Uit de Gemeente.
Popma hier 31 Maart nog komen maar groot is de
kans niet, m.i.
Ds van Nes.
A.s. Zondag zal de boot in Amsterdam aankomen.
Met zijn gezin zal onze zwaar getroffen broeder direct
naar Zaandam gaan. Hartelijk heeten we hem welkom
in ons Vaderland Moge de Heere u en uw gezin
Ds van Nes genadiglijk ondersteunen en laten al
de kerken onzen broeder a.s. Zondag gedenken in de
gebeden. A. H. OUSSOREN.
ALS DE KERKEN VERGADEREN.
II.
De Synode kan het worde gezegd met de ver
schuldigde gevoelens van hoogachting voor deze eer
waarde vergadering het best vergeleken worden
met een zwaarbeladen transportvliegtuig, dat een lange
start noodig heeft om los te komen. In de eerste zit-
tingsweek konden nog geen groote zaken in behande
ling genomen en afgedaan worden. Wat klaar kwam
was over 't algemeen kleingoed, dat geen lange voor
bereiding vroeg. Daarop kan uiteraard geen afkeu
rende kritiek uitgebracht worden. Wie kennis neemt
van de synodale agenda, waarop reeds twee gedrukte
supplementen verschijnen moesten en de stapels voor
het m,eerendeel zeer Jijvige ingekomen - stukken over
ziet, komt tot de conclusie, dat de Synode staat voor
een buitengewoon omvangrijken arbeid, die veel tijd
veegt. Er gaan dagen mee heen, vóórdat de Synode
zich ingewerkt heeft in alle vragen, voorstellen, for
mules en gravamina, die de Kerken op haar tafel
gebracht hebben. Men kan dat hoogstens betreuren
met het oog op de belangstellende bezoekers, die er
direct bij het begin de soms lange reis naar Utrecht
voor over hadden, om de Synodè-vergaderingen bij te
wonen. De gasten waren trouwens nogniet veel in
aantal gedurende de eerste week.
Bijzondere bewondering verdient de praeses Synodi,
Ds N- Duursema van Nieuw Amsterdam, die vorig
jaar den leeftijd der sterken bereikte en nu geroepen
wordt tot een taak, die alken door een zeer sterke
kan worden verricht. Het is waarlijk geen sinecure
om leiding te .moeten geven aan de „meeste vergade
ring" onzer Kerken en den weg te wijzen door het
warrig woud der synodale beslommeringen. Aan Ds
Duursema is deze taak echter wel toevertrouwd. Ge
assisteerd door de overige leden van het moderamen,
doet hij op rustige wijze zijn lang-jarige ervaring in
kerkzaken aan deze appèl-synode ten goede' komen,
uitschiftend wat thuishoort op de e.k. gewone Synode
en naaf voren schuivend wat praealabel moet worden
geacht.
De positie der praeadviseurs.
Zoo kon reeds Woensdagmorgen, 23 Januari, het
rapport der speciale commissie over de positie der
praeadviseerende hoogleeraren ter Synode in behan-.
deling worden genomen. Wie een fel-bewogen debat
verwachtte rondom deze quaestie, die nogal eenige
deining in de Kerken veroorzaakte, kwam daarin be
drogen uit. Vrijwel zonder discussie vereenigde de
Synode zich met de conclusies van het' door Ds
Weggemans uitgebrachte rapport, die ik - hier nog
even doorgeef.
1. De handelingen der Kerk van Utrecht goed
te keuren. 2. Een 'commissie te benoemen die
de verhouding synode-prae-adviseurs in studie zal
nemen om op de eerstvolgende gewone Synode
hierover rapport uit te brengen en een voorstel
9 hierover te doen, welk rapport en voorstel tijdig
aan de Kerken toegezonden worden. 3. Niet in te
_gaan op de voorstellen om den prae-adviseurs te
verzoeken^van hun recht tot 't geven van advies
ditmapl geen gebruik te maken, doch uit te spreken
dat nun aanwezigheid en advies gewenscht is, zij
het ook, dat op deze Synode bij de werkwijze met
haar speciaal karakter gerekend dient de worden,
waarbij met name gedacht is aan het uitbrengen
van rapporten.
Ik geloof, dat de Synode daarmee een wijs besluit
genomen heeft. Eenerzijds werd afgewezen de meening,
alsof het conflict geheel of grootendeels aan de pro
fessoren te wijten zou zijn, anderzijds werd erkend,
dat de plaats der hoogleeraren als synodale prae-
adviseurs nadere overweging behoeft, terwijl voor
deze Synode elke schijn van onrecht of partijzucht
werd uitgeschakeld door het uitbrengen der rapporten
voor rekening der gewone Synode-leden te brengen.
