"Wat wilt *11?
jflxelaria
Weekblad van de Gereformeerde Kerken in Zeeland
ZEEUWSE KERKBODE
TIENDE JAARGANG No. 24
Berichten en opgaven Predikbeur
ten tot Dinsdagsmorgens te zenden
aan de drukkers Littooij Olthoff,
Spanjaardstraat 47, Middelburg.
Hoofdredacteur: Dr C. Stam, West wal 2, Goes, Telefoon 2563.
RedacteurenDs D. J. Couvée, Ds Y. J. Tiemersma, Drs A. Verschoor.
Medewerker: Ds H. Veldkamp, Veldweg C 260i, Telefoon 884, Hattem.
Drukkers: Littooij Olthoff, Spanjaardstraat 47, Middelburg, Telefoon 2438, Giro 42280
VRIJDAG 10 DECEMBER 1954
Abonnementsprijs: 2,75 per half
jaar (bij vooruitbetaling).
Afzonderlijke nummers 12 cent.
Advertentiën 10 cent per mm.
We houden tegenwoordig op verschil
lend terrein propagandaweken.
Zo zijn er geweest de grote avonden
voor ons Jeugdwerk. Ook de Chr. vak
beweging heeft haar propagandamaand,
om alle werkers te stellen voor de keuze
doe mee in de Chr. organisatie.
Op het gebied van de Evangelisatie zijn
de Zaai weken bekend geworden. Op aller
lei manier zoekt men de Evangelische
„benadering" van de mens, en hoe dat in
moderne stijl verder mag heten of worden
aangeduid. Het moet onlangs zelfs zijn
voorgekomen, dat er gesproken werd van
het benaderen van de mens „in al zijn
situaties
Dat moet U nu eens rustig bekijken en
indenken. Een mens „benaderen" in al
zijn situaties?
Daar zijn situaties, waarin het „bena
deren" veilig achterwege kan gelaten wor
den
Maartrekken we dan enige pro
centen „overdrijving" af, vooral in het
gebezigde taaltje, dan blijft toch, dat we
ons op verschillend gebied nog al druk
maken met veroveringstochten.
Nu is het eigenaardig, dat we dit in
engere zin op kerkelijk gebied niet zo
sterk meemaken.
't Is waar, dat in de Zaaiweken de ker
ken met meerdere activiteit in 't leven op
traden dan gewoon. Maar, voor het ove
rige blijft de Kerk wat veel op de achter
grond. In haar methode van werken is de
Kerk nog veelszins als in het verleden.
Wat de eredienst betreft, zijn de wij
zigingen héél gering. Rhythmische zang,
en dan op sommige plaatsen meer gelaakt
dan toegejuicht. Over het algemeen de
diensten iets korter dan voorheen, een ge
zangenbundeltje, zó hopeloos klein, dat
men noodgedwongen wel altijd dezelfde
moet opgeven; en.verder zijn de din
gen zoals voorheen. In sommige dorpen
praat men er nauwelijks over, dat moe
der-de-vrouw des morgens steevast thuis
blijft, om aan de mond- en maagvoorzie
ning van het gezin te denken. En in an
dere plaatsen klaagt men wel, dat het
's middags of 's avonds beter kon
Maar, bij dat alles gaat het leven gewoon
verder. Het gebeurt zo weinig, dat een
kerkeraad verrast wordt, doordat de ge
wone orde eens „verstoord" wordt. Dat
ze ineens allemaal zijn uitgelopen.en
dat, boven de honger naar „het vette der
aarde", er nu toch ineens was „een zin"
om allemaal met elkaar de godsdienstoefe
ning te houden. Ook door die jongeman
of wie dan ook, die anders rustig ligt uit
te slapen, alle verzuchting der ouderlin
gen ten spijt, dat hij daar plotseling zijn
hoofd binnen de kerkdeur steekt, en mee
zingt en meeluistert, zodat de engelen, die
„dienst" hebben om daar de samenkomst
der gemeente bij te wonen, er een fijn
rapport over kunnen uitbrengen.
Als het nog eens voorkomt, dat er er
gens belangstellend de hoofden bij elkaar
gestoken worden, dan is het in de regel
niet, omdat er blijmoedig gesproken wordt
over degenen, die tot bekering kwamen
Dan is er het een en ander aan het rollen
gekomen, wat blijkbaar wel „erg" gevon
den wordt, gezien de meewarige gezich
ten, maar wat toch ondertussen wel „enig
genot" verschaft.
Bij clie gelegenheid luisteren een paar
duiveltjes mee.
