en onweder
«7// storm
Geheugenstoornis
negende jaargang No. 44 Weekblad van de Gereformeerde Kerken in Zeeland vrijdag 30 april 1954
Hoofdredacteur: Dr C. Stam, Westwal 2, Goes, Telefoon 2563.
Berichten en opgaven Predikbeur- RedacteurenDs D. J. Couvée, Ds Y. J. Tiemersma, Drs A. Verschoor. Abonnementsprijs2,75 per half-
ten tot Dinsdagsmorgens te zenden Medewerker: Ds H. Veldkamp, Veldweg C 260i, Telefoon 884, Hattem. jaar (bij vooruitbetaling).
aan de drukkers Littooij Olthoff, Afzonderlijke nummers 12 cent.
Spanjaardstraat 47, Middelburg. Drukkers: Littooij Olthoff, Spanjaardstraat 47, Middelburg, Telefoon 2438, Giro 42280 Advertentiën 10 cent per mm.
ZEEUWSE KERKBODE
Zo kan men zeggen, dat in Genève de
conferentie der grote vier wordt gehou
den.
Terwijl de afgevaardigden aankwamen,
was men in het Oosten bezig zo mogelijk
de Franse heldenschaar van Dien Bien
Phoe te vernietigen.
In spanning volgt de wereld de strijd,
die daar aan de gang is. Tegelijk vraagt
men zich af, of het dan niet mogelijk is,
om hier een andere oplossing te krijgen.
Nehroe van India ziet het zó, dat Frank
rijk volledig terug moet trekken uit Indo-
China. Inderdaad is er dan wel een op
lossing, èn tegelijk een overwinning. Het
blijft de vraag, of dit in de wereldver
houdingen een gunstige overwinning zou
zijn.
In ieder geval staan de zaken wel heel
ongunstig, nu de conferentie gaat begin
nen. We maken weer één van die poli
tieke spanningen door, waaruit van alles
kan voortkomen. En we begrijpen wel,
dat er de laatste weken véél ernstige aan
leidingen zijn geweest voor allerlei be
sprekingen tussen de „wereldgroten".
Pasen heeft ons wéér verkondigd, dat
de Koning des levens overwinnaar is. Te
midden van het onrustige wereldverloop
blijft Hij Dezelfde. Christus voert Zijn
Rijk naar het glorievol einde, en Hij leidt
ook de wereld tot de beslissing.
In het diplomatieke wereldverkeer treft
ons iets van onmacht, verborgen onder
„veel vertoon". Het Evangelie der Op
standing spreekt zo stellig als het maar
kan. Het leert de kerk hoopvol de wereld
inkijken, want de Eersteling der kudde,
na Zijn verrijzenis, bezorgt nu het ver
dere werk.
In storm en onweder.
Dwars door het gewoel der volken
heen.
U hebt stellig wel eens gehoord van
geheugenstoornis Nee, ik bedoel niet dat
gewone, alledaagse geval van vergeetach
tigheid. Iemand is dan wat men noemt
„kort van memorie". Dat kan erg lastig
wezen vooral voor wie er mee behept is.
Dat zijn dan, zoals u weet, vooral de
oudere mensen. Zij beklagen zich dan te
genover u, dat hun geheugen toch zo
slecht wordt. Ze kunnen bijna niets meer
onthouden. De klacht, waarmee de domi
nee nogal eens te maken krijgt is: „ik
zou zo graag wat meer van de preek wil
len onthouden, maar 't is me glad on
mogelijk". Dat kan natuurlijk aan die
preek liggen. Als die bestaat uit een aan
tal zinnen, die onderling met elkaar in
geen enkel verband staan, nu dan geef
ik het u te doen, zo iets te onthouden.
Maar ook al zou het met die preek dik
in orde zijn, kan toch menigmaal het ge
heugen in de steek laten.
U moet dat intussen niet al te tragisch
nemen. U staat daarin niet zo ver achter
bij de dominee zelf, die meestal z'n eigen
preek niet onthouden kan, en daarom
voor de veiligheid z'n preekboek je voor
zich heeft.
Stel u bovendien voor, dat u dat alle
maal in uw arme hersens moest bewaren,
wat er Zondag op Zondag gezegd werd.