Het teekent den goeden geest der vergadering, dat
over deze quaestie geen langgerekt overleg en nog
minder eenig kleinzielig gekrakeel ontstond. Al dach
ten ijiet allen volkomen geflfk over deze aangelegen
heid, de broeders verloren de groote lijn niet uit het
oog en lieten zich "niet op een zijspoor rangeeren. De
hoogleeraren zelf onthielden zich wijselijk van alle
inmenging in het debat. Bij hen, over hen en zonder
hen werd beslist, zonder dat deze ietwat wonderlijke
situatie herinnerde 'aan den pijnlijken, hatelijken toe
stand bij den vrede van Nijmegen, die ons deze zegs
wijs bezorgde.
De Commissie-vergaderingen.
Gelijk bekend, hebben de adviseerende leden, i.e.
dë Utrechtsche predikanten, geen toegang tot dë
commissie-vergaderingen, maar dit weet 'ik wel, dat
zij vorigen Woensdag ijverig zwoegden om de hun
toegewezen stukken meester te worden. Een hoogst
belangrijk deel van den arbeid valt in de commissie
vergaderingen, waarin de eigenlijke behandeling door
de Synode zooveel mogelijk voorbereid wordt. Jammer
is het, dat onze Oosterkerk maar ternauwernood yol-
doende vergaderruimte biedt voor het commissorale
werk. Wijlen Ds van Arkel sprak indertijd geestig
over de Oosterkerk-als „een huis met vijf zalen", maar
als de Synode volop, „in bedrijf" is, dreigen de com
missies elkaar ieder terreintje, dat de gewenschte
afzonjering verschaft, te gaari betwisten. De rustige
hoekjes worden soms met stoelen gebarricadeerd om
vreemde indringers buiten te houden. Het commissie
werk vraagt veel geconcentreerde aandacht, die uren
lang volgehouden moet worden. Ideaal is deze methode
•van werken der Synode zeker niet, maar een ver
beterde wijze van arbeiden werd tot dusver door
niemand gevonden. De samenstelling der verschillende
commissies waarborgt intusschen, dal* de Synode in
vol vertrouwen kan afgaan op wat reeds door deze
„onder-synodes" onderzocht en vastgesteld werd. Het
lijkt mij vrijwel uitgesloten, dat de Synode in haar
geheel tot andere inzichten en conclusies zou komen
dan de commissies haar nu voorleggen na grondige
sfudie.
Kerk en Radio.
Donderdag 24 Jan. hield de Synode zich bezig met
de radio-uitzendingen van kerkdiensten, waarover de
voorzitter der deputaten ad hoc, Ds G. Kerssies van
Wildervank, een uiteenzetting gaf. Uit zijn mede-
deelingen bleek het teleurstellend feit, dat het aantal
der Geref. kerkdiensten bij de huidige radioregeling
is teruggebracht van 36 op 4. In het I.K.O.R. (Inter
kerkelijk Overleg Radiouitzendingen) hebben de Ge
reformeerden evenmin als de R. Katholieken een plaats
Zij werden daarvoor zelfs niet uitgenoodigd. In feite
is het I.K.O.R. een monopolie der Ned. Herv. Kerk,
waarvoor de Regeering een zekere voorkeur schijnt
te hebben.Ernstige kritiek werd door verscheiden
synodeleden uitgeoefend op de tegenwoordige radio
regeling. Aangedrongen werd op een audiëntie bij
minister van der Leeuw, voorts op zitting nemen in
het I.K.O.R., op het vragen van recht voor de
N.C.R.V. en op krachtig verzet tegen een verregaande
staatsbemoeiing. Tenslotte werd onderstaande con
clusie aanvaard
„De Synode kennis genomen hebbende van de
mededeeling harer^_ deputaten, dat gróbtendeels de
mogelijkheid voor de verzorging van radiokerk-
diensten, zooals die voorheen door de N.C.R.V.
■Werden verzorgd, aan de Geref. Kerken ontnomen
is dat ook in de huidige verdeeling van den zend
tijd voor radiokerkdiensten geen enkel officieel
contact met haar deputaten is opgenomendat
daarentegen haar mededeelingen hebben bereikt,
dat vanwege het IKO inzake radioomroep *le zend
tijd voor kerkdiensten verdeeld wordt of verdeeld
is -op een wijze, waarin de Synode een ernstige
aantasting ziet van het recht op zendtijd van de
Geref. Kerken besluit Zich door- middel van ge
noemde deputaten met medewerking van dep. voor
correspondentie met de Hooge Overheid te wen
den tot den Minister van O., K. en W„ teneinde
dezen van den hoogst ongewenschten toestand op
de hoogte te stellen en de rechten der Geref. Ker
ken op zendtijd voor het uitzenden van kerkdien
sten te bepleiten".