Nu halen we dit alles niet op, om het
gilde der klagers met één te vermeerde
ren, als zou er „geen leven" zijn. Maar,
we noemen dit eens, omdat de vraag ons
moet bezig houdenwaarom in de kerke
lijke kring de sleurgang zo gemakkelijk
binnensluipt
We hebben tegenwoordig kostelijke
„ophaaldiensten", waardoor héél w.it
mensen ter kerk komen, die het „lopende"
niet meer zouden halen. Doen we wel
eens ons best, om er op een bepaalde Zon
dag een massale demonstratie van te ma
ken Nee, niet met „alleen maar" drukte.
Maar zó, dat ze van gezin tot gezin wor
den opgewekt, en de andere dorps- of
stadsgenoten de opmerking maken: wat
zou er toch aan de hand zijn
Het is zo gemakkelijk, om te zeggen:
de prediking achdie prediking
Dat geslacht gaat terug tot zeker in de
dagen der profeten. Troost U, Paulus
kon er „weinig of niets" van naar 't oor
deel van Corinthe. Enmeent U, dat
dergelijke klagers over de prediking Je-
remia zouden nagelopen hebben? Of
Amos? Laat ons de dingen toch reëel
zien. Liever keren wij het om, en vragen,
aan, wie zo klagen: hoe véél bracht U
er al in de Kerk? Hoevelen zijn er door
uw toedoen enthousiast geworden voor
het Evangelie? Dit laatste zou aan de
prediking ten goede komen.
Hier komen we aan het punt, dat in
de kerkelijke samenleving op de voor
grond moet gesteld worden. Wat wilt U,
in de gemeenschap der Kerk?
Dr Hommes, in Zeeland geen onbeken
de, stelde in een referaat onlangs voor,
aan de belijdenisvragen de volgende toe
te voegen: belooft gij met Gods genade
een medemens voor Christus te winnen?
Dit komt op hetzelfde neer, wat wij
hierboven opmerkten. De bedoeling moet
ons allen duidelijk zijn. Wilt U, als be
lijder van Christus, evangelist zijn? Voelt
U, dat dit in het wezen van de belijdenis
Jigt opgesloten? Is het niet jammer, dat
er zoveel drukte wordt gemaakt over het
bijkomstige, terwijl het meest voor de
hand liggende en het belangrijkste, wor
den overgeslagen
Als we nooit iemand bewogen hebben,
om met ons te gaan, en als wij te doen.
als er nooit iemand door ons toedoen on
der de prediking kwam, waar halen wij
dan de moed vandaan, om nog iets van
de Kerk te zeggenWe vinden brutaliteit
bij jongeren een kwaad. Het is ook een
kwaad. Maar, het zoëven aangeduide is
de grootste brutaliteit tegenover de Ko
ning der Kerk!
Wilt U zich werkelijk inzetten, dat an
deren door uw toedoen voor Christus ge
wonnen worden
Wilt U de Kerk helpen om mobiel te
zijn, opdat bij anderen de sleurgang zal
gebroken worden
Wilt U het bezvijsen, dat wij het Ko
ningschap van Christus belijden?
Vanuit deze vragen komen wij tot een
positief geestelijke instelling. Het is ge
vaarlijk, zich voor „klachtenbureau" uit
te geven. Ofom altijd maar te ha
meren op wat er „bij ons" ontbreekt.
Je hebt soms mensen, die „bij vrien
den" aardig de boel opruimen, maar thuis
„de keet" rustig laten liggen. Dergelijke
„helpers", dat zijn ze, die de zaak „van
de wal naar de sloot" helpen. Op kerke
lijk gebied zijn deze lieden helaas geen
onbekenden.
Zorgt U er self voor, dat er een fris
en aantrekkelijk kerkelijk leven naar vo
ren komt? Op dit punt mogen we gerust
een beetje stoutmoedig elkaar te lijf gaan.
Zo leren we het elkaar ook af, om met
de „hakbijl" te werken. We staan dan
voor de vraag, in hoever we al bezig zijn,
om „te helpen", tot zegen van anderen.
Daardoor behaalt de Kerk haar grootste
triomfen. Nog meer, dan door uitpuilende
diensten. Wie één eenzame de gang over
de aarde meer dragelijk helpt maken, die
verstaat wat of de wil des Heren is. Mee
leven en meebouwen, omdat we van het
zelfde huis des Heren zijn. Zich er bid
dend voor geven, dat de Kerk zal worden
een opvallende kring van bruisende acti
viteit. Als U dat wilt, zijn we dan al be
zig, om al het mogelijke daartoe te doen
C. St.
Churchill.