't Is bovendien over een week weer Zon
dag, en dan kunt u dat van de vorige
week gerust vergeten. Het zal wel een
hele toer voor u worden, zo maar vlotweg
zonder haperen te vertellen desgevraagd
wat u de vorige week of twee weken ge
leden gegeten hebt. Dat wekelijks menu
staat u niet precies meer voor de geest.
Is ook helemaal niet nodig. Het mocht
dan niet altijd even lekker wezen, soms
ook wat opgewarmde kliekjes, het heeft
u in elk geval gevoedtoen u die maaltijd
hield, en daar kwam het nu maar op aan.
Bij alles, wat ons persoonlijk kan tref
fen.
Die geloofsovertuiging moet naar bui
ten openbaar worden. De Synode der
Herv. Kerk riep de kerk op tot gebed
voor de conferentie te Genève.
Stellig zal hieraan voldaan zijn. Ik
denk, dat op 25 April vrijwel van alle
kansels deze zaak onderwerp van gebed
is geweest. Jammer is, dat de „groten
der aarde" zelf soms zo weinig blijk er
van geven, dat zij het gebed in de wereld-
nood van veel waarde achten. In dat op
zicht is er zeker in het Westen een te
kort, een ernstig tekort èn een grote
schuld, evenals in het Oosten in Europa.
Overigensmen houde mij ten
goedemeen ik toch wèl, wanneer
wij heden ten dage, in de politieke situa
tie van Europa, het volk roepen tot ge
bed, dat enige onderscheiding tussen
„vóór èn achter" het ijzeren gordijn,
moeilijk achterwege kan blijven. Zou men
inderdaad willen volhouden, dat wij even
onbevangen kunnen staan tegenover de
politiek van Rusland als tegenover de po
ging van het Westen, om de vrijheid der
volken te behouden In een artikel van
Dr A. J. Rasker in „De Herv. Kerk" las
ik, dat Molotow de conferentie in Berlijn
deed mislukken, omdat die conferentie
stond onder de dreiging van atoomkanon
nen, pas uit Amerika naar West-Duits-
land verscheept.
Het wil er bij mij niet in. Ik geloof,
dat de bevolking van Oost-Europa, als-
zij-de-kans-kregen, daar héél anders over
zou spreken en schrijven. Het is de vraag,
of met een dergelijke voorstelling eigen
lijk één enkele zaak gediend wordt. Al
léén, het wordt er „mistig" door
Een jongere generatie zal gaan vragen
hoe „zit" het nuwerkt Moskou even
Het wordt dus helemaal niet van u ge
vraagd, dat u alles zult onthouden, en 't
is voor u ook helemaal niet nodig, als u
er maar door gevoed is. Waarmee dan
weer samenhing de vraag, of u ook hon
ger had en zo, maar op deze details gaan
we nu niet nader in, om de eenvoudige
reden, dat we 't hier deze keer helemaal
niet over hebben willen.
Dus ook niet over die „kortheid van
memorie". Dat is een soort slijtage, waar
aan niemand ontkomt. Zoals uw gehoor
organen op de duur gaan slijten, en u
een beetje doof gaat worden, zo is ook
uw geheugen op de duur aan slijtage
onderhevig, en u zegt steeds vakerhoe
was dat ook maar weer, en wanneer is
dat ook weer gebeurd?
Met die geheugenstoornis is het echter
een heel andere geval. Dat is geen slijtage
of ouderdomsverschijnsel, maar het is
een ziekte, en wel een heel wonderlijke
ziekte. U hebt misschien wel eens in de
krant van zoiets gelezen dat iemand plot
seling z'11 geheugen kwijtraakte. Dat moet
je dan maar overkomen, dat je ineens
niet meer weet, hoe je heet, waar je
woont, wanneer je geboren bent enzo
voort. Dat is menigmaal gebeurd, dat
iemand zo de kluts kwijt raakte. Zo'n
slachtoffer gaat dan aan het dwalen, en
het gelukt de politie soms pas met veel
moeite zo'n slachtoffer op het juiste adres
te brengen.
Het is kort geleden gebeurd op een
politieke vergadering dat een spreker de
huidige generatie heeft gekwalificeerd als
een generatie „zonder geheugen". De di
agnose was in dit geval dus „geheugen
stoornis". Bedoelde spreker klaagde er
over, dat men niets meer wist van de
beginselstrijd zoals die door Groen, Kuy-
per e.a. gestreden is, en daaruit verklaar
de hij onder meer de huidige lauwheid en
gebrek aan bezieling.