Studenten op de preekstoel.
Wonderlijk deed het aan het verzoek van de Classis
Zwolle te hooren. om aan ouderejaarsstudenten preek-
consent te verleenen, ter voorziening in den dienst van
kleine vacaftte gemeenten. De tijd ligt nog niet lang
achter ons, dat steen en been geklaagd werd over het
candidaten-overschot, dat bijzondere maatregelen noo
dig maakte. Nu is er gebrek aan dienaren des Woords
en moet men noodgedwongen terugkeeren tot een
practijk, die men eigenlijk veroordeelt. De Synode
-Stond het verzoek van de Classis Zwolle toe, met dien
verstande, dat een Classis slechts voor het eigen res
sort aan studenten toestemming mag geven voor het
spreken van een stichtelijk woord. Wij kunnen enkel
maar hopen, dat deze noodmaatregel van tijdelijken
aard zal zijn, al valt er iets te zeggen voor deze
„vooroefening"aonzer studenten.
De politieke gevangenen jm de kerk.
Vrij uitvoerig besprak de Synode dien dag ook het
vraagstuk van de geestelijke verzorging der politieke
gevangenen. De noodzakelijkheid van een snelle be
rechting en van de beïnvloeding van ons volk, opdat
het zijn haat en wraakgevoelens zal afleggen en zich
alleen zal laten leiden qjoor den eisch der gerechtig
heid, werd onder het oog gezien. Bijzondere conclusies
werden echter ten aanzien van deze punten niet gé-
nomen, maar vastgesteld werd, dat onze Kerken zich
het lot der N.S.B.-kinderen hebben aan te trekken,
alsmede zich hebben te wijdèn aan de verzorging van
de achtergebleven gezinnen der politieke gevangenen.
Over het bezoek aan politieke gevangenen door hun
eigen predikant werden met elkaar strijdige berichten
doorgegeven. Op .de eene plaats wordt blijkbaar toe
gestaan wat op de andere geweigerd wordt. Uit de
bespreking van deze materie ter Synode-vergadering
bleek wel'heel duidelijk, dat hier een belangrijk ar
beidsterrein voor de Kerken ligt, waarop nog veel
werk verricht zal moeten worden.
Ontroerende brieven.
De 'Vrijdagmorgen-zitting der Synode werd groo
tendeels in comité gehouden. Vooraf echter werd in
"openbare zitting een tweetal ontroerende brieven uit
Indië en een telegram uit Curasao voorgelezen, waar
uit de groote verslagenheid der broeders sprak over
de scheuring, die zich in onze Kerken heeft voor
gedaan. Dringend klonk de smeekbede uit de verte
om toch alle krachten in te spannen tot herstel der
eenheid.
Aan het einde van den Vrijdagmorgen werd de
Synode verdaagd tot Dinsdag 12 Februari, om aan
de commissies gelegenheid te geven hun voorberei
denden arbeid tot voltooiing te brengen. de J.
UIT DE GEMEENTE.
De Catechisatie (2).
Het catechetisch onderwijs wordt door de kerk aan
haar jonge doopleden gegeven. Het staat in tusschen
de twee sacramenten Doop en Avondmaal. In de
Doop ligt de verklaring, in het Avondmaal het doel
van dit kerkelijk onderricht. De jongens en meisjes in
het catechisatie-locaal zijn geen groep toevallig s&am-
geraapte induviduen. Zij vormen saam een eenheid.
Hier komt saam het „zaad des Verbonds", de kerkelijke
jeugd. De vraag kan gesteld worden of deze eenheid
door de catechisante wel wordt gezien en erkend. Men
heeft er op gewezen, dat deze mogelijkheid op zeer
kleine dorpen nog wel denkbaar is. Men voelt zich
dan in een zekere dorpsg,paaeenschap van vrienden en
familiebanden verbonden.
Maar hoe is dat op de groote stadscatechisaties
Zitten daar veeleer niet losse individuen naast elkaar
Wat komt daar terecht van de saamhoorigheid,
waardoor het catechisatie-uur moet worden gedragen
Deze vraagstelling is er niet een speciaal van onze
andere dan gróeps-eenheid, nationale- of kerkgemeen-
is iets anders. Zij worden van alle kanten geroepen
meer nationaal, meer geestelijk-een te leven. En die
roep om eenheid op allerhande gebied, laat niet na
invloed te oefenen op de sfeer in de catechiseer-kamer.
De eenheid, waarom het hier gaat is een geheel
andere dan grops-eenheid, nationale- of kerkgemeen
schap. Hier beslist, of wij ons weten het huisgezin des
Heeren. Wij gaan hiervoor terug naar den Doop.
