nog zeer on
volledig. Van de 788 vonden 72 kerken
het niet eens noodzakelijk gegevens te
verstrekken! Wat 'n „mee-levende" ker-
keraadsleden
En er zijn nog andere tabellen met an
dere cijfers, die de Here alleen opstelt
en kent!
Doch hoe zullen wij de bekende cijfers,
de bekende alarmerende gevallen verwer
ken Omtrent ambtsdragers, die ge
schorst, predikanten die afgezet, christe
lijke onderwijzers die ontslagen moester,
worden? Roepende zonden tegen allerlei
gebod.