Men zou dit zelfde ook kunnen toe
passen op het kerkelijk terrein. Want zo
hard voor de vrede als Washington
Waarom loopt dan geen enkel gesprek
goed af, en waarom krijgt Hongarije dan
niet, wat de bevolking daar zo intens ver
langt
Men kan natuurlijk van de gedachte
uitgaande kerk moet geen positie kie
zen. Zij dient alleen het rijk Gods, en
heeft geen standpunt ten opzichte van de
rijken der aarde
Is een dergelijke opvatting vol te hou
den
Denk terug aan de jaren 1940'45.
Hadden we toen geen standpunt aangaan
de de aardse machten En, we behoren
het nóg te hebben. In de leiding en de
politiek der volken komen we in aanra
king met het waarheidselement en de vrij
heidsdrang.
In verband daarmee staat de positie
keuze van de christen. Enbij de op
roep tot het gebed zullen we ook een con
crete zaak in 't hart hebben, die wij God
voordragen. B.v. dat de volkeren mogen
bevrijd worden van geweld en vrijheids
beroving, van leugen, die de waarheid
zoekt te verdringen. Juist wanneer wij in
de sfeer van het gebed met God worste
len om de vragen van het leven, dan kan
niemand met algemeenheden volstaan.
Dan is het b.v. volkomen onbevredigend,
om even hard te roepen om bevrijding
van „Amerikanisme" als van „communis
me". Welke bezwaren men moge hebben
tegen Amerikaanse levensstijl en zoal
meer, welke gevaren van „verwereldlij
king" men ook van die zijde moge vre
zen, het is eenvoudig onzin, om in de
politieke sfeer der volken oud en jong
op te roepen tegen Amerikanisme en
Communisme, alsof we hier grootheden
hebben, gelijk de duchten.
De kerk moet in haar oproep tot het
gebed ook trachten, verhelderend in te
werken op het inzicht der gemeente, en
daarmee op het volksinzicht. Anders zou
de kerk zelf er toe kunnen bijdragen, dat
het stormachtig werd
We hebben de laatste tijd nogal eens
van kerkelijke zijde horen spreken over
„het leger". Voorlichting dienaangaande
op scholen, parades, en zo al meer. Uit
als zo'n „in z'n geheugen gestoorde" niet
meer weet, hoe hij heet, en waar hij
woont, zo schijnen ook vele gereformeer
den van nu niets meer te weten van hun
kerkelijke naam of waar hun kerkelijk
adres is. In plaats dat ze naar hun „eigen
huis" gaan, of om met de Catechismus te
spreken, des Zondags „naar de gemeente
Gods" naarstig komen, laten ze de ge
meente eenvoudig gemeente, en bellen ze
bij de buren aan, of lopen ergens bij een
wildvreemd adres binnen.
U voelt wel, dat is een ziekte. Wie z'n
eigen kerkelijk huis niet meer terug kan
vinden, is geestelijk gestoord. Daar ha
pert iets. Dat is een afwijking. Het is niet
maar een geheugenzwakte, maar een
stoornis. Was het alleen maar het eerste,
dan zou dit bij de „ouderen" alleen voor
komen, maar naar ik meen, is dit ver
schijnsel nogal veelvuldig bij de „jonge
ren" te constateren.
Hoewel, ik wil niet graag lijnen gaan
trekken en verschillen forceren tussen
„jongeren" en „ouderen". Ik heb daar
laatst in het Zeeuws Dagblad een paar
vermanende artikeltjes over gelezen, en
ik moet dat toestemmen. Het is niet zo,
dat het „beeld der vaderen" er zo prachtig
en imponerend uitziet, en dat het met al
die jongeren maar een slap en zielloos
zaakje is. In zoverre heeft het Bondslied
met „ons wenkt het beeld der vaadren,
dat kloek en vroom geslacht", wel eens
op een dwaalspoor gebracht, en behoeft
deze zin in het Bondslied naar mijn me
ning dringend herziening.
Er is aan de „vaderen" ook heel wat
op te knappen, en men moet niet altijd
zo eenzijdig de kant van de „zonen" uit
kijken.