Naar'het Verbond Gods.
De kerk en de catechiseer-kamer ziet tegelijk terug
op Abraham", haar vader, de vader aller geloovigen
geroepen tot de toekomende eeuw en op de kinderen,
die de God van Abraham haar gegeven heeft. Daarom
zingt de kerk bij de Doop het verbond met Abraham
Zijn vrind, bevestigt Hij van kind tot kind. (De cate
chisatie v. Nie, pg. 5).
Dr Kuyper schreef het in een van zijn werken zóó
neer, dat de catechisatie deze hooge beteekenis heeft
om in den loop der geslachten de eenheid der kerk
te bewaren, het heden in het verleden te verbinden.
Meer andere citaten waren te geven. Maar waar het
mij hier om gaat is ditligt hier niet een van de
redenen, waarom wij als kerk, in dezen tijd reeds
moeite hebben óf straks zullen krijgen met deze "tak
van ambtelijken arbeid. De jeugd heeft wat breeder
leeren leven. Zij, de* kerkelijk opgevoede jeugd, is
buiten haar isolement getreden. In de bange* oorlogs
jaren hadden wij elkaar noodig. In de rijen van de
verzets-actie gingen ze zij aan zij onze kinderen en
de anderen. Zij werden in de vreemde gevoerd en
moesten daar samenleven met jeugd van andere dan
kerkelijke formatie. Op zich zelf een gedwongen saam-
leven, dat zegen kan afwerpen. Maar dat anderzijds
wanneer het persoonlijk belijden niet is gekomen, en
de sfeer van het eigen huis niet blijft spreken, vol
gevaren bleek te zijn.
Dat beteekende voor onze kerkelijke opvoeding, dat
zij werd beproefd.
Toen onze kinderen moesten gaan waardeeren, wat
zij hadden mee gekregen in hun Christelijke opvoeding,
wat zij daaglijks doorleefd hadden thuis, was dat wer
kelijk iets, dat het andere, on-kerkelijke leven in de
schaduw stelde? Of bleek dat alles maar uitwendig,
wat, spoedig tanend in herinnering te zijn? Was het
niet écht en doorleefdt? Voelden zij zich niet rijk. in
hun Christelijk millieu óf begonnen ze .te twijfelen aan
de beteekenis van hun geboren zijn in de kerk van
Christus? M.a.w. is de scheidslijn (waarvan de Doop
toch spreekt) tusschen kerk en wereld niet wat \yeg
getoucheerd
Nu komen de oude vragen immers met vernieuwde
kracht op Wie van de ouders kent ze niet, de vragen
van hun kinderen „waarom mag ik dit niet,en waar
om wordt mij dat verbóden Ik roer maar enkele
punten aan. Maar is dit werkelijk niet één van de
verklaringen, ^waarom de klacht er moet zijn over de
veelzins vragende houding der kinderen Zij is niet
slechts te verklaren uit de heftigheid, waarmee de
jaren achter ons veranderingen zich hebben voltrokken,
die niet anders waren dan revoluties op zedelijk en
geestelijk gebied. Maar hier geldt evenzeer naar ik
meen, dat andere, dat het geval van eenheid, dat
noodzakelijk is, van het opvoeden, van onze kinderen
in den kerkelijken wegv werd ondermijnden - door
broken. Wat in de oorlogsjaren onder druk en kommer
heftig ,werd doorleefd, was iets, dat al lang onder ons
werkte, en het wegdoezelen van de scheidslijn, tus
schen de kinderen des Verbonds en de kinderen der
wereld. De kerkelijke opvoeding tot dit geloovig ge
meenschapsgevoel en- saamhoorigheid, liet al jaren
te wenschen over.
Onze kerkelijke opvoeding d?r jeugd wordt (of is
reeds) beproefd. Hebben wij het opvoeden onzer
kinderen inderdaad laten beheerschen door de Doop.
Is het er ingekweekt biddend en onder bewuste lei
ding dat- onze kinderen hebben te leven uit de een
heid en verbondenheid met ons te zijn het huisgezin
des Heeren? De practijk wees hfet anders uit. Wij
hebben hier. schuld te belijden, dat in het werk der
kerkelijke opvoeding, in onze gezinnen die eenheid
van het huisgezin Gods niet heerschte Het ontbrak
ons zelf aan kracht, die voor het opvoeden noodzake
lijk was. Geen wonder dat de catechisaties van dit
alles de weerspiegeling geven. In de plaats die zij
hebben in het huisgezin.
-In de trouw, waarmee de kinderen gezonden worden.
In de wijze, waarop zij komen. Hier gaat het om