Hoe vaak reeds, good old Fellozv, heb
ik U na de bevrijding willen schrijven.
Doch het is er nooit van gekomen. Om
dat ik begreep, dat mijn brief U toch
nooit onder ogen zou geraken. Het zal
al 'n heel karwei zijn om de lijsten, die
Uw secretarissen U. zullen hebben voor
gelegd, met althans de namen van wie U
met Uw tachtigste jaardag gelukwensten,
ten einde toe door te nemen.
Nu schittert eerst recht de macht van
Uw en mijn Heiland, die wél alle woor
den en zuchten tot uit de verste uithoeken
der wereld tot Hem gericht opvangt en
ter harte neemt. Van de armste ontheem
de vooral niet minder dan bijvoorbeeld
van onze wijze prinses Wilhelmina, die
ik ook altijd heel lief heb gehad.
Waaróm ik U dan met alle geweld
schrijven wilde? Honderd malen 'n on
geschreven brief schreef op mijn nacht
leger, waar ik anders mijn preken op te
bouwen pleeg?
Omdat ik U zo onuitsprekelijk dank
baar ben voor Uw bezielend voorbeeld en
'n mens dit, al was het slechts één enkele
keer, wil laten blijken. Desnoods met 'n
zwijgende handdruk. Helaas!
Maar waarom nu toch geschreven?
Ofschoon ik op voorhand weet, dat ge
onze beroemde Zeeuzvsche Kerkbode niet
leest
Omdat 'n overvol hart zich, hoe dan
ook, eens wil uiten. Want vol ben ik van
Uw persoon, Uw warme stem, Uw werk
van taaie volharding voor vrijheid en
recht. Dat wil ik nu eindelijk wel eens
zwart óp wit vóór mij stellen. Als ras
schrijver zult Gij dat wel verstaan.
Wat hebt Ge mij telkens 'n stevige riem
onder 't hart gegord, zo dikwijls ik als
zwerveling door ons geknechte land, hier
of daar heimelijk naar Uw rustige en
rustgevende stem luisterde. Ja, ik heb ook
de overspannen Duitse „belhamel" ge
hoord, die U uitschold. Wanneer Ge 'n
enkele maal U verwaardigdet om die ver
dwaasde braller te antwoorden, wat wa
ren uw woorden dan méér dan woorden
alléén: kracht! Voor wie ze thans her
leest, bleken vele vervulde profetieën.
En zoals ge nu en dan, met Uw En
gels accent, Herr Hitler aanspraakt!
Het deed me denken aan 'n plaat, waar
op 'n fel keffertje vergeefs opspringt on
der de grote, onbewogen kop van 'n goe
dige New-Foundlander en al nerveuser
te blaffen staat. De grote kijkt over hem
heen.
Maar eindelijk, 't gekef zat, pakt hij
het minuscule dier even tussen zijn blin
kende tanden, licht het als 'n veertje om
hoog van de grond, om het daarna weer
op zijn bibberende pootje neer te zetten.
Dit laatste genot is U slechts daarom
ontgaan, omdat het keffertje Adolf, toen
het in Uw macht was, van louter angst
is gestorven. De allergrootste mond, ver
giftiger en vergasser der mensheid, ein
delijk zélf ter verantwoording opgeroe
pen, verzonk van schrik tot as. Huive
ringwekkende, Goddelijke humor, dat
deze stichter van 'n duizendjarig Reich,
deze Jodenhater, slechts des te eer gleed
recht in de geréde hand van de Jood Je
zus, de Rechter voor wie alle mond ver
stomt
Zekere geschiedfilosofen willen ons
doen geloven dat de historie bepaald
wordt louter door blinde, wellicht zelfs
toevallige krachten.
U is het in Uw lang, vruchtbaar leven
door Gods goedheid vergund, juist om
gekeerd aan te tonen, dat de Almachtige
geschiedenis maakt door middel van ver
antwoordelijke mensen. In het bijzonder
door enkele zeer groten, die niet maar de
exponent van hun tijd zijn, doch werke
lijke aanvoerders, padvinders, gidsen,
smeden in Zijn smidse van 'n nieuwe tijd.
Indien wij U eens niet hadden gehad,
als man van genie en geweten tegenover
de gewetenloze Duitse „vlegel" en zijn
Italiaanse „lakei" Hoe belachelijk te zeg
gen dan hadden we wel 'n ander gehad
God gaf U en hield U, de oudste, het
langst staande. En nog altijd!