Er is tegenwoordig een uitzending voor
de radio aan de gang onder de titel „ron
dom de twintig" waar Ad en Nico brie
ven van jongeren aan het beantwoorden
zijn. Dit is een sneeuwbalgeval dat tot de
jongste dag doorduren kan, en ik geef
er mijn oordeel niet over. Ik heb er wel
enkele oecumenische diensten, die ik mee
maakte in dagen van „afzondering", her
inner ik mij, dat de voorganger ernstig
waarschuwde tegen afgoden alsnationa
lisme en militairisme. Is dat „vormend"
werken in deze tijd?
Wie van U kwam in Nederland ooit
het monster van het militairisme tegen
Spreek eens met de soldatenga er
eens tussen zitten in een militaire trein.
Als U dan „militairistische" klanken op
vangt, of liedjes beluisterd, moet U mij
beslist eens schrijven, want zelf ben ik
nog nooit een volbloed-Nederlander-mili-
tairist tegen gekomen. Endat natio
nalisme valt ook wat mee.
Ik vind, dat we op die manier storm
ontketenen. Zoals Minister Staf in de
Kamer er tegen sprak, zo mocht van uit
de kerk zelf hier ook wel eens ernstig
waarschuwend gesproken worden. Of,
heeft Nederland geen verdediging nodig
Er zullen er wel zijn, die dat graag zou
den zien.het Westen zonder één sol
daatje, enzMaar, de kerk mag ook
wel bidden, dat overheden èn volken in
het Westen bewaard worden voor deze
„zonde van nalatigheid". Want dat zou
het zijn
De soldaat, die er véél voor moet opzij
zetten, om zijn plicht te vervullen, heeft
recht op een andere waardering van de
kant van kerk en burgerij. Er zijn waar
lijk andere „symptomen" van verwereld
lijking, dan dat de kerk durft bidden voor
het leger. En, daarmee belijdt de kerk nog
volstrekt niet, dat het leger nummer één
is, of dat „oorlog" het streven is.
Geen sprake van.
In deze stormachtige tijd is het nodig,
dat wij Bijbels inzicht hebben in wat ons
te doen staat in de verhoudingen van het
leven.
Het gebed, als het machtige wapen,
waarmee wij uittrekken ter overwinning,
achter Christus, onze Koning. En, in de
kracht van het gebed onze roeping in deze
wereld nakomen, en dat elkander inpren
ten. Het zou een gelukkige samenwerking
worden, wanneer de kerken hierin één
lijn volgden bij de geestelijke vorming
der kudde. C. St.
een gedachte over, maar het is een zot
die zijn ganse geest uitlaat. Ik wou alleen
maar vragenwaarom geen praatuurtje
met lieden rondom de veertig, of rondom
de vijftig? Daar liggen de problemen nog
veel zwaarder. Met andere woorden: het
euvel van de geheugenstoornis is geen
leeftijdskwestie, maar bestrijkt heel de
huidige kerkgeneratie van 8 tot 80 jaar.
We zitten daar geweldig mee. En de
vraag is: hoe komen wij van die nare
ziekte af?
Eerste eis voor goede therapie is altijd
de juiste diagnose. Daarom vraagt de dok
ter allereerst: wat scheelt er aan? Welke
klachten hebt u Waar doet het pijn Pas
na dit onderzoek kan hij het juiste ge
neesmiddel voorschrijven.
We moeten dus eerst weten, wat hier
de kwaal is.
Ik schreef hierboven achter „geheugen
stoornis" een vraagteken.
Ik zet er namelijk nog een vraagteken
achter of de kwaal van de kerk wel „ge
heugenstoornis" is.
Dit onderstelt namelijk, dat men iets
wel geweten hééft, maar het nu niet meer
weet. Men kan zich alleen maar in z'n
geheugen terug roepen, wat men vroeger
eens geleerd of ergens gelezen heeft.
Waar u nooit van gehoord hebt. Kunt u
zich ook niet herinneren. Dat is ten enen
male onmogelijk. Waar u wel van gehoord
hebt, kan soms heel veel ver weggegleden
zijn tot beneden de drempel van uw be
wustzijn, maar het ligt daar toch nog er
gens verscholen.
Daarom ben ik van mening, dat de si
tuatie veel ernstiger is.
Althans bij een zeer groot deel van
onze huidige kerkgeneratie van alle leef
tijden.
En dat is niet, dat men de dingen niet
meer goed weet.
Maar het is, dat men het nooit geweten
heeft.
Medisch gezien is geheugenstoornis er-