Ieder die, zij het op zoveel kleiner
schaal "wel eens te strijden kreeg tegen
verderfelijke, verdachtmakende machten
ieder die ervoer hoe zwaar het is alléén
te staan en nog zoveel zwaarder om te
volharden tot het einde, verwondert zich
over U, bewondert U en dankt óm U
God.
Uw tien delen Mémoires heb ik ver
slonden om er eindelijk achter te komen,
hoe het alles gegaan is in de tijd, dat wij
slechts konden wachten en gissen zonder
te wanhopen. Hoe moeilijk jk mij Uw
worsteling aan de top ook had voorge
steld, zij bleek nog zoveel zwaarder door
al het misverstand van de vele tegenstrij
dige belangen. Hoe weet ge in brede,
beeldrijke taal, beurtelings vloeiend, plots
steigerend, vlammend van gerechtvaar
digde toorn, sarcastisch, bonkig, moke
rend te spreken en tovert met dorre cij
fers, die, beginnen te glanzen als fris wa
ter. Tien delen, één voor één boeiend als
'n roman, inhoudrijk als het zware leven
zelf, klaar, zwierig en geestig tot in de
zakelijke telegrammen, klinkend soms als
'n toast op 'n festijn. Over alles, tot over
het kleinste gleed Uw waakzaam oog en
Uw aansporende pen. Hoe hèbt Ge het
alles klaar gespeeld in die krakende nach
ten van dood en verderf
Na zoveel jaren van opgespaarde dank
heb ik nog zoveel op mijn hart. Houd
s.v.p. vooral de vredelievende Rus in de
gaten en steun, desnoods achter de scher
men, ons deerlijk gehavend Koninkrijk!
En er zijn veel meer Nederlandse wensen.
Slechts twee dingen nog.
Toen Gij in Rotterdam, mijn geboorte
stad, waart, had ik, wetend dat de massa
in zijn dolle geestdrift, gewoonlijk maar
wat vage klanken uitstoot, bedacht dat ik
misschien door luidkeels Uw naam te
roepen en ik kan als het moet 'n be
hoorlijke stem opzetten Uw aandacht
kon trekken en 'n persoonlijke knik krij
gen.
Ge vergeeft mij dit wel.
Maar.ik had niet gerekend op wat
achter mijn rug voorviel. Want toen U
langzaam vlak langs me reed bij de hoek
van Coolsingel en Meent en ik Churchill
Churchill brulde, scheen het even of U
mij hoorde. Doch eensklaps schoot Uw
blik over mij heen omhoog en ge zwaai-
det. Omziend, zag ik op de wenteltrap van
het Beursgebouw van hoog boven tot be
neden tientallen juichende meisjes als één
recht neerhangende, fleurige bloemenslin
ger.
Ja, tegen al dat schoon móést ik het
wel afleggen in uw oude, jonge hart.
Nog één dingGe lijkt mij niet bepaald
Calvinist, al hebt ge veel van dat stoere,
en tegelijk soepele dat mij ook in onze
Abraham Kuyper zo aantrok.
Naar Calvinistisch beginsel heb ik niet
eigenmachtig over mijn kansel te beschik
ken.
Maar ik beloof U indien dit epistel
ooit tot U doordringt èn ge in Axel zoudt
komen, één der oudste vestingsteden van
Nederlanddan zorg ik dat U op mijn
preekstoel komt en dan preekt ge voor mij
over de tekst: „God wederstaat de hoo-
vaardigen, maar de nederigen schenkt Hij
genade" en ik vertaal het voor U in mijn
moedertaal.
Wel is mijn Engels niet van het aller
beste. Want ik heb het geleerd in de tijd
dat Gij de Boeren in Transvaal bevocht
you knowen ik wilde als gymna
siast toen de taal van Uw Kitchener niet
leren. Maar sedert U en ik het eens zijn
over „het duivelse swastika-embleem",
heb ik mijn verwaarloosde Engels mee
door Uw keurige radiotoespraken opge
haald. En dan zullen wij Axelaars naar
U luisteren, zoals Uw eigen volk op Uw
tachtigste jaardag. Wel niet met daverend
applaus. Want dat doen we nu eenmaal
niet in 'n kerk. Maar wel met van innige
dank stralende ogen op dezelfde plaats,
waar ik 's Zondags meer dan eens voor
U bid tot die God, welke U reeds grote
genaden bewees en nog veel groter genade
moge bewijzen, wanneer Uw aardse reis
zal zijn voltooid, door U binnen te laten
als 'n door Christus vrijgesproken zon
daar in 's Vaders Huis. En U dan daar
te mogen ontmoeten!
Uw zéér dankbare D. J. Couvée.
Axel, Dec. 1954.
